دعای 16 ( دعا برای طلب عفو و بخشش از گناهان و عیوب ) ترجمه محیی الدين مهدی الهی قمشه ای

(1) اى خدا اى آنكه گناهكاران از رحمت او فريادرس مى‌طلبند

(2) و اى آنكه بندگان مضطر درمانده به ياد احسان او فرياد و زارى مى‌كنند

(3) و اى آنكه بندگان خطا پيشه از ترس او با آه و ناله مى‌گريند

(4) اى خدائى كه دلهاى متوحش سرگردان به تو انس مى‌گيرد و نزديك مى‌شود و اى گشايش بخش دلهاى پر غم و اندوه و اى پناه بخش هر ناكام بى‌كس و بى‌پناه و اى يار و ياور هر كه محتاج و محروم رانده از درها (و درمانده فقر و بيچارگى) است‌

(5) توئى كه به وسعت بى‌نهايت علم و رحمت بر تمام موجودات احاطه كامل دارى‌

(6) و توئى كه بر هر مخلوقى در نعم بى‌پايانت سهمى مقرر فرمودى

(7) توئى كه عفو و بخشايشت بلند مرتبه‌تر (و بسى وسيعتر) از عقاب و انتقام تست

(8) توئى كه لطف و رحمت واسعت پيشاپيش قهر و غضب مى‌رود (و هميشه بر تمام خلق آن لطف و رحمت بى‌نهايتت بر قهرت سبقت خواهد گرفت)

(9) توئى آنكه جود و عطايت از منعت افزون است (بلكه منع تو نيز عطا و رحمت است)

(10) توئى كه خلائق همه را (از رحمت واسعه خود وسعت عطا كردى و به تمام خلق عالم حظ و بهره كامل بخشيدى)

(11) توئى كه از عطا و بخشش خود به خلق پاداش و عوض نمى‌خواهى (و اگر به شكر آن عطا امر فرمودى آن شكر هم نعمت ديگرى است بر خلق، نه آنكه پاداش نعمتت خواهد بود)

(12) توئى كه در عقاب و كيفر معصيت‌كاران كاملا (عدل كرده) و ابدا افراط و تجاوز (از عدل و احسان) نخواهى كرد.

(13) و من اى خدا بنده (ضعيف درمانده) توام كه مرا امر فرمودى (براى انجام حوائج و رفع مشكلات) به درگاهت دعا كنم من هم امرت را اطاعت كردم و لبيك و سعديك گويان پروردگارا به حضور حضرتت (به خاك ذلت و عبوديت) افتاده‌ام‌

(14) منم كه بار خطا و گناهانم بر دوش بسى سنگين است (و پشتم را مى‌شكند) منم آن بنده (ناتوان ضعيف) كه عمرم در گناه فانى گشت (و سرمايه حيواتم به باد رفت) و منم كه به جهل و نادانى تو را معصيت كردم در صورتى كه عصيان تو (اى خداى مهربان عطوف) از من سزاوار نبود

(15) حالى اى خداى من آيا درباره كسى كه (به درگاهت به ناله و زارى) دعا مى‌كند ترحم خواهى كرد؟ تا (اميدوار گشته و) بر دعا (و تضرع) بيفزايم و آيا تو آن را كه به درگاهت مى‌گريد (از لطف و كرم) مى‌آمرزى؟ تا (اميدوار باشم و) بيشتر بگريم (و زار زار به نالم) آيا تو از كسى كه در پيشگاه عزتت جبهه به خاك ذلت نهاده از او عفو و گذشت خواهى كرد؟ آيا تو آن كس را كه از فقر و پريشانى خود تنها شكايت به حضرتت مى‌كند. و تمام توكل و اعتمادش به تست (نه به مخلوقت) آيا او را (به لطف و كرمت) غنى و بى‌نياز خواهى كرد؟ (و از فقر و بينوائى مى‌رهانى)

(16) اى خدا تو آن كسى را كه غير تو معطى و صاحب كرمى در عالم نمى‌شناسد او را نوميد از درگاه رحمتت مگردان و آن را كه بى‌نيازى از احدى جز تو نمى‌طلبد او را نوميد از گنجينه كرمت مساز.

(17) پروردگارا پس بر محمد و آل پاكش درود فرست و از من كه به ذات كريمت روآورده‌ام به قهر رومگردان و مرا كه مشتاق و متضرع به درگاه توام از عنايتت محروم مساز و از الطافت با آنكه در حضورت (به فقر و عجز و مذلت) ايستاده‌ام مردودم مساز

(18) تو اى كه ذات پاكت را خود به رحمت و لطف توصيف فرمودى (آنجا كه فرمودى و كان الله غفورا رحيما و در بسيار آيات ديگر) پس بر محمد و آل پاكش درود فرست و به من بنده مسكينت هم ترحم كن و توئى كه ذات يكتاى خويش را به عفو و بخشش ستوده‌اى مرا هم شامل عفو و بخششت بفرما

(19) اى خداى من مى‌نگرى كه با چشم اشكبار از ترس (قهر) تو مى‌نالم و قلبم مضطرب و ترسان و هراسان (از ذكر جلال) تست و اركان و جوارحم از هيبت و عظمتت مى‌لرزد

(20) و تمام اين ترس و هراس من (با آن كه تو صاحب لطف و كرم و رحمتى) همه از زشتى عملم مى‌ترسم حيا و شرم مى‌كنم لذاست كه شرار فريادم خاموش و آه و ناله‌ام به درگاهت ضعيف است و زبانم از مناجاتت (و راز و نياز با حضرتت) لال و الكن است.

(21) اى خداى من تو را ستايش مى‌كنم كه چه بسيار عيبها و زشتيهاى مرا (از كرم) پنهان ساختى و مرا مفتضح و رسوا نساختى و چه بسيار گناهانم را در پرده (عفو) پوشانيدى و مرا ميان خلق (به فسق و گناهان) مشهور نگردانيدى و چه بسيار عيب و عارها كه من (از جهل و بدكارى) مرتكب شدم و تو (از لطف و رحمت) پرده درى نكردى و ننگ و عار آن را بر گردنم چون طوق نيفكندى و زشتيش را بر ديده‌هاى همسايگانم و حسودان نعمتهائى كه مرا دادى آشكار نگردانيدى (تا آنها مرا رسواى خاص و عام كنند)

(22) (و وا اسفا كه) باز هم اين همه لطف و عنايتت مرا از آن باز نداشت كه به سوى بدكارى و بدى نقص عهد تو (و اطاعت شيطان) شتافتم بارى‌

(23) پروردگارا از من نادان و جاهلتر به رشد و صلاح كار خود كيست و غافلتر از حظ و بهره (سعادت) خود كيست و دورتر از من از كار اصلاح نفس خويش كيست كه هر چه از رزق و نعمتهاى تو بر من انفاق شد (كه به راه طاعتت صرف كنم) همه را در معصيتهائى كه مرا نهى فرمودى صرف كردم و از من دورتر (از سعادت و از قرب حق) كيست كه در قعر چاه (ضلالت و كار) باطل درافتاده‌ام و از من كه سخت‌تر و جدى‌تر به كار زشت اقدام مى‌كند كه هرگاه ميان دو راه دعوت تو (به طاعت) و دعوت شيطان (به عصيان) ايستاده باشم آنجا از پى شيطان مى‌روم با علم و بصيرت و بدون نسيان و فراموشى‌

(24) و با معرفت كامل و توجه به اينكه دعوت تو مرا به بهشت ابد (و سعادت سرمد) مى‌رساند و دعوت شيطان به آتش دوزخ (قبر و شقاوت) مى‌كشاند

(25) پاك و منزهى تو اى خدا چه قدر شگفت و عجب حيرت‌انگيز است اين كار كه من بر زيان خود دانسته گواهى مى‌دهم (و دايم از سعادت به سوى شقاوت و از لطف به سوى قهر و از بهشت جاويد به دوزخ و عذاب شديد مى گريزم) و من اين كار را از سر مكتوم و راز پنهان امر خود مى‌شمارم (كه از سر قضاست و بكنهش كس آگاه نيست)

(26) و عجيب‌تر و شگفت‌انگيزتر از اين (كه دانسته اطاعت شيطان را مى‌كنم و با چشم باز خود را به چاه گناه و شقاوت و عذاب مى‌اندازم) عجبتر آن است كه تو (ذات يكتاى بزرگ و سلطان با عظمت و جلال ملك وجود را نافرمانى مى‌كنم و) به لطف و كرم بر من حلم و بردبارى كرده و تعجيل در عقاب و كيفر گناهم نمى‌فرمائى و اين حلم و عفو تو نه براى آن است كه مرا نزد تو كرامت و عزتى است بلكه به صرف بردبارى تو (و رحمت واسعه‌ى تست) و فضل و كرم تو است بر من (ضعيف ناتوان) تا مگر من از گناه و نافرمانيت كه مستحق قهر و غضب تو مى‌شوم پشيمان و مرتدع شوم (و از راه گناه برگردم) و ترك عصيان تو كنم (و به درگاه حضرتت به توبه بازآيم) و به كلى احتراز و اعتراض كنم از گناهانم و از افعال زشتى كه روحم را فرسوده و نابود مى‌سازد (و روان پاك و نفس ناطقه قدسى خويش را كه از عالم امر تست و لايق ديدار جلال و شهود حسن و جمال تست از درگاه رحمتت دور و از آن سعادت ابدم محروم مى‌گرداند از لوث گناه پاك و مبرا سازم تا به لطف و كرمت به شهود جمال حضرتت در بهشت لقا و روضه‌ى رضا نائل شوم) و ديگر از اين جهت بر من حلم ورزيدى كه با لذات تو عفو و بخشش از گناهانم را دوست‌تر دارى از آنكه مرا عقاب كنى (و بنده ذليل حقير عاجزى را به كيفر رسانى)

(27) بلكه (چنين دانم) كه گناهان من و اعمال قبيح و افعال زشت من بيشتر و افزونتر (از حد عدد و شماره) است و در كار باطل (عصيان و نافرمانيت) تهور و جرات و بى‌باكى و من بسى شديدتر و قوى‌تر و هنگام طاعتت بسى سست و ناتوان ترم و بسيار كمتر از وعده‌هاى قهر و عذاب تو بيدار و هوشيار مى‌شوم مراقب كار خود (و مال انديش براى عافيت خويش شوم) كمتر از آنم كه عيبهاى (بى‌شمار) خود را در حضورت بشمار آرم و به توبه و انابه عجز و لابه و اعتراف از حضرتت عفو و بخشش طلبم) يا آنكه به ياد گناهان (بى‌شمار) و بر ذكر آن قادر باشم‌

(28) و تنها (به اين اقرار به كثرت معاصيم) نفس خود را توبيخ و سرزنش مى‌كنم به طمع در رافت و عطوفتت كه اصلاح امر گنه‌كاران موقوف بر آن رافت است و به اميد لطف و رحمتت كه آزادى خطاكاران بسته بدان رحمت است.

(29) اى خداى من اين گردن (بى‌طاقت) من است كه زير بار گناهان اسير است پس تو بر محمد و آل پاكش درود فرست و مرا به عفو و بخشش (و كرم و آمرزشت) از اين اسيرى گناهان آزاد گردان و اين پشت من است كه از بار سنگين خطاها خم گشته پس تو بر محمد و آل پاكش درود فرست اين بار را به لطف و احسان به دوشم سبك‌ساز

(30) اى خداى من اگر آن قدر به درگاهت گريه كنم كه مژگان ديدگانم همه فرو ريزد و چنان ناله و فرياد زنم كه صدايم قطع شود و آن قدر در طاعتت بپا بايستم كه قدمهايم متلاشى گردد و چندان حضورت به سجده در افتم تا آنكه حدقه‌ى چشمانم بيرون افتد قوتم همه عمر خاك زمين و شربتم همه‌ى روزگار آب گل‌آلود باشد و در خلال اين احوال همه را به ذكر تو مشغول باشم تا آنكه زبانم از ذكر و گفتار فروماند (و عاجز از تكلم شود) و بعد از اين به اطراف آسمان از شرم و حياى نافرمانى تو سر بلند نكنم هنوز ابدا مستوجب و مستحق محو يك گناه از معاصى (بسيار) خود نخواهم بود

(31) و اگر تو مرا ببخشى و عفو فرمائى آنگاه كه مستوجب مغفرتت شوم و از گناهانم درگذرى گاهى كه مستحق عفوت گردم همانا اين عفو و مغفرتت نه به استحقاق من لازم بوده و نه من لايق و سزاوار عفو و بخشايش حتمى تو گرديده‌ام زيرا من به استيجاب و استحقاق در اول معصيت و نافرمانى تو مجازاتم آتش دوزخ است پس هرگاه تو مرا (به كيفر گناهم) عذاب كنى (آن به مقتضاى عدل تست و) ابدا ظلم در حق من نكرده‌اى.

(32) اى خدا حالى كه زشتيهاى مرا در پرده عفو و بخشش مستور ساختى و مرا مفتضح و خوار (ميان خلق) نگردانيدى و با (وجود همه بدكارى) من به كرمت با من مدارا و بردبارى كردى و تعجيل در عقابم نفرمودى و به فضل و رحمت نامنتهايت از (زشتى افعال) من حلم كردى و ابدا نعمت (و عنايت) خود را بر من (بنده ناسپاس) تغيير ندادى و احسان و عطاى خود را (به قهر و غضب) خويش مكدر نساختن پس (باز هم درد و عالم رحمتت را شامل حالم گردان و) بر طول تضرع و زاريم كرم كن و بر حال شدت مسكنت (و فقر و عجز) و بيچارگيم ترحم فرما و به موقف سخت بدبختى و سوء احوالم به چشم رحمت بنگر

(33) اى خداى من درود فرست بر محمد و آل پاكش و از (زشتى و نكبت) ارتكاب معاصى مرا حفظ فرما و مرا پيوسته به كار طاعتت مشغول دار و حال انابه و بازگشت از عصيان به طاعت نصيبم فرما و به آن توبه (نصوح توبه مقبول حضرتت) از پليدى معصيت پاك و منزهم گردان و به عصمت و تحفظ از گناهان مرا كاملا مويد فرما و حالم براى عافيت و آسايش (و رستگارى ابدى) كاملا صالح گردان و حلاوت و شيرينى بخشش و مغفرتت را به كام جانم بچشان و به عفو و آمرزشت (از عقبات و زنجيرهاى افعال زشتم) رهائى بخش و مرا آزاد ساخته‌ى رحمتت گردان و سر خط امان و ايمنى از خشم و قهرت بر من (بنده گنهكار) مرقوم دار به اين امان و ايمنى نه تنها در آخرت (و عالم قيامت) بشارتم عطا كن بلكه در همين عالم دنياى عاجل هم اثر اين مژده رحمتت را بر من نمودار ساز و بر اين رحمت خاص نشانى (اطمينان و يقين آور) بر من مبين و آشكار عطا فرما

(34) كه البته (اى خداى بزرگ بر شخص تو اين امر در مقابل رحمت واسعه و قدرت بى‌انتهاى تو مجالى تنگ نسازد و رنج و ملالى نيارد و در برابر حلمت كار دشوارى نيست و نسبت به موهبت و عطاياى تو كه در همه عالم آيات لطف و رحمتت (يا آيات قرآنت دليل) آن است كار صعبى نخواهد بود زيرا تو محققا هر چه بخواهى مى‌كنى و بر آنچه اراده كنى حكم فرمائى و بر تمام امور عالم قادر و توانائى.