اخلاق خوبان، ص: 258

و اين، اگرچه يك حكايت است اما برای تجسم و روشن ساختن يك حقيقت، رسا و گوياست، و آن اينكه: كبر و غرور و خود را برتر و بزرگ انگاشتن درست به مانند نشستن بر همان ديوار بلند است، و آدمی را از فيض و فضل خداوند كه همچون آب مايه حيات و زندگی است، دور می دارد.

از اين رو، برای درك و دريافت فضل و رحمت حق راهی جز از ميان بردن موجبات كبر، و نيز پيشه ساختن انكسار و شكستگی و افتادگی و خضوع نيست.

خضوع، خصيصه آشكاری است كه در عموم انبيا پيدا و آفتابی بود.

خصيصه انبياء

اين بزرگواران، هيچگاه خود را به عنوان حاكم و برتر و مسلط بر مردم نمی دانستند.

و اين، همان چيزی است كه خداوند از پاكان خواسته است.

از اين رو پيامبر باكرامت را مورد خطاب خويش قرار می دهد و می فرمايد:

«لَّسْتَ عَلَيْهِم بِمُصَيْطِرٍ» «1»

بر ايشان حاكم و غالب نيستی.

و يا وقتی پيامبران ديگر را تعريف و معرفی می نمايد، آنها را به عنوان برادران قوم ياد می كند:

«إِلَی مَدْيَنَ أَخَاهُمْ شُعَيْبًا» «2»

و يا:

«أَخَاهُمْ صلِحًا» «3»

و اين تعابير در حقيقت تعليم قرآن است كه می فرمايد: در هر شأن و شرائطی كه باشيد برادری خويش را نسبت به مردم حفظ كنيد. نه اينكه به

______________________________
(1) غاشيه/ 22.

(2) هود/ 84.

(3) هود/ 61.