دعای 45 ( دعا به هنگام وداع با ماه مبارک رمضان ) ترجمه باقر رجبی نژاد

(1) خدايا! اى كسى كه (در قبال احسان به خلق) پاداش نمى‌خواهد،

(2) و اى كسى كه بر بخشش (خود به خلق) پشيمان نمى‌شود،

(3) و اى كسى كه مزد بنده‌ى خود را برابر (عملش) نمى‌دهد،

(4) نعمتت (بدون سابقه استحقاق) در آغاز است، و عفوت از روى احسان، و كيفرت عدل، و حكم تو خير است.

(5) اگر عطا نموده‌اى عطايت را به منت نيالوده‌اى، و اگر باز داشته‌اى بازداشتت از روى ستم نبوده،

(6) آن كه تو را شكر كند پاداش دهى و حال آن كه خود شكرت را به او الهام فرمودى،

(7) و آن كه تو را ستايش كند جزا مى‌دهى و حال آن كه خود ستايشت را به او آموخته‌اى،

(8) مى‌پوشى بر آن كه اگر مى‌خواستى رسوايش مى‌كردى، و بخشش مى‌كنى بر كسى كه اگر مى‌خواستى بازش مى‌داشتى، با آن كه هر دو سزاوار رسوايى و منع‌اند، ولى تو كارهايت را بر احسان بنا نهاده‌اى، و قدرتت را بر گذشت روان ساخته‌اى،

(9) و با آن كه نافرمانى تو كرده با بردبارى روبرو شده‌اى، و به كسى كه به خود ستم نموده مهلت داده‌اى، با مداراى خود ايشان را براى بازشگت فرصت مى‌دهى، و براى توبه شتاب در كيفرشان را وامى‌گذارى، تا هلاك شونده‌ى آنان بر خلاف رضاى تو هلاك نشود، و بدبختشان به نعمتت بدبخت نگردد مگر پس از عذر بسيار و دليل پى در پى بر او، اينها لطفى از گذشت توست اى بزرگوار، و بهره‌اى است از مهربانيت اى بردبار

(10) تويى آن كه براى بندگانت درى به سوى عفوت گشوده‌اى، و آن را توبه ناميده‌اى، و بر آن در، راهنمايى از وحى خود قرار داده‌اى تا از آن گمراه نگردند، پس تو خود - كه نامت پايدار است - فرموده‌اى، «به سوى خدا توبه كنيد توبه‌ى خالص، باشد كه پروردگارتان گناهان شما را بپوشاند و شما را داخل بهشتهايى نمايد كه جويها از زير آن روان است،

(11) روزى كه خدا پيامبر و كسانى را كه با او ايمان آورده‌اند خوار نمى‌كند، در حالى كه نورشان پيشاپيش آنها و از جانب راستشان در حركت است مى‌گويند: اى پروردگار ما! نورمان را كامل كن، و ما را بيامرز، كه تو بر هر چيزى توانايى». پس چيست عذر كسى كه پس از گشودن در، و به پا داشتن راهنما از ورود به آن منزل غفلت كند؟!

(12) و تويى آن كه به سود بندگانت در بهاء، بر خود افزوده‌اى، در تجارت آنان با تو سودشان را خواسته‌اى، و در ورود بر تو رستگاريشان و فزونى از تو را (اراده فرموده) پس تو خود فرموده‌اى - كه نامت پايدار و والا است: «هر كس يك كار نيك كند پاداش او ده برابر خواهد بود، و هر كس يك كار بد كند جز به مانند كار بدش كيفر نشود».

(13) و فرمودى: «حال كسانى كه اموالشان را در راه خدا انفاق مى‌كنند مانند حال دانه‌اى است كه هفت خوشه رويانده، كه در هر خوسه صد دانه باشد، و خدا براى هر كه بخواهد چند برابر مى‌كند»، و فرمودى: «كيست آن كه به خدا قرض‌الحسنه دهد تا خدا آن را براى او چندين برابر سازد؟» و آنچه مانند آنها در قرآن فروفرستاده‌اى از چند برابر كردن كارهاى نيك،

(14) و تويى آن كه به سخنت از غيب خود راهنمائيشان نمودى، و به خواهان گردانيدن خود كه بهره‌ى آنان در آن است بر چيزى كه اگر از آنان مى‌پوشاندى چشمانشان آن را در نمى‌يافتند، و گوشهايشان آن را نمى‌شنيدند، و فكرشان به آن نمى‌رسيدند، پس فرمودى: «مرا ياد كنيد تا شما را ياد كنم، و مرا سپاس گوييد و ناسپاسى مكنيد» و فرمودى: «اگر سپاسگزارى كنيد البته شما را فزونى دهم، و اگر ناسپاسى كنيد همانا عذاب من سخت است».

(15) و فرمودى: «مرا بخوانيد تا براى شما روا سازم، كسانى كه از عبادت من سركشى ورزند (سرباز زنند) به زودى با خوارى وارد دوزخ مى‌شوند». پس دعاى خود را عبادت، و تركش را سركشى ناميدى، و بر ترك دعا به وارد شدن در دوزخ با خوارى تهديد فرمودى،

(16) پس تو را به بخششت ياد كردند و به فضلت تو را سپاس گزاردند، و به فرمانت تو را خواندند، و به خاطر به دست آوردن فزونى نعمتت براى تو صدقه دادند، و نجاتشان از خشمت و دستيابى آنان به خشنوديت در آن كارها بود،

(17) و اگر آفريده‌اى آفريده‌ى ديگر را از سوى خود به مانند چيزى كه تو بندگانت را از سوى خود به آن راهنمايى كرده‌اى راهنمايى مى‌كرد، به احسان و نعمت دادن وصف گشته، و به هر زبانى ستوده شده بود، پس تو را ستايش است تا آنجا كه راهى در ستايش تو يافت شود، و تا آنجا كه براى ستايش لفظى كه به آن ستايش شوى باقى باشد، و معنايى كه به آن برگردد،

(18) اى كسى كه به احسان و فضل بندگان خود را به ستايش فراخوانده‌اى و آنان را به نعمت و بخشش فرو برده‌اى، چه آشكار است نعمت تو در ما، و چه فراوان است عطايت بر ما، و چه مخصوص است نيكى تو به ما،

(19) و ما را به دينت كه برگزيدى راهنمايى نمودى، و به آئينت كه پسنديده‌اى، و به راهت كه آسان گردانيدى، و ما را به قرب بينا ساخته‌اى، و (نيز) به رسيدن به سود رسانيت.

(20) خدايا! تو قرار دادى از آن شرائط برگزيده، و از آن واجبات ويژه ماه رمضان را، ماهى كه از ماههاى ديگر متمايز ساخته‌اى، و آن را از ميان همه‌ى زمانها و روزگارها اختيار كرده‌اى، و بر تمام وقتهاى سال برترى دادى به سبب آن كه در آن قرآن و نور فروفرستادى، و ايمان را در اين ماه چند برابر ساختى، و روزه را بر آن واجب فرمودى، و به قيام (نماز) تشويق نمودى، و شب قدر را در آن كه از هزار شب بهتر است بزرگ داشتى،

(21) سپس ما را به وسيله‌ى قرآن بر امتهاى ديگر برترى دادى، و به برترى آن ما را برگزيدى نه امتهاى ديگر را، پس به فرمانت روزش را روزه گرفتيم، و در شبش به يارى تو (براى عبادت) برخاستيم، در حالى كه به روزه داشتن و برخاستن آن خواهان رحمتت شديم كه ما را براى آن خواسته‌اى، و آن را وسيله‌اى براى رسيدن به ثواب تو ساختيم، و تو به آنچه از درگاهت خواسته شود توانايى، و آنچه از احسانت در خواست شود بخشنده‌اى، به كسى كه قرب تو را طلب كند نزديكى.

(22) همانا اين ماه با اقامتى ستوده در مياه ما زيست و با ملازمتى نيكو ما را همراهى كرد، و به برترين سودهاى جهانيان ما را سود رساند، سپس هنگام پايان گرفتن وقتش از ما جدا گشت، و (نيز هنگام) سرآمدن زمانش و كامل شدن شماره‌اش (روزهايش)

(23) از اين رو ما او را وداع مى‌گوييم مانند وداع كسى كه جدائيش بر ما دشوار آمده، و رفتنش از ميان ما اندوهگينمان ساخته و به هراس انداخته، و او را بر عهده‌ى ما پيمانى نگاه داشتى، و احترامى رعايت كردنى، و حقى پرداخت شدنى ثابت است، پس ما مى‌گوييم: درود بر تو اى بزرگترين ماه خدا، و اى عيد دوستان خدا،

(24) درود بر تو اى شريفترين همراه از ميان وقتها، و اى بهترين ماه در روزها و ساعتها،

(25) درود بر تو ماهى كه آرزوها در آن نزديك گشته، و كردارها در آن پراكنده شده،

(26) درود بر تو همنشينى كه در حال بودن منزلتش بزرگ، و در نبودش نيستى او دردناك است، و اى اميد بسته شده‌اى كه جدائيش بسيار رنج آفرين است،

(27) سلام بر تو همدمى كه چون رو كردم آرام گرفت و شاد گردانيد، و چون رفت وحشت انداخت و دردناك كرد،

(28) سلام بر تو همسايه‌اى كه دلها در آن نرم گرديد، و گناهان در آن كم شد،

(29) درود بر تو ياورى كه در غلبه بر شيطان كمك كرد، و همراهى كه راههاى احسان را آسان ساخت،

(30) درود بر تو چه بسيار است آزاد شدگان خدا در تو، و چه نيكبخت است كسى كه به سبب تو احترامت را نگهدارد!

(31) درود بر تو كه چه بسيار زدودنده گناهان، و پوشاننده نقصهاى گوناگون بودى!

(32) درود بر تو كه چه طولانى بودى بر گنهكاران، و چه بزرگ بودى در دلهاى مؤمنان!

(33) درود بر تو ماهى كه روزها با تو رقابت نمى‌كنند،

(34) درود بر تو ماهى كه از هر چيزى سلامت است.

(35) درود بر تو كه همراهيش ناپسند و در آميختن با او نكوهيده نيست،

(36) درود بر تو همچنان كه با بركتها بر ما وارد شدى، و چركى گناهان را از ما شستى،

(37) درود بر تو كه وداع با او به خاطر دلتنگى است، و نه آن كه روزه‌اش از روى ملولى ترك شده است،

(38) درود بر تو خواسته شده‌ى پيش از وقتش، و اندوهنگين شده بر آن پيش از رفتنش،

(39) درود بر تو چه بسيار بدى كه به سبب تو از ما بازگشت، و چه بسيار نيكى كه به سبب تو بر ما سرازير شد

(40) درود بر تو و بر شب قدرى كه از هزار شب بهتر است.

(41) درود بر تو كه ديروز چه بسيار بر تو طمع داشتيم، و فردا چه شديد است اشتياق ما به تو،

(42) درود برتو و بر برتريت كه از آن باز داشته شديم، و بر بركتهاى گذشته‌ات كه از آن تاراج شديم،

(43) خدايا! ما كسان اين ماهيم كه ما را به آن شرافت، و براى آن به احسان خود توفيق دادى آنگاه كه بدبختان وقتش را ندانند، و به خاطر بدبختيشان از فضل آن بى بهره شدند،

(44) تويى سرپرست آنچه كه ما را به شناخت آن برترى دادى، و ما را به روشش رهنمون شدى، و با كوتاهى به توفيق تو به روزه داشتن و قيام (نماز) آن بپا خواستيم، و در آن كمى از بسيار را بجا آورديم.

(45) خدايا! پس تو را ستايش است در حالى كه به بدكارى اقرار، و به تباه ساختن اعتراف داريم، و از دلهايمان پشيمانى حقيقى براى توست، و از زبانهايمان پوزش راستين، پس ما را در برابر (اعتراف و پشيمانى از) كوتاهى كه در اين ماه به ما رسيده پاداش پاداشى كه به آن فضيلت خواسته شده را جبران كنيم، و به آن اندوخته‌هاى گوناگون را عوض گيريم، كه به آن طمع شده،

(46) و براى ما عذرخواهى از تو بر بر آنچه در حقت كوتاهى كرديم ثابت گردان و عمرهاى ما را به ماه رمضان آينده كه در پيش است برسان، و چون ما را به آن ماه رساندى، بر انجام عبادتى كه شايسته‌ى توست ياريمان فرما، و ما را به حفاظت از طاعتى كه سزاوار آن ماه است برسان، و براى ما عمل شايسته‌اى جارى ساز كه موجب تدارك حق تو در ان دو ماه از ماههاى روزگار باشد،

(47) خدايا! به گناه كوچك يا بزرگى كه در اين ماه نزديك شديم، يا گناهى كه در آن افتاديم، و گناهى كه فراهم آورديم، از روى عمد يا فراموشى، كه در آن بر خود ستم كرده، يا احترام ديگرى را به آن دريده باشيم، پس بر محمد (ص) و خاندانش (ع) درود فرست، و ما را به پرده‌ى (آمرزش) خود بپوشان، و به گذشت خود از ما درگذر، و ما را در اين ماه در برابر ديدگان شماتت كنندگان قرار مده، و زيان طعنه زنندگان را بر ما مگشاى، و ما را به چيزى بدار كه سبب فرو نهادن و پوشاندن آن چيزى باشد كه در آن ماه بر ما نپسنديدى، به مهربانيت كه پايان نمى‌يابد، و احسانت كه نمى‌كاهد.

(48) خدايا، بر محمد (ص) و خاندانش (ع) درود فرست، و مصيبت ما را در از دست رفتن ماهمان جبران كن، و براى ما در روز عيدمان و فطرمان بركت قرار ده، و آن را بهترين روزى قرار ده كه بر ما گذشت، كه سودآورترين روز براى گذشت، و نابود كننده‌ترين آن براى گناه باشد، و ما را از گناهانمان آنچه پنهان و آنچه آشكار است بيامرز.

(49) خدايا! با سپرى شدن اين ماه ما را از گناهان بر كن، و با بيرون رفتن آن ما را بيرون بر از بديهامان، و به وسيله‌ى آن ما را از نيكبخت‌ترين كسانش قرار ده و (نيز) از پر نصيب‌ترين آنان در آن، و از بهره‌مندترين ايشان از آن ماه،

(50) خدايا! كسى كه اين ماه را به طورى كه شايسته رعايت است رعايت كرده، و احترامش را آن گونه كه سزاوار نگهدارى است نگه داشته، و احكامش را آن گونه كه شايسته‌ى بپا داشتن است بپا داشته، و از گناهانش به طور شايسته دورى كرده، يا به وسيله‌ى كار قرب آورى به تو تقرب جسته، كه خشنوديت را براى او لازم گردانيده، و رحمتت را متوجه او نموده، پس مانند (پاداش) او از توانگرى خود به ما ببخش، و چندين برابر آن را از احسانت به ما عطا فرما، زيرا فضل تو كاستى نگيرد، و گنجينه‌هاى تو كم نمى‌شود بلكه افزون مى‌شود، و معدنهاى احسانت نابود نمى‌شود، و همانا عطايت عطاى گوارايى است.

(51) خدايا، بر محمد (ص) و خاندانش (ع) درود فرست، و براى ما مانند پاداشهاى كسى را بنويس كه تا روز قيامت در آن ماه روزى گرفته يا تو را پرستش نموده،

(52) خدايا! در روز فطرمان به سوى تو باز مى‌گرديم، روزى كه آن را براى اهل ايمان عيد و شادى قرار دادى، و روز گردهمايى براى اهل دين خود، و روز هميارى، (بازگشت) از گناهى كه انجامش داديم، يا كار بدى كه درگذشته بجا آورديم، يا انديشه بدى كه در دل داشتيم، توبه‌ى كسى كه قصد بازگشت به گناه نمى‌كند، و پس از توبه در گناهى باز نمى‌گردد، توبه‌ى خالص كه از شك و دو دلى پاكيزه است، پس آن را از ما بپذير، و از ما خشنود شو، و ما را بر آن پابرجا بدار،

(53) خدايا! ترس از عذاب ترسانيده شود، و اشتياق به پاداش نويد داده شده را روزى ما كن، تا لذت آنچه را از تو مى‌خواهيم، و اندوه شديد آنچه را كه از آن به تو پناه مى‌بريم دريابيم،

(54) و ما را در نزدت از توبه كنندگانى قرار ده كه دوستيت را براى آنها حتمى ساختى، و از ايشان بازگشت به فرمانبريت را پذيرفته‌اى، اى عادلترين عادلها.

(55) خدايا! درگذر از پدران و مادران، و همدينان ما همگى، آن كه از ايشان درگذشته و آن كه زنده است تا روز قيامت،

(56) خدايا! بر پيغمبر ما محمد (ص) و خاندانش (ع) درود فرست همان طور كه بر فرشتگان مقرب خود درود فرستادى، و بر او و خاندانش درود فرست همان طور كه بر پيغمبران مرسلت درود فرستادى، و بر او و خاندانش درود فرست همچنان كه بر بندگان شايسته‌ات درود فرستادى، و بهتر از آن كه پروردگار جهانيان، چنان درودى كه بركتش به ما برسد، و سودش ما را دريابد، و به خاطر آن دعاى ما روا گردد، زيرا تو بزرگواريتن كسى هستى كه به او تمايل شده، و بى‌نياز كننده‌ترين كسى هستى كه به او تكيه شود، و بخشنده‌ترين كسى هستى كه از احسانش درخواست شده، و تو بر هر چيز توانايى.