وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ إِذَا اسْتَقَالَ مِنْ ذُنُوبِهِ ، أَوْ تَضَرَّعَ فِي طَلَبِ الْعَفْوِ عَنْ عُيُوبِهِ
نيايش او (ع) در آمرزشخواهى از گناهان و زارى در طلب بخشايش از عيبهاى خويش
﴿1﴾
اللَّهُمَّ يَا مَنْ بِرَحْمَتِهِ يَسْتَغيثُ الْمُذْنِبُونَ
(1) بار خدايا، اى كه گناهكاران به رحمت تو دادخواهى كنند
﴿2﴾
وَ يَا مَنْ إِلَى ذِكْرِ إِحْسَانِهِ يَفْزَعُ الْمُضْطَرُّونَ
(2) اى كه درماندگان به يادآورى احسان تو پناه جويند
﴿3﴾
وَ يَا مَنْ لِخِيفَتِهِ يَنْتَحِبُ الْخَاطِئُونَ
(3) اى كه خطاكاران از بيم تو به زارى مىگريند
﴿4﴾
يَا أُنْسَ كُلِّ مُسْتَوْحِشٍ غَرِيبٍ ، وَ يَا فَرَجَ كُلِّ مَكْرُوبٍ كَئِيبٍ ، وَ يَا غَوْثَ كُلِّ مَخْذُولٍ فَرِيدٍ ، وَ يَا عَضُدَ كُلِّ مُحْتَاجٍ طَرِيدٍ
(4) اى همدم هر رميدهى دور از ديار و اى شادى هر اندوهزده و دلشكسته، اى فرياد رس هر بيكس و تنها. اى مددگار هر نيازمند رانده شده
﴿5﴾
أَنْتَ الَّذِي وَسِعْتَ كُلَّ شَيْءٍ رَحْمَةً وَ عِلْماً
(5) تويى كه مهر و دانشات همه هستى را فراگرفته است
﴿6﴾
وَ أَنْتَ الَّذِي جَعَلْتَ لِكُلِّ مَخْلُوقٍ فِي نِعَمِكَ سَهْماً
(6) تويى كه از نعمتهاى خود هر آفريده را بهرهاى مقرر داشتهاى
﴿7﴾
وَ أَنْتَ الَّذِي عَفْوُهُ أَعْلَى مِنْ عِقَابِهِ
(7) تويى آنكه بخشايش او بر كيفر دادنش چيره است
﴿8﴾
وَ أَنْتَ الَّذِي تَسْعَى رَحْمَتُهُ أَمَامَ غَضَبِهِ .
(8) تويى آنكه مهر او پيشاپيش خشم اوست
﴿9﴾
وَ أَنْتَ الَّذِي عَطَاؤُهُ أَكْثَرُ مِنْ مَنْعِهِ .
(9) تويى آنكه عطاى او از منع او بيشتر است
﴿10﴾
وَ أَنْتَ الَّذِي اتَّسَعَ الْخَلَائِقُ كُلُّهُمْ فِي وُسْعِهِ .
(10) تويى آنكه پهنهى مهرش همهى آفريدگان را فراگرفته است
﴿11﴾
وَ أَنْتَ الَّذِي لَا يَرْغَبُ فِي جَزَاءِ مَنْ أَعْطَاهُ .
(11) تويى آنكه چون نعمتى به كسى عطا كند چشم پاداش ندارد
﴿12﴾
وَ أَنْتَ الَّذِي لَا يُفْرِطُ فِي عِقَابِ مَنْ عَصَاهُ .
(12) تويى آنكه، كه در كيفر دادن به نافرمانان از اندازه درنمىگذرد
﴿13﴾
وَ أَنَا ، يَا إِلَهِي ، عَبْدُكَ الَّذِي أَمَرْتَهُ بِالدُّعَاءِ فَقَالَ لَبَّيْكَ وَ سَعْدَيْكَ ، هَا أَنَا ذَا ، يَا رَبِّ ، مَطْرُوحٌ بَيْنَ يَدَيْكَ .
(13) بار خدايا، من آن بندهى توام كه به من فرمان دادهاى كه دعا كنم، پس «لبيك و سعديك» گفتم و فرمانت بجاى آوردم. پروردگارا، اينكه بندهى تو در پيشگاهت خاكسار
﴿14﴾
أَنَا الَّذِي أَوْقَرَتِ الْخَطَايَا ظَهْرَهُ ، وَ أَنَا الَّذِي أَفْنَتِ الذُّنُوبُ عُمُرَهُ ، وَ أَنَا الَّذِي بِجَهْلِهِ عَصَاكَ ، وَ لَمْ تَكُنْ أَهْلًا مِنْهُ لِذَاكَ .
(14) منم آن كس كه خطاها پشت وى را گرانبار گردانيده است و منم آن كس كه گناه، عمر او را به تباهى كشانيده، آن كس كه از سر نادانى نافرمانى تو كرده، حالى كه شايستهى درگاه تو نبود كه چنين كند
﴿15﴾
هَلْ أَنْتَ ، يَا إِلَهِي ، رَاحِمٌ مَنْ دَعَاكَ فَأُبْلِغَ فِي الدُّعَاءِ أَمْ أَنْتَ غَافِرٌ لِمَنْ بَكَاكَ فَأُسْرِعَ فِي الْبُكاء أَمْ أَنْتَ مُتَجَاوِزٌ عَمَّنْ عَفَّرَ لَكَ وَجْهَهُ تَذَلُّلًا أَمْ أَنْتَ مُغْنٍ مَنْ شَكَا اِلَيْكَ ، فَقْرَهُ تَوَكُّلاً
(15) اى خداى من، نه چنين است كه اگر كسى تو را بخواند بر او رحمت مىآورى؟ پس اينكه من كه به دعا مىكوشم. يا كسى را كه به درگاهت زارى كند مىآمرزى؟ پس اينك من كه به زارى مىشتابم. يا از كسى كه از سر فروتنى چهره به درگاه تو بر خاك سايد درمىگذرى؟ يا كسى را كه به درگاهت، از سر توكل، از تهيدستى خود شكوه كند بىنياز مىگردانى؟
﴿16﴾
إِلَهِي لَا تُخَيِّبْ مَنْ لَا يَجِدُ مُعْطِياً غَيْرَكَ ، وَ لَا تَخْذُلْ مَنْ لَا يَسْتَغْنِي عَنْكَ بِأَحَدٍ دُونَكَ .
(16) اى خداى من، كسى را كه جز تو عطاكنندهاى نيست نااميد مفرماى و كسى را كه جز به سبب سازى تو بىنياز نگردد خوار مساز
﴿17﴾
إِلَهِي فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ لَا تُعْرِضْ عَنِّي وَ قَدْ أَقْبَلْتُ عَلَيْكَ ، وَ لَا تَحْرِمْنِي وَ قَدْ رَغِبْتُ إِلَيْكَ ، وَ لَا تَجْبَهْنِي بِالرَّدِّ وَ قَدِ انْتَصَبْتُ بَيْنَ يَدَيْكَ .
(17) بار خدايا، بر محمد و خاندان او درود فرست و از من روى مگردان كه به تو روى آوردهام. و مرا نوميد مكن كه به تو اميد بستهام و دست رد بر سينهى من مزن كه در درگاه تو بر پاى ايستادهام
﴿18﴾
أَنْتَ الَّذِي وَصَفْتَ نَفْسَكَ بِالرَّحْمَةِ ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ ارْحَمْنِي ، وَ أَنْتَ الَّذِي سَمَّيْتَ نَفْسَكَ بِالْعَفْوِ فَاعْفِ عَنّي
(18) تويى كه ذات خويش را به رحمت و مهر توصيف مىكنى پس بر محمد و خاندان او درود فرست و بر من رحمت آور. تويى آنكه خود را بخشاينده مىنامى پس بر من ببخشاى
﴿19﴾
قَدْ تَرَى يَا إِلَهِي ، فَيْضَ دَمْعِي مِنْ خِيفَتِكَ ، وَ وَجِيبَ قَلْبِي مِنْ خَشْيَتِكَ ، وَ انْتِقَاضَ جَوَارِحِي مِنْ هَيْبَتِكَ
(19) همانا مىبينى كه از خوف تو اشكم روان است و دلم از بيم تو پريشان و اندامهاى كالبدم لرزان
﴿20﴾
كُلُّ ذَلِكَ حَيَاءٌ مِنْكَ لِسُوءِ عَمَلِي ، وَ لِذَاكَ خَمَدَ صَوْتِي عَنِ الْجَأْرِ إِلَيْكَ ، وَ كَلَّ لِسَانِي عَنْ مُنَاجَاتِكَ .
(20) اينها همه از شرمسارى من است كه بدكردار بودهام و از بسيارى خروش و زارى به درگاه تو بانگم فرومرده و زبانم از مناجات به درگاه تو بازمانده است
﴿21﴾
يَا إِلَهِي فَلَكَ الْحَمْدُ فَكَمْ مِنْ عَائِبَةٍ سَتَرْتَهَا عَلَيَّ فَلَمْ تَفْضَحْنِي ، وَ كَمْ مِنْ ذَنْبٍ غَطَّيْتَهُ عَلَيَّ فَلَمْ تَشْهَرْنِي ، وَ كَمْ مِنْ شَائِبَةٍ أَلْمَمْتُ بِهَا فَلَمْ تَهْتِكْ عَنِّي سِتْرَهَا ، وَ لَمْ تُقَلِّدْنِي مَكْرُوهَ شَنَارِهَا ، وَ لَمْ تُبْدِ سَوْءَاتِهَا لِمَنْ يَلْتَمِسُ مَعَايِبِي مِنْ جِيرَتِي ، وَ حَسَدَةِ نِعْمَتِكَ عِنْدِي
(21) اى خداى من، اينك سپاس مر تو راست كه بسا عيبهاى مرا كه پوشاندى و مرا رسوا نساختى و بسا كه گناهان مرا پنهان كردى و به آنم شهره نگرداندى و بسا كه از زشتيها و پليديهاى من پرده ندريدى و داغ عيب و ننگ ناپسنديده بر من ننهادى و حلقهى آن زشتيها برگردنم نياويختى، و زشتيهاى شرمآور مرا نزد همسايگان من كه در جستجوى عيبهاى مناند و حسودانى كه مىخواهند نعمتهاى تو بر من زوال پذيرد، ننمودى
﴿22﴾
ثُمَّ لَمْ يَنْهَنِي ذَلِكَ عَنْ أَنْ جَرَيْتُ إِلَى سُوءِ مَا عَهِدْتَ مِنِّي
(22) اما اين لطفها مرا از گرايش به بديهايى كه از من مىدانى بازنداشت
﴿23﴾
فَمَنْ أَجْهَلُ مِنِّي ، يَا إِلَهِي ، بِرُشْدِهِ وَ مَنْ أَغْفَلُ مِنِّي عَنْ حَظِّهِ وَ مَنْ أَبْعَدُ مِنِّي مِنِ اسْتِصْلَاحِ نَفْسِهِ حِينَ أُنْفِقُ مَا أَجْرَيْتَ عَلَيَّ مِنْ رِزْقِكَ فِيما نَهَيْتَنِي عَنْهُ مِنْ مَعْصِيَتِكَ وَ مَنْ أَبْعَدُ غَوْراً فِي الْبَاطِلِ ، وَ أَشَدُّ إِقْدَاماً عَلَي السُّوءِ مِنِّي حِينَ أَقِفُ بَيْنَ دَعْوَتِكَ وَ دَعْوَةِ الشَّيْطَانِ فَأَتَّبِعُ دَعْوَتَهُ عَلَي غَيْرِ عَميً مِنِّي فِي مَعْرِفَةٍ بِهِ وَ لَا نِسْيَانٍ مِنْ حِفْظِي لَهُ
(23) پس اى خداى من كيست از من به صلاح كار خويش نادانتر و از نصيب خود غافلتر؟ و چه كسى از اصلاح كار خويش نادانتر و از نصيب خود غافلتر؟ و چه كسى از اصلاح نفس خويشتن از من دورتر است؟ چه، همه نعمتهايى را كه به من عنايت مىكنى در امورى بكار مىبرم كه نافرمانى توست و مرا از آن نهى فرمودهاى. و چه كسى بيش از من در غرقاب تباهى غوطهور است و بيش از من در بدكارى پيشتاز؟ چه، ميان دعوت تو و دعوت شيطان توقف مىكنم و با آنكه او را بخوبى مىشناسم و چگونگى او از ياد من نرفته است او را پيروى مىكنم
﴿24﴾
وَ أَنَا حِينَئِذٍ مُوقِنٌ بِأَنَّ مُنْتَهَى دَعْوَتِكَ إِلَى الْجَنَّةِ ، وَ مُنْتَهَى دَعْوَتِهِ إِلَي النَّارِ .
(24) حالى كه يقين دارم پايان دعوت تو بهشت است و سرانجام فراخوانى او دوزخ
﴿25﴾
سُبْحَانَكَ مَا أَعْجَبَ مَا أَشْهَدُ بِهِ عَلَى نَفْسِي ، وَ أُعَدِّدُهُ مِنْ مَكْتُومِ أَمْرِي .
(25) پاكا! چه شگفت است كه به زيان خويش گواهى مىدهم و كارهاى پنهانى خود را آشكارا شماره مىكنم
﴿26﴾
وَ أَعْجَبُ مِنْ ذَلِكَ أَنَاتُكَ عَنِّي ، وَ إِبْطَاؤُكَ عَنْ مُعَاجَلَتِي ، وَ لَيْسَ ذَلِكَ مِنْ كَرَمِي عَلَيْكَ ، بَلْ تَأَنِّياً مِنْكَ لِي ، وَ تَفَضُّلًا مِنْكَ عَلَيَّ لِأَنْ أَرْتَدِعَ عَنْ مَعْصِيَتِكَ الْمُسْخِطَةِ ، وَ أُقْلِعَ عَنْ سَيِّئَاتِيَ الْمخْلِقَةِ ، وَ لِأَنَّ عَفْوَكَ عَنِّي أَحَبُّ إِلَيْكَ مِنْ عُقُوبَتِي
(26) و شگفتىزاىتر از آن بردبارى توست با من و درنگ تو از فروگرفتن من. و سبب اين امر آن نيست كه من در آستان تو گرامىام، بلكه از روى مداراى تو با من است و تفضل تو بر من، تا مگر از نافرمانى كه خشمانگيز است بازايستم و خود را از گناهان كهن خويش جدا سازم. چه، دوست مىدارى بيش از آنكه شايستهى كيفر گردم، مرا ببخشايى
﴿27﴾
بَلْ أَنَا ، يَا إِلَهِي ، أَكْثَرُ ذُنُوباً ، وَ أَقْبَحُ آثَاراً ، وَ أَشْنَعُ أَفْعَالًا ، وَ أَشَدُّ فِي الْبَاطِلِ تَهَوُّراً ، وَ أَضْعَفُ عِنْدَ طَاعَتِكَ تَيَقُّظاً ، وَ أَقَلُّ لِوَعِيدِكَ انْتِبَاهاً وَ ارْتِقَاباً مِنْ أَنْ أُحْصِيَ لَكَ عُيُوبِي ، أَوْ أَقْدِرَ عَلَي ذِكْرِ ذُنُوبِي .
(27) اى خداى من، گناهان من چندان فراوان است و آثار من چندان زشت و كردارم چندان شنيع و گستاخى من در امر باطل چنان شديد و آگاهى من براى طاعت تو چنان ضعيف و هشيارى و مراقبت من در مقابل تهديد تو چنان ناچيز كه نمىتوانم عيبهاى خود را در آستان تو شماره كنم، يا گناهان خود را بر زبان آورم
﴿28﴾
وَ إِنَّمَا أُوَبِّخُ بِهَذَا نَفْسِي طَمَعاً فِي رَأْفَتِكَ الَّتِي بِهَا صَلَاحُ أَمْرِ الْمُذْنِبِينَ ، وَ رَجَاءً لِرَحْمَتِكَ الَّتِي بِهَا فَكَاكُ رِقَابِ الْخَاطِئِينَ .
(28) و از اين روى خويشتن خويش را نكوهش مىكنم كه به مهر تو چشم اميد بستهام كه اصلاح كار گناهكاران وابسته به آن است و هم از روى اميد به رحمت توست كه رهايى خطاكاران به آن است
﴿29﴾
اللَّهُمَّ وَ هَذِهِ رَقَبَتِي قَدْ أَرَقَّتْهَا الذُّنُوبُ ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ أَعْتِقْهَا بِعَفْوِكَ ، وَ هَذَا ظَهْرِي قَدْ أَثْقَلَتْهُ الْخَطَايَا ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ خَفِّفْ عَنْهُ بِمَنِّكَ
(29) خداوندا و اينك گردن من كه گناه آن را در حلقهى بندگى درآورده است، پس بر محمد و خاندان او رحمت نثار فرماى و آن را به بخشايش خود آزاد كن. و اينك پشت من، از سنگينى خطاها گرانبار، پس بر محمد و خاندان وى درود نثار فرماى و به بخشش خود آن بار گران بردار
﴿30﴾
يَا إِلَهِي لَوْ بَكَيْتُ إِلَيْكَ حَتَّى تَسْقُطَ أَشْفَارُ عَيْنَيَّ ، وَ انْتَحَبْتُ حَتَّى يَنْقَطِعَ صَوْتِي ، وَ قُمْتُ لَكَ حَتَّى تَتَنَشَّرَ قَدَمَايَ ، وَ رَكَعْتُ لَكَ حَتَّى يَنْخَلِعَ صُلْبِي ، وَ سَجَدْتُ لَكَ حَتَّى تَتَفَقَّأَ حَدَقَتَايَ ، وَ أَكَلْتُ تُرَابَ الْأَرْضِ طُولَ عُمْرِي ، وَ شَرِبْتُ مَاءَ الرَّمَادِ آخِرَ دَهْرِي ، وَ ذَكَرْتُكَ فِي خِلَالِ ذَلِكَ حَتَّى يَكِلَّ لِسَانِي ، ثُمَّ لَمْ أَرْفَعْ طَرْفِي إِلَى آفَاقِ السَّمَاءِ اسْتِحْيَاءً مِنْكَ مَا اسْتَوْجَبْتُ بِذَلِكَ مَحْوَ سَيِّئَةٍ وَاحِدَةٍ مِنْ سَيِّئَاتِي .
(30) اى خداى من، اگر به درگاه تو چندان زارى كنم كه پلك چشمانم بر هم اوفتد، و چندان هاى هاى بگريم كه بانگم در گلو بشكند و چندان در درگاه تو بر پاى ايستم كه پايم آماس كند و چندان در پيشگاهت به ركوع روم تا استخوانهاى پشتم از جاى برآيد و چندان سجده كنم كه چشمانم از چشمخانه درآيد و در سراسر عمر خاك زمين خورم و تا زندهام آب خاكستر آلود نوشم، و در اثناى اين حال چندان به ياد تو بخروشم كه زبان از كار فروماند، آنگاه از سر شرمسارى چشم به آفاق آسمان ندوزم، با آن همه سزاوار آن نخواهم بود كه گناهى از گناهانم سترده شود
﴿31﴾
وَ إِنْ كُنْتَ تَغْفِرُ لِي حِينَ أَسْتَوْجِبُ مَغْفِرَتَكَ ، وَ تَعْفُو عَنِّي حِينَ أَسْتَحِقُّ عَفْوَكَ فَإِنَّ ذَلِكَ غَيْرُ وَاجِبٍ لِي بِاسْتِحْقَاقٍ ، وَ لَا أَنَا أَهْلٌ لَهُ بِاسْتِيجَابٍ ، إِذْ كَانَ جَزَائِي مِنْكَ فِي أَوَّلِ مَا عَصَيْتُكَ النَّارَ ، فَإِنْ تُعَذِّبْنِي فَأَنْتَ غَيْرُ ظَالِمٍ لِي .
(31) و اگر آن هنگام كه شايستهى آمرزش تو گردم مرا بيامرزى و زمانى كه سزاوار بخشايش تو شوم مرا ببخشايى، همانا كه اين آمرزش و بخشايش به بايستگى من نيست و من شايستگى آمرزش تو ندارم. چه، كيفر نخستين گام به نافرمانى تو آتش است، پس اگر مرا كيفر دهى بر من ستم روا نداشتهاى
﴿32﴾
إِلَهِي فَإِذْ قَدْ تَغَمَّدْتَنِي بِسِتْرِكَ فَلَمْ تَفْضَحْنِي ، وَ تَأَنَّيْتَنِي بِكَرَمِكَ فَلَمْ تُعَاجِلْنِي ، وَ حَلُمْتَ عَنِّي بِتَفَضُّلِكَ فَلَمْ تُغَيِّرْ نِعْمَتَكَ عَلَيَّ ، وَ لَمْ تُكَدِّرْ مَعْرُوفَكَ عِنْدِي ، فَارْحَمْ طُولَ تَضَرُّعِي وَ شِدَّةَ مَسْكَنَتِي ، وَ سُوءَ مَوْقِفِي .
(32) بار خدايا، حال كه مرا به پردهى ستارى خود در پوشيده و رسوا نساختهاى و به بزرگوارى خود با من مدارا كردهاى و به كيفر من شتاب نورزيدهاى و از سر تفضل بردبارى نمودهاى و نعمت و صفاى احسان خود را بر من تيره نكردهاى، پس اينك بر درازناى زارى و سختى مسكنت و بدى حال من رحمت آور
﴿33﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ قِنِي مِنَ الْمَعَاصِي ، وَ اسْتَعْمِلْنِي بِالطَّاعَةِ ، وَ ارْزُقْنِي حُسْنَ الْإِنَابَةِ ، وَ طَهِّرْنِي بِالتَّوْبَةِ ، وَ أَيِّدْنِي بِالْعِصْمَةِ ، وَ اسْتَصْلِحْنِي بِالْعَافِيَةِ ، وَ أَذِقْنِي حَلَاوَةَ الْمَغْفِرَةِ ، وَ اجْعَلْنِي طَلِيقَ عَفْوِكَ ، وَ عَتِيقَ رَحْمَتِكَ ، وَ اكْتُبْ لِي أَمَاناً مِنْ سُخْطِكَ ، وَ بَشِّرْنِي بِذَلِكَ فِي الْعَاجِلِ دُونَ الآْجِلِ . بُشْرَى أَعْرِفُهَا ، وَ عَرِّفْنِي فِيهِ عَلَامَةً أَتَبَيَّنُهَا .
(33) بار خدايا، بر محمد و آل محمد درود فرست و مرا از گناه نگاهدار و به طاعت وادار و سعادت ترك معصيت و بازگشت روزى كن و از آلودگى گناه به توبه پاكم گردان و به موهبت عصمت نيروبخش و از نافرمانى دورم دار و كارم را به صلاح پايان ده و شيرينى آمرزش به من بچشان و رهايى يافتهى بخشايش و آزاد شدهى مهر خود گردان و از خشم خويش خط امانم ده و هم اكنون به مژدهى آن شادمانم ساز و با نشانهاى كه آن را آشكار بينم به آن آگاهم فرماى
﴿34﴾
إِنَّ ذَلِكَ لَا يَضِيقُ عَلَيْكَ فِي وُسْعِكَ ، وَ لَا يَتَكَأَّدُكَ فِي قُدْرَتِكَ ، وَ لَا يَتَصَعَّدُكَ فِي أَنَاتِكَ ، وَ لَا يَؤُودُكَ فِي جَزِيلِ هِبَاتِكَ الَّتِي دَلَّتْ عَلَيْهَا آيَاتُكَ ، إِنَّكَ تَفْعَلُ مَا تَشَاءُ ، وَ تَحْكُمُ مَا تُرِيدُ ، إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ .
(34) همانا كه اين كار از توانايى تو بيرون نيست و تو را دشوار نيفتد و در جنب قدرت تو ناچيز است همانا كه هر چه خواهى كنى و به هر چه اراده فرمايى فرمان دهى، كه تو بر همه كار توانايى.