وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ عِنْدَ الشِّدَّةِ وَ الْجَهْدِ وَ تَعَسُّرِ الْأُمُورِ
نيايش او (ع) هنگامى كه در كارى سختى روى مىداد و دشوارى و فرو بستگى صورت مىبست
﴿1﴾
اللَّهُمَّ إِنَّكَ كَلَّفْتَنِي مِنْ نَفْسِي مَا أَنْتَ أَمْلَكُ بِهِ مِنِّي ، وَ قُدْرَتُكَ عَلَيْهِ وَ عَلَيَّ أَغْلَبُ مِنْ قُدْرَتِي ، فَأَعْطِنِي مِنْ نَفْسِي مَا يُرْضِيكَ عَنِّي ، وَ خُذْ لِنَفْسِكَ رِضَاهَا مِنْ نَفْسِي فِي عَافِيَةٍ .
(1) بار خدايا، مرا به كارى تكليف مىكنى كه از من به آن كار چيرهترى و قدرت تو بر آن كار و بر من بيش از قدرت من است، پس چنان نيرويى عطا كن كه تو را از من خشنود گرداند و مرا به كارى بگمار كه پسنديدهى تو و مايهى عافيت من باشد
﴿2﴾
اللَّهُمَّ لَا طَاقَةَ لِي بِالْجَهْدِ ، وَ لَا صَبْرَ لِي عَلَى الْبَلَاءِ ، وَ لَا قُوَّةَ لِي عَلَى الْفَقْرِ ، فَلَا تَحْظُرْ عَلَيَّ رِزْقِي ، وَ لَا تَكِلْنِي إِلَى خَلْقِكَ ، بَلْ تَفَرَّدْ بِحَاجَتِي ، وَ تَوَلَّ كِفَايَتِي .
(2) بار خدايا، مرا ياراى بار مشقت و تاب شكيبايى بر بلا و بردبارى در تنگدستى نيست. پس روزى خود بر من تنگ مگردان و مرا به آفريدگانت وامگذار و نياز مرا تنها تو برآور و كارساز من باش
﴿3﴾
وَ انْظُرْ إِلَيَّ وَ انْظُرْ لِي فِي جَمِيعِ أُمُورِي ، فَإِنَّكَ إِنْ وَكَلْتَنِي إِلَى نَفْسِي عَجَزْتُ عَنْهَا وَ لَمْ أُقِمْ مَا فِيهِ مَصْلَحَتُهَا ، وَ إِنْ وَكَلْتَنِي إِلَى خَلْقِكَ تَجَهَّمُونِي ، وَ إِنْ أَلْجَأْتَنِي إِلَى قَرَابَتِي حَرَمُونِي ، وَ إِنْ أَعْطَوْا أَعْطَوْا قَلِيلًا نَكِداً ، وَ مَنُّوا عَلَيَّ طَويِلاً ، وَ ذَمُّوا كَثيِراً .
(3) و از سر رحمت بر من نظر افكن و در همهى كارهاى من بنگر، چه، اگر مرا به نفسم واگذارى در كار خود فرومانم و به كارى كه صلاح من در آن است دست نيابم و اگر مرا به بندگانت واگذارى، روى درهم كشند و اگر به نزديكانم حوالت دهى، نوميد سازند و اگر عطايى كنند اندك باشد و سخت بيمايه و منت بسيار نهند و نكوهش بسيار كنند
﴿4﴾
فَبِفَضْلِكَ ، اللَّهُمَّ ، فَأَغْنِنِي ، وَ بِعَظَمَتِكَ فَانْعَشْنِي ، وَ بِسَعَتِكَ ، فَابْسُطْ يَدِي ، وَ بِمَا عِنْدَكَ فَاكْفِنِي.
(4) پس به فضل خويش بىنيازم كن و به بزرگى خود مرتبتم بلند گردان و به توانگرى بىپايان خود دستم گشادهدار و به آنچه نزد توست مهم مرا كفايت كن
﴿5﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ خَلِّصْنِي مِنَ الْحَسَدِ ، وَ احْصُرْنِي عَنِ الذُّنُوبِ ، وَ وَرِّعْنِي عَنِ الَْمحَارِمِ ، وَ لَا تُجَرِّئْنِي عَلَى الْمَعَاصِي ، وَ اجْعَلْ هَوَايَ عِنْدَكَ ، وَ رِضَايَ فِيما يَرِدُ عَلَيَّ مِنْكَ ، وَ بَارِكْ لِي فِيما رَزَقْتَنِي وَ فِيما خَوَّلْتَنِي وَ فِيما أَنْعَمْتَ بِهِ عَلَيَّ ، وَ اجْعَلْنِي فِي كُلِّ حَالَاتِي مَحْفُوظاً مَكْلُوءاً مَسْتُوراً مَمْنُوعاً مُعَاذاً مُجَاراً .
(5) بار خدايا، بر محمد و خاندان او درود فرست و مرا از حسد رهايى بخش و از گناه در پناه دار و از كارهاى حرام پرهيز ده و دليرى نافرمانىام مده، و خواست دلم را به درگاه خود مايل كن و به آنچه نصيبم مىكنى دلم خوش دار و آنچه را كه روزى من كردهاى و مرا بخشيدهاى و آنچه را به من انعام فرمودهاى بركت ده و در همه حال مرا در پناه خود نگاهدار و در پناه حفظ خود از نظر بد خواهم پوشيده دار و دست دشمن از دامنم كوتاه كن و در پناه و درامانم بدار
﴿6﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ اقْضِ عَنِّي كُلَّ مَا أَلْزَمْتَنِيهِ وَ فَرَضْتَهُ عَلَيَّ لَكَ فِي وَجْهٍ مِنْ وُجُوهِ طَاعَتِكَ أَوْ لِخَلْقٍ مِنْ خَلْقِكَ وَ إِنْ ضَعُفَ عَنْ ذَلِكَ بَدَنِي ، وَ وَهَنَتْ عَنْهُ قُوَّتِي ، وَ لَمْ تَنَلْهُ مَقْدُرَتِي ، وَ لَمْ يَسَعْهُ مَالِي وَ لَا ذَاتُ يَدِي ، ذَكَرْتُهُ أَوْ نَسِيتُهُ .
(6) بار خدايا، بر محمد و خاندان او درود فرست و آنچه از انواع طاعت در درگاه خود بر من مقرر فرمودهاى، يا در حق بندهاى از بندگانت واجب كردهاى، هر چند از اداى آن به تن ناتوان باشم و نيروى من از انجام دادن آن فروماند و مقدرت من شامل آن نگردد و فراخناى مالى من آن را فرانگيرد و دست من به آن نرسد، خواه آن موجبات را به ياد داشته يا فراموش كرده باشم، تو خود از سوى من اداى آن را كفايت فرماى
﴿7﴾
هُوَ ، يَا رَبِّ ، مِمَّا قَدْ أَحْصَيْتَهُ عَلَيَّ وَ أَغْفَلْتُهُ أَنَا مِنْ نَفْسِي ، فَأَدِّهِ عَنِّي مِنْ جَزِيلِ عَطِيَّتِكَ وَ كَثِيرِ مَا عِنْدَكَ ، فَإِنَّكَ وَاسِعٌ كَرِيمٌ ، حَتَّى لَا يَبْقَى عَلَيَّ شَيْءٌ مِنْهُ تُرِيدُ أَنْ تُقَاصَّنِي بِهِ مِنْ حَسَنَاتِي ، أَوْ تُضَاعِفَ بِهِ مِنْ سَيِّئَاتِي يَوْمَ أَلْقَاكَ يَا رَبِّ .
(7) چه، پروردگارا، آن طاعتها را به حساب من گذاشتهاى و من از آن غافل ماندهام. پس به عطيهى بزرگ و رحمت بسيارت از سوى من ادا فرماى، كه تو توانگرى بزرگوارى، آنسان كه چيزى از آن تكليفها بر عهدهى من باقى نماند تا به اين سبب روزى كه- پروردگارا! به لقاى تو مىپيوندم از حسناتم بكاهى يا بر سيئاتم بيفزايى بار خدايا، بر محمد و خاندان او درود فرست،
﴿8﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ ارْزُقْنِي الرَّغْبَةَ فِي الْعَمَلِ لَكَ لآِخِرَتِي حَتَّى أَعْرِفَ صِدْقَ ذَلِكَ مِنْ قَلْبِي ، وَ حَتَّى يَكُونَ الْغَالِبُ عَلَيَّ الزُّهْدَ فِي دُنْيَايَ ، وَ حَتَّى أَعْمَلَ الْحَسَنَاتِ شَوْقاً ، وَ آمَنَ مِنَ السَّيِّئَاتِ فَرَقاً وَ خَوْفاً ، وَ هَبْ لِي نُوراً أَمْشِي بِهِ فِي النَّاسِ ، وَ أَهْتَدِي بِهِ فِي الظُّلُمَاتِ ، وَ أَسْتَضِيءُ بِهِ مِنَ الشَّكِّ وَ الشُّبُهَاتِ
(8) و براى نصيب آخرت رغبتى روزى من كن تا در راه تو بكوشم، آنسان كه راستى آن رغبت را در دل خويش بيابم و بىرغبتى به دنيا و پرهيزگارى در دنيا را بر دل خويش چيره بينم، آنگونه كه از سر شوق به كارهاى نيك پردازم و به سبب بيم و خوف، از بد درامان مانم و نورى بر من بتاب كه در پرتو آن در ميان مردم زيست كنم و در تاريكى به فروغ آن راه جويم و روشنايى آن زنگ شك و شبهه از دلم بزدايد
﴿9﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ ارْزُقْنِي خَوْفَ غَمِّ الْوَعِيدِ ، وَ شَوْقَ ثَوَابِ الْمَوْعُودِ حَتَّى أَجِدَ لَذَّةَ مَا أَدْعُوكَ لَهُ ، وَ كَأْبَةَ مَا أَسْتَجيِرُ بِكَ مِنْهُ
(9) بار خدايا، بر محمد و خاندان او درود فرست و چنان كن كه از بيم دادنهاى تو هراسان باشم و شوق ثواب موعود تو را در دل بيابم تا لذت چيزى كه تو را براى آن مىخوانم دريابم و بيم آنچه را كه از آن به تو پناه مىبرم احساس كنم
﴿10﴾
اللَّهُمَّ قَدْ تَعْلَمُ مَا يُصْلِحُنِي مِنْ أَمْرِ دُنْيَايَ وَ آخِرَتِي فَكُنْ بِحَوَائِجِي حَفِيّاً .
(10) بار خدايا، همانا كه تو به آنچه دنيا و آخرت مرا به اصلاح درآورد آگاهى، پس به نيازهاى من به چشم عنايت بنگر
﴿11﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ ، وَ ارْزُقْنِي الْحَقَّ عِنْدَ تَقْصِيرِي فِي الشُّكْرِ لَكَ بِمَا أَنْعَمْتَ عَلَيَّ فِي الْيُسْرِ وَ الْعُسْرِ وَ الصِّحَّةِ وَ السَّقَمِ ، حَتَّى أَتَعَرَّفَ مِنْ نَفْسِي رَوْحَ الرِّضَا وَ طُمَأْنِينَةَ النَّفْسِ مِنِّي بِمَا يَجِبُ لَكَ فِيما يَحْدُثُ فِي حَالِ الْخَوْفِ وَ الْاَمْنِ وَ الرِّضَا وَ السُّخْطِ وَ الضَّرِّ وَ النَّفْعِ .
(11) بار خدايا، بر محمد و خاندان او درود فرست و آنگاه كه از شكرگزارى نعمتهاى تو در وقت آسايش و رنج و در تندرستى و بيمارى كه به من ارزانى مىدارى، كوتاهى ورزم، حقشناسى روزى من كن چنانكه در ژرفناى دل روح خرسندى و مايه آرامش نفس را دريابم و تكليفى را كه در حال خوف و امنيت و رضا و خشم و زيان و سود در درگاه تو دارم بجاى آورم
﴿12﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ ارْزُقْنِي سَلَامَةَ الصَّدْرِ مِنَ الْحَسَدِ حَتَّى لَا أَحْسُدَ أَحَداً مِنْ خَلْقِكَ عَلَى شَيْءٍ مِنْ فَضْلِكَ ، وَ حَتَّى لَا أَرَى نِعْمَةً مِنْ نِعَمِكَ عَلَى أَحَدٍ مِنْ خَلْقِكَ فِي دِينٍ أَوْ دُنْيَا أَوْ عَافِيَةٍ أَوْ تَقْوَى أَوْ سَعَةٍ أَوْ رَخَاءٍ إِلَّا رَجَوْتُ لِنَفْسِي أَفْضَلَ ذَلِكَ بِكَ وَ مِنْكَ وَحْدَكَ لَا شَريِكَ لَكَ .
(12) بار خدايا، بر محمد و خاندان او درود فرست و سينهى مرا از بيمارى حسد سلامت ده، چندانكه به هيچ يك از آفريدگان تو، بر نعمتى كه تو به فضل خود عنايت مىكنى، حسد نورزم و هيچ نعمت از نعمتهاى تو را، نعمت دين يا دنيا، نعمت عافيت يا پرهيزگارى، فراخى يا راحتى، بر هيچ يك از آفريدگانت نبينم مگر كه براى خويشتن تنها از تو و به يارى تو كه شريك ندارى، به بهتر از آن اميد بندم
﴿13﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ ارْزُقْنِي التَّحَفُّظَ مِنَ الْخَطَايَا ، وَ الِاحْتِرَاسَ مِنَ الزَّلَلِ فِي الدُّنْيَا وَ الآْخِرَةِ فِي حَالِ الرِّضَا وَ الْغَضَبِ ، حَتَّى أَكُونَ بِمَا يَرِدُ عَلَيَّ مِنْهُمَا بِمَنْزِلَةٍ سَوَاءٍ ، عَامِلًا بِطَاعَتِكَ ، مُؤْثِراً لِرِضَاكَ عَلَى مَا سِوَاهُمَا فِي الْأَوْلِيَاءِ وَ الْأَعْدَاءِ ، حَتَّى يَأْمَنَ عَدُوِّي مِنْ ظُلْمِي وَ جَوْرِي ، وَ يَاْيَسَ وَلِيِّي مِنْ مَيْلِي وَ انْحِطَاطِ هَوَايَ
(13) بار خدايا، بر محمد و خاندان او درود فرست و چنان كه كه در دنيا و آخرت و در خرسندى و خشم، خود را از لغزش پاس توانم داشت، چندان كه هر دو حال را يكسان بينم و به طاعت تو مشغول باشم، و دربارهى دوستان و دشمنان، طاعت و رضاى تو را از هر چيز برتر شمارم، چندان كه دشمن من از ستم و جورم ايمن نشيند و دوست از گرايش من به هواى نفس نااميد گردد
﴿14﴾
وَ اجْعَلْنِي مِمَّنْ يَدْعُوكَ مُخْلِصاً فِي الرَّخَاءِ دُعَاءَ الُْمخْلِصِينَ الْمُضْطَرِّينَ لَكَ فِي الدُّعَاءِ ، إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ .
(14) و مرا از آن گروه بدار كه تو را در آسايش حال چنان به اخلاص مىخوانند كه درماندگان مخلص. همانا كه تو ستوده و بزرگوارى!