وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ عِنْدَ الشِّدَّةِ وَ الْجَهْدِ وَ تَعَسُّرِ الْأُمُورِ
دعاى امام عليهالسلام است هنگام سختى و رنج و كارهاى دشوار
﴿1﴾
اللَّهُمَّ إِنَّكَ كَلَّفْتَنِي مِنْ نَفْسِي مَا أَنْتَ أَمْلَكُ بِهِ مِنِّي ، وَ قُدْرَتُكَ عَلَيْهِ وَ عَلَيَّ أَغْلَبُ مِنْ قُدْرَتِي ، فَأَعْطِنِي مِنْ نَفْسِي مَا يُرْضِيكَ عَنِّي ، وَ خُذْ لِنَفْسِكَ رِضَاهَا مِنْ نَفْسِي فِي عَافِيَةٍ .
(1) خدايا! مرا در اصلاح نفسم به چيزى تكليف فرمودهاى كه خودت از من به آن تواناترى، و قدرتت بر آن و بر من بيش از قدرت من است، پس چيزى به من عطا فرما كه تو را از من خشنود مىسازد، و از من خشنودى خويش را در حال تندرستى بستان.
﴿2﴾
اللَّهُمَّ لَا طَاقَةَ لِي بِالْجَهْدِ ، وَ لَا صَبْرَ لِي عَلَى الْبَلَاءِ ، وَ لَا قُوَّةَ لِي عَلَى الْفَقْرِ ، فَلَا تَحْظُرْ عَلَيَّ رِزْقِي ، وَ لَا تَكِلْنِي إِلَى خَلْقِكَ ، بَلْ تَفَرَّدْ بِحَاجَتِي ، وَ تَوَلَّ كِفَايَتِي .
(2) خدايا! مرا توانايى بر مشقت نيست، و نه مرا شكيبايى بر گرفتارى، و نه مرا توان بر تنگدستى، پس روزيم را از من باز مدار، و مرا به خلقت وامگذار، بلكه خودت به تنهايى خواستهام را برآور، و كارگذاريم را بر عهده گير،
﴿3﴾
وَ انْظُرْ إِلَيَّ وَ انْظُرْ لِي فِي جَمِيعِ أُمُورِي ، فَإِنَّكَ إِنْ وَكَلْتَنِي إِلَى نَفْسِي عَجَزْتُ عَنْهَا وَ لَمْ أُقِمْ مَا فِيهِ مَصْلَحَتُهَا ، وَ إِنْ وَكَلْتَنِي إِلَى خَلْقِكَ تَجَهَّمُونِي ، وَ إِنْ أَلْجَأْتَنِي إِلَى قَرَابَتِي حَرَمُونِي ، وَ إِنْ أَعْطَوْا أَعْطَوْا قَلِيلًا نَكِداً ، وَ مَنُّوا عَلَيَّ طَويِلاً ، وَ ذَمُّوا كَثيِراً .
(3) و به من نظر فرما، و مرا در همهى كارهايم در نظر گير، زيرا تو اگر مرا به خود واگذارى از (انجام) كارها ناتوان گردم، و آنچه خير من در آن است كامل انجام ندهم، و اگر مرا به خلقت واگذارى با روى درهم كشيده به من نگرند، و اگر مرا به نزديكانم ناچار كنى محرومم سازند، و اگر عطا كنند (چيز) كم و ناچيز دهنده، و منتى طولانى بر من نهند، و سرزنش بسيار كنند،
﴿4﴾
فَبِفَضْلِكَ ، اللَّهُمَّ ، فَأَغْنِنِي ، وَ بِعَظَمَتِكَ فَانْعَشْنِي ، وَ بِسَعَتِكَ ، فَابْسُطْ يَدِي ، وَ بِمَا عِنْدَكَ فَاكْفِنِي.
(4) پس خدايا! به احسانت بىنيازم گردان، و به بزرگيت بلند مرتبهام ساز، و به گستردهى توانت دستم را بگشا، و به آنچه نزد توست بىنيازم ساز.
﴿5﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ خَلِّصْنِي مِنَ الْحَسَدِ ، وَ احْصُرْنِي عَنِ الذُّنُوبِ ، وَ وَرِّعْنِي عَنِ الَْمحَارِمِ ، وَ لَا تُجَرِّئْنِي عَلَى الْمَعَاصِي ، وَ اجْعَلْ هَوَايَ عِنْدَكَ ، وَ رِضَايَ فِيما يَرِدُ عَلَيَّ مِنْكَ ، وَ بَارِكْ لِي فِيما رَزَقْتَنِي وَ فِيما خَوَّلْتَنِي وَ فِيما أَنْعَمْتَ بِهِ عَلَيَّ ، وَ اجْعَلْنِي فِي كُلِّ حَالَاتِي مَحْفُوظاً مَكْلُوءاً مَسْتُوراً مَمْنُوعاً مُعَاذاً مُجَاراً .
(5) خدايا! بر محمد (ص) و خاندانش (ع) درود فرست، و مرا از رشك نجات ده، و از گناهانن بازم دار، و از حرامها جلوگيريم كن، و بر نافرمانىام گستاخم مكن، و خواهشم را به نزد خود، و خشنوديم را در آنچه از سوى تو به من مىرسد قرار ده، و برايم در آنچه به من روزى دادهاى و به من عطا كردهاى و در آنچه به آن مرا نعمت دادهاى بركت ده، و مرا در همهى حالاتم محفوظ و حراست شده، پنهان شده، باز داشته، پناه و امان داده شده قرار ده.
﴿6﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ اقْضِ عَنِّي كُلَّ مَا أَلْزَمْتَنِيهِ وَ فَرَضْتَهُ عَلَيَّ لَكَ فِي وَجْهٍ مِنْ وُجُوهِ طَاعَتِكَ أَوْ لِخَلْقٍ مِنْ خَلْقِكَ وَ إِنْ ضَعُفَ عَنْ ذَلِكَ بَدَنِي ، وَ وَهَنَتْ عَنْهُ قُوَّتِي ، وَ لَمْ تَنَلْهُ مَقْدُرَتِي ، وَ لَمْ يَسَعْهُ مَالِي وَ لَا ذَاتُ يَدِي ، ذَكَرْتُهُ أَوْ نَسِيتُهُ .
(6) خدايا! بر محمد (ص) و خاندانش (ع) درود فرست، و توفيق ده مرا به انجام آنچه كه بر من لازم و واجب نمودهاى در جهتى از جهات طاعتت براى خود يا براى آفريدهاى از آفريدگانت، اگر چه بدانم از انجامش ناتوان باشد، و نيرويم از آن سست گردد، و توانائيم به آن نرسد، و مالم گنجايش آن را نداشته باشد و نه سرمايهام، خواه آن را به ياد داشته باشم يا فراموش كرده باشم،
﴿7﴾
هُوَ ، يَا رَبِّ ، مِمَّا قَدْ أَحْصَيْتَهُ عَلَيَّ وَ أَغْفَلْتُهُ أَنَا مِنْ نَفْسِي ، فَأَدِّهِ عَنِّي مِنْ جَزِيلِ عَطِيَّتِكَ وَ كَثِيرِ مَا عِنْدَكَ ، فَإِنَّكَ وَاسِعٌ كَرِيمٌ ، حَتَّى لَا يَبْقَى عَلَيَّ شَيْءٌ مِنْهُ تُرِيدُ أَنْ تُقَاصَّنِي بِهِ مِنْ حَسَنَاتِي ، أَوْ تُضَاعِفَ بِهِ مِنْ سَيِّئَاتِي يَوْمَ أَلْقَاكَ يَا رَبِّ .
(7) آن تكليف، اى پروردگارم! از چيزهايى است كه بر من شمردهاى و من آن را به جهت كوتاهى خود انجام ندادهام، پس به عطاى بزرگت و فراوانى آنچه در نزد توست آن را از سوى من انجام ده، زيرا تو توانگرى و كريمى، تا چيزى از آن (تكليفت) بر (عهده) من نماند كه بخواهى به سبب آن از خوبيهايم بكاهى، يا بر گناهانم بيفزايى، روزى كه تو را ملاقات كنم اى پروردگار من.
﴿8﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ ارْزُقْنِي الرَّغْبَةَ فِي الْعَمَلِ لَكَ لآِخِرَتِي حَتَّى أَعْرِفَ صِدْقَ ذَلِكَ مِنْ قَلْبِي ، وَ حَتَّى يَكُونَ الْغَالِبُ عَلَيَّ الزُّهْدَ فِي دُنْيَايَ ، وَ حَتَّى أَعْمَلَ الْحَسَنَاتِ شَوْقاً ، وَ آمَنَ مِنَ السَّيِّئَاتِ فَرَقاً وَ خَوْفاً ، وَ هَبْ لِي نُوراً أَمْشِي بِهِ فِي النَّاسِ ، وَ أَهْتَدِي بِهِ فِي الظُّلُمَاتِ ، وَ أَسْتَضِيءُ بِهِ مِنَ الشَّكِّ وَ الشُّبُهَاتِ
(8) خدايا! بر محمد (ص) و خاندانش (ع) درود فرست، و براى آخرتم ميل در عمل براى تو را روزى من گردان تا راستى و رغبت را در دلم بشناسم، و تا بىميلى به دنيا بر من چيره شود و تا از روى اشتياق نيكيها را انجام دهم، و به جهت بيم و ترس از بديها در امان مانم. و نورى به من ببخش كه با آن در ميان مردم راه روم، و به واسطهى آن در تاريكيها راه يابم، و از شك و شبههها روشنى يابم.
﴿9﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ ارْزُقْنِي خَوْفَ غَمِّ الْوَعِيدِ ، وَ شَوْقَ ثَوَابِ الْمَوْعُودِ حَتَّى أَجِدَ لَذَّةَ مَا أَدْعُوكَ لَهُ ، وَ كَأْبَةَ مَا أَسْتَجيِرُ بِكَ مِنْهُ
(9) خدايا! بر محمد (ص) و خاندانش (ع) درود فرست، و ترس از اندوه عذاب و شوق ثواب وعده داده شده را روزيم گردان تا لذت آنچه را كه تو را براى آن مىخوانم، و اندوه چيزى را كه از آن به تو پناه مىبرم بيابم.
﴿10﴾
اللَّهُمَّ قَدْ تَعْلَمُ مَا يُصْلِحُنِي مِنْ أَمْرِ دُنْيَايَ وَ آخِرَتِي فَكُنْ بِحَوَائِجِي حَفِيّاً .
(10) خدايا! تو آگاهى آنچه را كه امر دنيا و آخرتم را به صلاح در مىآورد، پس به درخواستهايم بسيار مهربان باش.
﴿11﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ ، وَ ارْزُقْنِي الْحَقَّ عِنْدَ تَقْصِيرِي فِي الشُّكْرِ لَكَ بِمَا أَنْعَمْتَ عَلَيَّ فِي الْيُسْرِ وَ الْعُسْرِ وَ الصِّحَّةِ وَ السَّقَمِ ، حَتَّى أَتَعَرَّفَ مِنْ نَفْسِي رَوْحَ الرِّضَا وَ طُمَأْنِينَةَ النَّفْسِ مِنِّي بِمَا يَجِبُ لَكَ فِيما يَحْدُثُ فِي حَالِ الْخَوْفِ وَ الْاَمْنِ وَ الرِّضَا وَ السُّخْطِ وَ الضَّرِّ وَ النَّفْعِ .
(11) خدايا! بر محمد (ص) و خاندانش (ع) درود فرست، و حق را روزيم گردان هنگام كوتاهيم در سپاسگزاريت به آنچه در راحتى و سختى و سلامت و بيمارى به من نعمت دادهاى، تا در خويش دريابم راحتى رضا، و آرامش نفس خود را به آنچه براى تو واجب است در آنچه پديد مىآيد در حال ترس و ايمنى، و خشنودى و خشم، و زيان و سود.
﴿12﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ ارْزُقْنِي سَلَامَةَ الصَّدْرِ مِنَ الْحَسَدِ حَتَّى لَا أَحْسُدَ أَحَداً مِنْ خَلْقِكَ عَلَى شَيْءٍ مِنْ فَضْلِكَ ، وَ حَتَّى لَا أَرَى نِعْمَةً مِنْ نِعَمِكَ عَلَى أَحَدٍ مِنْ خَلْقِكَ فِي دِينٍ أَوْ دُنْيَا أَوْ عَافِيَةٍ أَوْ تَقْوَى أَوْ سَعَةٍ أَوْ رَخَاءٍ إِلَّا رَجَوْتُ لِنَفْسِي أَفْضَلَ ذَلِكَ بِكَ وَ مِنْكَ وَحْدَكَ لَا شَريِكَ لَكَ .
(12) خدايا! بر محمد (ص) و خاندانش (ع) درود فرست، و سلامتى قلبم را از حسد روزيم گردان، تا به كسى از آفريدگانت بر چيزى از احسانت رشك نبرم، و تا نبينم نعمتى از نعمتهايت را بر هيچ يك از بندگانت در (مورد) دين يا دنيا، تندرستى يا پرهيزكارى، گشايش يا آسايش، جز آن كه بهتر از آن را به وسيله تو و از تو كه تنهايى و شريكى براى تو نيست براى خود آرزو نمايم.
﴿13﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ ارْزُقْنِي التَّحَفُّظَ مِنَ الْخَطَايَا ، وَ الِاحْتِرَاسَ مِنَ الزَّلَلِ فِي الدُّنْيَا وَ الآْخِرَةِ فِي حَالِ الرِّضَا وَ الْغَضَبِ ، حَتَّى أَكُونَ بِمَا يَرِدُ عَلَيَّ مِنْهُمَا بِمَنْزِلَةٍ سَوَاءٍ ، عَامِلًا بِطَاعَتِكَ ، مُؤْثِراً لِرِضَاكَ عَلَى مَا سِوَاهُمَا فِي الْأَوْلِيَاءِ وَ الْأَعْدَاءِ ، حَتَّى يَأْمَنَ عَدُوِّي مِنْ ظُلْمِي وَ جَوْرِي ، وَ يَاْيَسَ وَلِيِّي مِنْ مَيْلِي وَ انْحِطَاطِ هَوَايَ
(13) خدايا! بر محمد (ص) و خاندانش (ع) درود فرست، و دورى از خطاها را روزى من گردان، و (نيز) پرهيز از لغزشها را در دنيا و آخرت، در حال خشنودى و خشم، تا به آنچه از آن دو بر من روى مىآورد يكسان، (و) انجام دهندهى طاعت تو باشم، (و) در حق دوستان و دشمنان، خشنودى تو را بر غير خشنودى و طاعت تو برگزينم، تا دشمنم از ظلم و ستم من در امان باشد، و دوستم نااميد گردد از ميل و سرعتگيرى هواى نفسم،
﴿14﴾
وَ اجْعَلْنِي مِمَّنْ يَدْعُوكَ مُخْلِصاً فِي الرَّخَاءِ دُعَاءَ الُْمخْلِصِينَ الْمُضْطَرِّينَ لَكَ فِي الدُّعَاءِ ، إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ .
(14) و مرا از آنان قرار ده كه در آسايش تو را از سر اخلاص مىخوانند مانند خواندن درماندگان مخلص كه تو را مىخوانند، زيرا تو ستوده و بزرگوارى.