وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ فِي الاِعْتِرَافِ وَ طَلَبِ التَّوْبَةِ إِلَي اللهِ تَعَالَي
از دعاهاى امام عليهالسلام است در اقرار به گناه و درخواست توبه و بازگشت بسوى خداى تعالى
﴿1﴾
اللَّهُمَّ إِنَّهُ يَحْجُبُنِي عَنْ مَسْأَلَتِكَ خِلَالٌ ثَلَاثٌ ، وَ تَحْدُونِي عَلَيْهَا خَلَّةٌ وَاحِدَةٌ
(1) بار خدايا، سه خصلت است كه مرا بازمىدارد تا به آستانت آيم و درخواستى كنم و تنها يك خصلت است كه مرا وامىدارد كه به درگهت آيم دست خواهشم آرم.
﴿2﴾
يَحْجُبُنِي أَمْرٌ أَمَرْتَ بِهِ فَأَبْطَأْتُ عَنْهُ ، وَ نَهْيٌ نَهَيْتَنِي عَنْهُ فَأَسْرَعْتُ إِلَيْهِ ، وَ نِعْمَةٌ أَنْعَمْتَ بِهَا عَلَيَّ فَقَصَّرْتُ فِي شُكْرِهَا .
(2) آن سه كه بازم مىدارد؛ تكليف واجبى است به آن فرمان دادهاى و من در گزاردن آن درنگ كردم، و حرامى است كه بدان نهى كردهاى و من به سويش شتافتم.
و نعمتى است كه به من ارزانى داشتى و من در سپاس آن سستى ورزيدم.
﴿3﴾
وَ يَحْدُونِي عَلَى مَسْأَلَتِكَ تَفَضُّلُكَ عَلَى مَنْ أَقْبَلَ بِوَجْهِهِ إِلَيْكَ ، وَ وَفَدَ بِحُسْنِ ظَنِّهِ إِلَيْكَ ، إِذْ جَمِيعُ إِحْسَانِكَ تَفَضُّلٌ ، وَ إِذْ كُلُّ نِعَمِكَ ابْتِدَاءٌ
(3) اما آن خصلت كه مرا برانگيزد كه به آستانت روى آوردم و بسى درخواست كنم فضل و كرم توست نسبت به كسى كه با بارقهاى از اميد روى به تو آرد؛ زيرا تمام احسانت بى آن كه كسى بهايى دهد باشد و همه نعمتهايت بى آن كه كسى كارى كند بود.
﴿4﴾
فَهَا أَنَا ذَا ، يَا إِلَهِي ، وَاقِفٌ بِبَابِ عِزِّكَ وُقُوفَ الْمُسْتَسْلِمِ الذَّلِيلِ ، وَ سَائِلُكَ عَلَى الْحَيَاءِ مِنِّي سُؤَالَ الْبَائِسِ الْمُعيِلِ
(4) بار خدايا، اين منم كه به بارگاه پرشكوهت ايستادهام بسان فرمانبرى خوار، و با شرمندگى تمام دست گدايى به آستانت دارم همچون مستمندى عيالوار و بى نوا در پيشگاهت.
﴿5﴾
مُقِرٌّ لَكَ بِأَنِّي لَمْ أَسْتَسْلِمْ وَقْتَ إِحْسَانِكَ إِلَّا بِالْإِقْلَاعِ عَنْ عِصْيَانِكَ ، وَ لَمْ أَخْلُ فِي الْحَالَاتِ كُلِّهَا مِنِ امْتِنَانِكَ .
(5) زبان به اعتراف مىگشايم و مىگويم: به گاه احسانت هيچ شايسته كارى نكردم و تنها فقط از عصيانت چشم پوشيدم و در همه حال هرگز از داد و دهش سرشارت بىبهره نبودهام.
﴿6﴾
فَهَلْ يَنْفَعُنِي ، يَا إِلَهِي ، إِقْرَارِي عِنْدَكَ بِسُوءِ مَا اكْتَسَبْتُ وَ هَلْ يُنْجِينِي مِنْكَ اعْتِرَافِي لَكَ بِقَبِيحِ مَا ارْتَكَبْتُ أَمْ أَوْجَبْتَ لِي فِي مَقَامِي هَذَا سُخْطَكَ أَمْ لَزِمَنِي فِي وَقْتِ دُعَايَ مَقْتُكَ .
(6) پس آيا اى خدايم همين اقرارم به بدكردارىام در پيشگاهت سودى دهد؟ و آيا اعترافم نزد درگاهت به زشتى رفتارىام نجاتم مىدهد؟! يا با اين حال و روزم ديگر غضبت بر من واجب نمودهاى و به گاه دعايم خشمت بر من بايسته و حتمى كردهاى.
﴿7﴾
سُبْحَانَكَ ، لَا أَيْأَسُ مِنْكَ وَ قَدْ فَتَحْتَ لِي بَابَ التَّوْبَةِ إِلَيْكَ ، بَلْ أَقُولُ مَقَالَ الْعَبْدِ الذَّلِيلِ الظَّالِمِ لِنَفْسِهِ الْمُسْتَخِفِّ بِحُرْمَةِ رَبِّهِ .
(7) پاكا خداوندا كه چنين باشى، من از تو هرگز نوميد نمىشوم كه تو در توبه به رويم گشودهاى، اينكه به درگهت آمدهام و مىگويم بسان بردهاى خوار كه به خود ستم روا داشته و حرمت آقايش شكسته.
﴿8﴾
الَّذِي عَظُمَتْ ذُنُوبُهُ فَجَلَّتْ ، وَ أَدْبَرَتْ أَيَّامُهُ فَوَلَّتْ حَتَّى إِذَا رَأَى مُدَّةَ الْعَمَلِ قَدِ انْقَضَتْ وَ غَايَةَ الْعُمُرِ قَدِ انْتَهَتْ ، وَ أَيْقَنَ أَنَّهُ لَا مَحِيصَ لَهُ مِنْكَ ، وَ لَا مَهْرَبَ لَهُ عَنْكَ ، تَلَقَّاكَ بِالْإِنَابَةِ ، وَ أَخْلَصَ لَكَ التَّوْبَةَ ، فَقَامَ إِلَيْكَ بِقَلْبٍ طَاهِرٍ نَقِيٍّ ، ثُمَّ دَعَاكَ بِصَوْتٍ حَائِلٍ خَفِيٍّ .
(8) همانند غلامى كه گناهانش انبان شدن و فزون گشته و روزگارش به سر آمده و پشت كرده و مىبيند فرصت عمل سپرى شده و ديگر دوران زندگى پايان يافته و يقين دارد كه نه از عذابت پناهى است و نه از قهرت گريزگاهى، او روى به سويت آورده و توبه را به درگاهت خالص ساخته و با دلى پاك و زلال به درگهت ايستاده است.
و با صدايى شكسته و آرام با تو نجوا مىكند.
﴿9﴾
قَدْ تَطَأْطَأَ لَكَ فَانْحَنَى ، وَ نَكَّسَ رَأْسَهُ فَانْثَنَى ، قَدْ أَرْعَشَتْ خَشْيَتُهُ رِجْلَيْهِ ، وَ غَرَّقَتْ دُمُوعُهُ خَدَّيْهِ ، يَدْعُوكَ بِيَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ ، وَ يَا أَرْحَمَ مَنِ انْتَابَهُ الْمُسْتَرْحِمُونَ ، وَ يَا أَعْطَفَ مَنْ أَطَافَ بِهِ الْمُسْتَغْفِرُونَ ، وَ يَا مَنْ عَفْوُهُ أَكْثَرُ مِنْ نَقِمَتِهِ ، وَ يَا مَنْ رِضَاهُ أَوْفَرُ مِنْ سَخَطِهِ .
(9) و از شدت فروتنى قامتش خم گشته و سر به زير افكنده، از شدت ترس پاهايش لرزان است و گونهاش بر زير سيلاب اشك نهان، تو را چنين مىخواند: اى مهربانترين مهربانان اى مهربانترين كسى كه جويندگان رحمت آهنگ وى كنند؛ و اى مهرورزترين كسى كه آمرزش خواهان به گرد او آيند؛ اى آن كه بخشايش بسى افزون از كيفرش باشد، و خشنودىاش بيش از خشمش بود.
﴿10﴾
وَ يَا مَنْ تَحَمَّدَ إِلَى خَلْقِهِ بِحُسْنِ التَّجَاوُزِ ، وَ يَا مَنْ عَوَّدَ عِبَادَهُ قَبُولَ الْإِنَابَةِ ، وَ يَا مَنِ اسْتَصْلَحَ فَاسِدَهُمْ بِالتَّوْبَةِ وَ يَا مَنْ رَضِيَ مِنْ فِعْلِهِمْ بِالْيَسِيرِ ، وَ يَا مَنْ كَافَى قَلِيلَهُمْ بِالْكَثِيرِ ، وَ يَا مَنْ ضَمِنَ لَهُمْ إِجَابَةَ الدُّعَاءِ ، وَ يَا مَنْ وَعَدَهُمْ عَلَى نَفْسِهِ بِتَفَضُّلِهِ حُسْنَ الْجَزَاءِ .
(10) و اى آن كه منت مىنهد و از گاه بندگانش به نيكى مىگذرد، و اى كه بندگانش را به قبول توبه عادت دهد و اصلاح امور فاسدشان را با توبه خواهد و به اعمال بى مقدارشان خشنود گردد؛ اى آن كه عمل ناچيز را پاداش فراوان دهد و اجابت دعايشان خود به عهده گرفته و به كرمت پاداش نيك را به ايشان وعده داده است.
﴿11﴾
مَا أَنَا بِأَعْصَى مَنْ عَصَاكَ فَغَفَرْتَ لَهُ ، وَ مَا أَنَا بِأَلْوَمِ مَنِ اعْتَذَرَ إِلَيْكَ فَقَبِلْتَ مِنْهُ ، وَ مَا أَنَا بِأَظْلَمِ مَنْ تَابَ إِلَيْكَ فَعُدْتَ عَلَيْهِ .
(11) خدايا من گناهكارترين كسى نيستم كه گناه كرد و تو او را آمرزيدى و نكوهيدهترين كس نباشم كه به درگاهت عذر آورد و تو پذيرفتى، و ستمگرتر از هر ستمگرى نباشم كه توبه كرد و تواش بخشودى.
﴿12﴾
أَتُوبُ إِلَيْكَ فِي مَقَامِي هَذَا تَوْبَةَ نَادِمٍ عَلَى مَا فَرَطَ مِنْهُ ، مُشْفِقٍ مِمَّا اجْتَمَعَ عَلَيْهِ ، خَالِصِ الْحَيَاءِ مِمَّا وَقَعَ فيِهِ .
(12) اينكه به آستانت توبه مىكنم بسان توبهى كسى كه از كاهلى خود بسى پشيمان است و از بار گران گناه ترسان است، و از گردابى كه در آن افتاده سخت شرمنده و پريشان است.
﴿13﴾
عَالِمٍ لَيْكَ، بِأَنَّ الْعَفْوَ عَنِ الذَّنْبِ الْعَظِيمِ لَا يَتَعَاظَمُكَ ، وَ أَنَّ التَّجَاوُزَ عَنِ الْإِثْمِ الْجَلِيلِ لَا يَسْتَصْعِبُكَ ، وَ أَنَّ احْتِمالَ الْجِنَايَاتِ الْفَاحِشَةِ لَا يَتَكَأَّدُكَ ، وَ أَنَّ أَحَبَّ عِبَادِكَ إِلَيْكَ مَنْ تَرَكَ الاِسْتِكْبَارَ عَلَيْكَ ، وَ جَانَبَ الْاِصْرَارَ ، وَ لَزِمَ الاِسْتِغْفَارَ .
(13) مىداند كه بخشودن گناهان بزرگ نزد تو بزرگ نباشد و گذشت از خطا برايت سخت نيايد، و تو را چشمپوشى از جنايات گران نبود، و مىداند محبوبترين بنده به نزدت كسى است كه بر تو سركشى نكند و از اصرار بر گناه دورى جويد و پيوسته استغفار نمايد.
﴿14﴾
وَ أَنَا أَبْرَأُ إِلَيْكَ مِنْ أَنْ أَسْتَكْبِرَ ، وَ أَعُوذُ بِكَ مِنْ أَنْ أُصِرَّ ، وَ أَسْتَغْفِرُكَ لِمَا قَصَّرْتُ فِيهِ ، وَ أَسْتَعِينُ بِكَ عَلَى مَا عَجَزْتُ عَنْهُ .
(14) خدايا من از سركشى دست به درگهت مىآويزم و از اصرار بر گناه به تو پناه مىآورم و از هر كوتاهى كه كردهام عفو و آمرزش مىخواهم و در هر چه ناتوانم از تو يارى مىطلبم.
﴿15﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ هَبْ لِي مَا يَجِبُ عَلَيَّ لَكَ ، وَ عَافِنِي مِمَّا أَسْتَوْجِبُهُ مِنْكَ ، وَ أَجِرْنِي مِمَّا يَخَافُهُ أَهْلُ الْإِسَاءَةِ ، فَإِنَّكَ مَلِيءٌ بِالْعَفْوِ ، مَرْجُوٌّ لِلْمَغْفِرَةِ ، مَعْرُوفٌ بِالتَّجَاوُزِ ، لَيْسَ لِحَاجَتِي مَطْلَبٌ سِوَاكَ ، وَ لَا لِذَنْبِي غَافِرٌ غَيْرُكَ ، حَاشَاكَ
(15) پروردگارا، بر محمد و خاندانش درود فرست و از حقوقى كه به گردنم دارى بگذر و از آنچه مستحق آنم معافم دار. از هر چه گناهكاران از آن بيمناكند پناهم ده، زيرا بىگمان تو بر عفو و گذشت توانايى، و اميد مىرود كه گناه بندگان ببخشايى و به گذشت بسى شهرهاى، براى حاجتم جز درگاهت جايى نباشد و براى گناهم بخشايشگرى جز تو نشايد. و هرگز نيز چنين نباشد.
﴿16﴾
وَ لَا أَخَافُ عَلَى نَفْسِي إِلَّا إِيَّاكَ ، إِنَّكَ أَهْلُ التَّقْوَى وَ أَهْلُ الْمَغْفِرَةِ ، صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ ، وَ اقْضِ حَاجَتِي ، وَ أَنْجِحْ طَلِبَتِي ، وَ اغْفِرْ ذَنْبِي ، وَ آمِنْ خَوْفَ نَفْسِي ، إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ، وَ ذَلِكَ عَلَيْكَ يَسِيرٌ ، آمِينَ رَبَّ الْعَالَمِينَ .
(16) بر جانم تنها از تو بيمناكم كه تو هم به ترس و هم به آمرزيدن شايستهاى. بر محمد و خاندانش درود فرست و حاجتم روا دار و خواستهام را برآور. گناهم را ببخشا، و از ترس و هراس ايمنم فرما. كه بى گمان تو بر هر چيز توانايى، و برآوردن اينها بر تو ساده است به آسانى، پس اجابت نماى، اى پروردگار جهانيان.