وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ عِنْدَ الصَّبَاحِ وَ الْمَسَاءِ
از دعاهاى آن حضرت عليهالسلام، هنگام صبح و شام
﴿1﴾
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي خَلَقَ اللَّيْلَ وَ النَّهَارَ بِقُوَّتِهِ
(1) حمد و سپاس مخصوص خداوندى است كه با قوت خود شب و روز را آفريد.
﴿2﴾
وَ مَيَّزَ بَيْنَهُمَا بِقُدْرَتِهِ
(2) و با قدرتش آنها را از يكديگر جدا ساخت.
﴿3﴾
وَ جَعَلَ لِكُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا حَدّاً مَحْدُوداً ، وَ أَمَداً مَمْدُوداً
(3) و براى هر كدام از شب و روز حدى محدود و مدتى معلوم قرار داد.
﴿4﴾
يُولِجُ كُلَّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا فِي صَاحِبِهِ ، وَ يُولِجُ صَاحِبَهُ فِيهِ بِتَقْدِيرٍ مِنْهُ لِلْعِبَادِ فِيما يَغْذُوهُمْ بِهِ ، وَ يُنْشِئُهُمْ عَلَيْهِ
(4) و هر يك از آن دو را به همان اندازه كه برايش تعيين و تقدير شده در جاى ديگرى قرار مىدهد و اين به خاطر روزى و پرورش بندگان است.
﴿5﴾
فَخَلَقَ لَهُمُ اللَّيْلَ لِيَسْكُنُوا فِيهِ مِنْ حَرَكَاتِ التَّعَبِ وَ نَهَضَاتِ النَّصَبِ ، وَ جَعَلَهُ لِبَاساً لِيَلْبَسُوا مِنْ رَاحَتِهِ وَ مَنَامِهِ ، فَيَكُونَ ذَلِكَ لَهُمْ جَمَاماً وَ قُوَّةً ، وَ لِيَنَالُوا بِهِ لَذَّةً وَ شَهْوَةً
(5) و شب را مايه آرامش بندگان از تلاش و فعاليتهاى خسته كننده قرار دارد، و آن را لباس براى بندگان قرار داد تا در آن آرام گيرند و بخوابند، كه موجب آسايش و توانايى آنان مىگردد و به لذائذ و خوشىهاى خود دست يابند.
﴿6﴾
وَ خَلَقَ لَهُمُ النَّهَارَ مُبْصِراً لِيَبْتَغُوا فِيهِ مِنْ فَضْلِهِ ، وَ لِيَتَسَبَّبُوا إِلَى رِزْقِهِ ، وَ يَسْرَحُوا فِي أَرْضِهِ ، طَلَباً لِمَا فِيهِ نَيْلُ الْعَاجِلِ مِنْ دُنْيَاهُمْ ، وَ دَرَكُ الآْجِلِ فِي أُخْرَاهُمْ
(6) و روز را براى آنان روشن آفريد تا بتوانند از فضل خداوند بهره ببرند، و وسيلهى روزيشان را به دست آورند. و براى رسيدن به منافع دنيايى و سعادت آخرت بر روى زمين به تلاش و كوشش بپردازند.
(7) خداوند با همهى اينها حالشان را اصلاح، و اخبار و اعمالشان را آزمايش مىنمايد و نظاره مىكند كه در اوقات عبادت و اطاعت و مواقع واجبات و احكامش چه مىكنند، تا بدكاران را به خاطر كردار بدشان كيفر دهد و نيكوكاران را در برابر اعمال نيكشان پاداش.
﴿8﴾
اللَّهُمَّ فَلَكَ الْحَمْدُ عَلَى مَا فَلَقْتَ لَنَا مِنَ الْإِصْبَاحِ ، وَ مَتَّعْتَنَا بِهِ مِنْ ضَوْءِ النَّهَارِ ، وَ بَصَّرْتَنَا مِنْ مَطَالِبِ الْأَقْوَاتِ ، وَ وَقَيْتَنَا فِيهِ مِنْ طَوَارِقِ الآْفَاتِ .
(8) بار خدايا حمد و سپاس مخصوص تو است كه صبح را براى ما آشكار نمودى، و ما را از روشنى آن بهرهمند ساختى، و مراكز روزى را به ما نشان دادى، و در آن ما را از حوادث و آفات حفظ فرمودى.
﴿9﴾
أَصْبَحْنَا وَ أَصْبَحَتِ الْأَشْيَاءُ كُلُّهَا بِجُمْلَتِهَا لَكَ سَمَاؤُهَا وَ أَرْضُهَا ، وَ مَا بَثَثْتَ فِي كُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا ، سَاكِنُهُ وَ مُتَحَرِّكُهُ ، وَ مُقِيمُهُ وَ شَاخِصُهُ وَ مَا عَلَا فِي الْهَوَاءِ ، وَ مَا كَنَّ تَحْتَ الثَّري
(9) خدايا ما و همه موجودات از آن تو گرديديم اعم از آسمانها و زمين و آنچه در اين دو است چه جنبنده و غير جنبنده، چه ثابتش و چه متحركش و آنچه در هوا بالا رفته و هر چه در درون زمين پنهان است.
﴿10﴾
أَصْبَحْنَا فِي قَبْضَتِكَ يَحْوِينَا مُلْكُكَ وَ سُلْطَانُكَ ، وَ تَضُمُّنَا مَشِيَّتُكَ ، وَ نَتَصَرَّفُ عَنْ أَمْرِكَ ، وَ نَتَقَلَّبُ فِي تَدْبيِرِكَ .
(10) همهى ما در قبضهى قدرت و سيطرهى حكومت تو قرار گرفتيم و اراده و مشيت تو ما را به يكديگر پيوند داده و طبق فرمان تو در كارها تصرف مىكنيم، و با تدبير تو رفت و آمد مىنمائيم.
﴿11﴾
لَيْسَ لَنَا مِنَ الْأَمْرِ إِلَّا مَا قَضَيْتَ ، وَ لَا مِنَ الْخَيْرِ إِلَّا مَا أَعْطَيْتَ .
(11) از امور جز آنچه تو آفريدهاى، و از خير و نيكى جز آنچه تو بخشيدهاى براى ما نيست.
﴿12﴾
وَ هَذَا يَوْمٌ حَادِثٌ جَدِيدٌ ، وَ هُوَ عَلَيْنَا شَاهِدٌ عَتِيدٌ ، إِنْ أَحْسَنَّا وَدَّعَنَا بِحَمْدٍ ، وَ إِنْ أَسَأْنَا فَارَقَنَا بِذَمٍّ .
(12) امروز روزى نو و جديدى است كه براى ما گواه و شاهد آمادهاى است، اگر نيكى كنيم ما را به حمد و ستايش وداع مىكند، و اگر بدى كنيم با نكوهش و مذمت از ما جدا مىشود.
﴿13﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ ارْزُقْنَا حُسْنَ مُصَاحَبَتِهِ ، وَ اعْصِمْنَا مِنْ سُوءِ مُفَارَقَتِهِ بِارْتِكَابِ جَرِيرَةٍ ، أَوِ اقْتِرَافِ صَغِيرَةٍ أَوْ كَبِيرَةٍ
(13) بار خدايا بر محمد و آل او درود فرست، و حسن مصاحبت با اين روز را روزى ما فرما، و ما را از بدى مفارقت با آن در اثر نافرمانى و ارتكاب گناه كوچك يا بزرگ حفظ فرما.
﴿14﴾
وَ أَجْزِلْ لَنَا فِيهِ مِنَ الْحَسَنَاتِ ، وَ أَخْلِنَا فِيهِ مِنَ السَّيِّئَاتِ ، وَ امْلَأْ لَنَا مَا بَيْنَ طَرَفَيْهِ حَمْداً وَ شُكْراً وَ أَجْراً وَ ذُخْراً وَ فَضْلًا وَ إِحْسَاناً.
(14) و در اين روز به نيكىهاى ما بيفزا، و ما را از بديها خالى كن، و تمام روز را از ابتدا تا انتها از حمد و شكر و اجر و ذخيره و فضل و احسان براى ما پر گردان.
﴿15﴾
اللَّهُمَّ يَسِّرْ عَلَى الْكِرَامِ الكاتبِينَ مَؤُونَتَنَا ، وَ امْلَأْ لَنَا مِنْ حَسَنَاتِنَا صَحَائِفَنَا ، وَ لَا تُخْزِنَا عِنْدَهُمْ بِسُوءِ أَعْمَالِنَا .
(15) بار خدايا زحمت و رنج ما را بر فرشتگان كاتب اعمال ما آسان گردان، و نامههاى اعمال ما را از حسنات و نيكىهاى ما پر فرما، و در پيشگاه آنها ما را در اثر اعمال بد رسوا مساز.
﴿16﴾
اللَّهُمَّ اجْعَلْ لَنَا فِي كُلِّ سَاعَةٍ مِنْ سَاعَاتِهِ حَظّاً مِنْ عِبَادِكَ ، وَ نَصِيباً مِنْ شُكْرِكَ وَ شَاهِدَ صِدْقٍ مِنْ مَلَائِكَتِكَ .
(16) بار خدايا در هر ساعتى از ساعتهاى اين روز بهرهاى از بندگانت و سهمى از شكرت و گواه صادقى از فرشتگانت براى ما قرار ده.
﴿17﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ احْفَظْنَا مِنْ بَيْنِ أَيْدِينَا وَ مِنْ خَلْفِنَا وَ عَنْ أَيْمَانِنَا وَ عَنْ شَمَائِلِنَا وَ مِنْ جَمِيعِ نَوَاحِينَا ، حِفْظاً عَاصِماً مِنْ مَعْصِيَتِكَ ، هَادِياً إِلَى طَاعَتِكَ ، مُسْتَعْمِلاً لِمَحَبَّتِكَ .
(17) بار خدايا بر محمد و آل او درود فرست، و ما را از پيش رو و پشت سر و از راست و چپ و از تمام جوانب حفظ فرما، به طريقى كه از نافرمانى و معصيت تو در امان، و به طاعت و بندگى تو راهنما و براى محبت و دوستى تو به كار گيريم.
﴿18﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ وَفِّقْنَا فِي يَوْمِنَا هَذَا وَ لَيْلَتِنَا هَذِهِ وَ فِي جَمِيعِ أَيَّامِنَا لِاسْتِعْمَالِ الْخَيْرِ ، وَ هِجْرَانِ الشَّرِّ ، وَ شُكْرِ النِّعَمِ ، وَ اتِّبَاعِ السُّنَنِ ، وَ مُجَانَبَةِ الْبِدَعِ ، وَ الْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ ، وَ النَّهْيِ عَنِ الْمُنْكَرِ ، وَ حِيَاطَةِ الْإِسْلَامِ ، وَ انْتِقَاصِ الْبَاطِلِ وَ إِذْلَالِهِ ، وَ نُصْرَةِ الْحَقِّ وَ إِعْزَازِهِ ، وَ إِرْشَادِ الضَّالِّ ، وَ مُعَاوَنَةِ الضَّعيِفِ ، وَ اِدْرَاكِ اللّهيِفِ
(18) بار خدايا بر محمد و آل او درود فرست، و ما را در اين روزمان و شبمان و در همهى روزها توفيق عطا فرما بر انجام كارهاى خير، و نيكى و دورى از شر و بدى، و شكر نعمتها، و پيروزى از سنتها، و دورى از بدعتها، و امر به معروف، و نهى از منكر، و حفظ و نگهدارى از اسلام، و درهم شكستن باطل و خوار و ذليل ساختن آن، و نصرت و يارى حق و گرامى داشتن آن، و ارشاد و راهنمايى افراد گمراه، و اعانت ضعيف و ناتوان، و فريادرسى مظلوم توفيق عطا فرما.
﴿19﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ اجْعَلْهُ أَيْمَنَ يَوْمٍ عَهِدْنَاهُ ، وَ أَفْضَلَ صَاحِبٍ صَحِبْنَاهُ ، وَ خَيْرَ وَقْتٍ ظَلِلْنَا فِيهِ
(19) بار خدايا بر محمد و آل او درود فرست، و اين روز را مباركترين روزهايى كه تاكنون شناختهايم، و بهترين رفيقى كه با آن مصاحبت و همراهى داشتهايم، و بهترين زمانى كه در آن به سر بردهايم قرار ده.
﴿20﴾
وَ اجْعَلْنَا مِنْ أَرْضَى مَنْ مَرَّ عَلَيْهِ اللَّيْلُ وَ النَّهَارُ مِنْ جُمْلَةِ خَلْقِكَ ، أَشْكَرَهُمْ لِمَا أَوْلَيْتَ مِنْ نِعَمِكَ ، وَ أَقْوَمَهُمْ بِمَا شَرَعْتَ مِنْ شرَائِعِكَ ، وَ أَوْقَفَهُمْ عَمَّا حَذَّرْتَ مِنْ نَهْيِكَ .
(20) و ما را خشنودترين افرادى قرار ده كه شب و روز بر آنها گذشته، شكرگزارترين كسانى كه به آنها نعمت بخشيداى، و پايدارترين كسانى كه شريعت خود را بر آنها تشريع فرمودهاى، و كسانى كه بيشتر بر آنها نهى و تحذير كردهاى.
﴿21﴾
اللَّهُمَّ إِنِّي أُشْهِدُكَ وَ كَفَى بِكَ شَهِيداً ، وَ أُشْهِدُ سَمَاءَكَ وَ أَرْضَكَ وَ مَنْ أَسْكَنْتَهُمَا مِنْ مَلائِكَتِكَ وَ سَائِرِ خَلْقِكَ فِي يَوْمِي هَذَا وَ سَاعَتِي هَذِهِ وَ لَيْلَتِي هَذِهِ وَ مُسْتَقَرِّي هَذَا ، أَنِّي أَشْهَدُ أَنَّكَ أَنْتَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ ، قَائِمٌ بِالْقِسْطِ ، عَدْلٌ فِي الْحُكْمِ ، رَؤُوفٌ بِالْعِبَادِ ، مَالِكُ الْمُلْكِ ، رَحيِمٌ بِالْخَلْقِ .
(21) بار خدايا تو را گواه و شاهد مىگيرم در اين روز، و اين ساعت، و اين شب و در اين جايگاهى كه ايستادهام و تو براى گواهى بس هستى، و گواه مىگيرم آسمان و زمينت و فرشتگان و ساير مخلوقات تو كه در اين دو سكونت دادهاى به اين كه شهادت مىدهم خدايى جز تو نيست، قائم بر قسط و عدل، عادل در حكم، مهربان به بندگان و مالك همهى ملكها و رحيم نسبت به همهى مخلوقات هستى.
﴿22﴾
وَ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُكَ وَ رَسُولُكَ و خِيَرَتُكَ مِنْ خَلْقِكَ ، حَمَّلْتَهُ رِسَالَتَكَ فَأَدَّاهَا ، وَ أَمَرْتَهُ بِالنُّصْحِ لِأُمَّتِهِ فَنَصَحَ لَهَا
(22) و همچنين شهادت مىدهم به اين كه محمد (صلى اللّه عليه و آله و سلّم) بنده و رسول و برگزيده تو از ميان بندگانت است، مسئوليت رسالت را به او سپردى كه به خوبى از عهده آن بيرون آمد، و به او فرمان پند و نصيحت به امتش را دادى و او هم نصيحت كرد.
﴿23﴾
اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، أَكْثَرَ مَا صَلَّيْتَ عَلَى أَحَدٍ مِنْ خَلْقِكَ ، وَ آتِهِ عَنَّا أَفْضَلَ مَا آتَيْتَ أَحَداً مِنْ عِبَادِكَ ، وَ اجْزِهِ عَنَّا أَفْضَلَ وَ أَكْرَمَ مَا جَزَيْتَ أَحَداً مِنْ أَنْبِيَائِكَ عَنْ أُمَّتِهِ
(23) بار خدايا به محمد و آل او درود فرست بيشتر از آنچه بر فردى از مخلوقات فرستادهاى، و از جانب ما به او بهترين چيزى را عطا فرما كه بر كسى از بندگانت عطا كردهاى، و به او بهترين و گرامىترين پاداشى را عنايت فرما كه به هر يك از پيامبرانت از ناحيهى امتش عنايت كردهاى.
﴿24﴾
إِنَّكَ أَنْتَ الْمَنَّانُ بِالْجَسِيمِ ، الْغَافِرُ لِلْعَظِيمِ ، وَ أَنْتَ أَرْحَمُ مِنْ كُلِّ رَحِيمٍ ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّيِّبِينَ الطَّاهِرِينَ الْاَخْيَارِ الْاَنْجَبيِنَ .
(24) زيرا تو بخشندهى نعمتهاى بزرگ، و آمرزندهى گناهان بزرگ و مهربانترين مهربانان هستى، پس بر محمد و آل او كه طاهر و نيكوكار و نجيبند درود فرست.