وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ عِنْدَ الشِّدَّةِ وَ الْجَهْدِ وَ تَعَسُّرِ الْأُمُورِ
از دعاهاى اوست به هنگام سختى و مشقت و دشوارى كارها
﴿1﴾
اللَّهُمَّ إِنَّكَ كَلَّفْتَنِي مِنْ نَفْسِي مَا أَنْتَ أَمْلَكُ بِهِ مِنِّي ، وَ قُدْرَتُكَ عَلَيْهِ وَ عَلَيَّ أَغْلَبُ مِنْ قُدْرَتِي ، فَأَعْطِنِي مِنْ نَفْسِي مَا يُرْضِيكَ عَنِّي ، وَ خُذْ لِنَفْسِكَ رِضَاهَا مِنْ نَفْسِي فِي عَافِيَةٍ .
(1) خدايا! مرا به تكليفى واداشتهاى كه خود بر انجام دادن آن تواناترى، و قدرت تو بر آن، بيش از من است. پس آنچه را كه مايهى خشنودى توست، عطايم كن، و مرا در حال تندرستى به كارى كه رضاى تو در آن است، وادار!
﴿2﴾
اللَّهُمَّ لَا طَاقَةَ لِي بِالْجَهْدِ ، وَ لَا صَبْرَ لِي عَلَى الْبَلَاءِ ، وَ لَا قُوَّةَ لِي عَلَى الْفَقْرِ ، فَلَا تَحْظُرْ عَلَيَّ رِزْقِي ، وَ لَا تَكِلْنِي إِلَى خَلْقِكَ ، بَلْ تَفَرَّدْ بِحَاجَتِي ، وَ تَوَلَّ كِفَايَتِي .
(2) خدايا! تاب تحمل رنج و مشقت و شكيبايى بر گرفتارى، و توانايى بر تنگدستى را ندارم. پس روزىام را از من بازمگير، و مرا به آفريدههايت وامگذار؛ بلكه تو خود، حاجتم را برآور، و كارهايم را سامان ده.
﴿3﴾
وَ انْظُرْ إِلَيَّ وَ انْظُرْ لِي فِي جَمِيعِ أُمُورِي ، فَإِنَّكَ إِنْ وَكَلْتَنِي إِلَى نَفْسِي عَجَزْتُ عَنْهَا وَ لَمْ أُقِمْ مَا فِيهِ مَصْلَحَتُهَا ، وَ إِنْ وَكَلْتَنِي إِلَى خَلْقِكَ تَجَهَّمُونِي ، وَ إِنْ أَلْجَأْتَنِي إِلَى قَرَابَتِي حَرَمُونِي ، وَ إِنْ أَعْطَوْا أَعْطَوْا قَلِيلًا نَكِداً ، وَ مَنُّوا عَلَيَّ طَويِلاً ، وَ ذَمُّوا كَثيِراً .
(3) و با نظر رحمت بر من بنگر و تو خود، كارساز من باش؛ چرا كه اگر مرا به خود وابگذارى، از به انجام رساندن آنها فرومىمانم، و آنچه را كه صلاح من در آن است، از دست مىدهم، و اگر مرا به بندگانت بسپارى، روى درهم كشيده، به خشم مىآيند، و اگر به نزديكانم وانهى، نوميدم مىكنند، و چنان كه ببخشند، اندك و ناگوار مىبخشند، و بر من منت فراوان مىنهند، و مرا نكوهش بسيار مىكنند.
﴿4﴾
فَبِفَضْلِكَ ، اللَّهُمَّ ، فَأَغْنِنِي ، وَ بِعَظَمَتِكَ فَانْعَشْنِي ، وَ بِسَعَتِكَ ، فَابْسُطْ يَدِي ، وَ بِمَا عِنْدَكَ فَاكْفِنِي.
(4) پس اى خداى من! در سايهى فضل و احسانت بىنيازم گردان، و در پرتو عظمت و شكوهت، نجاتم ده، و دستم را به توانگرى خويش بگشاى، و به آنچه در پيش توست، بىنيازم گردان!
﴿5﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ خَلِّصْنِي مِنَ الْحَسَدِ ، وَ احْصُرْنِي عَنِ الذُّنُوبِ ، وَ وَرِّعْنِي عَنِ الَْمحَارِمِ ، وَ لَا تُجَرِّئْنِي عَلَى الْمَعَاصِي ، وَ اجْعَلْ هَوَايَ عِنْدَكَ ، وَ رِضَايَ فِيما يَرِدُ عَلَيَّ مِنْكَ ، وَ بَارِكْ لِي فِيما رَزَقْتَنِي وَ فِيما خَوَّلْتَنِي وَ فِيما أَنْعَمْتَ بِهِ عَلَيَّ ، وَ اجْعَلْنِي فِي كُلِّ حَالَاتِي مَحْفُوظاً مَكْلُوءاً مَسْتُوراً مَمْنُوعاً مُعَاذاً مُجَاراً .
(5) خدايا! بر محمد و دودمانش درود فرست، و مرا از حسد ورزيدن، خلاص كن، و از گناهان، بازم بدار، و از حرامها پرهيزم ده، و جرئت و دليرى بر سركشى را از من بازگير، و خواست و خواهش مرا به نزد خويش بگردان، و به آنچه بر من روا مىدارى، خشنود، و به آنچه از تو به من مىرسد، دل خوش گردان، روزىام را مبارك كن، و نعمتهاى خويش را بر من ارزانى دار، و مرا در همه حال، از بلاها و تباهىها نگاهدار، و عيبهايم را بپوشان، و دست دشمنانم را از من دور بدار، و در پناه و امان خويش، قرارم ده!
﴿6﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ اقْضِ عَنِّي كُلَّ مَا أَلْزَمْتَنِيهِ وَ فَرَضْتَهُ عَلَيَّ لَكَ فِي وَجْهٍ مِنْ وُجُوهِ طَاعَتِكَ أَوْ لِخَلْقٍ مِنْ خَلْقِكَ وَ إِنْ ضَعُفَ عَنْ ذَلِكَ بَدَنِي ، وَ وَهَنَتْ عَنْهُ قُوَّتِي ، وَ لَمْ تَنَلْهُ مَقْدُرَتِي ، وَ لَمْ يَسَعْهُ مَالِي وَ لَا ذَاتُ يَدِي ، ذَكَرْتُهُ أَوْ نَسِيتُهُ .
(6) خدايا! بر محمد و دودمانش درود فرست، و مرا به انجام دادن طاعتها و فريضههايى كه فرمان دادهاى، توفيقم ده، و بر اداى حقوقى كه از بندگانت بر عهدهام نهادهاى، يارىام فرما؛ اگرچه توانم در اداى آنها اندك، و قدرتم محدود باشد، و يا آن كه دارايى و سرمايهام ناچيز، و دستم از اداى آنها كوتاه است؛ خواه در خاطرم باشد يا آن كه از ياد برده باشم.
﴿7﴾
هُوَ ، يَا رَبِّ ، مِمَّا قَدْ أَحْصَيْتَهُ عَلَيَّ وَ أَغْفَلْتُهُ أَنَا مِنْ نَفْسِي ، فَأَدِّهِ عَنِّي مِنْ جَزِيلِ عَطِيَّتِكَ وَ كَثِيرِ مَا عِنْدَكَ ، فَإِنَّكَ وَاسِعٌ كَرِيمٌ ، حَتَّى لَا يَبْقَى عَلَيَّ شَيْءٌ مِنْهُ تُرِيدُ أَنْ تُقَاصَّنِي بِهِ مِنْ حَسَنَاتِي ، أَوْ تُضَاعِفَ بِهِ مِنْ سَيِّئَاتِي يَوْمَ أَلْقَاكَ يَا رَبِّ .
(7) اى پروردگار من! آن تكليف و طاعتى را كه بر عهدهام نهادهاى و من، غفلت ورزيده و از ياد بردهام، تو خود، از جانب من به عطاى عظيم و از گنجينهى رحمت فراوانت ادا فرما؛ چرا كه تو گشايشگر كريمى، آن سان كه مرا از بند آنچه كه بر عهدهى من است. برهانى و از حسنات و نيكىهايم نكاهى، و در روز ديدارت بر بدىهايم نيفزايى!
﴿8﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ ارْزُقْنِي الرَّغْبَةَ فِي الْعَمَلِ لَكَ لآِخِرَتِي حَتَّى أَعْرِفَ صِدْقَ ذَلِكَ مِنْ قَلْبِي ، وَ حَتَّى يَكُونَ الْغَالِبُ عَلَيَّ الزُّهْدَ فِي دُنْيَايَ ، وَ حَتَّى أَعْمَلَ الْحَسَنَاتِ شَوْقاً ، وَ آمَنَ مِنَ السَّيِّئَاتِ فَرَقاً وَ خَوْفاً ، وَ هَبْ لِي نُوراً أَمْشِي بِهِ فِي النَّاسِ ، وَ أَهْتَدِي بِهِ فِي الظُّلُمَاتِ ، وَ أَسْتَضِيءُ بِهِ مِنَ الشَّكِّ وَ الشُّبُهَاتِ
(8) خدايا! بر محمد و دودمانش درود فرست، و شوق كوشيدن در راه تو و عمل كردن براى بفردا را روزىام گردان، و چنانم كن كه اين شوق به حقيقت را در دل خود بيابم، و چنان اشتياقى نصيبم كن كه بيزارى از دنيا بر وجودم غالب گردد، تا اين كه با اشتياق و شور، به انجام دادن كارهاى نيكو اقدام كنم، و از روى بيم و هراس، از بدىها ايمن و آسوده گردم، و فروغى تابناك، فرارويم قرار ده، تا در پرتوش در ميان مردم زندگى كنم، و به وسيلهى آن، از تاريكىها برهم، و به نورش از ترديد و اشتباه، ايمن گردم!
﴿9﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ ارْزُقْنِي خَوْفَ غَمِّ الْوَعِيدِ ، وَ شَوْقَ ثَوَابِ الْمَوْعُودِ حَتَّى أَجِدَ لَذَّةَ مَا أَدْعُوكَ لَهُ ، وَ كَأْبَةَ مَا أَسْتَجيِرُ بِكَ مِنْهُ
(9) خدايا! بر محمد و دودمانش درود فرست، و هراس اندوه عذاب، و شوق و شور پاداش را روزىام گردان تا لذت چيزى را كه براى آن تو را مىخوانم، و اندوه چيزى را كه از آن به تو پناه مىبرم، دريابم.
﴿10﴾
اللَّهُمَّ قَدْ تَعْلَمُ مَا يُصْلِحُنِي مِنْ أَمْرِ دُنْيَايَ وَ آخِرَتِي فَكُنْ بِحَوَائِجِي حَفِيّاً .
(10) خدايا! آنچه كه صلاح كار دنيا و آخرت من است، تو مىدانى. پس در برآوردن نيازهايم مهربانى كن.
﴿11﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ ، وَ ارْزُقْنِي الْحَقَّ عِنْدَ تَقْصِيرِي فِي الشُّكْرِ لَكَ بِمَا أَنْعَمْتَ عَلَيَّ فِي الْيُسْرِ وَ الْعُسْرِ وَ الصِّحَّةِ وَ السَّقَمِ ، حَتَّى أَتَعَرَّفَ مِنْ نَفْسِي رَوْحَ الرِّضَا وَ طُمَأْنِينَةَ النَّفْسِ مِنِّي بِمَا يَجِبُ لَكَ فِيما يَحْدُثُ فِي حَالِ الْخَوْفِ وَ الْاَمْنِ وَ الرِّضَا وَ السُّخْطِ وَ الضَّرِّ وَ النَّفْعِ .
(11) خدايا! بر محمد و دودمانش درود فرست، و هنگام كوتاهى در وظيفهى شكرگزار از نعمتهايى كه در آسايش و بلا، و در سلامت و بيمارى به من ارزانى داشتهاى، حقيقت را روزىام گردان، تا در هر حال: در هراس و امنيت، و در خشنودى و خشم، و در زيان و سود، در درون خويش، احساس آرامش و رضايت كنم!
﴿12﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ ارْزُقْنِي سَلَامَةَ الصَّدْرِ مِنَ الْحَسَدِ حَتَّى لَا أَحْسُدَ أَحَداً مِنْ خَلْقِكَ عَلَى شَيْءٍ مِنْ فَضْلِكَ ، وَ حَتَّى لَا أَرَى نِعْمَةً مِنْ نِعَمِكَ عَلَى أَحَدٍ مِنْ خَلْقِكَ فِي دِينٍ أَوْ دُنْيَا أَوْ عَافِيَةٍ أَوْ تَقْوَى أَوْ سَعَةٍ أَوْ رَخَاءٍ إِلَّا رَجَوْتُ لِنَفْسِي أَفْضَلَ ذَلِكَ بِكَ وَ مِنْكَ وَحْدَكَ لَا شَريِكَ لَكَ .
(12) خدايا! بر محمد و دودمانش درود فرست، و سينهام را از حسد، پاك كن تا بر هيچ يك از بندگانت بر نعمتهايى كه به آنها ارزانى داشتهاى، رشك نبرم، و به نگاه حسرت ننگرم، و هيچ نعمتى از نعمتهايت، مادى يا معنوى، عافيت طلبى يا پرواپيشگى و فراخى يا آسايش را نبينم، جز اين كه برتر از آنها را، از سوى تو كه يگانهى بىانبازى، آرزو كنم!
﴿13﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ ارْزُقْنِي التَّحَفُّظَ مِنَ الْخَطَايَا ، وَ الِاحْتِرَاسَ مِنَ الزَّلَلِ فِي الدُّنْيَا وَ الآْخِرَةِ فِي حَالِ الرِّضَا وَ الْغَضَبِ ، حَتَّى أَكُونَ بِمَا يَرِدُ عَلَيَّ مِنْهُمَا بِمَنْزِلَةٍ سَوَاءٍ ، عَامِلًا بِطَاعَتِكَ ، مُؤْثِراً لِرِضَاكَ عَلَى مَا سِوَاهُمَا فِي الْأَوْلِيَاءِ وَ الْأَعْدَاءِ ، حَتَّى يَأْمَنَ عَدُوِّي مِنْ ظُلْمِي وَ جَوْرِي ، وَ يَاْيَسَ وَلِيِّي مِنْ مَيْلِي وَ انْحِطَاطِ هَوَايَ
(13) خدايا، بر محمد و دودمانش درود فرست، و دورى از خطاها و اجتناب از لغزشها را در دنيا و آخرت، در رضا و خشم، روزىام فرما، تا آنچه كه بر من وارد مىشود، در نظرم يكسان نمايد، و در اطاعت و بندگى تو باشم، و دربارهى دوستان و دشمنانت آنچه را كه رضاى تو در آن است، برگزينم، تا دشمنم از ستم و جور من در امان باشد، و دوستم از اين كه دربارهى او از راه حق منحرف شوم و دل به هواى نفس او بسپارم، نوميد گردد.
﴿14﴾
وَ اجْعَلْنِي مِمَّنْ يَدْعُوكَ مُخْلِصاً فِي الرَّخَاءِ دُعَاءَ الُْمخْلِصِينَ الْمُضْطَرِّينَ لَكَ فِي الدُّعَاءِ ، إِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ .
(14) و مرا از كسانى قرار ده كه در رفاه و آسايش، تنها تو را خالصانه مىخواهد، چونان خواندن خالصان بيچاره و درمانده؛ چرا كه تو ستوده و بزرگوارى!