وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ إِذَا اسْتَقَالَ مِنْ ذُنُوبِهِ ، أَوْ تَضَرَّعَ فِي طَلَبِ الْعَفْوِ عَنْ عُيُوبِهِ
آمرزش جويى از گناه و عيب زدائى از خود
﴿1﴾
اللَّهُمَّ يَا مَنْ بِرَحْمَتِهِ يَسْتَغيثُ الْمُذْنِبُونَ
(1) بار خدايا! اى آن كه گناهكاران به اتكاء رحمت تو به فريادرسى آيند
﴿2﴾
وَ يَا مَنْ إِلَى ذِكْرِ إِحْسَانِهِ يَفْزَعُ الْمُضْطَرُّونَ
(2) و به ياد احسانت درماندگان زار مىزنند،
﴿3﴾
وَ يَا مَنْ لِخِيفَتِهِ يَنْتَحِبُ الْخَاطِئُونَ
(3) و اى آن كه خطاكاران از ترس تو به گريه در مىافتند،
﴿4﴾
يَا أُنْسَ كُلِّ مُسْتَوْحِشٍ غَرِيبٍ ، وَ يَا فَرَجَ كُلِّ مَكْرُوبٍ كَئِيبٍ ، وَ يَا غَوْثَ كُلِّ مَخْذُولٍ فَرِيدٍ ، وَ يَا عَضُدَ كُلِّ مُحْتَاجٍ طَرِيدٍ
(4) اى آرام دل رميدگان آواره، و اى مايهى گشايش خاطر غمزدگان فسرده دل و اى پناهگاه هر درماندهى تنها، و اى بازوى مدد دهندهى هر نيازمند رانده شده
﴿5﴾
أَنْتَ الَّذِي وَسِعْتَ كُلَّ شَيْءٍ رَحْمَةً وَ عِلْماً
(5) تويى آن كس كه به رحمت و دانش همه چيز را فرا گرفتهاى،
﴿6﴾
وَ أَنْتَ الَّذِي جَعَلْتَ لِكُلِّ مَخْلُوقٍ فِي نِعَمِكَ سَهْماً
(6) و تويى تو كه براى هر آفريدهاى از نعمتهاى خود سهمى قرار دادهاى
﴿7﴾
وَ أَنْتَ الَّذِي عَفْوُهُ أَعْلَى مِنْ عِقَابِهِ
(7) و تويى كه بخشايشت بر عقابت غلبه
﴿8﴾
وَ أَنْتَ الَّذِي تَسْعَى رَحْمَتُهُ أَمَامَ غَضَبِهِ .
(8) و رحمتت بر خشمت پيشى دارد
﴿9﴾
وَ أَنْتَ الَّذِي عَطَاؤُهُ أَكْثَرُ مِنْ مَنْعِهِ .
(9) و تويى كه دهش تو از منعت فزونى گرفته است
﴿10﴾
وَ أَنْتَ الَّذِي اتَّسَعَ الْخَلَائِقُ كُلُّهُمْ فِي وُسْعِهِ .
(10) و تويى كه آفريدگان تو همه در حيطهى تو قرار دارند
﴿11﴾
وَ أَنْتَ الَّذِي لَا يَرْغَبُ فِي جَزَاءِ مَنْ أَعْطَاهُ .
(11) و تويى كه چون نعمت بخشى چشمداشت پاداش ندارى
﴿12﴾
وَ أَنْتَ الَّذِي لَا يُفْرِطُ فِي عِقَابِ مَنْ عَصَاهُ .
(12) و توئى كه در كيفر سركشان افراط نمىورزى،
﴿13﴾
وَ أَنَا ، يَا إِلَهِي ، عَبْدُكَ الَّذِي أَمَرْتَهُ بِالدُّعَاءِ فَقَالَ لَبَّيْكَ وَ سَعْدَيْكَ ، هَا أَنَا ذَا ، يَا رَبِّ ، مَطْرُوحٌ بَيْنَ يَدَيْكَ .
(13) و منم، بار الها، آن بندهاى كه چون وى را به نيايش دستور فرمودهاى از دل و جان آرى گويد.
پروردگارا! منم كه در پيشگاهت به خاك افتادهام،
﴿14﴾
أَنَا الَّذِي أَوْقَرَتِ الْخَطَايَا ظَهْرَهُ ، وَ أَنَا الَّذِي أَفْنَتِ الذُّنُوبُ عُمُرَهُ ، وَ أَنَا الَّذِي بِجَهْلِهِ عَصَاكَ ، وَ لَمْ تَكُنْ أَهْلًا مِنْهُ لِذَاكَ .
(14) و منم آن كس كه سنگينى خطاها پشتم را خم كرده، و منم آن كس كه گناهان زندگانيش را تباه ساخته، و منم آنكس كه از سر نادانى به تو سركشى ورزيده و حال آنكه تو شايستهى آن نبودى كه بر تو عصيان ورزند.
﴿15﴾
هَلْ أَنْتَ ، يَا إِلَهِي ، رَاحِمٌ مَنْ دَعَاكَ فَأُبْلِغَ فِي الدُّعَاءِ أَمْ أَنْتَ غَافِرٌ لِمَنْ بَكَاكَ فَأُسْرِعَ فِي الْبُكاء أَمْ أَنْتَ مُتَجَاوِزٌ عَمَّنْ عَفَّرَ لَكَ وَجْهَهُ تَذَلُّلًا أَمْ أَنْتَ مُغْنٍ مَنْ شَكَا اِلَيْكَ ، فَقْرَهُ تَوَكُّلاً
(15) اى خداى من! آيا تو بر هر كس كه تو را خواند رحمكنندهاى، تا دست به دعا بردارم؟ و آيا تو بر هر كس كه نزد تو بگريد بخشندهاى، تا به زارى شتاب ورزم؟ و آيا تو به هر كس كه از روى فروتنى تمام براى تو سر بر خاك سايد در گذرندهاى؟ آيا تو بر هر كه از روى توكل از بىچيزى خود شكوه سر دهد بىنياز كنندهاى؟
﴿16﴾
إِلَهِي لَا تُخَيِّبْ مَنْ لَا يَجِدُ مُعْطِياً غَيْرَكَ ، وَ لَا تَخْذُلْ مَنْ لَا يَسْتَغْنِي عَنْكَ بِأَحَدٍ دُونَكَ .
(16) اى خداى من! آن را كه جز تو دهندهاى نمىيابد نوميد مگردان و آن كس را كه از تو به غير تو بىنياز نمىشود وامگذار. خداى من!
﴿17﴾
إِلَهِي فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ لَا تُعْرِضْ عَنِّي وَ قَدْ أَقْبَلْتُ عَلَيْكَ ، وَ لَا تَحْرِمْنِي وَ قَدْ رَغِبْتُ إِلَيْكَ ، وَ لَا تَجْبَهْنِي بِالرَّدِّ وَ قَدِ انْتَصَبْتُ بَيْنَ يَدَيْكَ .
(17) درود بر محمد و خاندان وى، و اينك كه از دل روى به سوى تو آوردهام از من چهره بر متاب و اكنون كه به خدمتت در ايستادهام دست رد بر سينهام مزن،
﴿18﴾
أَنْتَ الَّذِي وَصَفْتَ نَفْسَكَ بِالرَّحْمَةِ ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ ارْحَمْنِي ، وَ أَنْتَ الَّذِي سَمَّيْتَ نَفْسَكَ بِالْعَفْوِ فَاعْفِ عَنّي
(18) تويى آن كس كه خود را به رحمت موصوف كردهاى! پس درود بر محمد و خاندان وى، و بر من رحمت آر، و تويى كه خود را به صفت عفو وصف فرمودهاى، پس از من درگذر.
﴿19﴾
قَدْ تَرَى يَا إِلَهِي ، فَيْضَ دَمْعِي مِنْ خِيفَتِكَ ، وَ وَجِيبَ قَلْبِي مِنْ خَشْيَتِكَ ، وَ انْتِقَاضَ جَوَارِحِي مِنْ هَيْبَتِكَ
(19) اى خداى من! قطعا سرشگ روان مرا مشاهده مىكنى و پريشاندليم را از بيمت، و لرزش اندامم را از شكوه خود مىبينى!
﴿20﴾
كُلُّ ذَلِكَ حَيَاءٌ مِنْكَ لِسُوءِ عَمَلِي ، وَ لِذَاكَ خَمَدَ صَوْتِي عَنِ الْجَأْرِ إِلَيْكَ ، وَ كَلَّ لِسَانِي عَنْ مُنَاجَاتِكَ .
(20) همهى اينها بر اثر شرمساريم از بدكرداريم است و از اينروست كه از كثرت زارى پيش تو آوايم گرفته و زبانم در راز و نياز با تو كند گشته!
﴿21﴾
يَا إِلَهِي فَلَكَ الْحَمْدُ فَكَمْ مِنْ عَائِبَةٍ سَتَرْتَهَا عَلَيَّ فَلَمْ تَفْضَحْنِي ، وَ كَمْ مِنْ ذَنْبٍ غَطَّيْتَهُ عَلَيَّ فَلَمْ تَشْهَرْنِي ، وَ كَمْ مِنْ شَائِبَةٍ أَلْمَمْتُ بِهَا فَلَمْ تَهْتِكْ عَنِّي سِتْرَهَا ، وَ لَمْ تُقَلِّدْنِي مَكْرُوهَ شَنَارِهَا ، وَ لَمْ تُبْدِ سَوْءَاتِهَا لِمَنْ يَلْتَمِسُ مَعَايِبِي مِنْ جِيرَتِي ، وَ حَسَدَةِ نِعْمَتِكَ عِنْدِي
(21) اى خداى من! تو را حمد باد كه چه بسيار عيبهايى را كه بر من پوشيدهاى و مرا رسوا نساختهاى، و چه بسيار گناهان را كه بر من نهان كردهاى و مرا به آن شهرت ندادهاى، و چه بسيار آلودگيها كه بدان آلوده بودهام و تو پرده از آن بر نگرفتهاى و علامت بدنامى برگردنم نيفكندهاى، و زشتىهاى آنرا بر همسايگان عيب جو و رشگ بران نعمتت بر من آشكار نگردانيدهاى،
﴿22﴾
ثُمَّ لَمْ يَنْهَنِي ذَلِكَ عَنْ أَنْ جَرَيْتُ إِلَى سُوءِ مَا عَهِدْتَ مِنِّي
(22) با اين حال، اينهمه مرا از استمرار در كردارهاى ناپسند خود، كه تو بر آنها آگاهى، باز نداشت.
﴿23﴾
فَمَنْ أَجْهَلُ مِنِّي ، يَا إِلَهِي ، بِرُشْدِهِ وَ مَنْ أَغْفَلُ مِنِّي عَنْ حَظِّهِ وَ مَنْ أَبْعَدُ مِنِّي مِنِ اسْتِصْلَاحِ نَفْسِهِ حِينَ أُنْفِقُ مَا أَجْرَيْتَ عَلَيَّ مِنْ رِزْقِكَ فِيما نَهَيْتَنِي عَنْهُ مِنْ مَعْصِيَتِكَ وَ مَنْ أَبْعَدُ غَوْراً فِي الْبَاطِلِ ، وَ أَشَدُّ إِقْدَاماً عَلَي السُّوءِ مِنِّي حِينَ أَقِفُ بَيْنَ دَعْوَتِكَ وَ دَعْوَةِ الشَّيْطَانِ فَأَتَّبِعُ دَعْوَتَهُ عَلَي غَيْرِ عَميً مِنِّي فِي مَعْرِفَةٍ بِهِ وَ لَا نِسْيَانٍ مِنْ حِفْظِي لَهُ
(23) پس اى خداى من! كيست به رشد خود از من نادانتر؟ و كيست به نصيب خود از من غافلتر؟ و كيست به سامان بخشيدن به كار نفس خود از من دورتر؟ و حال آنكه روزيى را كه بر من ارزانى داشتهاى صرف آن گناهانى مىكنم كه مرا از آن باز داشتهاى! و كيست كه بيشتر از من در ژرفاى باطل فرو رفته؟ و در مبادرت به بدى بيشتر از من دليرى نموده است: آنگاه كه بر سر دو راههى دعوت تو و فراخواندن شيطان مىايستم! من دعوت شيطان را، با ديدهى باز و آگاهانه و دور از فراموشى، پذيرا مىشوم
﴿24﴾
وَ أَنَا حِينَئِذٍ مُوقِنٌ بِأَنَّ مُنْتَهَى دَعْوَتِكَ إِلَى الْجَنَّةِ ، وَ مُنْتَهَى دَعْوَتِهِ إِلَي النَّارِ .
(24) و حال آنكه به يقين مىدانم كه سر انجام فرا خواندن تو ره به بهشت مىبرد و فرجام دعوت او به جهنم منتهى مىشود!
﴿25﴾
سُبْحَانَكَ مَا أَعْجَبَ مَا أَشْهَدُ بِهِ عَلَى نَفْسِي ، وَ أُعَدِّدُهُ مِنْ مَكْتُومِ أَمْرِي .
(25) پاكا كه تويى! چه شگفتآورست آنچه را كه من عليه خود شهادت مىدهم و نهانىهاى كار خود را برمىشمارم
﴿26﴾
وَ أَعْجَبُ مِنْ ذَلِكَ أَنَاتُكَ عَنِّي ، وَ إِبْطَاؤُكَ عَنْ مُعَاجَلَتِي ، وَ لَيْسَ ذَلِكَ مِنْ كَرَمِي عَلَيْكَ ، بَلْ تَأَنِّياً مِنْكَ لِي ، وَ تَفَضُّلًا مِنْكَ عَلَيَّ لِأَنْ أَرْتَدِعَ عَنْ مَعْصِيَتِكَ الْمُسْخِطَةِ ، وَ أُقْلِعَ عَنْ سَيِّئَاتِيَ الْمخْلِقَةِ ، وَ لِأَنَّ عَفْوَكَ عَنِّي أَحَبُّ إِلَيْكَ مِنْ عُقُوبَتِي
(26) و شگفتتر از آن بردبارى توست نسبت به من و درنگ كردن توست از مواخذهى من، و اين نه به علت گرامى بودن من به نزديك توست بلكه به صرف مدارايى توست با من و فزون بخشى تو بر من، تا از نافرمانى خشمآور تو مگر پيش گيرى كنم و خود را از گناهان فرسايندهى خويش باز دارم، و نيز از آن روست كه بخشايش تو بر من در نظر تو از عقوبتم خوشايندترست، بلكه خداوندا
﴿27﴾
بَلْ أَنَا ، يَا إِلَهِي ، أَكْثَرُ ذُنُوباً ، وَ أَقْبَحُ آثَاراً ، وَ أَشْنَعُ أَفْعَالًا ، وَ أَشَدُّ فِي الْبَاطِلِ تَهَوُّراً ، وَ أَضْعَفُ عِنْدَ طَاعَتِكَ تَيَقُّظاً ، وَ أَقَلُّ لِوَعِيدِكَ انْتِبَاهاً وَ ارْتِقَاباً مِنْ أَنْ أُحْصِيَ لَكَ عُيُوبِي ، أَوْ أَقْدِرَ عَلَي ذِكْرِ ذُنُوبِي .
(27) چنان گناهان من هر چه بيشتر و آثارم زشتتر و كردارم بدتر و تهورم در باطل شديدتر و در مقام طاعت تو بيداريم ناچيزتر و در مقابل بيم دادن تو تنبهم چنان كاسته است كه ياراى شمارش عيوب خود را ندارم و به ياد آورى گناهان خود توانا نيستم
﴿28﴾
وَ إِنَّمَا أُوَبِّخُ بِهَذَا نَفْسِي طَمَعاً فِي رَأْفَتِكَ الَّتِي بِهَا صَلَاحُ أَمْرِ الْمُذْنِبِينَ ، وَ رَجَاءً لِرَحْمَتِكَ الَّتِي بِهَا فَكَاكُ رِقَابِ الْخَاطِئِينَ .
(28) و مرادم از اين نكوهش خويش تنها طمع بستن به نرم دلى توست كه مايهى صلاح كار گناهكاران است و اميد به رحمت توست كه سبب آزادى خطاكاران مىگردد.
﴿29﴾
اللَّهُمَّ وَ هَذِهِ رَقَبَتِي قَدْ أَرَقَّتْهَا الذُّنُوبُ ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ أَعْتِقْهَا بِعَفْوِكَ ، وَ هَذَا ظَهْرِي قَدْ أَثْقَلَتْهُ الْخَطَايَا ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ خَفِّفْ عَنْهُ بِمَنِّكَ
(29) بار خدايا! اين گردن من است كه گناهان آن را نزار كرده، پس درود بر محمد و خاندان وى، و ترا به بخشايشت سوگند كه آن را آزاد فرما، و اين دوش من است كه بار خطاها آن را گران نموده، پس درود باد بر محمد و خاندان وى، به كرم خويش آن را سبكبار فرما!
﴿30﴾
يَا إِلَهِي لَوْ بَكَيْتُ إِلَيْكَ حَتَّى تَسْقُطَ أَشْفَارُ عَيْنَيَّ ، وَ انْتَحَبْتُ حَتَّى يَنْقَطِعَ صَوْتِي ، وَ قُمْتُ لَكَ حَتَّى تَتَنَشَّرَ قَدَمَايَ ، وَ رَكَعْتُ لَكَ حَتَّى يَنْخَلِعَ صُلْبِي ، وَ سَجَدْتُ لَكَ حَتَّى تَتَفَقَّأَ حَدَقَتَايَ ، وَ أَكَلْتُ تُرَابَ الْأَرْضِ طُولَ عُمْرِي ، وَ شَرِبْتُ مَاءَ الرَّمَادِ آخِرَ دَهْرِي ، وَ ذَكَرْتُكَ فِي خِلَالِ ذَلِكَ حَتَّى يَكِلَّ لِسَانِي ، ثُمَّ لَمْ أَرْفَعْ طَرْفِي إِلَى آفَاقِ السَّمَاءِ اسْتِحْيَاءً مِنْكَ مَا اسْتَوْجَبْتُ بِذَلِكَ مَحْوَ سَيِّئَةٍ وَاحِدَةٍ مِنْ سَيِّئَاتِي .
(30) اى خداى من! اگر در برابر تو چندان بگريم كه مژههاى چشمم فرو ريزد و آواى گريه چندان سر دهم كه صداى من ببرد و آنقدر براى تو بر پاى ايستم كه هر دو پاى من ورم كند و آنقدر براى تو كرنش كنم كه كمرم خرد شود و چندان تو را سجده كنم كه ديدگانم از كاسهى چشم برون آيد و در درازاى زندگانيم خاك زمين را بخورم و تا پايان عمرم آب آغشته به خاكستر نوشم و در اثناى اين احوال همه ذكر تو گويم چندانكه زبانم از كار بماند و از آزرم تو ديده به اكناف آسمان بر نكنم، با همهى اين احوال سزاوار ستردن يكى از گناهانم نيز نخواهم بود.
﴿31﴾
وَ إِنْ كُنْتَ تَغْفِرُ لِي حِينَ أَسْتَوْجِبُ مَغْفِرَتَكَ ، وَ تَعْفُو عَنِّي حِينَ أَسْتَحِقُّ عَفْوَكَ فَإِنَّ ذَلِكَ غَيْرُ وَاجِبٍ لِي بِاسْتِحْقَاقٍ ، وَ لَا أَنَا أَهْلٌ لَهُ بِاسْتِيجَابٍ ، إِذْ كَانَ جَزَائِي مِنْكَ فِي أَوَّلِ مَا عَصَيْتُكَ النَّارَ ، فَإِنْ تُعَذِّبْنِي فَأَنْتَ غَيْرُ ظَالِمٍ لِي .
(31) اگر مرا آنگاه كه مشمول بخشايش تو مىگردم بيامرزى و چون در خور عفو تو گردم از من درگذرى، باز هم نه به سبب شايستگى من است، چرا كه كيفر من در همان آغاز كه سركشى نمودهام آتش بوده و اگر مرا شكنجه دهى بر من ستم نفرمودهاى.
﴿32﴾
إِلَهِي فَإِذْ قَدْ تَغَمَّدْتَنِي بِسِتْرِكَ فَلَمْ تَفْضَحْنِي ، وَ تَأَنَّيْتَنِي بِكَرَمِكَ فَلَمْ تُعَاجِلْنِي ، وَ حَلُمْتَ عَنِّي بِتَفَضُّلِكَ فَلَمْ تُغَيِّرْ نِعْمَتَكَ عَلَيَّ ، وَ لَمْ تُكَدِّرْ مَعْرُوفَكَ عِنْدِي ، فَارْحَمْ طُولَ تَضَرُّعِي وَ شِدَّةَ مَسْكَنَتِي ، وَ سُوءَ مَوْقِفِي .
(32) اى خداى من! اكنون كه بر گناه من پرده كشيدى و مرا رسوا نفرمودى و به انگيزهى كرم خويش با من مدارا نمودى و در مواخذهى من نشتافتى و نعمت خود را بر من دگرگون نساختى و احسان خود را به من تيره نكردى پس بر درازاى اشكباريهاى من رحمت فرما و بر شدت بينوايى و بدى حالم رحم نما!
﴿33﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ قِنِي مِنَ الْمَعَاصِي ، وَ اسْتَعْمِلْنِي بِالطَّاعَةِ ، وَ ارْزُقْنِي حُسْنَ الْإِنَابَةِ ، وَ طَهِّرْنِي بِالتَّوْبَةِ ، وَ أَيِّدْنِي بِالْعِصْمَةِ ، وَ اسْتَصْلِحْنِي بِالْعَافِيَةِ ، وَ أَذِقْنِي حَلَاوَةَ الْمَغْفِرَةِ ، وَ اجْعَلْنِي طَلِيقَ عَفْوِكَ ، وَ عَتِيقَ رَحْمَتِكَ ، وَ اكْتُبْ لِي أَمَاناً مِنْ سُخْطِكَ ، وَ بَشِّرْنِي بِذَلِكَ فِي الْعَاجِلِ دُونَ الآْجِلِ . بُشْرَى أَعْرِفُهَا ، وَ عَرِّفْنِي فِيهِ عَلَامَةً أَتَبَيَّنُهَا .
(33) بار خدايا! درود بر محمد و خاندان وى، و مرا از گناهان نگاه دار و به اطاعت وادار فرما و حسن انابت به من ارزانى دار و به توبه پاكم ساز و با نگاهدارى خود مويدم كن و با عافيت به صلاحم باز آور و شيرينى آمرزش را به من درچشان و مرا رها شدهى عفو خويش و آزاد شدهى رحمت خود قرار ده و امان نامهاى از خشم خويش براى من بنويس و مرا هم اكنون- نه آنكه به آينده موكول شود- بشارتى ده كه آن را نيك بشناسم و نشانهى آن را به من بشناسان،
﴿34﴾
إِنَّ ذَلِكَ لَا يَضِيقُ عَلَيْكَ فِي وُسْعِكَ ، وَ لَا يَتَكَأَّدُكَ فِي قُدْرَتِكَ ، وَ لَا يَتَصَعَّدُكَ فِي أَنَاتِكَ ، وَ لَا يَؤُودُكَ فِي جَزِيلِ هِبَاتِكَ الَّتِي دَلَّتْ عَلَيْهَا آيَاتُكَ ، إِنَّكَ تَفْعَلُ مَا تَشَاءُ ، وَ تَحْكُمُ مَا تُرِيدُ ، إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ .
(34) چرا كه اين كار در برابر فراخناى عملكرد تو، تو را به رنج درنيفكند و به تنگ نياورد و در توان توست، و همانا كه تو بر هر چيز توانايى.