دعای 45 ( دعا به هنگام وداع با ماه مبارک رمضان ) ترجمه محمود صلواتی

(1) اى خدايى كه در برابر نعمت‌هايت بها نمى‌خواهى!

(2) اى آنكه از بخششت پشيمان نمى‌گردى!

(3) اى آنكه پاداش بنده را برابر نمى‌دهى!

(4) نعمتت از آغاز است، گذشتت تفضل است، كيفرت عدالت است و حكم و فرمانت همه نيكوست.

(5) اگر عطا بخشى عطايت را به منت نياميزى، و اگر باز دارى بر كس ستم نمى‌ورزى!

(6) پاداش مى‌دهى كسى را كه سپاست گذارد، تا آنكه سپاسگزارى را خود در دلش انداخته‌اى.

(7) جزا مى‌دهى به كسى كه تو را ستايد، حال آنكه خود ستايشگريش آموخته‌اى.

(8) عيب كسى را مى‌پوشانى كه اگر مى‌خواستى رسوايش مى‌كردى، و به كسى مى‌بخشى كه اگر مى‌خواستى محرومش مى‌ساختى، و آنان هر دو در خور رسوايى و حرمان بودند، اما تو كارت را بر تفضل نهاده‌اى، و قدرت و توانايى را بر گذشت روان داشته‌اى.

(9) با آنكه نافرمانى‌ات كند بردبارى، و آن را كه آهنگ ستم بر خود كند مهلت مى‌دهى، آرى پروردگار من! مهلتشان مى‌دهى و با آنان مدارا مى‌كنى، باشد كه برگردند، و علاج كارشان را به توبه بسپارند، تا هلاك شونده بر خلاف رضايت هلاك نشود و شقاوتمند به وسيله‌ى نعمتت به شقاوت نيفتد، تا آنجا كه ديگر برايش بهانه نماند و حجت پى در پى بر وى تمام شود، همه‌ى اينها از روى كرم توست، اى خداى بزرگوار و بهره‌اى است از مهربانى تو، اى خداوند بردبار.

(10) بار خدايا، تو آن خدايى كه درى از بخشش به روى بندكانت گشوده‌اى و نامش را توبه نهاده‌اى، و براى اينكه كسى اين در را گم نكند، آياتى را كه بر پيامبرت وحى كرده‌اى بدان راهنما ساخته‌اى، و تو كه نامت فرخنده باد فرموده‌اى: «به درگاه خدا توبه كنيد، توبه‌اى بى بازگشت، باشد كه پرودگارتان گناهانتان را بيامرزد، و شما را به بوستانهايى كه در آن نهرها جارى است در آورد.

(11) روزى كه خداوند پيامبر و كسانى را كه به وى گرويده‌اند فرو نگذارد، و نورشان پيشاپيش و در سمت راستشان در حركت باشد، مى‌گويند: پروردگارا، نور ما را به كمال رسان و ما را بيامرز كه تو بر هر كار توانايى،» پس كسى كه از ورود به چنين سرايى، پس از گشودن در و برگماشتن راهنما غفلت ورزد، چه بهانه‌اى دارد؟

(12) تو آن خدايى كه در معامله با بندگانت به سودشان بر بها افزوده‌اى، و مى‌خواهى در سودا با تو سود برند، و با افزودن دهى در سفر به ديارت كامياب شوند، و خود كه نامت فرخنده و بر فراز باد فرموده‌اى: «هر كس كار نيكى كند ده برابر پاداش برد، و هر كس كار بدى كند تنها همانند آن كيفر بيند،»

(13) و فرموده‌اى: «مثل كسانى كه اموالشان را در راه خدا انفاق مى‌كنند، مثل دانه‌اى است كه هفت خوشه بر آورد، و در هر خوشه صد دانه باشد، و خدا پاداش هر كه را خواهد مى‌افزايد» و فرموده‌اى: «كيست كه به خدا وامى نيكو دهد، تا خدا بر آن چندين برابر بيفزايد،» و همانند اينها آيات ديگر، كه در قرآن درباره افزونى نيكى‌ها فرستاده‌اى.

(14) تو آن خداى كه به واسطه‌ى گفتارى كه از عيب فرستادى، و شوق و رغبيت كه در آنها برانگيختى، آدميان را به چيزهايى راه نموده‌اى كه اگر نمى‌گفتى از ديدگانشان نهان مى‌ماند، و گوشهايشان آن را نمى‌شنيد، و انديشه‌هايشان بدانجا نمى‌رسيد.

(15) تو خود فرموده‌اى: «يادم كنيد تا يادتان كنم، سپاسم گزاريد و ناسپاسيم مكنيد» و فرموده‌اى: اگر سپاسم گوييد بر نعمت شما بيفزايم و اگر كفران كنيد بى ترديد كيفرم شديد مى‌باشد.

(16) و نيز فرموده‌اى: «مرا بخوانيد تا شما را اجابت كنم و آنان كه از پرستشم تكبر مى‌ورزند، به زودى به ذلت و خوارى به دوزخ در آيند،». بار خدايا، دعاى بندگان را به درگاهت عبادت خواندى، و وانهادن آن را سركشى ناميدى، و كسانى را كه از آن رخ بر تابند وعده‌ى خوارى و دوزخ دادى.

(17) از اين رو بندگانت به نعمت‌هايت يادت كردند، به فضلت سپاست گفتند، به فرمانت فرايت خواندند، و براى درخواست افزونى نعمتت صدقه بخشيدند، بدين اميد كه از خشمت رهايى يابند و خشنوديت را به دست آرند.

(18) بار خدايا اگر هر يك از آفريدگانت، آفريده‌ى ديگر را بدين گونه كه بندگانت را رهنموده‌اى، رهنموده بود، او را به احسان توصيف مى‌كردند، و او را سخاوتمند مى‌خواندند؛ پس سپاست باد، تا هر زمان كه توان سپاست گفت و تا هر زمان كه براى سپاس واژه توان يافت، يا مفهومى كه بدان توان سپاست گفت.

(19) بار خدايا، اى آنكه با بخشش و احسان بر بندگات بر بندگانت حق سپاسى يافتى، و آنان را در نعمت و عطايات غرقه ساختى، آثار نعمتت بر ما آشكار است و احسانت در حق ما بسيار و ما در بند عطايت گرفتار.

(20) ما را به دين برگزيده‌ات، آيين پسنديده‌ات، و شريعت آسانت، هدايت كردى و ديدگانمان ترا به تقرب خويش و رسيدن به مقام كرامتت بينا ساختى.

(21) بار خدايا، از مواهب برگزيده‌ات و از فرايض ويژه‌ات رمضان را نهاده‌اى، ماهى كه آن را از ديگر ماهها ممتاز ساخته‌اى، و از ميان همه، زمانها و روزگاران برگزيده‌اى، و به همه اوقات سال برترى‌اش داده‌اى، چرا كه در آن قرآن و نور را فرستادى، و بر تكاليف مؤمنان افزودى، و روزه را در آن واجب كردى، بندگانت را به نماز و عبادت در آن ترغيب فرمودى، و شب قدرش را- كه بهتر از هزار ماه است- بزرگ شمردى.

(22) آنگاه به خاطر رمضان ما را بر ديگر امت‌ها برگزيدى، و در ميان همه‌ى ملت‌ها و كيش‌ها ما را بدان فضلت دادى، پس ما به فرمانت روزش را روزه داشتيم، و به ياريت شبش را به نماز و طاعت بپا خاستيم، و با اين روزه و نماز به استقبال رحمتت كه ارزانيمان داشته بودى رفتيم، و از اين طريق نيل به ثوابت را آرزو كرديم، تويى كه هر چه را از تو بخواهند از آن سرشارى، و به اعطاى آنچه از احسانت طلبند توانايى، و به تقرب جويانت نزديكى.

(23) بار خدايا، اين ماه در ميان ما ستوده غنود، ما را همراه و همنشين خوبى بود، و به گرانبهاترين سودهاى جهانيان ما را سودمند نمود، اما آن گاه كه زمانش به پايان رسيد، و شمار روزهايش به آخر كشيد، رخت از ميان ما برچيد.

(24) و ما اكنون با او بدرود مى‌گوييم، بدرود كسى كه فراقش بر ما گرانبار است و رفتنش براى ما غمبار و دورى‌اش بر ما وحشتبار. عزيزى او را بر ما پيمانى است كه بايد نگه داريم، حرمتى است كه بايد پاس بداريم، و حقى است كه بايد ادا كنيم، پس، اكنون مى‌گوييم: بدرود اى بزرگنترين ماه خدا، و اى عيد دوستان خدا.

(25) بدرود اى بهترين زمانها كه همراه ما بودى، و اى بهترين ماه در همه روزها و ساعت‌ها.

(26) بدرود اى ماه دست يافتن به آرزوها، و اى ماه سرشار از اعمال شايسته‌ى بندگان خدا.

(27) بدرود اى ماهى كه چون باشى براى ما ارجمندى، و چون بروى براى ما اندوه آفرينى، و دوريت درد آفرين است براى اميدها و آرزوها.

(28) بدرود اى همدم و مونسى كه چون شادى آفرينى، و رفتنت وحشتبار است و تألم افزا.

(29) بدرود اى همسايه‌اى كه تا در كنار ما بودى، دلهايمان را نرمى و وفروتنى بود و گناهان را كاهش‌ها وكاستى‌ها.

(30) بدرود اى ياورى كه بر شيطان ياريمان دادى، و ما را راه نمودى به نيكى‌ها.

(31) بدرود كه آزاد شدگان خدا در تو بسيارند، و چه نيك بخت است آنكه نگه داشت احترامت را.

(32) بدرود كه بسا گناهان را از ما زدودى، و پوشاندى بسيار عيب‌ها و زشتى‌ها.

(33) بدرود كه بر گناهكاران بس دراز نمودى، و مؤمنان را هيبت افكندى در دلها.

(34) بدرود اى ماهى كه ارزشمندترين ماه روزگاران بودى.

(35) بدرود اى ماهى كه براى همه امن و سلامت بودى.

(36) بدرود كه نه در مصاحبتت ناپسندى بود، نه در معاشرتت ناخوشايندى.

(37) بدرود كه با بركات بر ما در آمدى، و ما را از گناهان شستشو دادى.

(38) بدرود كه وداع ما با تو نه از روى دلتنگى است، و نگرفتن روزه‌مان نه از روى خستگى.

(39) بدورد كه پيش از آمدنت منتظرت بوديم، و پيش از رفتنت بر مفارقتت غمباريم.

(40) بدرود كه با آمدنت چه بسيار بدى‌ها كه از ما بر طرف گرديد، و چه بسيار خوبى‌ها كه به ما رسيد.

(41) بدرود با آن شب قدرت كه از هزار ماه بهتر است.

(42) بدرود كه ديروز كه ميان ما بودى آزمند ماندنت بودى، و فردا كه از ميان ما خواهى رفت مشتاق ديدار دورباره‌ات هستيم.

(43) بدرود با آن فضل و كرمت، كه اينك از آن محروم گشته‌ايم. بدرود با آن بركات گذاشته‌ات، كه اگنون از دست داده‌ايم.

(44) بار خدايا، ما مشتاق اين ماهيم، ماهى كه ما را بدان ارجمندى دادى، و آن گاه كه شوربختان قدرش را نشناختند، و به شقاوتشان از فضيلتش محروم شدند، ما را به روزه داشتن آن توفيق عطا كردى.

(45) بار خدايا، اين تو بود كه ما را به شناخت قدر اين ماه برگزيدى، و به سنت آن راه نمودى، تو بودى كه به ما توفيق روزه و نمازگزارى در آن عنايت كردى، هر چند ما كوتاهى كرده و اندكى از بسيار به جاى آورديم.

(46) بار خدايا، سپاست باد، اينك ما به بدكردارى خود اقرار مى‌كنيم، و به تبهكارى خويش معترفيم، و از اعماق جان به درگاهت پشيمانيم، و از سر صدق از پيشگاهت عذر مى‌خواهيم، پس، در برابر قصورى كه در اين ماه در عبادت داشته‌ايم، و اندوخته‌هاى گوناگون را كه آرزومنديم دريابيم.

(47) كوتاهى ما ار در اداى حق خويش ببخش، و عمر ما را تا رمضان آينده تدوام بخش، و چون به رمضان آينده رسيديم، ياريمان ده كه عبادتت را آنگونه كه سزاوار توست به جاى آريم، و آنگونه كه سزاوار آن ماه است به نماز و اطاعت بپردازيم. و با كارهاى شايسته موفقمان دار در اين رمضان و رمضان ديگر، در ميان ديگر ماههاى سال، اداى حقت را قدر بشناسيم.

(48) بار خدايا، اگر در اين ماه قصد گناه كرده‌ايم، يا گناهى را مرتكب شده‌ايم، يا از روى فراموشى ستمى بر خود روا داشته‌ايم، يا پرده‌ى حرمت ديگرى را دريده‌ايم، پس بر محمد و خاندانش درود فرست و ما را در پرده‌ى آمرزشت فروپوش، و به گذشتت از كرده ما چشم بپوش، ما را در برابر ديده‌ى شماتت كنندگان ميار، و زبان طعنه زنندگان بر ما دراز مدار، و ما را- به مهرت كه پايان نپذيرد، و فضلت كه پايان نيابد- به كارى كه سبب زدودن گناهانمان باشد، و كفاره كردار ناپسندمان گردد، برگمار.

(49) بار خدايا، بر محمد و خاندانش درود فرست و ما را در اندوه سپرى شدن رمضان پاداش خير ده، و اين روز عيد و روز روزه گشادن را بر ما بگردان نيك و فرخنده، و چنان كن كه روز عيد، از بهترين روزهاى ما باشد، روزى كه گذشتت را براى ما به ارمغان آرد، و گناهانمان را بپيرايد. بار خدايا، در اين روز گناهانمان را بيامرز، گناهانى كه نمايان يا نهان بوده.

(50) بار خدايا، با پايان يافتن اين ماه از گناهانمان بگذر، و با رفتنش ما را از پليدى‌ها بيرون بر، و چنان كن كه ما از بهترين يارانش باشيم كه بدان به نكيبختى رسيده اند، و خرسندترين كسان كه از آن سهم برده‌اند، و بهره‌مندترين كسان كه از آن بهره‌ور شده‌اند.

(51) بار خدايا، هر يك از بندگانت كه حرمت اين ماه را آن چنان كه شايسته‌ى آن است رعايت كرده، و احكام آن را آن گونه كه سزاوار است به جاى آورده، و از گناهان، آنسان كه بايد پرهيز نموده، يا به كردار نيك به تو تقرب جسته، تا بدانجا كه خشنودى‌ات نصيبش شده، و رحمتت به وى روى آورده، خداوندا، همانند پاداشى كه به وى مى‌دهى به ما نيز از كرمت عطا فرما. و از فضلت چندين برابر بر آن افزا. چرا كه فضلت كاستى نمى‌يابد، و گنجينه‌هايت نقصان نپذيرد، بلكه فزونى يابد و كان احسانت پايان نگيرد و بخششت بخششى گوارا و لذتبخش مى‌باشد.

(52) بار خدايا، بر محمد و خاندانش درود فرست و براى ما پاداش كسى را بنويس كه اين ماه را تا روز رستاخيز روزه داشته است، يا در آن به عبادت پرداخته است.

(53) بار خدايا، ما، در اين روز فطر كه آن را روز عيد و شادمانى مؤمنان، روز اجتماع مسلمانان، و روز كمك به ديگران قرار داده‌اى، از هر گناهى كه مرتكب شده‌ايم، از هر كار ناپسندى كه انجام داده‌ايم، و از هر انديشه‌ى بد كه در دل نهان داسته‌ايم، توبه مى‌كنيم، توبه‌ى كسى كه بازگشت به گناه را در دل نپرورد، و ديگر گرد گناه نگردد، توبه‌ى بى بازگشت كه از هرگوه شبهه و ترديد رها باشد،بار خدايا، چنين توبه‌اى را از ما پذيرا باش، خشنود شو از ما، و ما را بر آن ثابت قدم فرما.

(54) بار خدايا، خوف از عذاب دوزخ را روزى ما گردان، و شوق بهشت برين را به ما بچشان، تا لذت آنچه را از تو خواسته‌ايم دريابيم، و از اندوه آنچه از آن به تو پناه آورده‌ايم وارهيم.

(55) بار خدايا، ما را در زمره‌ى توبه كنندگانى قرار ده، كه دوستشان داشته‌اى، و بازگشت به طاعتت را از آنان پذيرفته‌اى، اى دادگرترين دادگستران.

(56) بار خدايا، از پدران و مادران و همكيشان ما، آنان كه در گذشته‌اند و آنان كه هنوز جام مرگ ننوشيده‌اند، بگذر.