دعای 45 ( دعا به هنگام وداع با ماه مبارک رمضان ) ترجمه محمد تقی خلجی

(1) خدايا! اى آن كه در پاداش خود، مزد نمى‌خواهى.

(2) و اى كسى كه در عطا و بخشش، پشيمان نمى‌شوى.

(3) و اى آن كه با بنده‌ى خود، به مانند او رفتار نمى‌كنى.

(4) نعمت تو آغازين و بى‌استحقاق، و بخشش تو بى‌رشوت، و كيفر تو عدالت، و حكم و فرمان تو خير و بركت است.

(5) اگر بخشش كردى، آن را به منت نيالودى، و اگر منع كردى، از روى ستم نبود.

(6) شكر كننده‌ات را شكر مى‌گزارى، حال آن كه تو خود، آيين شكر گزارى را بر دل او افكنده‌اى.

(7) ستايش كننده‌ات را پاداش مى‌دهى، حال آن كه تو خود، او را رسم ستايش آموخته‌اى.

(8) پرده‌پوشى مى‌كنى از كسى كه اگر مى‌خواستى، رسوايش مى‌كردى، و مى‌بخشى بر كسى كه اگر مى‌خواستى، از او بازمى‌داشتى؛ در حالى كه اين هر دو، به رسوايى و بازداشتن سزاوار بودند؛ جز آن كه كارهايت را بر فضل و احسان برنهاده‌اى، و قدرت و توانايى خود را بر گذشت و چشمپوشى جارى داشته‌اى.

(9) با معصيتكاران به شكيبايى روبه‌رو شده‌اى، و كسانى را كه بر خويش عزم ستم كرده‌اند، با مداراى خود، مهلت داده‌اى، در عذابش درنگ كرده، منتظر مى‌مانى تا شايد به سوى تو بازگردند، و در عقوبت آنان، شتاب نمى‌ورزى، تا مگر توبه كنند، تا كسى از سوى تو هلاك نگردد، و در پرتو نعمت تو به شقاوت نرسد، مگر پس از آن كه راه هرگونه عذرآورى و بهانه‌جويى به رويش بسته گردد، و حجتها يكى از پس ديگرى بر او تمام شود. همه‌ى اينها اى كريم، از عفو و كرم تو مايه مى‌گيرد، و بهره‌اى است كه از مهر و شفقت تو برمى‌خيزد، اى بردبار.

(10) خدايا! تو همانى كه براى بندگانت درى به سوى عفو خود گشوده‌اى، و آن را توبه ناميده‌اى، و براى عبور از اين در، راهنمايى از وحى خود قرار داده‌اى تا راه را گم نكنند، براى همين، اى كسى كه فرخنده است نام تو، فرمودى: «به درگاه خود، توبه‌اى راستين كنيد؛ باشد كه پروردگارتان بدى‌هايتان را از شما بزدايد، و شما را به باغ‌هايى كه از زير درختان آن جويبارها روان است، درآورد.

(11) روزى كه خدا پيامبر و كسانى را كه با وى گرويدند، خوار نسازد، نورشان كه از پيشاپيش و از سوى راستشان شتابان مى‌رود، مى‌درخشد تا به آسانى بگذرند و گويند: اى پروردگار ما! نورمان را تمام دار، و گناهانمان را بيامرز، كه تو بر هر چيزى توانايى!» پس بعد از گشودن اين در (توبه) و به پاداشتن راهنما، عذر و بهانه‌ى آن كس كه از ورود به آن منزل غفلت ورزد، چه خواهد بود؟

(12) و تويى كه در اين تجارت، به سود بندگانت بر عطاى خويش افزودى، تا در تجارتشان با تو سود برند، و در كوچيدن به سوى تو و فزون بخشى تو كامياب گردند. از اين رو، اى كسى كه نامت خجسته و برتر است، فرمودى: «هر كه كارى نيك آرد، او راست ده برابر پاداش، هر كه بدى آرد، جز به همانندش كيفر نبيند».

(13) و نيز فرمودى: «مثل صدقات كسانى كه اموال خود را در راه خدا انفاق مى‌كنند، همانند دانه‌اى است كه هفت خوشه بروياند كه هر خوشه‌اى، صد دانه باشد؛ و خداوند، براى هر كس كه بخواهد، آن را چند برابر مى‌كند» ، و نيز فرمودى: «كيست آن كس كه به خداوند، وام نيكويى دهد تا خدا آن را براى او چند برابر بيفزايد؟» ، و چه بسيار مانند اينها در قرآن كه فرستادى و مژده‌ى نيكى‌هاى چندين برابر دادى.

(14) و تو همانى كه با سخن خود از جهان غيب و با تشويقى كه در آن بهره‌ى بندگانت بود، ايشان را به رازى ره نمودى كه اگر پنهان مى‌كردى، چشمانشان درنمى‌يافت، و گوش‌هاشان نمى‌گرفت، و انديشه‌هاشان به آن نمى‌رسيد. براى همين فرمودى: «يادم كنيد، تا يادتان كنم، سپاس‌ام گوييد و ناسپاسى‌ام مكنيد» ؛ و نيز فرمودى: «هرگاه سپاس گزاريد، هر آينه، افزون خواهم كرد؛ و اگر ناسپاسى كنيد، راستى كه عذابم سخت است»؛

(15) و باز فرمودى: «مرا بخوانيد، شما را پاسخ مى‌گويم. آنان كه از بندگى من سربرتابند، خوار به دوزخ درآيند». پس خواندن خود را عبادت، و تركش را كبرورزى ناميدى، و بر ترك آن به درآمدن به دوزخ، همراه با خوارى تهديد كردى.

(16) از اين رو، بندگانت، تو را به نعمت و بخششت ياد كردند، و به فضل و احسانت سپاس گفتند، و بر وفق فرمانت تو را خواندند، و در راه تو به عزم افزون خواهى، دهش كردند، و در پرتو آن، از خشم تو رها گشتند، و به رضاى تو كامياب شدند.

(17) و (اى خداى من!) اگر يكى از آفريدگان، ديگرى را به مانند آنچه كه تو بندگانت را بدان رهنمودى، راه مى‌نمود، سزاوار ستايش بسيار بود، و او را به نيكى ياد مى‌كردند، و منت او را داشتند، و به هر زبانى ثنايش مى‌گفتند. پس سپاس تو راست تا آن جا كه راه سپاسگزارى‌ات باز است، و تا آن جا كه در ستايش تو، الفاظ را مجال است، و انديشه را به معنا و حقيقت آن راه است.

(18) اى آن كه در پرتو احسان و فضل خويش، در ستايش را به روى بندگانت گشوده‌اى و ايشان را به نعمت و بخشش خود، فراپوشانده‌اى، چه آشكار است نعمت تو در وجود ما، و چه انبوه و تمام است احسان تو، و چه نيكى‌ها كه ما را بدانها ويژه گردانيدى.

(19) ما را به دينى كه برگزيده‌اى، و آيين و ملتى كه از آن خشنودى، و راهى كه هموار كرده‌اى، ره نمودى، و ما را به راهى كه بدان تقرب جوييم و به كرامت تو واصل گرديم، بينا كردى.

(20) خدايا! تو ماه رمضان را از خالص‌ترين وظايف، و واجبهاى ويژه، قرار دادى، و از ماه‌هاى ديگر، ممتاز گردانيدى و از همه‌ى زمانها و روزگاران برگزيدى، و با فرستادن قرآن و نور هدايت، آن را بر همه‌ى اوقات سال، برترى دادى، و ايمان را در اين ماه، چندين برابر، و روزه‌دارى را واجب، و شب زنده‌دارى را دل‌پسند گردانيدى، و شب قدر را كه بهتر از هزار ماه است، بزرگ داشتى.

(21) آن گاه ما را بر ديگر امتها برترى بخشيدى، و در ميان پيروان كيش‌ها و آيين‌ها، فضيلت آن را ويژه‌ى ما گردانيدى. پس به فرمان تو روزه‌اش را روزه داشتيم، و به مدد تو، شب آن را به بيدارى برخاستيم، و بدين (روزه و شب زنده‌دارى)، ما را در ساحت رحمت خويش قرار دادى، و ما آن را وسيله‌اى براى رسيدن به پاداش تو گرفتيم، و تو هر كه را به سويت روى آرد، آرزويش را برمى‌آورى، و آن را كه از فضل تو چيزى مى‌طلبد، بى‌دريغ مى‌بخشى، و به كسى كه عزم نزديكى به تو دارد، نزديكى.

(22) اين ماه در ميان ما در جايگاهى پسنديده قرار داشت، و مصاحب و همراهى نيكو بود، و بيشترين سودهاى جهانيان را براى ما آورد. سپس هنگامى كه وقت آن به پايان رسيد و زمانش به سر آمد، و شماره‌اش را كامل و تمام كرد، از ما جدا شد.

(23) از اين رو، ما هم چون كسى كه فراقش براى ما سنگين و ناگوار است، او را بدرود مى‌گوييم، در حالى كه روى برتافتنش براى ما غمبار و وحشت‌زاست؛ و از او بر ما عهدى است سزاوار بازخواست، و حرمتى شايسته‌ى رعايت و پاسداشت، و حقى در خور پرداخت. از اين رو مى‌گوييم: سلام بر تو، اى بزرگ‌ترين ماه خداوند، و اى عيد دوستان او

(24) سلام بر تو، اى گواهى‌ترين زمان هم‌راز، و اى بهترين ماه‌ها در روزها و ساعات.

(25) سلام بر تو اى ماهى كه آرزوها در آن، نزديك است، و كارهاى نيكو در آن سرشار است.

(26) سلام بر تو همراهى كه بودنش گران‌قدر و ارجمند، و نبودش غم‌انگيز و مصيبت‌بار، و نقطه‌ى اميدى كه دورى از آن، دردناك است.

(27) سلام بر تو همراه مهرورزى كه چون آمد، مونس و هم راز شد و شادى و سرود انگيخت، و چون به سر آمد، وحشت افزود و دلها را به درد آورد.

(28) سلام بر تو همسايه و همجوارى كه دلها را به يكديگر مهربان كرد و گناهان را كاهش داد.

(29) سلام بر تو ياورى كه ما را در چيرگى بر شيطان، يارى كردى، و رفيق همراهى كه راه‌هاى احسان و نيكى را هموار ساخت.

(30) سلام بر تو كه چه بسيارند آزاد شدگان خداوند، در تو؛ و چه نيك‌بخت و كاميابند آنان كه به روزه داشتن تو، حريم تو را پاس داشتند.

(31) سلام بر تو كه چه بسيار گناهانى كه از جان‌ها زدودى، و چه عيبهاى گوناگون را كه پوشاندى.

(32) سلام بر تو كه چه به درازا كشيد درنگ تو بر گناهكاران، و چه با هيبت و احتشامى در دلهاى مؤمنان.

(33) سلام بر تو ماهى كه روزگار بر آن پيشى نگيرد.

(34) سلام بر تو ماهى كه از هر چيزى (گزندى) سلامت است.

(35) سلام بر تو ماهى كه هم‌نشينى با تو ناپسند نيست، و همراهى با تو نكوهيده نيست.

(36) سلام بر تو همچنان كه سرشار از فرخندگى بر ما درآمدى، و آلودگى‌هاى گناهان ما را شستشو دادى.

(37) سلام بر تو كه بدورد تو از روى خستگى، و ترك روزه‌ات از ملال و دل‌تنگى نيست.

(38) سلام بر تو كه پيش از آمدن، محبوبى، و پيش از رفتن، مايه‌ى غم و اندوه.

(39) سلام بر تو كه چه بسيار گزندها كه به يمن تو، از ما روى گردانده، و چه بسيار نيكى‌ها كه بر ما فرود آوردى.

(40) سلام بر تو و بر «شب قدر»: شبى كه بهتر از هزار ماه است.

(41) سلام بر تو كه ديروز، چه سخت خواستار تو بوديم، و فردا چه بسيار مشتاق تو خواهيم بود.

(42) سلام بر تو و بر فضيلت تو كه از آن بى‌نصيحت گشتيم و بركات و فرخندگى‌هايى كه از دست داديم.

(43) خدايا! ما اهل آشناى اين ماهيم: ماهى كه ما را به آن بزرگى بخشيدى و آن گاه كه شوربختان، منزلت آن را نمى‌دانستند، ما را به درك جايگاه آن، موفق كردى.

(44) (خدايا!) مولا و كارساز ما تويى كه ما را به آگاهى از عظمت آن برگزيدى، و ما را به آداب آن، آشنا كردى، و با همه‌ى كوتاهى‌ها كه درباره‌ى آن روا داشتيم و اندكى از بسيار حق بسيار آن را به جا آورديم، توفيق روزه‌دارى و شب زنده‌دارى آن را بر ما عطا كردى.

(45) خدايا! در حالى كه به بدى‌ها اقرار، و به سهل‌انگارى و تباه سازى‌ها اعتراف مى‌كنيم، و در دل با تو پيمان پشيمانى مى‌بنديم و صادقانه، به زبانمان پوزش مى‌طلبيم، تو را مى‌ستاييم، پس با آن همه كوتاهى‌ها كه ورزيديم، پاداشى عطا كن كه به آن، احسان دلخواه از دست داده را دريابيم، و جايگزين اندوخته‌هايى را كه بدانها دل بسته بوديم، بازيابيم.

(46) (خدايا!) در آنچه درباره‌ى تو كوتاهى كرديم، پوزش ما را بپذير، و عمر ما را به ماه رمضان آينده برسان، و چون رسانيدى، به دست يافتن به عبادتى كه سزاوار آنى، ياريمان كن، و به پرداختن به طاعتى كه در خور اين ماه است، مدد فرما، و عمل صالحى را كه به اداى حق تو مى‌انجامد، در اين دو ماه گذشته و آينده، به دست ما جارى كن.

(47) خدايا! گناه كوچك يا بزرگى را كه در اين ماه به آن نزديك شديم، يا گناهى را كه بدان آلوده گشتيم، و گناه بزرگى را كه به عمد مرتكب شديم، يا از روى فراموشى به خويشتن ستم كرديم، يا اين كه به وسيله‌ى آن، حريمى را شكستيم، پس بر محمد و دودمانش درود فرست، و به ستاريت خود، ما را بپوشان، و به عفو خود، از ما درگذر، و ما را در برابر ديدگان شماتت كنندگان، قرار مده، و زبان طاعنان را بر ما مگشا، و ما را در سايه‌ى لطف و مهر بى‌پايان خود، و احسان كاستى ناپذيرت، به كارى وادار كه مايه‌ى ريزش و آمرزش هر چه كه از ما نمى‌پسندى باشد.

(48) خدايا! بر محمد و دودمانش درود فرست، و به بركت اين ماه، مصيبت فراق آن را جبران كن، و روز جشن و فطر ما را مبارك گردان، و از بهترين روزهايى كه بر ما گذشته و عفو تو را سوى ما آورده و گناهان ما را زدوده است، قرار ده. خدايا! گناهان آشكار و نهان ما را بيامرز.

(49) خدايا! با گذشتن اين ماه، از گناهان ما درگذر، و با به سر آمدن آن، ما را از چنگال بدى‌هامان برهان، و در سايه‌ى اين ماه، ما را از سعادتمندترين و پرنصيب‌ترين و بهره‌مندترين آنها قرار ده.

(50) خدايا! هر كس حق اين ماه را چنان كه بايد، پاس دارد و حرمت آن را نگه دارد، و حدود آن را تمام آورد، و از گناهانش چنان كه شايسته‌ى پرواى اوست، پروا كند، و به تو تقرب جويد، آن سان كه خشنودى تو نصيبش گردد، و رحمت تو را به سوى خويش برگرداند، اى خدا، از دارايى خود، به مانند پاداشى كه به او مى‌دهى، از فضل و احسان خود، چندين برابر، بر ما عطا كن؛ چرا كه فضل تو نمى‌كاهد و گنجينه‌هايت كاستى نمى‌پذيرد، بلكه همواره در فزونى است، و معادن احسانت دست‌خوش فنا نمى‌شود؛ زيرا كه بخشش تو بخششى گواراست.

(51) خدايا! بر محمد و دودمانش درود فرست و پاداش كسى را كه تا روز رستاخيز، اين ماه را روزه دارد، يا در عبادت بكوشد، براى ما مقرر فرما.

(52) خدايا! در اين روز فطر ما، روزى كه براى مؤمنان، مايه‌ى جشن و سرور، و براى پيروان دين خود، روز گرد آمدن و تعاون قرار دادى، به درگاه تو از هر گناهى كه انجام داده‌ايم، يا كارهاى زشتى كه از پيش فرستاده‌ايم، و انديشه‌ى بدى كه به نهان ما راه يافته است، توبه مى‌كنيم؛ توبه‌ى كسى كه عزم بازگشت به گناه را ندارد، و پس از آن، خود را به گناهى نمى‌آلايد؛ توبه‌اى خالص كه از هر شك و ترديدى پاك گرداند. پس آن را از ما بپذير، و از ما خشنود باش، و ما را بر آن ثابت و پايدار بدار.

(53) خدايا! هراس عذابى را كه بدان تهديد كرده‌اى، و شوق و شور پاداشى را كه وعده داده‌اى، روزى ما گردان، تا لذت آنچه كه تو را بدان خوانده‌ايم، و اندوه آنچه كه از آن به تو پناه آورده‌ايم، دريابيم.

(54) و ما را در پيشگاه خود، از توبه‌كنندگانى قرار ده كه محبت و دوستى خود را بر آنان مقرر داشته‌اى، و بازگشت به طاعت خويش را از آنان پذيرفته‌اى، اى دادگرترين دادگران.

(55) خدايا! از پدران و مادران و هم كيشان ما، هر كه از ايشان درگذشته و هر كه تا روز رستاخيز مى‌آيد، درگذر.

(56) خدايا! بر محمد، پيامبر ما و دودمانش درود فرست، به مانند درودى كه بر فرشتگان مقرب فرستادى؛ و بر او و دودمانش درود فرست، به مانند درودى كه بر بندگان صالح خود فرستادى، و برتر از اينها اى پروردگار جهانيان، درودى كه بركتش به ما رسد، و سودش ما را دريابد، و دعاى ما اجابت گردد؛ چرا كه تو كريم‌ترين و بزرگوارترينى كه به او دل سپارند، و كارگزارترين كسى كه به او توكل كنند، و بخشنده‌ترين كسى كه از او بخواهند؛ و تو بر هر چيزى (و هر كارى ) توانايى.