وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ عِنْدَ الشِّدَّةِ وَ الْجَهْدِ وَ تَعَسُّرِ الْأُمُورِ
«نيايش آن حضرت عليهالسلام، هنگام سختى، و مشقت، و فروبستگى كارها»
﴿1﴾
اللَّهُمَّ إِنَّكَ كَلَّفْتَنِي مِنْ نَفْسِي مَا أَنْتَ أَمْلَكُ بِهِ مِنِّي ، وَ قُدْرَتُكَ عَلَيْهِ وَ عَلَيَّ أَغْلَبُ مِنْ قُدْرَتِي ، فَأَعْطِنِي مِنْ نَفْسِي مَا يُرْضِيكَ عَنِّي ، وَ خُذْ لِنَفْسِكَ رِضَاهَا مِنْ نَفْسِي فِي عَافِيَةٍ .
(1) خداوندا! تو بر دوش من، در مورد (تهذيب) نفسم بار تكليفى نهادى كه تو خود به انجام آن (كه جان آدمى را به صلاح و تهذيب برسانى) تواناترى، و قدرتت بر آن و بر من، از قدرت من بيشتر است، پس چيزى كه تو را از من خوشنود مىسازد (كه لياقت و توفيق طاعت است)، به من عطا كن، و با حفظ عافيتم (بىشائبهى بلا) رضايتت را از من، دريافت نما (كه عطاى توفيق، از جانب حضرتت باشد، و آنچه مايهى خرسندى تو است، از طرف من، به انجام رسد).
﴿2﴾
اللَّهُمَّ لَا طَاقَةَ لِي بِالْجَهْدِ ، وَ لَا صَبْرَ لِي عَلَى الْبَلَاءِ ، وَ لَا قُوَّةَ لِي عَلَى الْفَقْرِ ، فَلَا تَحْظُرْ عَلَيَّ رِزْقِي ، وَ لَا تَكِلْنِي إِلَى خَلْقِكَ ، بَلْ تَفَرَّدْ بِحَاجَتِي ، وَ تَوَلَّ كِفَايَتِي .
(2) خدايا! مرا طاقت بر سختى، و شكيبائى بر بلاء، و قدرت بر تنگدستى نيست، پس روزىام را باز مدار، و مرا به آفريدگانت وا مگذار، بلكه تو خود، حاجتم را برآور، و كارم را به عهده گير،
﴿3﴾
وَ انْظُرْ إِلَيَّ وَ انْظُرْ لِي فِي جَمِيعِ أُمُورِي ، فَإِنَّكَ إِنْ وَكَلْتَنِي إِلَى نَفْسِي عَجَزْتُ عَنْهَا وَ لَمْ أُقِمْ مَا فِيهِ مَصْلَحَتُهَا ، وَ إِنْ وَكَلْتَنِي إِلَى خَلْقِكَ تَجَهَّمُونِي ، وَ إِنْ أَلْجَأْتَنِي إِلَى قَرَابَتِي حَرَمُونِي ، وَ إِنْ أَعْطَوْا أَعْطَوْا قَلِيلًا نَكِداً ، وَ مَنُّوا عَلَيَّ طَويِلاً ، وَ ذَمُّوا كَثيِراً .
(3) و مرا منظور نظرت ساز، و در همه امورم با چشم لطف، به من بنگر، زيرا تو اگر به خويشتنم واگذارى، در كارم فرو مانم، و به كارى كه مصلحتم در آن است نپردازم، و اگر مرا به آفريدگانت واگذار نمايى، روى در هم كشند و با ترشرويى به من بنگرند، و اگر به خويشاوندانم موكول فرمايى، محرومم سازند، و اگر عطا نمايند، عطائى اندك و بىبركت دهند، و منتى فراوان نهند، و نكوهش بسيار كنند.
﴿4﴾
فَبِفَضْلِكَ ، اللَّهُمَّ ، فَأَغْنِنِي ، وَ بِعَظَمَتِكَ فَانْعَشْنِي ، وَ بِسَعَتِكَ ، فَابْسُطْ يَدِي ، وَ بِمَا عِنْدَكَ فَاكْفِنِي.
(4) پس، خدايا! به فضل و احسانت مستغنىام گردان، و به دست عظمتت، زير بازويم را بگير و بر پايم دار، و با توانگرى گستردهات دستم را گشاده ساز، و به بركت آنچه نزد تو است، بىنيازم فرما.
﴿5﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ خَلِّصْنِي مِنَ الْحَسَدِ ، وَ احْصُرْنِي عَنِ الذُّنُوبِ ، وَ وَرِّعْنِي عَنِ الَْمحَارِمِ ، وَ لَا تُجَرِّئْنِي عَلَى الْمَعَاصِي ، وَ اجْعَلْ هَوَايَ عِنْدَكَ ، وَ رِضَايَ فِيما يَرِدُ عَلَيَّ مِنْكَ ، وَ بَارِكْ لِي فِيما رَزَقْتَنِي وَ فِيما خَوَّلْتَنِي وَ فِيما أَنْعَمْتَ بِهِ عَلَيَّ ، وَ اجْعَلْنِي فِي كُلِّ حَالَاتِي مَحْفُوظاً مَكْلُوءاً مَسْتُوراً مَمْنُوعاً مُعَاذاً مُجَاراً .
(5) خدايا! بر محمد و آل او رحمت فرست، و مرا از حسد برهان، و از گناهان، باز دار، و از آنچه حرام است، پرهيزم ده، و بر ارتكاب معاصى، جسورم منما، و مرغ دلم را در شاخسار عشقت، به پرواز آور، و به هر شهد و شرنگ كه از جام تقديرت در كامم مىريزد، شادم ساز، و به آنچه روزى من ساختهاى، و به من بخشيدهاى، و انعام فرمودهاى، بركت ده، و مرا در همه احوالم محفوظ، محروس، مستور (كه كسى بر بديهايم آگاه نگردد) و در پناه و امان و حمايتت نگاه دار.
﴿6﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ اقْضِ عَنِّي كُلَّ مَا أَلْزَمْتَنِيهِ وَ فَرَضْتَهُ عَلَيَّ لَكَ فِي وَجْهٍ مِنْ وُجُوهِ طَاعَتِكَ أَوْ لِخَلْقٍ مِنْ خَلْقِكَ وَ إِنْ ضَعُفَ عَنْ ذَلِكَ بَدَنِي ، وَ وَهَنَتْ عَنْهُ قُوَّتِي ، وَ لَمْ تَنَلْهُ مَقْدُرَتِي ، وَ لَمْ يَسَعْهُ مَالِي وَ لَا ذَاتُ يَدِي ، ذَكَرْتُهُ أَوْ نَسِيتُهُ .
(6) خدايا! بر محمد و آل او رحمت فرست، و مرا به انجام هر گونه طاعتى كه براى حضرتت يا يكى از آفريدگانت، بر من لازم و واجب نمودهاى، موفق دار، و اگر بدنم از انجامش ناتوان باشد، و نيرويم، از آن، سستى نشان دهد، و قدرتم به آن نرسد، و مال و سرمايهام گنجايش آن را نداشته باشد، خواه آن طاعت را به ياد داشته، يا فراموش كرده باشم،
﴿7﴾
هُوَ ، يَا رَبِّ ، مِمَّا قَدْ أَحْصَيْتَهُ عَلَيَّ وَ أَغْفَلْتُهُ أَنَا مِنْ نَفْسِي ، فَأَدِّهِ عَنِّي مِنْ جَزِيلِ عَطِيَّتِكَ وَ كَثِيرِ مَا عِنْدَكَ ، فَإِنَّكَ وَاسِعٌ كَرِيمٌ ، حَتَّى لَا يَبْقَى عَلَيَّ شَيْءٌ مِنْهُ تُرِيدُ أَنْ تُقَاصَّنِي بِهِ مِنْ حَسَنَاتِي ، أَوْ تُضَاعِفَ بِهِ مِنْ سَيِّئَاتِي يَوْمَ أَلْقَاكَ يَا رَبِّ .
(7) كه آن طاعت (و دستور)- خدايا!- از تكاليفى است كه به حساب من گذاشتهاى و من آن را از راه غفلت، ترك نمودم، پس به عطاى عظيم حضرتت و رحمت وافر نزدت، تو كه توانگرى كريمى، آن را از طرف من، ادا فرما، تا چيزى از آن، بر ذمهى من نماند كه بخواهى در قبالش- پروردگارا!- روزى كه به ملاقات تو مىآيم، از حسناتم بكاهى، يا بر سيئاتم بيفزايى.
﴿8﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ ارْزُقْنِي الرَّغْبَةَ فِي الْعَمَلِ لَكَ لآِخِرَتِي حَتَّى أَعْرِفَ صِدْقَ ذَلِكَ مِنْ قَلْبِي ، وَ حَتَّى يَكُونَ الْغَالِبُ عَلَيَّ الزُّهْدَ فِي دُنْيَايَ ، وَ حَتَّى أَعْمَلَ الْحَسَنَاتِ شَوْقاً ، وَ آمَنَ مِنَ السَّيِّئَاتِ فَرَقاً وَ خَوْفاً ، وَ هَبْ لِي نُوراً أَمْشِي بِهِ فِي النَّاسِ ، وَ أَهْتَدِي بِهِ فِي الظُّلُمَاتِ ، وَ أَسْتَضِيءُ بِهِ مِنَ الشَّكِّ وَ الشُّبُهَاتِ
(8) خدايا! بر محمد و آل او رحمت فرست، و رغبت در كار، به منظور تو، براى آخرتم روزىام فرما، بدانگونه كه صدق اين رغبت را در قلبم بيابم، و زهد و بىرغبتى (نسبت به زخارف) در دنياى من، بر من، غلبه كند، و تا كارهاى نيك را از سر شوق انجام دهم، و در سايهى پرهيز و هراس، از بديها ايمن باشم. و نورى به من ببخش كه در پرتوش، در ميان مردم، سلوك كنم، و در تاريكيها راه بيابم، و با فروغش، از ظلمت شك و شبههها (اشتباه) برهم.
﴿9﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ ارْزُقْنِي خَوْفَ غَمِّ الْوَعِيدِ ، وَ شَوْقَ ثَوَابِ الْمَوْعُودِ حَتَّى أَجِدَ لَذَّةَ مَا أَدْعُوكَ لَهُ ، وَ كَأْبَةَ مَا أَسْتَجيِرُ بِكَ مِنْهُ
(9) خدايا بر محمد و آل او رحمت فرست، و ترس اندوه عذاب، و (همچنين) شوق پاداشى را كه وعده داده شده، روزىام ساز، تا لذت آنچه تو را براى آن مىخوانم، و اندوه چيزى را كه از آن به تو پناه مىبرم، دريابم.
﴿10﴾
اللَّهُمَّ قَدْ تَعْلَمُ مَا يُصْلِحُنِي مِنْ أَمْرِ دُنْيَايَ وَ آخِرَتِي فَكُنْ بِحَوَائِجِي حَفِيّاً .
(10) خدايا! تو البته آنچه كه مايهى صلاح دنيا و آخرت من است مىدانى، پس در انجام و قضاء حوائجم عنايت و محبت فرما.
﴿11﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ ، وَ ارْزُقْنِي الْحَقَّ عِنْدَ تَقْصِيرِي فِي الشُّكْرِ لَكَ بِمَا أَنْعَمْتَ عَلَيَّ فِي الْيُسْرِ وَ الْعُسْرِ وَ الصِّحَّةِ وَ السَّقَمِ ، حَتَّى أَتَعَرَّفَ مِنْ نَفْسِي رَوْحَ الرِّضَا وَ طُمَأْنِينَةَ النَّفْسِ مِنِّي بِمَا يَجِبُ لَكَ فِيما يَحْدُثُ فِي حَالِ الْخَوْفِ وَ الْاَمْنِ وَ الرِّضَا وَ السُّخْطِ وَ الضَّرِّ وَ النَّفْعِ .
(11) خدايا بر محمد و آل محمد رحمت فرست، و چون در اداى شكر نعمتها و لطفت به من، در زمان آسايش و سختى، و تندرستى و بيمارى، كوتاهى كنم توفيق حقشناسىام ده، تا در آنچه هنگام ترس و ايمنى، و خرسندى و خشم، و زيان و سود، پيش مىآيد، نشاط رضايت خاطر و آرامشم را در انجام وظيفه نسبت به تو، بيابم.
﴿12﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ ارْزُقْنِي سَلَامَةَ الصَّدْرِ مِنَ الْحَسَدِ حَتَّى لَا أَحْسُدَ أَحَداً مِنْ خَلْقِكَ عَلَى شَيْءٍ مِنْ فَضْلِكَ ، وَ حَتَّى لَا أَرَى نِعْمَةً مِنْ نِعَمِكَ عَلَى أَحَدٍ مِنْ خَلْقِكَ فِي دِينٍ أَوْ دُنْيَا أَوْ عَافِيَةٍ أَوْ تَقْوَى أَوْ سَعَةٍ أَوْ رَخَاءٍ إِلَّا رَجَوْتُ لِنَفْسِي أَفْضَلَ ذَلِكَ بِكَ وَ مِنْكَ وَحْدَكَ لَا شَريِكَ لَكَ .
(12) خدايا بر محمد و آل او رحمت فرست، و سينهام را از حسد، پاك ساز تا به هيچ يك از آفريدگانت، به خاطر لطفى كه به آنان داشتهاى، حسد نبرم، و هيچ نعمت از نعمتهايت را بر احدى از آفريدگانت، در دين يا دنيا، يا عافيت يا تقوا، يا سعهى رزق يا آسايش، نبينم مگر آنكه براى خود، بهتر از آن را به لطفت و از جانبت- اى خداى يگانهى بىشريك!- آرزو كنم.
﴿13﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ ارْزُقْنِي التَّحَفُّظَ مِنَ الْخَطَايَا ، وَ الِاحْتِرَاسَ مِنَ الزَّلَلِ فِي الدُّنْيَا وَ الآْخِرَةِ فِي حَالِ الرِّضَا وَ الْغَضَبِ ، حَتَّى أَكُونَ بِمَا يَرِدُ عَلَيَّ مِنْهُمَا بِمَنْزِلَةٍ سَوَاءٍ ، عَامِلًا بِطَاعَتِكَ ، مُؤْثِراً لِرِضَاكَ عَلَى مَا سِوَاهُمَا فِي الْأَوْلِيَاءِ وَ الْأَعْدَاءِ ، حَتَّى يَأْمَنَ عَدُوِّي مِنْ ظُلْمِي وَ جَوْرِي ، وَ يَاْيَسَ وَلِيِّي مِنْ مَيْلِي وَ انْحِطَاطِ هَوَايَ
(13) خدايا! بر محمد و آل او رحمت فرست، و خوددارى از خطاها، و پرهيز از لغزشها را در دنيا و آخرت، در حال خوشنودى و خشم، روزىام فرما، كه در هر دو حال، يكسان بوده، به طاعتت سرگرم باشم، و دربارهى دوستان و دشمنان، رضايتت را بر غير «طاعت و خوشنودىات» ترجيح دهم، تا دشمنم، از ستم و جوزم ايمن باشد، و دوستم از اينكه (به نفع وى) از حق، منحرف شوم و به پستى ميل كنم، نااميد گردد.
﴿14﴾
وَ اجْعَلْنِي مِمَّنْ يَدْعُوكَ مُخْلِصاً فِي الرَّخَاءِ دُعَاءَ الُْمخْلِصِينَ الْمُضْطَرِّينَ لَكَ فِي الدُّعَاءِ ، إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ .
(14) و مرا از كسانى قرار ده كه تو را در حال رفاه، با همان اخلاص در دعا مىخوانند كه مخلصان مضطر در پيشگاهت دعا مىكنند، راستى كه تو، ستوده (و) بزرگوارى.