وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ عِنْدَ الشِّدَّةِ وَ الْجَهْدِ وَ تَعَسُّرِ الْأُمُورِ
دعاى آن حضرت عليهالسلام هنگام سختى و دشوارى در امور
﴿1﴾
اللَّهُمَّ إِنَّكَ كَلَّفْتَنِي مِنْ نَفْسِي مَا أَنْتَ أَمْلَكُ بِهِ مِنِّي ، وَ قُدْرَتُكَ عَلَيْهِ وَ عَلَيَّ أَغْلَبُ مِنْ قُدْرَتِي ، فَأَعْطِنِي مِنْ نَفْسِي مَا يُرْضِيكَ عَنِّي ، وَ خُذْ لِنَفْسِكَ رِضَاهَا مِنْ نَفْسِي فِي عَافِيَةٍ .
(1) خداوندا! مرا به كارى مكلف نمودهاى كه خود، نسبت به من بر آن تواناترى و قدرتت بر آن و بر من بيشتر از قدرت من است. پس آنچه را كه موجب رضاى تو مىگردد، عطايم كن و بگير از من آنچه را كه موجب رضايت توست، و چنان كن كه عافيتم بر هم نخورد.
﴿2﴾
اللَّهُمَّ لَا طَاقَةَ لِي بِالْجَهْدِ ، وَ لَا صَبْرَ لِي عَلَى الْبَلَاءِ ، وَ لَا قُوَّةَ لِي عَلَى الْفَقْرِ ، فَلَا تَحْظُرْ عَلَيَّ رِزْقِي ، وَ لَا تَكِلْنِي إِلَى خَلْقِكَ ، بَلْ تَفَرَّدْ بِحَاجَتِي ، وَ تَوَلَّ كِفَايَتِي .
(2) خداوندا! بر سختى طاقت ندارم و بر بلا صبر و تنگدستى قدرت، پس روزىام را قطع مكن و مرا به خلقت وامگذار؛ خود به تنهايى حاجت مرا برآور و خود، كارهاى مرا بساز.
﴿3﴾
وَ انْظُرْ إِلَيَّ وَ انْظُرْ لِي فِي جَمِيعِ أُمُورِي ، فَإِنَّكَ إِنْ وَكَلْتَنِي إِلَى نَفْسِي عَجَزْتُ عَنْهَا وَ لَمْ أُقِمْ مَا فِيهِ مَصْلَحَتُهَا ، وَ إِنْ وَكَلْتَنِي إِلَى خَلْقِكَ تَجَهَّمُونِي ، وَ إِنْ أَلْجَأْتَنِي إِلَى قَرَابَتِي حَرَمُونِي ، وَ إِنْ أَعْطَوْا أَعْطَوْا قَلِيلًا نَكِداً ، وَ مَنُّوا عَلَيَّ طَويِلاً ، وَ ذَمُّوا كَثيِراً .
(3) به من (به چشم محبت) نگاه كن و در تمام كارهايم به من نظر كن، چرا كه اگر مرا به خودم واگذارى، در كارها عاجز مىمانم، و به آن چيزى كه مصلحتم در آن است، مشغول نشوم و اگر مرا به خلف خودت واگذار كنى، ترشرويى كنند و اگر مرا به خويشاوندانم واگذارى، محروم مىسازند و اگر عطايى دهند، عطاى كم و ناگوارى است و براى مدتى طولانى منت مىگذارند و نكوهش فراوان مىكنند.
﴿4﴾
فَبِفَضْلِكَ ، اللَّهُمَّ ، فَأَغْنِنِي ، وَ بِعَظَمَتِكَ فَانْعَشْنِي ، وَ بِسَعَتِكَ ، فَابْسُطْ يَدِي ، وَ بِمَا عِنْدَكَ فَاكْفِنِي.
(4) پس اى خدا! مرا به فضل خود بىنياز كن و به بزرگوارىات، بلندمرتبهام نما و به رحمت وسيعت، دستم را گشاده نما و به آنچه كه نزد خودت است، كفايتم نما.
﴿5﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ خَلِّصْنِي مِنَ الْحَسَدِ ، وَ احْصُرْنِي عَنِ الذُّنُوبِ ، وَ وَرِّعْنِي عَنِ الَْمحَارِمِ ، وَ لَا تُجَرِّئْنِي عَلَى الْمَعَاصِي ، وَ اجْعَلْ هَوَايَ عِنْدَكَ ، وَ رِضَايَ فِيما يَرِدُ عَلَيَّ مِنْكَ ، وَ بَارِكْ لِي فِيما رَزَقْتَنِي وَ فِيما خَوَّلْتَنِي وَ فِيما أَنْعَمْتَ بِهِ عَلَيَّ ، وَ اجْعَلْنِي فِي كُلِّ حَالَاتِي مَحْفُوظاً مَكْلُوءاً مَسْتُوراً مَمْنُوعاً مُعَاذاً مُجَاراً .
(5) خدايا! بر محمد و خاندان او درود و رحمت بفرست و مرا از حسد خلاص كن و مرا از گناهان بازدار و مرا از محرمات نگاه دار و بر گناهانم جرأت مده و خواهشم را به سمت خود متوجه كن و رضايتم را در آنچه از تو به من مىرسد، قرار ده و در آن چيزى كه روزىام كردهاى و به من بخشيدهاى و نعمتى كه به من عطا فرمودهاى، بركت ده و مرا در همهى حالات محفوظ و در امان و پوشيده و دست نايافتنى و پناه و امان داده شده قرار ده.
﴿6﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ اقْضِ عَنِّي كُلَّ مَا أَلْزَمْتَنِيهِ وَ فَرَضْتَهُ عَلَيَّ لَكَ فِي وَجْهٍ مِنْ وُجُوهِ طَاعَتِكَ أَوْ لِخَلْقٍ مِنْ خَلْقِكَ وَ إِنْ ضَعُفَ عَنْ ذَلِكَ بَدَنِي ، وَ وَهَنَتْ عَنْهُ قُوَّتِي ، وَ لَمْ تَنَلْهُ مَقْدُرَتِي ، وَ لَمْ يَسَعْهُ مَالِي وَ لَا ذَاتُ يَدِي ، ذَكَرْتُهُ أَوْ نَسِيتُهُ .
(6) خداوندا! بر محمد و خاندان او درود و رحمت بفرست و مرا در انجام دادن آنچه كه از عبادتت براى من يا يكى از بندگانت واجب كردهاى، موفق كن و اگر چه بدنم ناتوان از انجام آن باشد و توانم در به جا آوردن آن سست باشد و توان و نيرويم بر آن غالب نشود و مالم وسعت آن را نداشته باشد، چه آن را به ياد داشته يا از ياد برده باشم.
﴿7﴾
هُوَ ، يَا رَبِّ ، مِمَّا قَدْ أَحْصَيْتَهُ عَلَيَّ وَ أَغْفَلْتُهُ أَنَا مِنْ نَفْسِي ، فَأَدِّهِ عَنِّي مِنْ جَزِيلِ عَطِيَّتِكَ وَ كَثِيرِ مَا عِنْدَكَ ، فَإِنَّكَ وَاسِعٌ كَرِيمٌ ، حَتَّى لَا يَبْقَى عَلَيَّ شَيْءٌ مِنْهُ تُرِيدُ أَنْ تُقَاصَّنِي بِهِ مِنْ حَسَنَاتِي ، أَوْ تُضَاعِفَ بِهِ مِنْ سَيِّئَاتِي يَوْمَ أَلْقَاكَ يَا رَبِّ .
(7) اى پروردگار من! آن از چيزهايى است كه به حساب من گذشتهاى، ولى من از آن غفلت كردهام، پس به سبب عطاى زياد و بزرگى كه در نزد توست، آن را از طرف من ادا نما؛ به درستى كه تو توانگر و كريمى. اى پروردگار! چنان كن كه در آن روز كه تو را ديدار مىكنم، چيزى از آن طاعت به عهدهى من نباشد كه از نيكىهايم كم كنى و يا بر گناهانم اضافه كنى.
﴿8﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ ارْزُقْنِي الرَّغْبَةَ فِي الْعَمَلِ لَكَ لآِخِرَتِي حَتَّى أَعْرِفَ صِدْقَ ذَلِكَ مِنْ قَلْبِي ، وَ حَتَّى يَكُونَ الْغَالِبُ عَلَيَّ الزُّهْدَ فِي دُنْيَايَ ، وَ حَتَّى أَعْمَلَ الْحَسَنَاتِ شَوْقاً ، وَ آمَنَ مِنَ السَّيِّئَاتِ فَرَقاً وَ خَوْفاً ، وَ هَبْ لِي نُوراً أَمْشِي بِهِ فِي النَّاسِ ، وَ أَهْتَدِي بِهِ فِي الظُّلُمَاتِ ، وَ أَسْتَضِيءُ بِهِ مِنَ الشَّكِّ وَ الشُّبُهَاتِ
(8) خدايا! بر محمد او خاندان و درود و رحمت بفرست و ميل و رغبتى روزىام كن كه براى آخرتم عملى انجام دهم، همان طور كه درستى در اين ميل و رغبت را در قلبم پيدا كنم و آن چنان كن كه بىميلى نسبت به دنيايم بر من چيره شود تا اينكه از روى شوق، به اعمال نيك بپردازم و از بيم و ترس از گناهان در امان باشم و نورى به من عطا كن كه با آن در بين مردم زندگى كنم و به پرتواش در تاريكىها هدايت شوم و با فروغ و انوار آن در دلم، شك و شبههاى نباشد.
﴿9﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ ارْزُقْنِي خَوْفَ غَمِّ الْوَعِيدِ ، وَ شَوْقَ ثَوَابِ الْمَوْعُودِ حَتَّى أَجِدَ لَذَّةَ مَا أَدْعُوكَ لَهُ ، وَ كَأْبَةَ مَا أَسْتَجيِرُ بِكَ مِنْهُ
(9) خداوندا! بر محمد و خاندان او درود و رحمت بفرست و ترس از غم عذاب و شوق وعدهى ثواب را روزىام گردان تا لذت آن چيزى را كه براى آن، تو را مىخوانم و غم آن چيزى را كه به وسيلهى آن به تو پناه مىبرم، پيدا كنم.
﴿10﴾
اللَّهُمَّ قَدْ تَعْلَمُ مَا يُصْلِحُنِي مِنْ أَمْرِ دُنْيَايَ وَ آخِرَتِي فَكُنْ بِحَوَائِجِي حَفِيّاً .
(10) خدايا! تو مىدانى كه چه چيزى، دنيا و آخرتم را اصلاح مىكند، پس با ديدهى رحمت به خواستههايم نگاه كن.
﴿11﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ ، وَ ارْزُقْنِي الْحَقَّ عِنْدَ تَقْصِيرِي فِي الشُّكْرِ لَكَ بِمَا أَنْعَمْتَ عَلَيَّ فِي الْيُسْرِ وَ الْعُسْرِ وَ الصِّحَّةِ وَ السَّقَمِ ، حَتَّى أَتَعَرَّفَ مِنْ نَفْسِي رَوْحَ الرِّضَا وَ طُمَأْنِينَةَ النَّفْسِ مِنِّي بِمَا يَجِبُ لَكَ فِيما يَحْدُثُ فِي حَالِ الْخَوْفِ وَ الْاَمْنِ وَ الرِّضَا وَ السُّخْطِ وَ الضَّرِّ وَ النَّفْعِ .
(11) اى خدا! بر محمد و خاندان او درود رحمت بفرست، وقتى كه در اداى شكر نعمتهايت در زمان آسايش و سختى يا تندرستى و بيمارى كوتاهى كردم؛ حق شناسى را روزى من كن تا خشنودى و آرامش دل خود را در اداى وظيفه نسبت به تو در حال ترس و امنيت و رضايت و خشم و زيان و سود دريابم.
﴿12﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ ارْزُقْنِي سَلَامَةَ الصَّدْرِ مِنَ الْحَسَدِ حَتَّى لَا أَحْسُدَ أَحَداً مِنْ خَلْقِكَ عَلَى شَيْءٍ مِنْ فَضْلِكَ ، وَ حَتَّى لَا أَرَى نِعْمَةً مِنْ نِعَمِكَ عَلَى أَحَدٍ مِنْ خَلْقِكَ فِي دِينٍ أَوْ دُنْيَا أَوْ عَافِيَةٍ أَوْ تَقْوَى أَوْ سَعَةٍ أَوْ رَخَاءٍ إِلَّا رَجَوْتُ لِنَفْسِي أَفْضَلَ ذَلِكَ بِكَ وَ مِنْكَ وَحْدَكَ لَا شَريِكَ لَكَ .
(12) خدايا! بر محمد و خاندانش درود و رحمت بفرست، سينهام را از مرض حسد سلامت دار تا اينكه بر هيچ كدام از خلايقت به خاطر نعمتى كه به فضلت عطا مىكنى، حسد نورزم و هيچ يك از نعمتهايت را در دين يا دنيا يا سلامتى يا تقوى يا گشايش يا آسايش را بر هيچ يك از بندگانت مشاهده نكنم مگر آنكه بهتر از آن را به وسيلهى تو- اى خدايى كه براى تو شريكى نيست- اميدوار باشم.
﴿13﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ ارْزُقْنِي التَّحَفُّظَ مِنَ الْخَطَايَا ، وَ الِاحْتِرَاسَ مِنَ الزَّلَلِ فِي الدُّنْيَا وَ الآْخِرَةِ فِي حَالِ الرِّضَا وَ الْغَضَبِ ، حَتَّى أَكُونَ بِمَا يَرِدُ عَلَيَّ مِنْهُمَا بِمَنْزِلَةٍ سَوَاءٍ ، عَامِلًا بِطَاعَتِكَ ، مُؤْثِراً لِرِضَاكَ عَلَى مَا سِوَاهُمَا فِي الْأَوْلِيَاءِ وَ الْأَعْدَاءِ ، حَتَّى يَأْمَنَ عَدُوِّي مِنْ ظُلْمِي وَ جَوْرِي ، وَ يَاْيَسَ وَلِيِّي مِنْ مَيْلِي وَ انْحِطَاطِ هَوَايَ
(13) خدايا! بر محمد و خاندان او درود و رحمت بفرست و نگه داشتن خود از خطاها و پرهيز از لغزشها را در دنيا و آخرت، در حالت رضايت و غضب روزىام گردان تا اينكه در هر دو حالت به طور مساوى در كار عبادت تو باشم و در حق دوستان و دشمنانت، رضاى تو را بر غير رضاى تو برگزينم، تا اينكه دشمنم از ظلم و ستم من در امنيت باشد و دوستم از ميل و انحراف من به هواى نفس نااميد گردد.
﴿14﴾
وَ اجْعَلْنِي مِمَّنْ يَدْعُوكَ مُخْلِصاً فِي الرَّخَاءِ دُعَاءَ الُْمخْلِصِينَ الْمُضْطَرِّينَ لَكَ فِي الدُّعَاءِ ، إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ .
(14) و مرا از آنانى قرار ده كه تو را در حال آسايش، چنان بااخلاص مىخوانند كه مخلصان درمانده مىخوانند، به راستى كه تو ستوده و بزرگوارى.