وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ عِنْدَ الشِّدَّةِ وَ الْجَهْدِ وَ تَعَسُّرِ الْأُمُورِ
دعاى آن حضرت در سختى و دشوارى
﴿1﴾
اللَّهُمَّ إِنَّكَ كَلَّفْتَنِي مِنْ نَفْسِي مَا أَنْتَ أَمْلَكُ بِهِ مِنِّي ، وَ قُدْرَتُكَ عَلَيْهِ وَ عَلَيَّ أَغْلَبُ مِنْ قُدْرَتِي ، فَأَعْطِنِي مِنْ نَفْسِي مَا يُرْضِيكَ عَنِّي ، وَ خُذْ لِنَفْسِكَ رِضَاهَا مِنْ نَفْسِي فِي عَافِيَةٍ .
(1) بار خدايا! تو مرا از نفسم به چيزى موظف كردهاى كه تو بهتر از من توانايى انجام آن را دارى، و توانايى تو بر آن و بر من، رساتر و بالاتر از توانايى من است؛ پس آنچه تو را از من خشنود مىكند به من عطا فرما و در حال عافيت و تندرستى از من خشنود باش.
﴿2﴾
اللَّهُمَّ لَا طَاقَةَ لِي بِالْجَهْدِ ، وَ لَا صَبْرَ لِي عَلَى الْبَلَاءِ ، وَ لَا قُوَّةَ لِي عَلَى الْفَقْرِ ، فَلَا تَحْظُرْ عَلَيَّ رِزْقِي ، وَ لَا تَكِلْنِي إِلَى خَلْقِكَ ، بَلْ تَفَرَّدْ بِحَاجَتِي ، وَ تَوَلَّ كِفَايَتِي .
(2) خدايا! مرا تاب و طاقت بر سخت كوشى، شكيبايى بر گرفتارى، و توان بر ندارى نيست؛ پس روزيم را بر من منع مكن. و مرا به آفريدهها و خلق خويش وامگذار. بلكه حاجت و نيازم را تنها خودت برآور. و تدبير و كارسازيم را خودت به دست گير.
﴿3﴾
وَ انْظُرْ إِلَيَّ وَ انْظُرْ لِي فِي جَمِيعِ أُمُورِي ، فَإِنَّكَ إِنْ وَكَلْتَنِي إِلَى نَفْسِي عَجَزْتُ عَنْهَا وَ لَمْ أُقِمْ مَا فِيهِ مَصْلَحَتُهَا ، وَ إِنْ وَكَلْتَنِي إِلَى خَلْقِكَ تَجَهَّمُونِي ، وَ إِنْ أَلْجَأْتَنِي إِلَى قَرَابَتِي حَرَمُونِي ، وَ إِنْ أَعْطَوْا أَعْطَوْا قَلِيلًا نَكِداً ، وَ مَنُّوا عَلَيَّ طَويِلاً ، وَ ذَمُّوا كَثيِراً .
(3) و به سوى من نظر كن. و در همهى كارهايم مرا يارى نما؛ زيرا تو اگر مرا به حال خود واگذارى از انجام آن كارها درمانده و ناتوان شده و آنچه را كه مصلحت من در آن است انجام نمىدهم. و اگر مرا به خلق خويش واگذارى، با ترشرويى به من مىنگرند. و اگر مرا به پناه بردن بر خويشانم مجبورم سازى، بر من دريغ مىكنند. و اگر هم ببخشند كم و ناچيز بخشيده و با منت گذارى زياد بر من بسيار نكوهش نمايند.
﴿4﴾
فَبِفَضْلِكَ ، اللَّهُمَّ ، فَأَغْنِنِي ، وَ بِعَظَمَتِكَ فَانْعَشْنِي ، وَ بِسَعَتِكَ ، فَابْسُطْ يَدِي ، وَ بِمَا عِنْدَكَ فَاكْفِنِي.
(4) پس اى خدا! با فضل و احسانت بى نيازم كن. و با شكوه و بزرگيت با نشاط و سرحالم فرما. و با دست بازى و دارا بودنت دستم را باز و گشاده كن. و با آنچه در پيش تو است بر مشكلاتم كفايت كننده باش.
﴿5﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ خَلِّصْنِي مِنَ الْحَسَدِ ، وَ احْصُرْنِي عَنِ الذُّنُوبِ ، وَ وَرِّعْنِي عَنِ الَْمحَارِمِ ، وَ لَا تُجَرِّئْنِي عَلَى الْمَعَاصِي ، وَ اجْعَلْ هَوَايَ عِنْدَكَ ، وَ رِضَايَ فِيما يَرِدُ عَلَيَّ مِنْكَ ، وَ بَارِكْ لِي فِيما رَزَقْتَنِي وَ فِيما خَوَّلْتَنِي وَ فِيما أَنْعَمْتَ بِهِ عَلَيَّ ، وَ اجْعَلْنِي فِي كُلِّ حَالَاتِي مَحْفُوظاً مَكْلُوءاً مَسْتُوراً مَمْنُوعاً مُعَاذاً مُجَاراً .
(5) بار خدايا! بر محمد و آل محمد درود و رحمت بفرست، و مرا از رشك و حسد، برهان. و از گناهان، بازدار. و مرا از حرامها به پرهيزكارى وادار نما. بر گناهان با جرأت و دليرم مكن. و ميل و شوقم را در پيش خودت، و خشنوديم را در آنچه بر من از جانب تو مىرسد قرار ده. و در آنچه كه بر من روزى كرده و آنچه را كه بر من بخشيدهاى و آنچه را كه نعمتم دادهاى فزونى داده و بر من مبارك گردان. و مرا در همه حالاتم از بلايا ايمن ساز. و از چشم بد بپوشان. و مقدر كن كه همواره در حصار لطف تو محفوظ و مستور بمانم.
﴿6﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ اقْضِ عَنِّي كُلَّ مَا أَلْزَمْتَنِيهِ وَ فَرَضْتَهُ عَلَيَّ لَكَ فِي وَجْهٍ مِنْ وُجُوهِ طَاعَتِكَ أَوْ لِخَلْقٍ مِنْ خَلْقِكَ وَ إِنْ ضَعُفَ عَنْ ذَلِكَ بَدَنِي ، وَ وَهَنَتْ عَنْهُ قُوَّتِي ، وَ لَمْ تَنَلْهُ مَقْدُرَتِي ، وَ لَمْ يَسَعْهُ مَالِي وَ لَا ذَاتُ يَدِي ، ذَكَرْتُهُ أَوْ نَسِيتُهُ .
(6) پروردگارا! بر محمد و آل محمد درود و رحمت بفرست، و هر چيزى كه بر من لازم و واجب كردهاى كه براى تو به هر نوعى فرمانبرى كنم و يا براى آفريدهاى از آفريدگانت ادا نمايم، براى انجام آن كمكم كن، و برايم شرايط بجاى آوردن آن را گرچه تنم از به جا آوردنش ناتوان و نيرويم از انجام آن سست باشد، و تواناييم به آن نرسد، و بودجه و مالم و سرمايه و نقدينگيم به آن كفاف ندهد و بس نباشد،- چه آن را به ياد آورم و يا فراموش كنم- فراهم كن و روا ساز.
﴿7﴾
هُوَ ، يَا رَبِّ ، مِمَّا قَدْ أَحْصَيْتَهُ عَلَيَّ وَ أَغْفَلْتُهُ أَنَا مِنْ نَفْسِي ، فَأَدِّهِ عَنِّي مِنْ جَزِيلِ عَطِيَّتِكَ وَ كَثِيرِ مَا عِنْدَكَ ، فَإِنَّكَ وَاسِعٌ كَرِيمٌ ، حَتَّى لَا يَبْقَى عَلَيَّ شَيْءٌ مِنْهُ تُرِيدُ أَنْ تُقَاصَّنِي بِهِ مِنْ حَسَنَاتِي ، أَوْ تُضَاعِفَ بِهِ مِنْ سَيِّئَاتِي يَوْمَ أَلْقَاكَ يَا رَبِّ .
(7) اى پروردگار من! اگر آن واجبى را كه بر عهدهى من گذاشتهاى از واجباتى است كه بر من مشخص و مسجل كردهاى و من خودم را به ندانم كارى و غفلت زدهام و از روى سهلانگارى به جا نياوردهام، از بخشش بزرگ خودت و بسيارى لطفى كه دارى آن را از طرف من انجام يافته بگير، تا در آن روزى كه با تو ملاقات مىكنم چيزى از آن بر عهدهى من نماند كه به سبب آن بخواهى از حسنات و عملكرد خوبم بكاهى، و يا بر بدىهايم بيفزايى؛ زيرا تو دارا و بزرگوارى، اى پروردگار من.
﴿8﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ ارْزُقْنِي الرَّغْبَةَ فِي الْعَمَلِ لَكَ لآِخِرَتِي حَتَّى أَعْرِفَ صِدْقَ ذَلِكَ مِنْ قَلْبِي ، وَ حَتَّى يَكُونَ الْغَالِبُ عَلَيَّ الزُّهْدَ فِي دُنْيَايَ ، وَ حَتَّى أَعْمَلَ الْحَسَنَاتِ شَوْقاً ، وَ آمَنَ مِنَ السَّيِّئَاتِ فَرَقاً وَ خَوْفاً ، وَ هَبْ لِي نُوراً أَمْشِي بِهِ فِي النَّاسِ ، وَ أَهْتَدِي بِهِ فِي الظُّلُمَاتِ ، وَ أَسْتَضِيءُ بِهِ مِنَ الشَّكِّ وَ الشُّبُهَاتِ
(8) خدايا! بر محمد و آل محمد درود و رحمت بفرست، و مرا شوق در عمل كردن براى تو، جهت آخرتم روزى كن، تا اينكه از ته دل راستى آن را دريابم و بىاعتنايى و بىرغبتى به دنيا براى من پيش آيد. و كارهاى پسنديده و عملهاى نيك را با ميل درونى و اشتياق قلبى به جا آورم. و از پليدىها و زشتىها و گناهان به جهت ترس و بيم از تو، آسوده و در امان باشم. و براى من روشنايى و نورى ببخش كه با آن نور، در ميان مردم راه بروم؛ و در تاريكىها با آن راه را پيدا كنم. و با آن نور، از ترديد و موارد شبهه، روشنى بگيرم.
﴿9﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ ارْزُقْنِي خَوْفَ غَمِّ الْوَعِيدِ ، وَ شَوْقَ ثَوَابِ الْمَوْعُودِ حَتَّى أَجِدَ لَذَّةَ مَا أَدْعُوكَ لَهُ ، وَ كَأْبَةَ مَا أَسْتَجيِرُ بِكَ مِنْهُ
(9) بار خدايا! بر محمد و آل محمد درود و رحمت بفرست، و براى من ترس از اندوه تهديد به عذاب، و شوق رسيدن به پاداش وعده شده را روزى كن، تا مزهى آنچه را كه تو را براى آن مى وانم، و اندوه آنچه را كه از ترس آن به تو پناه مىآورم احساس كنم و دريابم.
﴿10﴾
اللَّهُمَّ قَدْ تَعْلَمُ مَا يُصْلِحُنِي مِنْ أَمْرِ دُنْيَايَ وَ آخِرَتِي فَكُنْ بِحَوَائِجِي حَفِيّاً .
(10) پروردگارا! آنچه را كه به صلاح كار دنيا و آخرت من است تو مىدانى، پس به نيازهاى من از روى مهربانى توجه كن.
﴿11﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ ، وَ ارْزُقْنِي الْحَقَّ عِنْدَ تَقْصِيرِي فِي الشُّكْرِ لَكَ بِمَا أَنْعَمْتَ عَلَيَّ فِي الْيُسْرِ وَ الْعُسْرِ وَ الصِّحَّةِ وَ السَّقَمِ ، حَتَّى أَتَعَرَّفَ مِنْ نَفْسِي رَوْحَ الرِّضَا وَ طُمَأْنِينَةَ النَّفْسِ مِنِّي بِمَا يَجِبُ لَكَ فِيما يَحْدُثُ فِي حَالِ الْخَوْفِ وَ الْاَمْنِ وَ الرِّضَا وَ السُّخْطِ وَ الضَّرِّ وَ النَّفْعِ .
(11) خداوندا! بر محمد و آل محمد درود و رحمت بفرست، و به هنگام كوتاهى كردنم در شكرگزارى تو- در برابر آنچه به وقت خوشحالى و سختى و تندرستى و بيمارى به من عطا كردى- حقشناسى را به من روزى گردان، تا در مورد آنچه در حال ترس و آسودگى، خشنودى و خشم، و زيان و سود پيش مىآيد در باطن خودم روح خشنودى و آرامش خاطر را در برابر واجبات تو دريابم.
﴿12﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ ارْزُقْنِي سَلَامَةَ الصَّدْرِ مِنَ الْحَسَدِ حَتَّى لَا أَحْسُدَ أَحَداً مِنْ خَلْقِكَ عَلَى شَيْءٍ مِنْ فَضْلِكَ ، وَ حَتَّى لَا أَرَى نِعْمَةً مِنْ نِعَمِكَ عَلَى أَحَدٍ مِنْ خَلْقِكَ فِي دِينٍ أَوْ دُنْيَا أَوْ عَافِيَةٍ أَوْ تَقْوَى أَوْ سَعَةٍ أَوْ رَخَاءٍ إِلَّا رَجَوْتُ لِنَفْسِي أَفْضَلَ ذَلِكَ بِكَ وَ مِنْكَ وَحْدَكَ لَا شَريِكَ لَكَ .
(12) خدايا! بر محمد و آل محمد درود و رحمت بفرست، و براى من سالم بودن سينهام را از رشك و حسد روزى كن، تا بر كسى از آفريدگانت به هيچ چيز از احسان و كرمت رشك نورزم. و تا آنكه نعمتى از نعمتهاى تو را بر يكى از آفريدگانت دربارهى دين و يا دنيا و يا تندرستى و يا تقوا و پرهيزكارى و يا گشايش و فراوانى و يا آسايش نبينم جز اينكه بهتر از آن را به وسيلهى تو و از طرف تو براى خودم آرزو نمايم و اميد داشته باشم كه همانا تو يكتا و بىنظيرى و شريكى ندارى.
﴿13﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ ارْزُقْنِي التَّحَفُّظَ مِنَ الْخَطَايَا ، وَ الِاحْتِرَاسَ مِنَ الزَّلَلِ فِي الدُّنْيَا وَ الآْخِرَةِ فِي حَالِ الرِّضَا وَ الْغَضَبِ ، حَتَّى أَكُونَ بِمَا يَرِدُ عَلَيَّ مِنْهُمَا بِمَنْزِلَةٍ سَوَاءٍ ، عَامِلًا بِطَاعَتِكَ ، مُؤْثِراً لِرِضَاكَ عَلَى مَا سِوَاهُمَا فِي الْأَوْلِيَاءِ وَ الْأَعْدَاءِ ، حَتَّى يَأْمَنَ عَدُوِّي مِنْ ظُلْمِي وَ جَوْرِي ، وَ يَاْيَسَ وَلِيِّي مِنْ مَيْلِي وَ انْحِطَاطِ هَوَايَ
(13) بار خدايا! بر محمد و آل محمد درود و رحمت بفرست، و خوددارى از خطاها و پاسدارى از لغزشها را در دنيا و آخرت و در حال خشنودى و خشم بر من روزى كن تا در برابر آنچه از اين دو حال براى من پيش مىآيد يكسان باشم و يكسان عمل كنم. و فرمانبرى تو را به كار بندم. و خشنودى تو را ترجيح دهم. و فرمانبرى و خوشنودى تو را در مورد دوستان و دشمنان بر غير فرمانبرى و خوشنودى تو برگزينم، تا دشمنم از ستم و جور من آسوده باشد و دوستم از ميل درونى و پستى هواى نفسم نوميد گردد.
﴿14﴾
وَ اجْعَلْنِي مِمَّنْ يَدْعُوكَ مُخْلِصاً فِي الرَّخَاءِ دُعَاءَ الُْمخْلِصِينَ الْمُضْطَرِّينَ لَكَ فِي الدُّعَاءِ ، إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ .
(14) و مرا از كسانى كه در خوشى تو را از روى اخلاص مىخوانند همانند خواندن كسانى كه هنگام درماندگى و بيچارگى تو را مىخوانند قرار ده، زيرا تو ستوده و بزرگى.