وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ فِي الاِعْتِرَافِ وَ طَلَبِ التَّوْبَةِ إِلَي اللهِ تَعَالَي
در اعتراف به گناه و توبه به سوى خداى تعالى
﴿1﴾
اللَّهُمَّ إِنَّهُ يَحْجُبُنِي عَنْ مَسْأَلَتِكَ خِلَالٌ ثَلَاثٌ ، وَ تَحْدُونِي عَلَيْهَا خَلَّةٌ وَاحِدَةٌ
(1) بار خدايا! سه خصلت است كه مرا از اينكه چيزى از تو طلب كنم باز مىدارد و يك خصلت است كه آن مرا تنها به خواستهام وادار مىكند.
﴿2﴾
يَحْجُبُنِي أَمْرٌ أَمَرْتَ بِهِ فَأَبْطَأْتُ عَنْهُ ، وَ نَهْيٌ نَهَيْتَنِي عَنْهُ فَأَسْرَعْتُ إِلَيْهِ ، وَ نِعْمَةٌ أَنْعَمْتَ بِهَا عَلَيَّ فَقَصَّرْتُ فِي شُكْرِهَا .
(2) آنچه باز مىدارد يكى فرمانى است كه به من دادهاى و در انجام آن من كندى به خرج دادهام، و ديگر آنكه از چيزى مرا بازداشتهاى ولى من در انجام آن شتافتهام و سه ديگر نعمتى است كه بر من ارزانى داشتهاى و در شكرانهى آن كوتاهى كردهام.
﴿3﴾
وَ يَحْدُونِي عَلَى مَسْأَلَتِكَ تَفَضُّلُكَ عَلَى مَنْ أَقْبَلَ بِوَجْهِهِ إِلَيْكَ ، وَ وَفَدَ بِحُسْنِ ظَنِّهِ إِلَيْكَ ، إِذْ جَمِيعُ إِحْسَانِكَ تَفَضُّلٌ ، وَ إِذْ كُلُّ نِعَمِكَ ابْتِدَاءٌ
(3) و اما خصلتى كه مرا بر مىانگيزد تا از تو مسئلت كنم همانا تفضل توست به هر كس كه روى به درگاه تو مىآورد و با خوشبينى روى به سوى تو مىكند، چرا كه هر احسان از جانب تو از روى تفضل است و هر نعمت كه دهى بىسابقه است.
﴿4﴾
فَهَا أَنَا ذَا ، يَا إِلَهِي ، وَاقِفٌ بِبَابِ عِزِّكَ وُقُوفَ الْمُسْتَسْلِمِ الذَّلِيلِ ، وَ سَائِلُكَ عَلَى الْحَيَاءِ مِنِّي سُؤَالَ الْبَائِسِ الْمُعيِلِ
(4) اينك اين منم، بار الها، كه بر در خانهى عزت تو چون منقادى ذليل در ايستادهام و شرمنده چون بينوايى عيال وار به سئوال پرداختهام و اقرار مىكنم كه در هنگام احسان تو جز به خوددارى از عصيان تو كارى نكردهام و در جميع احوال جز راه امتنان نپيمودهام،
﴿5﴾
مُقِرٌّ لَكَ بِأَنِّي لَمْ أَسْتَسْلِمْ وَقْتَ إِحْسَانِكَ إِلَّا بِالْإِقْلَاعِ عَنْ عِصْيَانِكَ ، وَ لَمْ أَخْلُ فِي الْحَالَاتِ كُلِّهَا مِنِ امْتِنَانِكَ .
(5) پس آيا، بار الها، همين اقرارم به زشت كرداريم به نزد تو مرا سود مىدهد؟
﴿6﴾
فَهَلْ يَنْفَعُنِي ، يَا إِلَهِي ، إِقْرَارِي عِنْدَكَ بِسُوءِ مَا اكْتَسَبْتُ وَ هَلْ يُنْجِينِي مِنْكَ اعْتِرَافِي لَكَ بِقَبِيحِ مَا ارْتَكَبْتُ أَمْ أَوْجَبْتَ لِي فِي مَقَامِي هَذَا سُخْطَكَ أَمْ لَزِمَنِي فِي وَقْتِ دُعَايَ مَقْتُكَ .
(6) و آيا اعترافم به بدكرداريم مرا از عذاب رهايى بخش است؟ يا در همين جا كه ايستادهام خشم خود بر من گماشتهاى، يا در همين دم كه ترا مىخوانم غضب خود را ملازم من گردانيدهاى؟
﴿7﴾
سُبْحَانَكَ ، لَا أَيْأَسُ مِنْكَ وَ قَدْ فَتَحْتَ لِي بَابَ التَّوْبَةِ إِلَيْكَ ، بَلْ أَقُولُ مَقَالَ الْعَبْدِ الذَّلِيلِ الظَّالِمِ لِنَفْسِهِ الْمُسْتَخِفِّ بِحُرْمَةِ رَبِّهِ .
(7) پاكا كه تويى! من از تو نوميد نمىشوم زيرا تو خود در توبه را به رويم گشادهاى، بلكه به درگاه تو چونان بندهى ذليلى سخن مىگويم كه بر خود ستم ورزيده و حرمت پروردگار خود را شكسته،
﴿8﴾
الَّذِي عَظُمَتْ ذُنُوبُهُ فَجَلَّتْ ، وَ أَدْبَرَتْ أَيَّامُهُ فَوَلَّتْ حَتَّى إِذَا رَأَى مُدَّةَ الْعَمَلِ قَدِ انْقَضَتْ وَ غَايَةَ الْعُمُرِ قَدِ انْتَهَتْ ، وَ أَيْقَنَ أَنَّهُ لَا مَحِيصَ لَهُ مِنْكَ ، وَ لَا مَهْرَبَ لَهُ عَنْكَ ، تَلَقَّاكَ بِالْإِنَابَةِ ، وَ أَخْلَصَ لَكَ التَّوْبَةَ ، فَقَامَ إِلَيْكَ بِقَلْبٍ طَاهِرٍ نَقِيٍّ ، ثُمَّ دَعَاكَ بِصَوْتٍ حَائِلٍ خَفِيٍّ .
(8) يا چون كسى كه گناهانش هر دم رو به فزونى نهاده و روزگار از او بر گشته و مشاهده كرده است كه ديگر فرصت عمل را ندارد و عمرش به پايان رسيده و يقين كرده است كه از تو روى رهايى نيست، آنگاه دست انابت به سوى تو دراز كرده و با اخلاص تمام به سوى تو توبه مىكند و با دلى پاك و بىغش در خدمتت در ايستاده و با آوايى آهسته با تو رازگويى مىكند
﴿9﴾
قَدْ تَطَأْطَأَ لَكَ فَانْحَنَى ، وَ نَكَّسَ رَأْسَهُ فَانْثَنَى ، قَدْ أَرْعَشَتْ خَشْيَتُهُ رِجْلَيْهِ ، وَ غَرَّقَتْ دُمُوعُهُ خَدَّيْهِ ، يَدْعُوكَ بِيَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ ، وَ يَا أَرْحَمَ مَنِ انْتَابَهُ الْمُسْتَرْحِمُونَ ، وَ يَا أَعْطَفَ مَنْ أَطَافَ بِهِ الْمُسْتَغْفِرُونَ ، وَ يَا مَنْ عَفْوُهُ أَكْثَرُ مِنْ نَقِمَتِهِ ، وَ يَا مَنْ رِضَاهُ أَوْفَرُ مِنْ سَخَطِهِ .
(9) و با فروتنى پشت خود خميده و سر فرو فكنده و پاهاى وى از بيم لرزيدن گرفته و اشكهايش بر دو گونه روان گشته است و تو را ندا در مىدهد كه اى مهربانترين مهربانان و اى دلسوزتر كسى كه خواستاران رحمت شبانروز آهنگ وى كنند، و اى مهربانتر كسى كه جويندگان آمرزش گرد او گردند،
﴿10﴾
وَ يَا مَنْ تَحَمَّدَ إِلَى خَلْقِهِ بِحُسْنِ التَّجَاوُزِ ، وَ يَا مَنْ عَوَّدَ عِبَادَهُ قَبُولَ الْإِنَابَةِ ، وَ يَا مَنِ اسْتَصْلَحَ فَاسِدَهُمْ بِالتَّوْبَةِ وَ يَا مَنْ رَضِيَ مِنْ فِعْلِهِمْ بِالْيَسِيرِ ، وَ يَا مَنْ كَافَى قَلِيلَهُمْ بِالْكَثِيرِ ، وَ يَا مَنْ ضَمِنَ لَهُمْ إِجَابَةَ الدُّعَاءِ ، وَ يَا مَنْ وَعَدَهُمْ عَلَى نَفْسِهِ بِتَفَضُّلِهِ حُسْنَ الْجَزَاءِ .
(10) و اى كسى كه گذشت تو بر انتقامت مىچربد، و اى آن كس كه خشنوديت بيشتر از خشم توست و اى آن كه با نيكى گذشت خود بر خلق خود منت نهادهاى و اى آن كه بهبود امور تباه آنان را با توبه خواستار شدهاى، و اى آن كه از عمل آنها به اندازهى اندك خشنود گرديدهاى، و اى آن كس كه پاداش فراوان به اندك آنان عطا فرمودهاى، و اى آن كه برآوردن دعا را براى آنها ضمانت فرمودهاى، و اى آن كه پاداش نيك را، به صرف تفضل بر عهدهى خود بديشان وعده دادهاى،
﴿11﴾
مَا أَنَا بِأَعْصَى مَنْ عَصَاكَ فَغَفَرْتَ لَهُ ، وَ مَا أَنَا بِأَلْوَمِ مَنِ اعْتَذَرَ إِلَيْكَ فَقَبِلْتَ مِنْهُ ، وَ مَا أَنَا بِأَظْلَمِ مَنْ تَابَ إِلَيْكَ فَعُدْتَ عَلَيْهِ .
(11) من پرگناهترين گناهكارى نيستم كه تو بر وى آمرزش كرده باشى و ستمكارترين كس نمىباشم كه پيش تو توبه كرده و تو بدو بازگشت كرده باشى
﴿12﴾
أَتُوبُ إِلَيْكَ فِي مَقَامِي هَذَا تَوْبَةَ نَادِمٍ عَلَى مَا فَرَطَ مِنْهُ ، مُشْفِقٍ مِمَّا اجْتَمَعَ عَلَيْهِ ، خَالِصِ الْحَيَاءِ مِمَّا وَقَعَ فيِهِ .
(12) همانا به سوى تو، در همين جا كه مىباشم، چون پشيمانىام كه از كردهى خود نادم و از بار گرانى كه وى را در ميان گرفته با استشحار تمام شرمسارست
﴿13﴾
عَالِمٍ لَيْكَ، بِأَنَّ الْعَفْوَ عَنِ الذَّنْبِ الْعَظِيمِ لَا يَتَعَاظَمُكَ ، وَ أَنَّ التَّجَاوُزَ عَنِ الْإِثْمِ الْجَلِيلِ لَا يَسْتَصْعِبُكَ ، وَ أَنَّ احْتِمالَ الْجِنَايَاتِ الْفَاحِشَةِ لَا يَتَكَأَّدُكَ ، وَ أَنَّ أَحَبَّ عِبَادِكَ إِلَيْكَ مَنْ تَرَكَ الاِسْتِكْبَارَ عَلَيْكَ ، وَ جَانَبَ الْاِصْرَارَ ، وَ لَزِمَ الاِسْتِغْفَارَ .
(13) و مىداند كه گذشت از گناه بزرگ از ديدگاه تو سترك نمىنمايد و صرف نظر كردن از معصيت بزرگ بر تو دشوار نيست و تحمل جرمهايى از اندازه بيرون، بر تو گران نمىآيد و دوست داشتنىترين بندگانت
﴿14﴾
وَ أَنَا أَبْرَأُ إِلَيْكَ مِنْ أَنْ أَسْتَكْبِرَ ، وَ أَعُوذُ بِكَ مِنْ أَنْ أُصِرَّ ، وَ أَسْتَغْفِرُكَ لِمَا قَصَّرْتُ فِيهِ ، وَ أَسْتَعِينُ بِكَ عَلَى مَا عَجَزْتُ عَنْهُ .
(14) به نزد تو كسى است كه ترك استكبار كند و از ابرام در گناه كردن دورى گزيند و ملازم آمرزش خواهى باشد. و من همانا پيش تو از اينكه سر بزرگى نمايم بيزارى مىجويم و از ابرام در گناهكارى دست بر دارم، و براى آنچه كوتاهى ورزيدهام از تو آمرزش مىجويم و در هر آنچه در انجام آن فرو ماندهام از تو يارى مىطلبم.
﴿15﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ هَبْ لِي مَا يَجِبُ عَلَيَّ لَكَ ، وَ عَافِنِي مِمَّا أَسْتَوْجِبُهُ مِنْكَ ، وَ أَجِرْنِي مِمَّا يَخَافُهُ أَهْلُ الْإِسَاءَةِ ، فَإِنَّكَ مَلِيءٌ بِالْعَفْوِ ، مَرْجُوٌّ لِلْمَغْفِرَةِ ، مَعْرُوفٌ بِالتَّجَاوُزِ ، لَيْسَ لِحَاجَتِي مَطْلَبٌ سِوَاكَ ، وَ لَا لِذَنْبِي غَافِرٌ غَيْرُكَ ، حَاشَاكَ
(15) بار الها! درود بر محمد و خاندان وى، و آنچه را بر عهدهى من دارى بر من ببخشاى و از آنچه مستوجب آنم مرا معاف فرما و مرا از آنچه مايهى بيم تباهكاران است پناه ده، چرا كه تو يكسر گذشت و دهشى و در تو اميد آمرزش مىرود و تويى كه به گذشت و بخشايش شناخته شدهاى. جز به پيش تو به نزد كسى دست نياز دراز نكنم و گناهم را جز تو آمرزندهاى نيست. حاشا كه تو چنين نباشى
﴿16﴾
وَ لَا أَخَافُ عَلَى نَفْسِي إِلَّا إِيَّاكَ ، إِنَّكَ أَهْلُ التَّقْوَى وَ أَهْلُ الْمَغْفِرَةِ ، صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ ، وَ اقْضِ حَاجَتِي ، وَ أَنْجِحْ طَلِبَتِي ، وَ اغْفِرْ ذَنْبِي ، وَ آمِنْ خَوْفَ نَفْسِي ، إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ، وَ ذَلِكَ عَلَيْكَ يَسِيرٌ ، آمِينَ رَبَّ الْعَالَمِينَ .
(16) و من جز از تو از كس بر خود بيمناك نيستم چرا كه تويى سزاوار پرهيزگارى و شايستهى آمرزش خواهى.
درود بر محمد و خاندان وى، و نيازم را برآور و خواستم را روا كن و مرا از هراس ايمن فرماى كه تو بر هر چيز توانايى و اين خود بر تو آسان است! آمين يا رب العالمين!