دعای 45 ( دعا به هنگام وداع با ماه مبارک رمضان ) ترجمه محمد مهدی جلالی

(1) خدايا نخواهى به نعمت جزا نباشد پشيمانى‌ات از عطا

(2) جزاى تو بر خلق يكسان نبود كه گر بود عدلت به احسان نبود

(3) به احسان، تو خود بودى آغازگر كه نعمت عمل را نباشد اثر

(4) ببخشى تو بر خلق و از فضل تست عقوبت كنى باز از عدل تست مرا اين سخن مايه‌ى آبروست كه فرمان تو هر چه باشد نكوست

(5) عطايت به منت نيالوده است ندادى اگر عدل تو بوده است

(6) سپاس ار چه خود در دل انداختى بدان باز ما را بر افراختى

(7) جزا مى‌دهى آنكه‌ات بر ستود كه تعليم آن هم به او از تو بود

(8) يكى را كه خود پرده‌ى خود دريد بپوشانى از او كنى ناپديد ببخشى بر آن كس كه دور از وداد ز فرمان تو پا فراتر نهاد نخستين كه در خورد رسوايى است دو ديگر كه از راه يزدان گسست كه كار تو بر فضل شد استوار توان تو را هست احسان مدار

(9) بر آن كو قدم هشته در راه ننگ به كيفر تو از حلم كردى درنگ كسى را كه بر خويش كرده ستم به احسان زدى فرصت او را رقم به كيفر نكردى بر آنها شتاب بماندى كه ماند از آنها عقاب كه با توبه آيند، در راه تو بجويند عزت ز درگاه تو بهشتى كه گردد رها از هلاك نيابد عذابى چنان دردناك نيفتد به نعمت چنان تيره‌بخت به دام عذابى چنان تلخ و سخت مگر آن كه با اين همه اهتمام نگردد بر او باز حجت تمام خود اين از كرم باشدت اى كريم نباشد شفگت اين ز تو اى حليم

(10) تو خود باز كردى ز غفران درى كه تا بنده‌ات را بدان پرورى پس آنگه نهادى ورا توبه نام كه آيند و ره گم نگردد مدام تو گفتى كه بر نام تو آفرين كه اى بنده رو توبه را برگزين تو را توبه بايد ولى ناب ناب كه تا پاك سازد گنه از حساب به جنت كز او جوى‌ها درگذار فرستد تو را و كند استوار

(11) در آن روز كان رهبر و رهروان نيابند آسيب خوارى به جان بود پيش رو نور آن مؤمنين بتابيده بر عالمى از يمين بگويند كن نور ما را تمام بيامرز و بنواز ما را مدام كه بر جمله هستى توانا تويى به هر كار دانا و بينا تويى گشودى در و بعد از آن رهنما نهادى كه ره را نمايد به ما پس از آن دگر عذر تقصير چيست كه راهى دگر سوى تدبير نيست

(12) به سودا كه كردى تو با بندگان گرفتى متاع و فزودى بر آن كه در دادن و بستدنها كه بود رسانى به كالا فروشان تو سود چو در كوچ آرند بر تو گذار شوند از تو و لطف تو رستگار تو خود گفتى اى نام تو برقرار كه هر نيك را ده كنى در شمار و ليكن خطايى اگر سر زند محال است كيفر فراتر زند

(13) تو فرموده‌اى اى خدا در كتاب كه از آن عيان است حال حساب كه را شد خدا وام گيرنده‌اش به نيكى ببخشود بر بنده‌اش همانا فزونتر ز چندين شمار به قرآن از اين گونه بينى هزار

(14) نمودى به آنها به گفتار خويش هدايت فزودى به كردار خويش به چيزى كزان بهره شد بى‌شمار نيارست انديشه را زان گذار نبودى اگر از تو روشنگرى نمى‌يافت آن را به عالم سرى تو گفتى كه هر كس كند ياد من منش ياد دارم همى خويشتن به شكر تو هر نعمت افزون كنم وگر ناسپاسى تو را چون كنم

(15) تو گفتى بخوانيد نام مرا كه تا آنچه خواهيد سازم روا كسى را كه از بندگى عار بود همانا به نزديكيش نار بود دعاى تو را نام شد بندگى ز تركش به نار است تا زندگى بر اين سركشى وعده‌ات اين بود كه دوزخ فروتر فرودين بود

(16) به نمعت تو را ياد مى‌آورم تو را شكر گويم به فضل و كرم تو گفتى بخوان زان بخوانم تو را چو خواهم فزون بر نشانم تو را رهايى ز خشم تو در اين بود رضاى تو را بهره چندين بود

(17) خدايا اگر غير تو ديگرى كند رهنمايى و روشنگرى كه بر ديگرى همچو تو اى اله فزايد هدايت ببارد به راه به احسان توانيم او را ستود ثنا را به هر لفظ شايسته بود پس اى آفريننده‌ى ماه‌ء و طين تو در خورترى بهر اين آفرين توان بود ما را اگر بر سپاس كنم بى‌كرانت كنم بى‌قياس

(18) ستايند خلقى فراوان تو را به بسيارى فضل و احسان تو را بود نعمت تو ز ما آشكار كه تنها به ما بردى آن را به كار

(19) مرا ره نمودى به اسلام خويش كه آن را گزيدى به هستى تو كيش به راهى پسنديده و سهل و نغز به رحمت در آميختن بود مغز

(20) اگر چه تو را هست هر ماه راه به سويت مه روزه شد شاهراه در اين ماه احكام تو ديگر است به هر روز و هر ماه ديگر سر است كه قرآن در اين ماه آمد فرود كه ميلاد قرآن در اين ماه بود ز هر ماه افزون ثواب عمل دگر ماهها شكر، اين مه عسل تو كردى تو اين ماه را ماه صوم كه از جز تو لب بسته دارند عموم توان كرد در آن شبى بر گذار فزونتر ز ماهى نه بل از هزار

(21) بدين ماه دادى به ما برترى فزونى به هر امت ديگرى به روزش تو را روزه بر پا كنيم شبش را به امر تو احيا كنيم كه شايد به اين روزه و اين نماز به درگاه رحمت بياييم باز وز آن بهره يابيم از رحمتت توانى چو خواهى كنى مرحمت كسى را كه عزم است درگاه تو گشاده به رويش شود راه تو

(22) همانا كه اين مه چه نيكو گذشت كه ما را مهين منبع خير گشت به هنگام گرديده از ما جدا بهين بود از جمله‌ى ماه‌ها

(23) وداعى كه ما را بدين ماه بود چو ياران به اندوه همراه بود كه درد جدايى نه درديست خرد به سختى از آن جان توانيم برد نماند به ما غير اندوه و بيم ز درد جدايى شود دل دو نيم وداعى چو بدرود با آن كسى كه بر ماست حق از سوى او بسى پس اى ماه اى ماه يزدان درود كه ما را جدايى بسى تلخ بود

(24) درودت بر آن روزها وان شبان كه بگذشت با تو به شادى زمان

(25) همانا بر آن ماه بادا درود كه هر آرزوييت نزديك بود

(26) ز نيكيش هر لحظه سرشار بود ز الطاف حق نغز و پر بار بود

(27) درودت كه چون بوديم محترم نبودى ز دوريت زاييد غم مرا بود دائم سوى تو اميد جداييت آورد رنجم پديد

(28) كه بودى مرا همدمى مهربان كه از آمدن داد جان را توان ز رفتن در افزود رنج مرا تو گويى كه بردند گنج مرا تو همراه را مى‌فرستم درود دلم از تو گرم و گناهم نبود

(29) درودت كه چون ياريت نقش بست به پيكار ما سخت شيطان شكست مرا صحبت راه آسان نمود درى بود اگر بسته بر من گشود

(30) چه بسيار باشند آزاد تو خوشا آن كه دارد نكو ياد تو

(31) درودت كه بس پاك كردى گناه شدى پرده بر كارهاى تباه

(32) كسى را كه كرده گناهان اسير درودت كه بر او گذشتى چه دير شكوهت دل اهل ايمان گرفت شكوهى عظيم و شكوهى شگفت

(33) درودت كه آن ماههاى دگر فرو آورندت به تعظيم سر

(34) درودت كه چون خلق در تو رسند نيابد كسى را ز چيزى گزند

(35) درودت كه همراهيت ارجمند به جان سخت مطبوع و دل را پسند

(36) درودت كه با عز و فرخندگى رسيدى فزودى به تابندگى بدين سوى چون پا نهادى به راه بشستى ز ما جمله شوخ گناه

(37) درودت كه بدرود مى‌گويمت و ليكن به دل باز مى‌جويمت وگر روزه‌ات را نهادم دگر از آن نيست كامد مرا دل به سر

(38) درودت كه چون آمدى خواستم و ليكن ز رفتن فرو كاستم

(39) درودت چه شرها كه راندى ز ما روان شد به ما سيلى از خيرها

(40) بر آن شب درودم كه اندر شمار فزونتر ز ماهى نه بل از هزار

(41) درودت كه خواهم رسد پاى تو چه دلخواه ديروز و فرداى تو

(42) درودت كه لطف تو از دست رفت ز هجران دل جمله بشكست رفت

(43) خدايا به اين ماه ما را ببند كه گشتيم از بركتش ارجمند به طاعت در اين ماه كردى عطا ز توفيق و احسان خود بهره‌ها دگر قوم بيچاره و تيره بخت در افتاده در تيره بختى چه سخت ز غفلت در افتاده زان بى‌خبر نگشتند از لطف تو بهره‌ور

(44) نمودى تو ما را ره معرفت گزيدى كه باشيم اندر رهت به توفيق ماهت بپا داشتيم به اندك كه بسيار بگذاشتيم

(45) مرا هست اقرار بر كار خويش به طاعت كه اندك به عصيان كه بيش كه دل نادم است و زبان عذرخواه ببخش و بخشاى بر من به ماه

(46) كه يابم از آن هر چه خواهم ز تو ببخشى و چيزى نكاهم ز تو به تقصير ما را ملامت مكن ز سال دگر باز گويم سخن كه آيد بر اين ماه بازم گذر بياريت از آن هم شوم بهره‌ور به شايستگى و به بايستگى دهم هر دو مه را بهم بستگى

(47) در اين مه گنه از صغير و كبير مرا كرد شيطان به دامش اسير ز تقصير بود آن و گر از قصور ز روى تعمد و يا از غرور به هر حال كرديم بر خود ستم و يا برده حرمت ز يك محترم درود تو بر احمد و خاندان كه هستى شرف يافت از نامشان بپوشان گناه و ز ما در گذر ملامت مكن پيش چشمى دگر كه باشد مرا خصم و شادان شود بلايى كه ترسم از آن آن شود به احسان و لطفى كه در دل تو راست به راهى فرستم كه آن ره سزاست

(48) درود تو بر احمد و خاندان كه هستى شرف يافت از نامشان به اندوه هجران از اين ماه نيك بده اجر و انداز در راه نيك مرا دار افطار و هنگام عيد به رحمت مبارك به نعمت سعيد ز ايام عمرم تو كن بهترين بدور از گناهم به رحمت قرين مرا خود فزونتر ز هر روز و ماه فزايد به نعمت بكاهد گناه نماند گناهم به سر و علن ز دوزخ رهايى ببخشى به من

(49) خدايا در اين مه گناهم ببخش سعادت كه آرد به راهم ببخش فزونتر از آنها كه بشتافتند بدان آرزوهاى خود يافتند

(50) چون آن كس كه در خور به پا ايستاد به طاعت در آن داد اين مه بداد بكوشيده آن را كه بايسته است رها گشته آنسان كه شايسته است بدان راه جسته به درگاه تو بدين گونه دريافته راه تو بدينسان عطاى تو بر او سزاست بر او مهربانى و رحمت رواست ز قدرت به ما نيز چون او ببخش ز احسان به ما هم به هر رو ببخش كه نقصان نيابد به فضل تو راه بيفزاى بر ما و از كس مكاه نگردد ز احسان تو هيچ كم گناه ار ببخشى تو بر ما چه غم

(51) درود تو بر احمد و خاندان كه هستى شرف يافت از نامشان چو آنها كه جاويد در روزه‌اند شرابى بدين گونه را كوزه‌اند بكوشيده در طاعتت روز و شب كه نگشوده جز بهر توحيد لب

(52) تو پاداش ما را بده اين چنين از آن نامه‌اى ساز ما را گزين در آن روز آن روز پاك سعيد مقرر كن از بهر ما نيز عيد گشاييم در آن به امرت دهان در آن دست يازيم بر آب و نان بهم گرد آييم و يارى كنيم به اهل يقين غمگسارى كنيم ز هر ناروايى كه بر ما گذشت به توبه برآريم از آنها گذشت

(53) خدايا مرا ساز روزى تو بيم ز دوزخ كه تا خود به دل آوريم هم از شوق جنت در افكن به دل كه سازد به رحمت مرا متصل كه تا آن نمايد به من راه را فزايم از اين جان آگاه را

(54) خدايا از آنان مرا ده قرار كه برگشته و توبه كرده به كار از آنها كه لطف تو را در خورند از اين پيش ديگر كنون ديگرند تو اى دادگرتر ز هر دادگر ز ما در پذير آنچه آمد به سر

(55) خدايا ببخشاى بر آن كسان كزين پيش بودند اندر جهان پدر نيز مادر و يا غير اين كه جستند مانند ما راه دين

(56) درود تو بر احمد و خاندان بدانسان كه بر لشگر آسمان بر آنان كه هستند خيل ملك مقرب به درگاه تو يك به يك بر او باد و بر خاندانش درود بدانسان كه بر انبيا جمله بود به خاصان بدانسان كه دادى درود كه شايان برتر از آن نيز بود درودى به نيكى رساند به ما رسانى و سودش بماند به ما بدان حاجت ما تو سازى روا فزون زان كريمى كه سازم ادا فزونتر ز تو بى‌نيازى بزاد ز هر كس كه كردم بر او اعتماد از آنان كه كردند رفع نياز تو را پايگاهى بود بر فراز خداوندگارا توانا تويى به هر كار بينا و دانا تويى