وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ فِي الاِعْتِرَافِ وَ طَلَبِ التَّوْبَةِ إِلَي اللهِ تَعَالَي
دعاى آن حضرت عليهالسلام در اعتراف به گناه و طلب توبه از خداوند متعال
﴿1﴾
اللَّهُمَّ إِنَّهُ يَحْجُبُنِي عَنْ مَسْأَلَتِكَ خِلَالٌ ثَلَاثٌ ، وَ تَحْدُونِي عَلَيْهَا خَلَّةٌ وَاحِدَةٌ
(1) خداوندا! سه خصلت، مرا از اين كه چيزى از تو بخواهم، منع مىكند و تنها يك خصلت، مرا به درخواست از تو وامىدارد.
﴿2﴾
يَحْجُبُنِي أَمْرٌ أَمَرْتَ بِهِ فَأَبْطَأْتُ عَنْهُ ، وَ نَهْيٌ نَهَيْتَنِي عَنْهُ فَأَسْرَعْتُ إِلَيْهِ ، وَ نِعْمَةٌ أَنْعَمْتَ بِهَا عَلَيَّ فَقَصَّرْتُ فِي شُكْرِهَا .
(2) يكى امرى كه تو به آن فرمان دادهاى و من در انجام آن سستى كردهام، و ديگر كارى كه مرا از آن نهى كردهاى و من به سوى انجام دادنش شتافتهام؛ و سوم اينكه نعمتى كه به من ارزانى داشتهاى ولى من در شكرگزارىاش كوتاهى ورزيدهام.
﴿3﴾
وَ يَحْدُونِي عَلَى مَسْأَلَتِكَ تَفَضُّلُكَ عَلَى مَنْ أَقْبَلَ بِوَجْهِهِ إِلَيْكَ ، وَ وَفَدَ بِحُسْنِ ظَنِّهِ إِلَيْكَ ، إِذْ جَمِيعُ إِحْسَانِكَ تَفَضُّلٌ ، وَ إِذْ كُلُّ نِعَمِكَ ابْتِدَاءٌ
(3) و اما آنچه مرا وادار مىكند تا از تو چيزى بخواهم، فضل و احسان توست به كسى كه به درگاه تو روى آورده و از راه خوش گمانى به سوى تو آمده است؛ زيرا كه تمام احسانهاى تو از روى تفضل است و تمام نعمتهاى تو بىمقدمه و بىهيچ سابقهى استحقاق است.
﴿4﴾
فَهَا أَنَا ذَا ، يَا إِلَهِي ، وَاقِفٌ بِبَابِ عِزِّكَ وُقُوفَ الْمُسْتَسْلِمِ الذَّلِيلِ ، وَ سَائِلُكَ عَلَى الْحَيَاءِ مِنِّي سُؤَالَ الْبَائِسِ الْمُعيِلِ
(4) اكنون اين منم اى خداى من! كه به درگاه عزتت همانند فرمانبردارى خوار ايستادهام و با شرم و حيا همانند بينوايى محتاج و عيالمند از تو درخواست مىكنم.
﴿5﴾
مُقِرٌّ لَكَ بِأَنِّي لَمْ أَسْتَسْلِمْ وَقْتَ إِحْسَانِكَ إِلَّا بِالْإِقْلَاعِ عَنْ عِصْيَانِكَ ، وَ لَمْ أَخْلُ فِي الْحَالَاتِ كُلِّهَا مِنِ امْتِنَانِكَ .
(5) خداوندا! اعتراف مىكنم به اين كه در هنگام احسان تو جز خوددارى از عصيانت، طاعتى نكردهام و تنها به اين خوددارى اكتفا نمودهام و در هيچ حالى از احسان و نعمت تو بىبهره نبودهام.
﴿6﴾
فَهَلْ يَنْفَعُنِي ، يَا إِلَهِي ، إِقْرَارِي عِنْدَكَ بِسُوءِ مَا اكْتَسَبْتُ وَ هَلْ يُنْجِينِي مِنْكَ اعْتِرَافِي لَكَ بِقَبِيحِ مَا ارْتَكَبْتُ أَمْ أَوْجَبْتَ لِي فِي مَقَامِي هَذَا سُخْطَكَ أَمْ لَزِمَنِي فِي وَقْتِ دُعَايَ مَقْتُكَ .
(6) پس اى خداى من! همين كه در برابرت اقرار و اعتراف مىكنم به زشتى اعمالم، آيا برايم سودمند است؟ و آيا اعترافم در درگاهت به بدى آنچه مرتكب شدهام، از عذاب تو نجاتم خواهد بخشيد؟
يا آن كه مرا در اين حالى كه هستم، مستوجب غضب خود مىدانى؟
و يا در اين هنگام كه دست دعا به سوى تو برداشتهام، دشمنى و عذاب تو همراه من است؟
﴿7﴾
سُبْحَانَكَ ، لَا أَيْأَسُ مِنْكَ وَ قَدْ فَتَحْتَ لِي بَابَ التَّوْبَةِ إِلَيْكَ ، بَلْ أَقُولُ مَقَالَ الْعَبْدِ الذَّلِيلِ الظَّالِمِ لِنَفْسِهِ الْمُسْتَخِفِّ بِحُرْمَةِ رَبِّهِ .
(7) پروردگارا! پاك و منزهى تو؛ هرگز از تو نااميد نمىشوم، زيرا در توبه را به روى من گشودهاى. من همانند آن بندهى خوار و ذليلى سخن مىگويم كه به خود ستم كرده و حرمت پروردگارش را كم شمرده است.
﴿8﴾
الَّذِي عَظُمَتْ ذُنُوبُهُ فَجَلَّتْ ، وَ أَدْبَرَتْ أَيَّامُهُ فَوَلَّتْ حَتَّى إِذَا رَأَى مُدَّةَ الْعَمَلِ قَدِ انْقَضَتْ وَ غَايَةَ الْعُمُرِ قَدِ انْتَهَتْ ، وَ أَيْقَنَ أَنَّهُ لَا مَحِيصَ لَهُ مِنْكَ ، وَ لَا مَهْرَبَ لَهُ عَنْكَ ، تَلَقَّاكَ بِالْإِنَابَةِ ، وَ أَخْلَصَ لَكَ التَّوْبَةَ ، فَقَامَ إِلَيْكَ بِقَلْبٍ طَاهِرٍ نَقِيٍّ ، ثُمَّ دَعَاكَ بِصَوْتٍ حَائِلٍ خَفِيٍّ .
(8) آن بندهاى كه گناهش بزرگ است و رو به افزايش مىباشد و روزگار به او پشت كرده و عمرش سپرى شده است؛ سرانجام مشاهده مىكند كه هنگام عمل گذشته و دوران عمر به پايان رسيده و يقين كند كه از عذاب تو پناهگاهى و از انتقام تو گريزگاهى نيست.
خدايا! اكنون با ناله و انابه به سوى تو رو آورده و توبه را براى تو خالص نموده، پس با قلبى پاك و پاكيزه به سوى تو آمده و آن گاه با صدايى سوزناك و آرام، تو را خوانده است.
﴿9﴾
قَدْ تَطَأْطَأَ لَكَ فَانْحَنَى ، وَ نَكَّسَ رَأْسَهُ فَانْثَنَى ، قَدْ أَرْعَشَتْ خَشْيَتُهُ رِجْلَيْهِ ، وَ غَرَّقَتْ دُمُوعُهُ خَدَّيْهِ ، يَدْعُوكَ بِيَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ ، وَ يَا أَرْحَمَ مَنِ انْتَابَهُ الْمُسْتَرْحِمُونَ ، وَ يَا أَعْطَفَ مَنْ أَطَافَ بِهِ الْمُسْتَغْفِرُونَ ، وَ يَا مَنْ عَفْوُهُ أَكْثَرُ مِنْ نَقِمَتِهِ ، وَ يَا مَنْ رِضَاهُ أَوْفَرُ مِنْ سَخَطِهِ .
(9) در حالى كه بر اثر تواضع و فروتنى براى تو قامت خم كرده و سرش را فرود آورده و در اثر سرافكندگى، پيكرش كج شده و ترس از مقام تو پاهايش را به لرزه انداخته و اشك چشم، گونههايش را فراگرفته است و تو را اين گونه مىخواند:
اى مهربانترين مهربانان! اى بخشندهترين كه طالبان رحمت، همواره رو به سوى تو دارند؛
اى عطوفترين كسى كه آمرزش طلبان، گرد تو در طوافاند؛
اى كسى كه عفو و بخشش تو از انتقام و كيفرت بيشتر است؛
اى كسى كه خشنودى تو از خشمت بيشتر است.
﴿10﴾
وَ يَا مَنْ تَحَمَّدَ إِلَى خَلْقِهِ بِحُسْنِ التَّجَاوُزِ ، وَ يَا مَنْ عَوَّدَ عِبَادَهُ قَبُولَ الْإِنَابَةِ ، وَ يَا مَنِ اسْتَصْلَحَ فَاسِدَهُمْ بِالتَّوْبَةِ وَ يَا مَنْ رَضِيَ مِنْ فِعْلِهِمْ بِالْيَسِيرِ ، وَ يَا مَنْ كَافَى قَلِيلَهُمْ بِالْكَثِيرِ ، وَ يَا مَنْ ضَمِنَ لَهُمْ إِجَابَةَ الدُّعَاءِ ، وَ يَا مَنْ وَعَدَهُمْ عَلَى نَفْسِهِ بِتَفَضُّلِهِ حُسْنَ الْجَزَاءِ .
(10) اى كسى كه از گناهان خلق خود، نيكو در مىگذرى و به اين علت سزاوار حمد و ستايش گشتهاى؛
اى كسى كه بندگانت را به پذيرفتن توبه عادت دادهاى؛
اى كسى كه فساد و تباهكارى بندگان را به وسيلهى توبه اصلاح نمودهاى؛
اى كسى كه به كار اندك بندگان خشنود گشتهاى؛
اى كسى كه كم آنان را پاداش فراوان دادهاى؛
اى كسى كه اجابت دعاى آنان را ضمانت كردهاى؛
اى كسى كه به تفضل خود به آنان وعدهى پاداش نيكو دادهاى.
﴿11﴾
مَا أَنَا بِأَعْصَى مَنْ عَصَاكَ فَغَفَرْتَ لَهُ ، وَ مَا أَنَا بِأَلْوَمِ مَنِ اعْتَذَرَ إِلَيْكَ فَقَبِلْتَ مِنْهُ ، وَ مَا أَنَا بِأَظْلَمِ مَنْ تَابَ إِلَيْكَ فَعُدْتَ عَلَيْهِ .
(11) خدايا! من گناهكارتر از آن كسى نيستم كه تو را معصيت كرده و تو او را آمرزيدهاى و نكوهيدهتر از آن كسى نيستم كه به درگاهت عذر آورده و تو عذرش را قبول كردهاى و ستمكارتر از آن كسى نيستم كه به درگاه تو توبه كرده و تو هم به سوى او رو كردهاى.
﴿12﴾
أَتُوبُ إِلَيْكَ فِي مَقَامِي هَذَا تَوْبَةَ نَادِمٍ عَلَى مَا فَرَطَ مِنْهُ ، مُشْفِقٍ مِمَّا اجْتَمَعَ عَلَيْهِ ، خَالِصِ الْحَيَاءِ مِمَّا وَقَعَ فيِهِ .
(12) در چنين حال به سوى تو بازمىگردم و توبه مىكنم؛ توبه كسى كه از كارهاى گذشته پشيمان است و از آن چه بر سرش آمده نگران و از آنچه درآن گرفتار شده به شدت شرمسار است.
﴿13﴾
عَالِمٍ لَيْكَ، بِأَنَّ الْعَفْوَ عَنِ الذَّنْبِ الْعَظِيمِ لَا يَتَعَاظَمُكَ ، وَ أَنَّ التَّجَاوُزَ عَنِ الْإِثْمِ الْجَلِيلِ لَا يَسْتَصْعِبُكَ ، وَ أَنَّ احْتِمالَ الْجِنَايَاتِ الْفَاحِشَةِ لَا يَتَكَأَّدُكَ ، وَ أَنَّ أَحَبَّ عِبَادِكَ إِلَيْكَ مَنْ تَرَكَ الاِسْتِكْبَارَ عَلَيْكَ ، وَ جَانَبَ الْاِصْرَارَ ، وَ لَزِمَ الاِسْتِغْفَارَ .
(13) و مىداند كه عفو و بخشش از گناه بزرگ براى تو كار طاقت فرسايى نيست و گذشت از معصيت گرانبار براى تو دشوار نمىباشد و تحمل جنايات خارج از حد، بر تو گران نمىآيد.
خدايا! محبوبترين بندگانت در پيشگاهت كسى است كه دست از سركشى و نافرمانى تو بردارد و بر گناه، اصرار نورزد و هميشه از تو آمرزش بخواهد.
﴿14﴾
وَ أَنَا أَبْرَأُ إِلَيْكَ مِنْ أَنْ أَسْتَكْبِرَ ، وَ أَعُوذُ بِكَ مِنْ أَنْ أُصِرَّ ، وَ أَسْتَغْفِرُكَ لِمَا قَصَّرْتُ فِيهِ ، وَ أَسْتَعِينُ بِكَ عَلَى مَا عَجَزْتُ عَنْهُ .
(14) خدايا! من از گردنكشى در پيشگاه تو، بيزارى مىجويم و از اصرار در گناه به تو پناه مىبرم و بر آنچه در آن كوتاهى كردهام از تو آمرزش مىطلبم و بر آنچه از انجامش فروماندهام از تو درخواست كمك مىكنم.
﴿15﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ هَبْ لِي مَا يَجِبُ عَلَيَّ لَكَ ، وَ عَافِنِي مِمَّا أَسْتَوْجِبُهُ مِنْكَ ، وَ أَجِرْنِي مِمَّا يَخَافُهُ أَهْلُ الْإِسَاءَةِ ، فَإِنَّكَ مَلِيءٌ بِالْعَفْوِ ، مَرْجُوٌّ لِلْمَغْفِرَةِ ، مَعْرُوفٌ بِالتَّجَاوُزِ ، لَيْسَ لِحَاجَتِي مَطْلَبٌ سِوَاكَ ، وَ لَا لِذَنْبِي غَافِرٌ غَيْرُكَ ، حَاشَاكَ
(15) خداوندا! بر محمد و خاندانش درود و رحمت بفرست و هر حقى را كه ادا كردنش بر من واجب است، بر من ببخش و از هر عذابى كه مستوجب آن هستم، معافم دار و از آنچه بدكاران از آن مىهراسند، پناهم ده، زيرا تو توانايى كامل بر عفو و بخشش دارى.
خدايا! آمرزش تو مايهى اميد است و توبه گذشت و بخشايش شناخته شدهاى. براى نياز من، غير از تو پاسخ دهندهاى نيست و براى گناهم، غير از تو آمرزندهاى نمىباشد؛ حاشا كه چنين نباشى.
﴿16﴾
وَ لَا أَخَافُ عَلَى نَفْسِي إِلَّا إِيَّاكَ ، إِنَّكَ أَهْلُ التَّقْوَى وَ أَهْلُ الْمَغْفِرَةِ ، صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ ، وَ اقْضِ حَاجَتِي ، وَ أَنْجِحْ طَلِبَتِي ، وَ اغْفِرْ ذَنْبِي ، وَ آمِنْ خَوْفَ نَفْسِي ، إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ، وَ ذَلِكَ عَلَيْكَ يَسِيرٌ ، آمِينَ رَبَّ الْعَالَمِينَ .
(16) خدايا! من جز از تو بر خودم نمىترسم، زيرا تنها تويى كه بايد از تو ترسيد و فقط تويى كه بايد از تو آمرزش خواست.
خدايا! بر محمد و خاندانش درود و رحمت بفرست و حاجتم را روا كن و خواهش من را برآورده فرما و گناهم را بيامرز و مرا از ترس، ايمن بدار؛ زيرا كه تو بر هر چيز توانايى (انجام) آن خواستهها بر تو آسان است. دعايم را مستجاب فرما اى پروردگار جهانيان.