دعای 45 ( دعا به هنگام وداع با ماه مبارک رمضان ) ترجمه تقدسی نيا

(1) بار خدايا! اى كسى كه در برابر نعمتهايش ميل و رغبتى به پاداش ندارد،

(2) و اى كسى كه از عطا و بخشش (به بندگانش) پشيمان و نادم نمى‌شود.

(3) و اى كسى كه پاداش كردار بنده‌ى خود را يكسان و برابر نمى‌دهد (بلكه اگر عمل نيك باشد چند برابر و اگر بد باشد مى‌آمرزد)

(4) نعمت تو بى سابقه و ابتدائى است، و عفو و بخشش تو بر اساس تفضل، و عقوبت تو بر اساس عدالت، و حكم و فرمانت خير و نيكو است.

(5) اگر عطا و بخشش كنى عطايت را به منت نيالوده‌اى، واگر منع عطا كنى منعت از روى ستم و تعدى نيست.

(6) هر كه تو را سپاس گويد پاداش دهى و حال آن كه خود طريقه‌ى شكرت را به او الهام كرده‌اى.

(7) و هر كه تو را حمد و سپاس كند جزا مى‌دهى و حال آن كه خود طريقه حمد را به او تعليم داده‌اى.

(8) پرده‌پوشى از گناه كسى مى‌كنى كه اگر مى‌خواستى رسوايش مى‌ساختى، و بر كسى بخشش مى‌كنى كه اگر مى‌خواستى محرومش مى‌نمودى، در حالى كه هر دو سزاوار رسوايى و منع هستند اما تو هرگز چنين نمى‌كنى زيرا كارهايت را بر پايه‌ى تفضل بنا نهاده‌اى، و قدرتت را در عفو و گذشت به اجرا گذارده‌اى.

(9) با كسى كه عصيان ورزيده با حلم و بردبارى برخورد نموده‌اى، و به كسى كه در مورد خودش قصد ستم كرده مهلتش داده‌اى، با مداراى خود به ايشان مهلت مى‌دهى تا شايد باز گردند، و در مؤاخذه و كيفر ايشان شتاب نمى‌كنى تا شايد توبه كنند تا آن كسى كه مستوجب هلاك شده بر خلاف رضاى تو هلاك نگردد، و كسى كه به خاطر سوء استفاده از نعمتت سزاوار شقاوت و بدبختى شده بدبخت نشود مگر پس از آن كه راه هر بهانه‌اى بر او كاملا بسته گردد، و حجت از هر جهت بر او تمام گردد، (و اين اتمام حجت و مهلت) از روى كرم و بخششى است از عفو و گذشت تو اى بخشنده بزرگ، و منفعتى است از عطوفت تو اى خداى حليم.

(10) تو آن خدايى هستى كه براى بندگانت درى به سوى عفوت گشوده‌اى، و آن را باب توبه ناميده‌اى، و بر آن در دليل و راهنمايى از وحى خود قرار داده‌اى تا آن را گم نكنند، و تو خود (كه نامت جاويد و مبارك است) فرموده‌اى: «به سوى خدا توبه كنيد، توبه‌اى خالص، اميد است پروردگارتان گناهانتان را ببخشد و شما را در باغهايى از بهشت كه نهرها از زير درختانش جارى است وارد كند.

(11) در آن روزى كه خداوند پيامبر و كسانى را كه با او ايمان آوردند خوار نمى‌كند، اين در حالى است كه نورشان پيشاپيش آنان و از سمت راستشان مى‌رود و مى گويند: «پروردگارا نور ما را كامل كن و ما را ببخش كه تو بر هر چيز توانايى»، پس بعد از گشودن در و قرار دادن راهنما عذر و بهانه‌اى براى كسانى كه از وارد شدن به آن منزل غفلت مى‌كنند چيست؟

(12) و تو آن خدايى هستى كه در معامله با بندگانت بيش ازآنچه سزاوارند سود مى بخشى، و با اين كار مى‌خواهى در تجارت با تو رنج و بهره برند، و هنگام ورود بر تو كامياب گردند، و از سفره بخششت بهره‌ى بيشترى يابند، به اين خاطر تو خود كه نامت مبارك و متعالى است فرموده‌اى: «هر كس كار نيكى انجام دهد ده برابر آن پاداش دارد، و هر كه كار بد كند جز مانند آن كيفر نخواهد ديد.»

(13) و همچنين فرموده‌اى: «داستان كسانى كه اموال خود را در راه خدا انفاق مى‌كنند مانند دانه‌اى است كه هفت خوشه بروياند كه در هر خوشه يكصد دانه باشد، و خداوند آن را براى هر كس بخواهد و شايستگى داشته باشد دو يا چند برابر مى‌كند» و فرموده‌اى: «كيست كه به (بندگان درمانده‌ى) خدا قرض‌الحسنه‌اى دهد تا آن را براى او چندين برابر كند؟»، و همچنين آيات ديگرى نظير اين آيات در قرآن نازل فرموده‌اى كه حسنات را چند برابر مى‌سازى.

(14) و تو آن خدايى هستى كه آنها را با سخن خود از جهان غيب راهنمايى كرده‌اى، و به سوى امورى كه بهره‌ى آنان در آن وجود دارد ترغيب و تشويق نموده‌اى، كه اگر آن امور را از آنها مستور مى‌داشتى چشمهايشان آنان را درك نمى‌كرد و گوشهايشان آن را فرا نمى‌گرفت، و انديشه و افكارشان به آن دسترسى پيدا نمى‌كرد، از اين رو فرموده‌اى: «پس به ياد من باشيد تا به ياد شما باشم، و شكر مرا گويدد و در برابر نعمتهايم كفران نكنيد»، و فرموده‌اى: «اگر شكرگذارى كنيد نعمت خود را بر شما خواهم افزود، و اگر ناسپاسى كنيد مجازاتم شديد است.»

(15) و همچنين فرموده‌اى: «مرا بخوانيد تا دعاى شما را بپذيرم، كسانى كه از عبادت من تكبر مى‌ورزند به زودى با ذلت وارد جهنم مى‌شوند.» پس در اينجا دعاى خود را عبادت و ترك آن را تكبر ناميدى، و بر تارك دعا ورود با ذلت در جهنم را تهديد كرده‌اى.

(16) پس از اين رو بندگانت تو را به خاطر نعمتت ياد كردند، و به خاطر فضلت تو را سپاس گفتند، و بر حسب فرمانت تو را خواندند، و به خاطر رسيدن به احسان بيشترت در راه تو صدقه داده‌اند، اين اعمال باعث مى‌شود كه از خشم و غضب نجات پيدا كنند، و به رضا و خشنوديت دست يابند.

(17) و اگر مخلوقى، مخلوق ديگر را همچنان كه تو بندگانت را راهنمايى كرده‌اى دلالت و راهنمايى مى‌كرد، موصوف به احسان و متصف به نعمت و امتنان و مورد ستايش به هر احسان و زبانى بود، بنابراين حمد و ستايش مخصوص تو است تا آنجا كه راهى در سپاس تو يافت شود، و لفظى براى ستايشت كه تو با آن مورد سپاس قرارگيرى باقى باشد، و معنا و مفهومى كه به سپاس و ستايش تو منصرف گردد وجود داشته باشد.

(18) اى كسى كه به خاطر احسان و فضل بر بندگانت شايسته ستايشى، و عطا و بخششت آنان را فرا گرفته، چه آشكار است در زندگى ما نعمتت، و چه سرشار است بر ما نعمت و احسانت، و چه نيكى‌ها را به ما اختصاص داده‌اى.

(19) ما را به سوى دينت كه برگزيده‌اى، و به آئينت كه از آن خشنودى، و به راهت كه آن را سهل و آسان ساخته‌اى، هدايت و راهنمايى كرده‌اى، و به تقرب در پيشگاهت، و رسيدن به كرامتت بصيرت بخشيدى.

(20) بار خدايا! تو از كارهاى برگزيده و واجبات مخصوصه و ممتاز ماه رمضان را قرار دادى، همان ماهى كه آن را از همه‌ى ماهها مخصوص گرداندى، و از ميان همه‌ى زمانها و روزگارها اختيار و انتخاب فرمودى، و بر تمام اوقات سال به خاطر نزول قرآن و نور در آن برترى داده‌اى، و ايمان را در اين ماه چندين برابر نمودى، و روزه را در آن واجب فرمودى، و به شب زنده‌دارى ترغيب كردى، و از شب قدرش كه از هزار ماه بهتر است تجليل نمودى.

(21) سپس ما را به خاطر اين ماه بر ساير امتها برترى بخشيدى، و به خاطر فضل و ارزش اين ماه ما را بر ساير ملتها برگزيدى، پس به همين خاطر به فرمان تو روز را روزه داشتيم، و به يارى تو شبش را به عبادت برخاستيم، در حالى كه به وسيله‌ى اين صيام و قيام خود را در معرض رحمت تو كه بر ما عرضه فرمودى درآوريم، و آن را وسيله‌ى رسيدن به ثواب قرار داديم، و (مى دانيم كه) تو نسبت به آنچه از درگاهت خواسته شود قادر و توانايى، و نسبت به آنچه از فضل و بخششتت درخواست گردد جواد و بخشنده‌اى، و نسبت به كسى كه آهنگ قرب تو كند قريب و نزديكى.

(22) و اين ماه در ميان ما پسنديده اقامت نمود، و با ما به خوبى مصاحبت كرد، و برترين سودهاى جهانيان را به ما ارزانى داشت، سپس هنگام پايان يافتن وقتش و به سر آمدن مدتش، و كامل شدن عددش از ما جدا شد.

(23) اينك آن را مانند كسى وداع مى‌كنيم كه فراقش بر ما سنگين و سخت است، و انصراف و رفتنش ما را اندوهگين ساخته و به وحشت و ترس افكنده، و بر ذمه‌ى ما پيمانى محفوظ و احترام و حرمتى رعايت شدنى و حق ثابت و لازم دارد، بنابراين ما مى‌گوئيم: درود بر تو اى بزرگترين ماه خدا، و اى عيد اولياء و دوستان خدا.

(24) سلام بر تو اى گرامى‌ترين مصاحب و يار در اوقاتى كه با ما بودى، و اى بهترين ماه در ميان روزها و ساعات.

(25) سلام بر تو اى ماهى كه آروزها در آن نزديك و اعمال نيك در آن منتشر و فراوان است.

(26) سلام بر تو اى همنشينى كه به هنگام وجود، احترامش بسيار و به هنگام فقدان، فقدش دردناك و فاجعه است، و مرجع اميدى كه فراقش رنج‌آور و ناگوار است.

(27) سلام بر تو اى همدمى كه چون روى آورد مايه‌ى انس و سرور، و چون منقضى گردد موجب ترس و وحشت گردد.

(28) سلام بر تو اى همسايه‌اى كه دلها به بركتت نرم گرديد، و گناهان در آن كم شد.

(29) سلام بر تو اى ياورى كه ما را در برابر شيطان كمك و اعانت مى‌كند، و همراهى كه راههاى احسان و نيكى را آسان مى‌سازد.

(30) سلام بر تو اى آن كه در دورانت خداوند بسيارى از گناهكاران را آزاد فرمود، و چه سعادتمند است كسى كه حرمتت را به خاطر تو حفظ كرد.

(31) سلام بر تو كه چقدر گناهان را محو نمودى، و چقدر عيبها را پوشاندى.

(32) سلام بر تو كه چقدر براى گناهكاران و مجرمان طولانى بودى، و چه هيبتى در دل اهل ايمان داشتى.

(33) سلام بر تو اى ماهى كه هيچ يك از ايام در فضل و برترى با تو قدرت همتايى با تو را ندارند.

(34) سلام بر تو اى ماهى كه از هر نظر مايه‌ى آرامش و سلامت مى‌باشى.

(35) سلام بر تو اى ماهى كه مصاحبتت ناپسند و معاشرتت نكوهيده نيست.

(36) سلام بر تو كه به خاطر اين كه بر بركات و نيكى‌ها بر ما وارد شدى، و پليدى گناهان را از ما شستى.

(37) سلام بر تو اما نه آن كه وداع با تو از روى خستگى و كدورت باشد، و نه آن كه ترك روزه‌ات از روى ملامت باشد.

(38) سلام بر تو اى ماهى كه قبل از ورودت مطلوب همه، و قبل از پايانت مايه حزن و اندوه همه است.

(39) سلام بر تو اى ماهى كه بسيارى از بدى‌ها به واسطه‌ى تو از ما برطرف شد، و چه بسيار خير و نيكى كه به وسيله‌ى تو بر ما اضافه گرديد.

(40) درود بر تو و بر شب قدرى كه از هزار ماه بهتر است.

(41) درود بر تو اى ماهى كه ديروز چقدر بر تو دل بسته بوديم، و فردا چه بسيار به تو مشتاق خواهيم بود.

(42) درود بر تو و بر فضيلتت كه از آن محروم گرديديم، و بر بركات گذشته‌ات كه از ما گرفته شد.

(43) بار خدايا! ما اهل اين ماه هستيم كه ما را به وسيله‌ى آن شرافت بخشيدى، و براى عبادت و بندگى در سايه‌ى لطف توفيق دادى در حالى كه شقاوتمندان ارزش زمان آن را نشناختند، و بر اثر شقاوتشان از فضل و احسان آن محروم گشتند.

(44) توئى ولى و سرپرست ما كه ما را به معرفت و شناسايى آن برگزيدى، و ما را به سنن و آدابش راهنمايى فرمودى، و ما نيز با توفيق تو با همه‌ى كوتاهى و تقصيرى كه داشتيم عهده‌دار روزه و قيام براى عبادت در آن گشتيم، و اندكى از تكاليف بسيار آن را به جا آورديم.

(45) بار خدايا! حمد و ستايش مخصوص تو است در حالى كه به بدكردارى خود اقرار داريم، و به سهل انگارى خود در انجام اعمال اعتراف مى‌كنيم، و ندامت و پشيمانى قلبى ما و عذر صادقانه زبانهايمان را براى تو قرار داديم، پس به ما در اين ماه عليرغم كوتاهى، و تقصيرى كه داشتيم اجرى عطا كن كه به فضيلت و خيرى كه دلخواه ما است برسيم، و انواع اندوخته‌ها را كه بر آن حريص هستيم به عوض به دست آوريم.

(46) و عذر ما را در تقصير و كوتاهى كه نسبت به حق تو داريم بپذير، و عمر ما را تا به ماه رمضان آينده برسان، و چون ما را تا به آن ماه رساندى، در انجام عبادتى كه شايسته‌ى تو است ياريمان فرما، و بر قيام به طاعتى كه سزاوار آن ماه است موفق ساز، و به ما توفيق انجام اعمال شايسته‌اى كه در طول اين دو ماه (رمضان كنونى و آينده) از ماههاى روزگار موجب تدارك حق تو است عنايت فرما.

(47) بارخدايا! هر گونه خطايى كه در اين ماه مرتكب شده‌ايم اعم از گناه كوچك يا بزرگ، يا گناهى كه به آن آلوده شده‌ايم، يا خطايى كه از روى عمد مرتكب آن شده‌ايم، يا خطايى كه از روى فراموشى انجام داده‌ايم كه در حقيقت به خود ظلم و ستم كرده‌ايم، يا آبروى كسى ديگر را ريخته باشيم (مورد عفو و بخشش خود قرار ده)، پس بر محمد و آل او درود فرست، و ما را با پرده‌ى آمرزشت بپوشان، و با عفوت از ما بگذر، و ما را به خاطر گناهى كه بجا آورده‌ايم در برابر شماتت بندگان قرار مده، و با زبان طعنه زنندگان را بر ما مگشاى، و ما را از روى رأفت و مهربانيت كه هميشگى و پايان‌ناپذير است و فضلت كه هرگز كم و كاست نمى‌شود و به كارى وادار كن كه موجب ريزش و كفاره‌ى گناهى قرار گيرد كه در اين ماه انجام آن اعمال را بر ما نهى نموده‌اى.

(48) بار خدايا! بر محمد و آل او درود فرست، و مصيبت و اندوه ما را در فراق اين ماه جبران فرما، و روز عيد و روز فطرمان را بر ما مبارك گردان، و آن روز را بهترين روزهائى كه بر ما گذشته قرار ده، روزى كه جالب‌ترين روزها براى عفو و بخشش و محو كننده‌ترين روزها براى گناه مقرر فرما، و در آن روز گناهان پنهان و آشكار ما را بيامرز.

(49) بار خدايا! با بيرون رفتن اين ماه ما را نيز از خطا و گناهانمان بيرون آور، و با خارج شدنش ما را نيز از بديهامان خارج ساز، و ما را به وسيله‌ى اين ماه از بهترين و خوشبخت‌ترين اهل آن قرار ده، و از با نصيب‌ترين و بهره‌مندترين آنان در اين ماه گردان.

(50) بار خدايا! كسى كه حق اين ماه را بدان گونه كه شايسته آن است رعايت نموده، و حرمتش را آنچنان كه سزاوار است نگه داشته، و در انجام حدود و احكامش آن طور كه سزاوار است كوشش و تلاش داشته، و از گناهانش به نحوى كه سزاوار پرهيزكارى بود پرهيز نموده، و يا به وسيله‌ى عملى كه تقرب‌آور است به سوى تو تقرب جسته كه خشنودى و رحمتت را به خود معطوف ساخته، پاداشت را به او عنايت فرما، بلكه به فضل و احسان خود كه از دارايى و توانگرى خود به او بخشيده‌اى به ما نيز مرحمت فرما، بلكه به فضل و احسان خود چند برابر آن را به ما عطا فرما، زيرا فضل تو نقصان پذير نيست، و خزينه‌هايت كم نمى‌شود بلكه همواره افزون مى‌گردد، و معادن احسان تو هرگز از ميان نمى‌رود، و همانا عطا و بخشش تو گوارا است.

(51) بار خدايا! بر محمد و آل او درود فرست، و براى ما اجر و پاداشى همانند اجر و پاداش كسى كه اين ماه را روزه داشته يا تا روز قيامت در آن به عبادت تو پرداخته ثبت فرما.

(52) بار خدايا! ما در اين روز فطر روزى كه براى مؤمنان عيد و شادى و براى اهل ملت خود روز اجتماع و تعاون قرار دادى به درگاهت توبه مى‌كنيم، و از هر گناهى كه بجا آورده‌ايم، يا كار بدى كه پيش از اين مرتكب شده‌ايم، يا نيت بدى كه در دل داشته‌ايم به سوى تو توبه و بازگشت مى‌نمائيم، توبه‌ى كسى كه هرگز بازگشت به گناه را در دل نمى‌گذارند، و پس از توبه به خطايى باز نمى‌گردد، توبه‌ى نصوح و خالصى را كه از هر شك پيراسته باشد، پس آن را از ما قبول فرما، و از ما راضى و خشنود باش، و بر اين توبه ما را ثابت قدم بدار.

(53) بار خدايا! ترس از عقاب و كيفر و وثوق ثواب موعود را روزى ما ساز، تا اين كه لذت خوشى آنچه را كه از تو مى‌خواهيم و اندوه آنچه را كه از آن به تو پناه مى‌بريم دريابيم.

(54) و ما را نزد خود از زمره‌ى توبه كنندگانى قرار ده كه محبت خود را بر آنان واجب و لازم نموده‌اى، و بازگشت به طاعتت را از آنان پذيرفته‌اى، اى عادل‌ترين عادلان.

(55) بار خدايا! پدران و مادران و همه‌ى اهل دين ما چه آنان كه درگذشته‌اند و چه آنان كه تا روز قيامت خواهند آمد ببخش.

(56) بار خدايا! بر محمد پيامبر ما و بر آل او درود فرست همان گونه كه بر فرشتگان مقربت درود فرستاده‌اى، و بر او و بر آلش درود فرست همان گونه كه بر انبياء مرسلت درود فرستاده‌اى، و بر او و آلش درود فرست همان گونه كه بر بندگان صالح و شايسته‌ات درود فرستاده‌اى، و بهتر از همه‌ى آنان بر اينان درود فرست اى پروردگار جهانيان، چنان درودى كه بركتش به ما برسد، و نفعش عايدمان گردد، و به خاطر آن دعاى ما مستجاب شود، زيرا تو كريم‌ترين كسى هستى كه بندگان به او روى مى‌آورند، و بى‌نياز كننده‌ترين كسى كه بر او توكل مى‌نمايند، و بخشنده‌ترين كسى كه از فضل و لطف او درخواست مى‌گردد، و تو بر هر چيزى قادرى.