وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ عِنْدَ الشِّدَّةِ وَ الْجَهْدِ وَ تَعَسُّرِ الْأُمُورِ
به هنگام سختى و محنت
﴿1﴾
اللَّهُمَّ إِنَّكَ كَلَّفْتَنِي مِنْ نَفْسِي مَا أَنْتَ أَمْلَكُ بِهِ مِنِّي ، وَ قُدْرَتُكَ عَلَيْهِ وَ عَلَيَّ أَغْلَبُ مِنْ قُدْرَتِي ، فَأَعْطِنِي مِنْ نَفْسِي مَا يُرْضِيكَ عَنِّي ، وَ خُذْ لِنَفْسِكَ رِضَاهَا مِنْ نَفْسِي فِي عَافِيَةٍ .
(1) اى پروردگار متعال قدرت تو بر نفس من بىانتهاست و تو از من آن خواهى كه بيش از من بر آنچه خواهى حكومت و مالكيت دارى. قدرت تو بر وجود من بيش از منست و تو را بيش از من بر جان و تنم غلبه و چيرگى است.
پروردگار من! از وجود من به من آن را ببخشش كه تو را خشنود بدارد و رضاى خويش و عافيت مرا از نفس من نصيبم فرماى.
﴿2﴾
اللَّهُمَّ لَا طَاقَةَ لِي بِالْجَهْدِ ، وَ لَا صَبْرَ لِي عَلَى الْبَلَاءِ ، وَ لَا قُوَّةَ لِي عَلَى الْفَقْرِ ، فَلَا تَحْظُرْ عَلَيَّ رِزْقِي ، وَ لَا تَكِلْنِي إِلَى خَلْقِكَ ، بَلْ تَفَرَّدْ بِحَاجَتِي ، وَ تَوَلَّ كِفَايَتِي .
(2) خداى من! مرا بر تحمل مشقتها و محنتها طاقت بسيار نيست. آنچنان بردبار نيستم كه بر بلايا صبر كنم و آن نيرو به جان ندارم كه محنت فقر و رنج تنگدستى را ناچيز بشمارم. پس مرا به تهيدستى مفكن و كف حاجت مرا به سوى مردم مگشاى و تنها خويشتن نياز مرا برآور و حاجت مرا كفالت و كفايت فرماى.
﴿3﴾
وَ انْظُرْ إِلَيَّ وَ انْظُرْ لِي فِي جَمِيعِ أُمُورِي ، فَإِنَّكَ إِنْ وَكَلْتَنِي إِلَى نَفْسِي عَجَزْتُ عَنْهَا وَ لَمْ أُقِمْ مَا فِيهِ مَصْلَحَتُهَا ، وَ إِنْ وَكَلْتَنِي إِلَى خَلْقِكَ تَجَهَّمُونِي ، وَ إِنْ أَلْجَأْتَنِي إِلَى قَرَابَتِي حَرَمُونِي ، وَ إِنْ أَعْطَوْا أَعْطَوْا قَلِيلًا نَكِداً ، وَ مَنُّوا عَلَيَّ طَويِلاً ، وَ ذَمُّوا كَثيِراً .
(3) يكدم به سوى من بنگر و يك لحظه به كار من بپرداز و مرا به نفس خويش فرو مگذار، زيرا موجودى مستمند و بينوا بيش نباشم و مصلحت خويش ندانم، كار مرا هرگز به مردم مينداز زيرا مردم به روى من پيشانى ترش كنند، و هرگز مرا محتاج خويشاوندان مساز زيرا خويشاوندان بيگانهوار از محبت و مساعدت محرومم بدارند، اگر ببخشند اندك ببخشند و در برابر بخشش اندك منت بسيار گذارند و مذمت بسيار روا دارند.
﴿4﴾
فَبِفَضْلِكَ ، اللَّهُمَّ ، فَأَغْنِنِي ، وَ بِعَظَمَتِكَ فَانْعَشْنِي ، وَ بِسَعَتِكَ ، فَابْسُطْ يَدِي ، وَ بِمَا عِنْدَكَ فَاكْفِنِي.
(4) به فضل خويش اى پروردگار من، بىنيازم فرماى و به عظمت خويش نگاهم بدار و به كرم خويش گره از كار فرو بستهى من بگشاى و بدانچه در خزانهى پايان ناپذير خويش دارى حاجات مرا برآور و خواستههاى مرا به من باز ده.
﴿5﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ خَلِّصْنِي مِنَ الْحَسَدِ ، وَ احْصُرْنِي عَنِ الذُّنُوبِ ، وَ وَرِّعْنِي عَنِ الَْمحَارِمِ ، وَ لَا تُجَرِّئْنِي عَلَى الْمَعَاصِي ، وَ اجْعَلْ هَوَايَ عِنْدَكَ ، وَ رِضَايَ فِيما يَرِدُ عَلَيَّ مِنْكَ ، وَ بَارِكْ لِي فِيما رَزَقْتَنِي وَ فِيما خَوَّلْتَنِي وَ فِيما أَنْعَمْتَ بِهِ عَلَيَّ ، وَ اجْعَلْنِي فِي كُلِّ حَالَاتِي مَحْفُوظاً مَكْلُوءاً مَسْتُوراً مَمْنُوعاً مُعَاذاً مُجَاراً .
(5) به روان مقدس محمد و آل محمد رحمت فرست و مرا از نكبت حسد برهان و دامنم را از آلايش معصيتها و نافرمانيها پاك بدار.
آنچنان كه از حرام بپرهيزم و به گناه جرات نياورم و چنانم به تسليم و رضا بگمار كه به قسمت خويشتن خشنود باشم و بر آنچه از ذات اقدس تو به من مىرسد دل خوش بدارم. روزى مرا بر من مبارك فرماى و نعمتهاى خويش را دربارهى من ارزانى بدار و مرا هميشه از بلايا ايمن ساز و از چشم بد بپوشان و مقدر كن كه همواره در حصار لطف تو محفوظ و مستور بمانم.
﴿6﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ اقْضِ عَنِّي كُلَّ مَا أَلْزَمْتَنِيهِ وَ فَرَضْتَهُ عَلَيَّ لَكَ فِي وَجْهٍ مِنْ وُجُوهِ طَاعَتِكَ أَوْ لِخَلْقٍ مِنْ خَلْقِكَ وَ إِنْ ضَعُفَ عَنْ ذَلِكَ بَدَنِي ، وَ وَهَنَتْ عَنْهُ قُوَّتِي ، وَ لَمْ تَنَلْهُ مَقْدُرَتِي ، وَ لَمْ يَسَعْهُ مَالِي وَ لَا ذَاتُ يَدِي ، ذَكَرْتُهُ أَوْ نَسِيتُهُ .
(6) پروردگار من! به روان مقدس محمد و آل محمد رحمت فرست و هر چه از واجبات و وظائف بر گردن من باشد قضا فرماى و ذمهى مرا از دين ديگران آزاد گردان. چنان افتد كه مديون مردم باشم و خود ندانم كه دين مردم به عهده دارم يا هر چه سعى و تلاش به كار برم همى بينم كه از اداى دين خود ناتوانم. مال من كفاف دين مرا ندهد و قدرت من به برائت ذمت من نرسد و احيانا اى پروردگار من تكاليف خود را فراموش كنم، اما تو را دربارهى من فراموشى نباشد.
﴿7﴾
هُوَ ، يَا رَبِّ ، مِمَّا قَدْ أَحْصَيْتَهُ عَلَيَّ وَ أَغْفَلْتُهُ أَنَا مِنْ نَفْسِي ، فَأَدِّهِ عَنِّي مِنْ جَزِيلِ عَطِيَّتِكَ وَ كَثِيرِ مَا عِنْدَكَ ، فَإِنَّكَ وَاسِعٌ كَرِيمٌ ، حَتَّى لَا يَبْقَى عَلَيَّ شَيْءٌ مِنْهُ تُرِيدُ أَنْ تُقَاصَّنِي بِهِ مِنْ حَسَنَاتِي ، أَوْ تُضَاعِفَ بِهِ مِنْ سَيِّئَاتِي يَوْمَ أَلْقَاكَ يَا رَبِّ .
(7) خداوندا! تو مىتوانى كه ديون مرا از عطاياى جزيل و مواهب عظيم خويش ادا كنى، پس بر من ترحم فرماى و مرا از بند ديون برهان.
﴿8﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ ارْزُقْنِي الرَّغْبَةَ فِي الْعَمَلِ لَكَ لآِخِرَتِي حَتَّى أَعْرِفَ صِدْقَ ذَلِكَ مِنْ قَلْبِي ، وَ حَتَّى يَكُونَ الْغَالِبُ عَلَيَّ الزُّهْدَ فِي دُنْيَايَ ، وَ حَتَّى أَعْمَلَ الْحَسَنَاتِ شَوْقاً ، وَ آمَنَ مِنَ السَّيِّئَاتِ فَرَقاً وَ خَوْفاً ، وَ هَبْ لِي نُوراً أَمْشِي بِهِ فِي النَّاسِ ، وَ أَهْتَدِي بِهِ فِي الظُّلُمَاتِ ، وَ أَسْتَضِيءُ بِهِ مِنَ الشَّكِّ وَ الشُّبُهَاتِ
(8) پروردگار من! به روان محمد و آل محمد رحمت فرست و مرا به نيكوئيها و حسنات مشتاق بدار و چنان اشتياقم ده كه صدق اين حالت را در قلب خود دريابم. چنان اشتياقم ده كه زهد و تقوى بر دنياى من چيره شود، چنان اشتياقم ده كه نيكوكار باشم و از سيئات و معاصى بترسم.
آن چراغ روشن فرا را هم بدار كه در اجتماع راه را از چاه بشناسم و از ترديد و اشتباه ايمن بمانم.
﴿9﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ ارْزُقْنِي خَوْفَ غَمِّ الْوَعِيدِ ، وَ شَوْقَ ثَوَابِ الْمَوْعُودِ حَتَّى أَجِدَ لَذَّةَ مَا أَدْعُوكَ لَهُ ، وَ كَأْبَةَ مَا أَسْتَجيِرُ بِكَ مِنْهُ
(9) پروردگارا! به روان مقدس محمد و آل محمد رحمت فرست و مرا از عذاب بترسان و به ثواب شوق و ذوقم عطا كن و اين ترس و اشتياق را در ضمير من با ايمانى بياميز كه همچنان در اين دنيا لذت ثواب و زحمت عقاب را در ذائقهى خويش ادراك كنم،
﴿10﴾
اللَّهُمَّ قَدْ تَعْلَمُ مَا يُصْلِحُنِي مِنْ أَمْرِ دُنْيَايَ وَ آخِرَتِي فَكُنْ بِحَوَائِجِي حَفِيّاً .
(10) تو مىدانى اى خداى من كه صلاح كار من چه باشد و مصلحت دنيا و آخرت من چه اقتضا كند، بنابراين مرا به مصالح دنيا و آخرتم هدايت كن و حوايج مرا برآور،
﴿11﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ ، وَ ارْزُقْنِي الْحَقَّ عِنْدَ تَقْصِيرِي فِي الشُّكْرِ لَكَ بِمَا أَنْعَمْتَ عَلَيَّ فِي الْيُسْرِ وَ الْعُسْرِ وَ الصِّحَّةِ وَ السَّقَمِ ، حَتَّى أَتَعَرَّفَ مِنْ نَفْسِي رَوْحَ الرِّضَا وَ طُمَأْنِينَةَ النَّفْسِ مِنِّي بِمَا يَجِبُ لَكَ فِيما يَحْدُثُ فِي حَالِ الْخَوْفِ وَ الْاَمْنِ وَ الرِّضَا وَ السُّخْطِ وَ الضَّرِّ وَ النَّفْعِ .
(11) به روان مقدس محمد و آل محمد رحمت فرست و هر آنگاه كه از سپاس نعماى تو فرو مانم توفيق سپاسگذاريم عنايت كن و چنان كن كه در درويشى و توانگرى و رنج و آسايش و بيمارى و تندرستى در وجود خود روح رضا دريابم و همواره آسوده خاطر و مطمئن و آرام باشم و وظيفهى خويش را در كيفيتهاى گوناگون به پيشگاه تو بشناسم.
﴿12﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ ارْزُقْنِي سَلَامَةَ الصَّدْرِ مِنَ الْحَسَدِ حَتَّى لَا أَحْسُدَ أَحَداً مِنْ خَلْقِكَ عَلَى شَيْءٍ مِنْ فَضْلِكَ ، وَ حَتَّى لَا أَرَى نِعْمَةً مِنْ نِعَمِكَ عَلَى أَحَدٍ مِنْ خَلْقِكَ فِي دِينٍ أَوْ دُنْيَا أَوْ عَافِيَةٍ أَوْ تَقْوَى أَوْ سَعَةٍ أَوْ رَخَاءٍ إِلَّا رَجَوْتُ لِنَفْسِي أَفْضَلَ ذَلِكَ بِكَ وَ مِنْكَ وَحْدَكَ لَا شَريِكَ لَكَ .
(12) پروردگارا! به روان مقدس محمد و آل محمد رحمت فرست و سينهى مرا از بيمارى حسد محفوظ دار. آنچنانكه به خوشبختى و خوشنودى هيچكس با ديدهى حسرت ننگرم، آن چنانم از حسد و حسرت به دور دار كه همواره سلامت و سعادت ديگران بخواهم و در عين حال توفيقم ده كه وقتى نعمتهاى دينى و دنيائى تو را در ديگران يافتم و همگنان را پرهيزگار و پارسا و گشادهروى و گشوده دست و مهربان و توانگر ديدم از تو، تنها از ذات اقدس تو بهتر و بيشتر و قويتر و راسخترش را بخواهم.
تنها از ذات اقدس و اعلاى تو كه بى همتا و يگانه و يكتائى تمنا بدارم.
﴿13﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ ارْزُقْنِي التَّحَفُّظَ مِنَ الْخَطَايَا ، وَ الِاحْتِرَاسَ مِنَ الزَّلَلِ فِي الدُّنْيَا وَ الآْخِرَةِ فِي حَالِ الرِّضَا وَ الْغَضَبِ ، حَتَّى أَكُونَ بِمَا يَرِدُ عَلَيَّ مِنْهُمَا بِمَنْزِلَةٍ سَوَاءٍ ، عَامِلًا بِطَاعَتِكَ ، مُؤْثِراً لِرِضَاكَ عَلَى مَا سِوَاهُمَا فِي الْأَوْلِيَاءِ وَ الْأَعْدَاءِ ، حَتَّى يَأْمَنَ عَدُوِّي مِنْ ظُلْمِي وَ جَوْرِي ، وَ يَاْيَسَ وَلِيِّي مِنْ مَيْلِي وَ انْحِطَاطِ هَوَايَ
(13) پروردگار من! به روان مقدس محمد و آل محمد درود فرست و مرا از خطايا و معاصى بركنار دار و روا مدار كه در دنيا و آخرت به لغزش دچار شوم. خواه خرسند و خواه خشمناك باشم، چنان خواهم كه به حال خورسندى و خشم در پيشگاه تو يكسان بايستم و رضاى تو را بر خرسندى و خشم خويش برگزينم و دشمن و دوست را در راه تو به يك ديده بنگرم تا دوستان من نپندارند كه خلاف رضاى تو خاطر آنان بجويم، و دشمنان من از حملهى من به ناحق نينديشند.
﴿14﴾
وَ اجْعَلْنِي مِمَّنْ يَدْعُوكَ مُخْلِصاً فِي الرَّخَاءِ دُعَاءَ الُْمخْلِصِينَ الْمُضْطَرِّينَ لَكَ فِي الدُّعَاءِ ، إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ .
(14) اى پروردگار متعال! چنان كن كه تو را با اخلاص و خضوع بندگان مخلص تو بخوانم و دست حاجت به درگاه تو برآورم.
انك حميد مجيد.