وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ عِنْدَ الصَّبَاحِ وَ الْمَسَاءِ
از دعاهاى اوست به هنگام صبح و شام
﴿1﴾
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي خَلَقَ اللَّيْلَ وَ النَّهَارَ بِقُوَّتِهِ
(1) سپاس و ستايش خداوندى را كه به قدرت خود، روز و شب را بيافريد.
﴿2﴾
وَ مَيَّزَ بَيْنَهُمَا بِقُدْرَتِهِ
(2) و به نيروى خويش، آن دو را از يكديگر امتياز بخشيد.
﴿3﴾
وَ جَعَلَ لِكُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا حَدّاً مَحْدُوداً ، وَ أَمَداً مَمْدُوداً
(3) و براى هر يك، اندازه و پايانى معين و مدتى معلوم قرار داد.
﴿4﴾
يُولِجُ كُلَّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا فِي صَاحِبِهِ ، وَ يُولِجُ صَاحِبَهُ فِيهِ بِتَقْدِيرٍ مِنْهُ لِلْعِبَادِ فِيما يَغْذُوهُمْ بِهِ ، وَ يُنْشِئُهُمْ عَلَيْهِ
(4) و هر يك (از روز و شب) را درون ديگرى فرو مىبرد و بيرون مىكشد و بنا بر تقدير خويش، روزى بندگان را تامين مىكند و مايهى پرورش و رشد آنها را فراهم مىآورد.
﴿5﴾
فَخَلَقَ لَهُمُ اللَّيْلَ لِيَسْكُنُوا فِيهِ مِنْ حَرَكَاتِ التَّعَبِ وَ نَهَضَاتِ النَّصَبِ ، وَ جَعَلَهُ لِبَاساً لِيَلْبَسُوا مِنْ رَاحَتِهِ وَ مَنَامِهِ ، فَيَكُونَ ذَلِكَ لَهُمْ جَمَاماً وَ قُوَّةً ، وَ لِيَنَالُوا بِهِ لَذَّةً وَ شَهْوَةً
(5) پس شب را براى ايشان بيافريد، تا در پناه آن، از حركتها و جنبشهاى خستگىآور (روز) و زحمتهاى طاقتفرسا دمى بياسايند، و آن را جامهاى گردانيد تا در آن، به خواب رفته، لختى بيارامند و از آن، نشاط و شادابى دوباره برگيرند، و نيز در پرتو آن، كام جانشان برآيد.
﴿6﴾
وَ خَلَقَ لَهُمُ النَّهَارَ مُبْصِراً لِيَبْتَغُوا فِيهِ مِنْ فَضْلِهِ ، وَ لِيَتَسَبَّبُوا إِلَى رِزْقِهِ ، وَ يَسْرَحُوا فِي أَرْضِهِ ، طَلَباً لِمَا فِيهِ نَيْلُ الْعَاجِلِ مِنْ دُنْيَاهُمْ ، وَ دَرَكُ الآْجِلِ فِي أُخْرَاهُمْ
(6) و براى ايشان روز را بيافريد و آن را روشنىبخش زندگى گردانيد تا در پرتو روشنىاش در جستجوى روزى از پروردگار باشند و وسيلهى كسب روزيش را فراهم آورند و در زمين پهناور خداوند به گردش درآيند، تا آنچه را كه دستيابى به نعمت دنيا و نيل به سعادت بىزوال آخرت، در گرو آن است، به دست آورند.
(7) چرا كه به همهى اين امور (تدبيرها و تقديرها) است كه زندگى و كارهاى بندگانش را به سامان مىآورد و اخبارشان (انديشهها و اخلاق و رفتارشان) را مىآزمايد و چگونگى حالشان را به هنگام طاعتش و اوقات به جا آوردن احكام و تكاليفش مىنگرد، تا كسانى را كه بد كردهاند، به سزاى آنچه انجام دادهاند، كيفر دهد، و آنان را كه نيكى كردهاند، به نيكى پاداش دهد.
﴿8﴾
اللَّهُمَّ فَلَكَ الْحَمْدُ عَلَى مَا فَلَقْتَ لَنَا مِنَ الْإِصْبَاحِ ، وَ مَتَّعْتَنَا بِهِ مِنْ ضَوْءِ النَّهَارِ ، وَ بَصَّرْتَنَا مِنْ مَطَالِبِ الْأَقْوَاتِ ، وَ وَقَيْتَنَا فِيهِ مِنْ طَوَارِقِ الآْفَاتِ .
(8) خدايا! پس تو را سپاس كه پردهى تاريك شب را با روشنايى صبح شكافتى و ما را از روشنايى روز، بهرهمند ساختى و به جايگاههاى رزق و روزيمان آشنا كردى و از پيشامدهاى آفتخيز و خطرساز، نگاه داشتى.
﴿9﴾
أَصْبَحْنَا وَ أَصْبَحَتِ الْأَشْيَاءُ كُلُّهَا بِجُمْلَتِهَا لَكَ سَمَاؤُهَا وَ أَرْضُهَا ، وَ مَا بَثَثْتَ فِي كُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا ، سَاكِنُهُ وَ مُتَحَرِّكُهُ ، وَ مُقِيمُهُ وَ شَاخِصُهُ وَ مَا عَلَا فِي الْهَوَاءِ ، وَ مَا كَنَّ تَحْتَ الثَّري
(9) (خدايا!) به صبح درآمديم و همگى اشيا و آفريدگان، يكسره، از آسمان و زمين و آنچه در اين دو عرصه پراكندهاى: ساكن و تكاپوگر، ثابت و سيار، و آنچه در هوا برآمده است، و نيز آنچه در دل زمين نهان است، همه و همه به صبح درآمديم، در حالى كه در ملك تو و در ولايت تو به سر مىبريم.
﴿10﴾
أَصْبَحْنَا فِي قَبْضَتِكَ يَحْوِينَا مُلْكُكَ وَ سُلْطَانُكَ ، وَ تَضُمُّنَا مَشِيَّتُكَ ، وَ نَتَصَرَّفُ عَنْ أَمْرِكَ ، وَ نَتَقَلَّبُ فِي تَدْبيِرِكَ .
(10) به صبح درآمديم، در حالى كه در پنجهى قدرت تو قرار داريم و پادشاهى و سلطنت تو ما را فراگرفته، و خواست و ارادهات به همديگر پيوندمان مىدهد و هماهنگ مىسازد و با تكيه بر فرمان تو به كارها اقدام مىكنيم و به تدبير تو دگرگون مىشويم.
﴿11﴾
لَيْسَ لَنَا مِنَ الْأَمْرِ إِلَّا مَا قَضَيْتَ ، وَ لَا مِنَ الْخَيْرِ إِلَّا مَا أَعْطَيْتَ .
(11) ما را نزيبد كه جز آنچه فرمان تو بر آن رفته است، كارى را انجام دهيم و جز آنچه بخشيدهاى، از خير و نيكى بهرهاى ببريم.
﴿12﴾
وَ هَذَا يَوْمٌ حَادِثٌ جَدِيدٌ ، وَ هُوَ عَلَيْنَا شَاهِدٌ عَتِيدٌ ، إِنْ أَحْسَنَّا وَدَّعَنَا بِحَمْدٍ ، وَ إِنْ أَسَأْنَا فَارَقَنَا بِذَمٍّ .
(12) و امروز، روزى نو و جديد است و بر ما گواه و شاهدى آماده، كه اگر نيكى كنيم، ما را با ثنا و تحسين، بدرود مىگويد و اگر بدى كنيم، با نكوهش و ملامت از ما جدا مىگردد.
﴿13﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ ارْزُقْنَا حُسْنَ مُصَاحَبَتِهِ ، وَ اعْصِمْنَا مِنْ سُوءِ مُفَارَقَتِهِ بِارْتِكَابِ جَرِيرَةٍ ، أَوِ اقْتِرَافِ صَغِيرَةٍ أَوْ كَبِيرَةٍ
(13) پروردگارا! بر محمد و دودمانش درود فرست، و از مصاحبت نيكو و همراهى شايستهى اين روز، بهرهمندمان ساز، و از مفارقت و جدايى زشت و ناپسند آن، كه بر اثر ارتكاب جنايت و اقدام به گناه كوچك يا بزرگ است، ما را نگاه دار.
﴿14﴾
وَ أَجْزِلْ لَنَا فِيهِ مِنَ الْحَسَنَاتِ ، وَ أَخْلِنَا فِيهِ مِنَ السَّيِّئَاتِ ، وَ امْلَأْ لَنَا مَا بَيْنَ طَرَفَيْهِ حَمْداً وَ شُكْراً وَ أَجْراً وَ ذُخْراً وَ فَضْلًا وَ إِحْسَاناً.
(14) و بهرهى ما را در اين روز، از نيكىها لبريز، و جان ما را از بدىها و گناه بپيراى، و از آغاز اين روز تا انجام آن را لبريز از ستايش و سپاس و پاداش و اندوختهى آخرت، و فضل و احسان كن.
﴿15﴾
اللَّهُمَّ يَسِّرْ عَلَى الْكِرَامِ الكاتبِينَ مَؤُونَتَنَا ، وَ امْلَأْ لَنَا مِنْ حَسَنَاتِنَا صَحَائِفَنَا ، وَ لَا تُخْزِنَا عِنْدَهُمْ بِسُوءِ أَعْمَالِنَا .
(15) خدايا! در اين روز، از رنج و زحمت ما بر فرشتگان بزرگوار نويسندهى اعمال (كرام الكاتبين) بكاه و نامههاى عمل ما را از نيكىها پر كن، و ما را در پيش روى آنان، به كردارهاى ناشايست، رسوا مساز.
﴿16﴾
اللَّهُمَّ اجْعَلْ لَنَا فِي كُلِّ سَاعَةٍ مِنْ سَاعَاتِهِ حَظّاً مِنْ عِبَادِكَ ، وَ نَصِيباً مِنْ شُكْرِكَ وَ شَاهِدَ صِدْقٍ مِنْ مَلَائِكَتِكَ .
(16) پروردگارا! در هر لحظه از لحظههاى اين روز، بهرهاى از بندگىات و سهمى از سپاسگزارىات و گواه صدق و راستى از فرشتگانت براى ما مقرر فرما!
﴿17﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ احْفَظْنَا مِنْ بَيْنِ أَيْدِينَا وَ مِنْ خَلْفِنَا وَ عَنْ أَيْمَانِنَا وَ عَنْ شَمَائِلِنَا وَ مِنْ جَمِيعِ نَوَاحِينَا ، حِفْظاً عَاصِماً مِنْ مَعْصِيَتِكَ ، هَادِياً إِلَى طَاعَتِكَ ، مُسْتَعْمِلاً لِمَحَبَّتِكَ .
(17) پروردگارا! بر محمد و دودمانش درود فرست. ما را از پيش رو و پشت سر و راست و چپ و از هر جانبى كه ما را در بر گرفته است، نگاه دار؛ آن چنان كه ما را از گناه و نافرمانىات نگاه دارد، و به طاعت و بندگىات هدايت كند، و در راه محبت و دوستىات به كارگيرد.
﴿18﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ وَفِّقْنَا فِي يَوْمِنَا هَذَا وَ لَيْلَتِنَا هَذِهِ وَ فِي جَمِيعِ أَيَّامِنَا لِاسْتِعْمَالِ الْخَيْرِ ، وَ هِجْرَانِ الشَّرِّ ، وَ شُكْرِ النِّعَمِ ، وَ اتِّبَاعِ السُّنَنِ ، وَ مُجَانَبَةِ الْبِدَعِ ، وَ الْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ ، وَ النَّهْيِ عَنِ الْمُنْكَرِ ، وَ حِيَاطَةِ الْإِسْلَامِ ، وَ انْتِقَاصِ الْبَاطِلِ وَ إِذْلَالِهِ ، وَ نُصْرَةِ الْحَقِّ وَ إِعْزَازِهِ ، وَ إِرْشَادِ الضَّالِّ ، وَ مُعَاوَنَةِ الضَّعيِفِ ، وَ اِدْرَاكِ اللّهيِفِ
(18) پروردگارا! بر محمد و دودمانش درود فرست و ما را در اين روز و شب و همهى روزهايى كه در پيش داريم، بر انجام دادن نيكىها، گريز از بديها و سپاسگزارى از نعمتها، و پيروى از سنتها، و ترك بدعتها، و امر به معروف و نهى از منكر، و پاسدارى از اسلام، و نكوهش باطل و خردهگيرى بر آن، و نيز خوار ساختن آن و يارى حق و سربلندى آن، و هدايت گم گشتگان و مدد رسانى به ناتوانان و فريادرسى ستمديدگان، موفق بدار!
﴿19﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ اجْعَلْهُ أَيْمَنَ يَوْمٍ عَهِدْنَاهُ ، وَ أَفْضَلَ صَاحِبٍ صَحِبْنَاهُ ، وَ خَيْرَ وَقْتٍ ظَلِلْنَا فِيهِ
(19) خدايا! بر محمد و دودمانش درود فرست، و اين روز را كه به درك آن توفيق يافتهايم، مباركترين و خجستهترين روزمان و بهترين دوست و رفيقى كه ما را همراهى مىكند، و نيكوترين زمانى كه در سايهى آن پناه گرفتهايم، قرار ده.
﴿20﴾
وَ اجْعَلْنَا مِنْ أَرْضَى مَنْ مَرَّ عَلَيْهِ اللَّيْلُ وَ النَّهَارُ مِنْ جُمْلَةِ خَلْقِكَ ، أَشْكَرَهُمْ لِمَا أَوْلَيْتَ مِنْ نِعَمِكَ ، وَ أَقْوَمَهُمْ بِمَا شَرَعْتَ مِنْ شرَائِعِكَ ، وَ أَوْقَفَهُمْ عَمَّا حَذَّرْتَ مِنْ نَهْيِكَ .
(20) و نيز ما را از خشنودترين آفريدگانت كه اين شب و روز بر آنان گذشته است، و سپاسگزارترينشان در برخورد با نعمتهايت كه بر آنان ارزانى داشتهاى، و پايدارترين آنها به شريعتهايى كه پديد آوردهاى، و خوددارترين بندگانت از نافرمانىهايى كه از آنها بيمدادهاى، قرار ده!
﴿21﴾
اللَّهُمَّ إِنِّي أُشْهِدُكَ وَ كَفَى بِكَ شَهِيداً ، وَ أُشْهِدُ سَمَاءَكَ وَ أَرْضَكَ وَ مَنْ أَسْكَنْتَهُمَا مِنْ مَلائِكَتِكَ وَ سَائِرِ خَلْقِكَ فِي يَوْمِي هَذَا وَ سَاعَتِي هَذِهِ وَ لَيْلَتِي هَذِهِ وَ مُسْتَقَرِّي هَذَا ، أَنِّي أَشْهَدُ أَنَّكَ أَنْتَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ ، قَائِمٌ بِالْقِسْطِ ، عَدْلٌ فِي الْحُكْمِ ، رَؤُوفٌ بِالْعِبَادِ ، مَالِكُ الْمُلْكِ ، رَحيِمٌ بِالْخَلْقِ .
(21) پروردگارا! تو را به گواهى مىطلبم، و گواهى تو مرا بسنده است، و آسمان و زمين تو را و همهى ساكنان اين دو: فرشتگان و ديگر آفريدههايت را نيز در اين روز، در اين لحظه و در اين شب و در اين مكانى كه در آن هستيم، به گواهى مىگيرم كه شهادت مىدهم كه تو به حقيقت، آن خدايى هستى كه معبودى جز تو نيست؛ چرا كه به پادارندهى قسط و عادل در حكم و مهربان به بندگان، و فرمانرواى جهان و رحيم بر همهى آفريدگانى.
﴿22﴾
وَ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُكَ وَ رَسُولُكَ و خِيَرَتُكَ مِنْ خَلْقِكَ ، حَمَّلْتَهُ رِسَالَتَكَ فَأَدَّاهَا ، وَ أَمَرْتَهُ بِالنُّصْحِ لِأُمَّتِهِ فَنَصَحَ لَهَا
(22) همچنين گواهى مىدهم كه محمد (ص)، به حق، بنده و فرستادهى تو به سوى خلق، و برگزيدهى از آفريدگان توست كه بار سنگين رسالت خويش را بر دوش او نهادى و او نيز، آن چنان كه مىبايست، از عهده برآمد؛ و او را به خيرخواهى امتش فرمان دادى و او به شايستگى آنها را نصحيت كرد.
﴿23﴾
اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، أَكْثَرَ مَا صَلَّيْتَ عَلَى أَحَدٍ مِنْ خَلْقِكَ ، وَ آتِهِ عَنَّا أَفْضَلَ مَا آتَيْتَ أَحَداً مِنْ عِبَادِكَ ، وَ اجْزِهِ عَنَّا أَفْضَلَ وَ أَكْرَمَ مَا جَزَيْتَ أَحَداً مِنْ أَنْبِيَائِكَ عَنْ أُمَّتِهِ
(23) خدايا! پس بر محمد و دودمانش درود فرست، بيش از آنچه كه به هر يك از بندگانت فرستادهاى، و از جانب ما برترين و گرامىترين پاداشى كه از سوى امتش دادهاى، نثار كن.
﴿24﴾
إِنَّكَ أَنْتَ الْمَنَّانُ بِالْجَسِيمِ ، الْغَافِرُ لِلْعَظِيمِ ، وَ أَنْتَ أَرْحَمُ مِنْ كُلِّ رَحِيمٍ ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّيِّبِينَ الطَّاهِرِينَ الْاَخْيَارِ الْاَنْجَبيِنَ .
(24) چرا كه تو بخشندهى نعمتهاى بزرگ، و بخشاينده و آمرزندهى گناهان بزرگى، و از هر مهربانى مهربانترى. پس بر محمد و دودمانش درود فرست؛ همانان كه پاكان و پاكيزگان و نيكوكاران و سرآمد برگزيدگاناند!