وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ فِي الاِعْتِرَافِ وَ طَلَبِ التَّوْبَةِ إِلَي اللهِ تَعَالَي
از دعاهاى آن حضرت عليهالسلام، در مقام اعتراف، و طلب «توبه» (و بازگشت) به سوى خداى تعالى
﴿1﴾
اللَّهُمَّ إِنَّهُ يَحْجُبُنِي عَنْ مَسْأَلَتِكَ خِلَالٌ ثَلَاثٌ ، وَ تَحْدُونِي عَلَيْهَا خَلَّةٌ وَاحِدَةٌ
(1) بار خدايا سه خصلت، مرا از درخواست از تو باز مىدارد و يك خصلت، مرا به سوى آن فرا مىخواند.
﴿2﴾
يَحْجُبُنِي أَمْرٌ أَمَرْتَ بِهِ فَأَبْطَأْتُ عَنْهُ ، وَ نَهْيٌ نَهَيْتَنِي عَنْهُ فَأَسْرَعْتُ إِلَيْهِ ، وَ نِعْمَةٌ أَنْعَمْتَ بِهَا عَلَيَّ فَقَصَّرْتُ فِي شُكْرِهَا .
(2) سه خصلت بازدارندهى از درخواست تو اين است كه: انجام كارى را كه به آن فرمان دادهاى و من در انجام آن كوتاهى نمودهام، و از انجام كارى كه از آن نهى فرمودهاى من به سوى آن شتافتم، و نعمتى كه به من بخشيدى من در شكرش كوتاهى نمودم.
﴿3﴾
وَ يَحْدُونِي عَلَى مَسْأَلَتِكَ تَفَضُّلُكَ عَلَى مَنْ أَقْبَلَ بِوَجْهِهِ إِلَيْكَ ، وَ وَفَدَ بِحُسْنِ ظَنِّهِ إِلَيْكَ ، إِذْ جَمِيعُ إِحْسَانِكَ تَفَضُّلٌ ، وَ إِذْ كُلُّ نِعَمِكَ ابْتِدَاءٌ
(3) يك خصلتى كه مرا به سوى درخواست تو فرا مىخواند همان تفضل و لطف تو است نسبت به كسى كه با حسن ظن به سوى تو روى آورده، زيرا همهى احسانهاى تو از روى تفضل مىباشد، و همهى نعمتهايت ابتدائى است.
﴿4﴾
فَهَا أَنَا ذَا ، يَا إِلَهِي ، وَاقِفٌ بِبَابِ عِزِّكَ وُقُوفَ الْمُسْتَسْلِمِ الذَّلِيلِ ، وَ سَائِلُكَ عَلَى الْحَيَاءِ مِنِّي سُؤَالَ الْبَائِسِ الْمُعيِلِ
(4) اكنون اين منم اى خداى من كه به درگاه عزت و گرامىات همانند فرمانبردار ذليل ايستاده، و با شرمندگيم مانند سائل عيالمند از تو درخواست مىكنم.
﴿5﴾
مُقِرٌّ لَكَ بِأَنِّي لَمْ أَسْتَسْلِمْ وَقْتَ إِحْسَانِكَ إِلَّا بِالْإِقْلَاعِ عَنْ عِصْيَانِكَ ، وَ لَمْ أَخْلُ فِي الْحَالَاتِ كُلِّهَا مِنِ امْتِنَانِكَ .
(5) اعتراف مىكنم كه هنگام احسانت جز خوددارى از معصيت و گناه تو تسليم كامل تو نشدهام، و در همهى احوال از احسان و لطف تو بىبهره نبودهام.
﴿6﴾
فَهَلْ يَنْفَعُنِي ، يَا إِلَهِي ، إِقْرَارِي عِنْدَكَ بِسُوءِ مَا اكْتَسَبْتُ وَ هَلْ يُنْجِينِي مِنْكَ اعْتِرَافِي لَكَ بِقَبِيحِ مَا ارْتَكَبْتُ أَمْ أَوْجَبْتَ لِي فِي مَقَامِي هَذَا سُخْطَكَ أَمْ لَزِمَنِي فِي وَقْتِ دُعَايَ مَقْتُكَ .
(6) پس اى خداى من، آيا اقرارم در پيشگاه تو به بديهايى كه كسب كردهام به من نفعى مىبخشد؟ و آيا اقرارم در درگاهت نسبت به اعمال زشتى كه انجام دادهام مرا از عذابت نجات مىدهد؟ يا اين كه در اين دنيا خشم و غضب را براى من قرار دادهاى؟ يا اين كه كيفر خود را هنگام دعايم ملازم و همراهم خواهد بود؟
﴿7﴾
سُبْحَانَكَ ، لَا أَيْأَسُ مِنْكَ وَ قَدْ فَتَحْتَ لِي بَابَ التَّوْبَةِ إِلَيْكَ ، بَلْ أَقُولُ مَقَالَ الْعَبْدِ الذَّلِيلِ الظَّالِمِ لِنَفْسِهِ الْمُسْتَخِفِّ بِحُرْمَةِ رَبِّهِ .
(7) خدايا تو از هر عيب و نقصى پاك و منزهى، من هيچگاه از درگاه رحمت تو نااميد نمىشوم چرا كه باب توبه را به رويم گشودهاى، بلكه مىگويم: من همانند بنده ذليلى سخن مىگويم كه به خود ستم كرده احترام و حرمت پروردگار خود را رعايت ننمودهام.
﴿8﴾
الَّذِي عَظُمَتْ ذُنُوبُهُ فَجَلَّتْ ، وَ أَدْبَرَتْ أَيَّامُهُ فَوَلَّتْ حَتَّى إِذَا رَأَى مُدَّةَ الْعَمَلِ قَدِ انْقَضَتْ وَ غَايَةَ الْعُمُرِ قَدِ انْتَهَتْ ، وَ أَيْقَنَ أَنَّهُ لَا مَحِيصَ لَهُ مِنْكَ ، وَ لَا مَهْرَبَ لَهُ عَنْكَ ، تَلَقَّاكَ بِالْإِنَابَةِ ، وَ أَخْلَصَ لَكَ التَّوْبَةَ ، فَقَامَ إِلَيْكَ بِقَلْبٍ طَاهِرٍ نَقِيٍّ ، ثُمَّ دَعَاكَ بِصَوْتٍ حَائِلٍ خَفِيٍّ .
(8) بندهاى كه گناهانش بزرگ و رو به افزايش است، و روزگار به او پشت نموده، تا آنجا كه مىبيند مدت و زمان انجام اعمال منقضى شده، و ايام عمرش به انتهاء رسيده، و يقين كرده كه از عذاب و كيفر تو برايش هيچ پناهى نيست، و از عذاب تو گريزى نتواند داشت، لذا با توبه و انابه رو به سوى تو آورده، و خالصانه در پيشگاهت توبه كرده با قلبى پاك و پاكيزه در پيشگاهت ايستاده، سپس با صداى حزين آهسته تو را مىخواند.
﴿9﴾
قَدْ تَطَأْطَأَ لَكَ فَانْحَنَى ، وَ نَكَّسَ رَأْسَهُ فَانْثَنَى ، قَدْ أَرْعَشَتْ خَشْيَتُهُ رِجْلَيْهِ ، وَ غَرَّقَتْ دُمُوعُهُ خَدَّيْهِ ، يَدْعُوكَ بِيَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ ، وَ يَا أَرْحَمَ مَنِ انْتَابَهُ الْمُسْتَرْحِمُونَ ، وَ يَا أَعْطَفَ مَنْ أَطَافَ بِهِ الْمُسْتَغْفِرُونَ ، وَ يَا مَنْ عَفْوُهُ أَكْثَرُ مِنْ نَقِمَتِهِ ، وَ يَا مَنْ رِضَاهُ أَوْفَرُ مِنْ سَخَطِهِ .
(9) در حالى كه در برابر تو با فروتنى و تواضع خم شده، و سر افكنده در مقابلت كج شده، و ترس پاهايش را به لزره انداخته، و اشك زياد گونههاى صورتش را فرا گرفته، و تو را به «ارحم الراحمين» و كسى كه نسبت به بندگانش بخشندهتر و نسبت به استغفار كنندگان گرداگردش مهربانتر، و كسى كه بخشش او از كيفرش بيشتر، و خشنوديش از خشم و غضبش فزونتر است مىخواند.
﴿10﴾
وَ يَا مَنْ تَحَمَّدَ إِلَى خَلْقِهِ بِحُسْنِ التَّجَاوُزِ ، وَ يَا مَنْ عَوَّدَ عِبَادَهُ قَبُولَ الْإِنَابَةِ ، وَ يَا مَنِ اسْتَصْلَحَ فَاسِدَهُمْ بِالتَّوْبَةِ وَ يَا مَنْ رَضِيَ مِنْ فِعْلِهِمْ بِالْيَسِيرِ ، وَ يَا مَنْ كَافَى قَلِيلَهُمْ بِالْكَثِيرِ ، وَ يَا مَنْ ضَمِنَ لَهُمْ إِجَابَةَ الدُّعَاءِ ، وَ يَا مَنْ وَعَدَهُمْ عَلَى نَفْسِهِ بِتَفَضُّلِهِ حُسْنَ الْجَزَاءِ .
(10) و اى كسى كه با گذشت نيك خود بر بندگان منت نهاده، و توبه پذيرى را به آنها عادت داده، و به وسيله توبه، بندگان فاسد را اصلاح كرده، و از عمل كم آنان خشنود گشته، و به عمل اندك آنان پاداش زياد داده، و اجابت دعايشان را تضمين كرده و با تفضل و كرم خود به آنها پاداش نيك وعده داده.
﴿11﴾
مَا أَنَا بِأَعْصَى مَنْ عَصَاكَ فَغَفَرْتَ لَهُ ، وَ مَا أَنَا بِأَلْوَمِ مَنِ اعْتَذَرَ إِلَيْكَ فَقَبِلْتَ مِنْهُ ، وَ مَا أَنَا بِأَظْلَمِ مَنْ تَابَ إِلَيْكَ فَعُدْتَ عَلَيْهِ .
(11) بار خدايا من گناهكارتر از كسى كه عصيان و نافرمانى تو كرده و او را آمرزيدهاى نيستم، و نكوهيدهتر از كسى كه به پيشگاه تو عذر آورده و پذيرفتهاى نمىباشم، و ستمكارتر از كسى كه به سوى تو باز گشته و توبهاش را پذيرفتهاى نيستم.
﴿12﴾
أَتُوبُ إِلَيْكَ فِي مَقَامِي هَذَا تَوْبَةَ نَادِمٍ عَلَى مَا فَرَطَ مِنْهُ ، مُشْفِقٍ مِمَّا اجْتَمَعَ عَلَيْهِ ، خَالِصِ الْحَيَاءِ مِمَّا وَقَعَ فيِهِ .
(12) من در همين جا ايستادهام توبه مىكنم مانند كسى كه نسبت به آنچه كرده كاملا پشيمان است، و ترسان از گناهانى كه بر او جمع شده، و شرمنده نسبت به آنچه در آن واقع شده.
﴿13﴾
عَالِمٍ لَيْكَ، بِأَنَّ الْعَفْوَ عَنِ الذَّنْبِ الْعَظِيمِ لَا يَتَعَاظَمُكَ ، وَ أَنَّ التَّجَاوُزَ عَنِ الْإِثْمِ الْجَلِيلِ لَا يَسْتَصْعِبُكَ ، وَ أَنَّ احْتِمالَ الْجِنَايَاتِ الْفَاحِشَةِ لَا يَتَكَأَّدُكَ ، وَ أَنَّ أَحَبَّ عِبَادِكَ إِلَيْكَ مَنْ تَرَكَ الاِسْتِكْبَارَ عَلَيْكَ ، وَ جَانَبَ الْاِصْرَارَ ، وَ لَزِمَ الاِسْتِغْفَارَ .
(13) با علم به اين كه عفو و بخشش از گناه بزرگ براى تو سخت و بزرگ نيست، و گذشت از معصيت سنگين بر تو دشوار نيست، و چشم پوشى از جنايات آشكار بر تو گران نمىآيد، و محبوبترين بندگان نزد تو كسى است كه در برابر تو سركشى و استكبار نورزد، و از اصرار بر گناه دورى گزيند، و همواره طالب آمرزش باشد.
﴿14﴾
وَ أَنَا أَبْرَأُ إِلَيْكَ مِنْ أَنْ أَسْتَكْبِرَ ، وَ أَعُوذُ بِكَ مِنْ أَنْ أُصِرَّ ، وَ أَسْتَغْفِرُكَ لِمَا قَصَّرْتُ فِيهِ ، وَ أَسْتَعِينُ بِكَ عَلَى مَا عَجَزْتُ عَنْهُ .
(14) من نزد تو از استكبار بيزارى مىجويم، و به تو پناه مىبرم از اين كه در گناه اصرار ورزم، و از پيشگاه تو نسبت به آنچه كوتاهى نمودهام طلب عفو و بخشش مىنمايم، و نسبت به آنچه از انجام آن ناتوانم از تو كمك و يارى مىجويم.
﴿15﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ هَبْ لِي مَا يَجِبُ عَلَيَّ لَكَ ، وَ عَافِنِي مِمَّا أَسْتَوْجِبُهُ مِنْكَ ، وَ أَجِرْنِي مِمَّا يَخَافُهُ أَهْلُ الْإِسَاءَةِ ، فَإِنَّكَ مَلِيءٌ بِالْعَفْوِ ، مَرْجُوٌّ لِلْمَغْفِرَةِ ، مَعْرُوفٌ بِالتَّجَاوُزِ ، لَيْسَ لِحَاجَتِي مَطْلَبٌ سِوَاكَ ، وَ لَا لِذَنْبِي غَافِرٌ غَيْرُكَ ، حَاشَاكَ
(15) بار خدايا بر محمد و آل او درود فرست، و آنچه را كه بر من فرض و واجب كردهاى ببخش، و مرا از كيفرى كه مستحقق آنم رهائى ده، و نسبت به آنچه بدكاران از آن در هراسند پناه ده، زيرا تو سراسر عفو و بخششى، و براى آمرزش تنها اميدوارى به تو است، و تنها تو به گذشت از گناه مشهورى، و حاجتم را جز از تو نمىخواهم، و جز تو آمرزندهاى را براى گناهانم نمىشناسم، حاشا جز تو آمرزندهاى باشد.
﴿16﴾
وَ لَا أَخَافُ عَلَى نَفْسِي إِلَّا إِيَّاكَ ، إِنَّكَ أَهْلُ التَّقْوَى وَ أَهْلُ الْمَغْفِرَةِ ، صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ ، وَ اقْضِ حَاجَتِي ، وَ أَنْجِحْ طَلِبَتِي ، وَ اغْفِرْ ذَنْبِي ، وَ آمِنْ خَوْفَ نَفْسِي ، إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ، وَ ذَلِكَ عَلَيْكَ يَسِيرٌ ، آمِينَ رَبَّ الْعَالَمِينَ .
(16) و از هيچ كس جز تو نمىترسم، چرا كه تو اهل تقوا و اهل مغفرتى، بر محمد و آل او درود فرست، و حاجتم را روا فرما، گناهم را بيامرز، و از ترسم مرا ايمن گردان، زيرا تو به هر چيزى توانائى، و براى تو آسان كه از گناهانم بگذرى و حوائجم را روا سازى آمين رب العالمين.