وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ فِي الْمَعُونَةِ عَلَي قَضَاءِ الدَّيْنِ
هنگامى كه امام سجاد مبتلا به قرضدارى مىگرديد براى اداء دين به اين دعا با خدا راز و نياز مىكرد
﴿1﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ هَبْ لِيَ الْعَافِيَةَ مِنْ دَيْنٍ تُخْلِقُ بِهِ وَجْهِي ، وَ يَحَارُ فِيهِ ذِهْنِي ، وَ يَتَشَعَّبُ لَهُ فِكْرِي ، وَ يَطُولُ بِمُمَارَسَتِهِ شُغْلِي
(1) پروردگارا درود فرست بر محمد و آل پاكش و مرا از رنج و غم دين عافيت بخش (يعنى دينم را ادا فرما تا غم و اندوه دل به دل به آسايش خاطر گردد) دين آبرويم را مىكاهد (و رخسارم را فرسوده مىدارد) و ذهنم را پريشان و فكرم را متفرق مىسازد و شدت اهتمام و توجه خاطر به قرضمندى شغل و كارم بطىء و طولانى مىشود (يعنى كارى را كه بايد در يك روز انجام دهم بواسطه هم و غم دين بسا يك هفته طول مىكشد)
﴿2﴾
وَ أَعُوذُ بِكَ ، يَا رَبِّ ، مِنْ هَمِّ الدَّيْنِ وَ فِكْرِهِ ، وَ شُغْلِ الدَّيْنِ وَ سَهَرِهِ ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ أَعِذْنِي مِنْهُ ، وَ أَسْتَجِيرُ بِكَ ، يَا رَبِّ ، مِنْ ذِلَّتِهِ فِي الْحَيَاةِ ، وَ مِنْ تَبِعَتِهِ بَعْدَ الْوَفَاةِ ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ أَجِرْني مِنْهُ بِوُسْعٍ فَاضِلٍ أَوْ كَفَافٍ وَاصِلٍ .
(2) اى خداى من به تو از هم و غم قرضمندى و از فكر و خيال دين و بيدارى شب از غصه آن پناه مىبرم. پروردگارا درود فرست بر محمد و آل پاكش و مرا از رنج و غصهى دين پناه ده و باز اى خدا مرا از ذلت و خوارى آن در حيوه دنيا و از عقوبت آن در دار آخرت در پناه خود بدار و درود فرست بر محمد و آل پاكش و مرا به وسعت فزون (از حد كفاف) يا دارائى به حد كفاف از غصهى دين پناه بخش.
﴿3﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ احْجُبْنِي عَنِ السَّرَفِ وَ الِازْدِيَادِ ، وَ قَوِّمْنِي بِالْبَذْلِ وَ الِاقْتِصَادِ ، وَ عَلِّمْنِي حُسْنَ التَّقْدِيرِ ، وَ اقْبِضْنِي بِلُطْفِكَ عَنِ التَّبْذِيرِ ، وَ أَجْرِ مِنْ أَسْبَابِ الْحَلَالِ أَرْزَاقِي ، وَ وَجِّهْ فِي أَبْوَابِ الْبِرِّ إِنْفَاقِي ، وَ ازْوِ عَنِّي مِنَ الْمَالِ مَا يُحْدِثُ لِي مَخِيلَةً أَوْ تَاَدِّياً اِلَي بَغْيٍ أَوْ مَا أتَعَقَّبُ مِنْهُ طُغْيَاناً .
(3) خدايا درود فرست بر محمد و آل پاكش و مرا (در امور زندگانى) از اسراف و زيادهروى باز دار و به بذل و بخشش به فقيران و مستحقان و به اقتصاد و ميانه روى در معاش استوار ساز (يعنى مرا به زندگانى به اقتصاد و بذل و بخشش به فقرا پيوسته موفق گردان) و حسن تقدير (يعنى نظم و ترتيب نيكو به قدر و اندازه معتدل در امر معاش) به الهام خود بياموز و به لطف و كرم خود مرا از تبذير و اسراف نگاهدار و از اسباب و وسيلههاى حلال رزق و روزيهاى ما را كفايت فرما (تا به طريق حرام كسب روزى نكنيم) و به راه خير و احسان انفاق و بخششم را روى آور (يعنى مرا توفيق ده كه به راه رضا و خشنودى خدا و احسان به نيكان فقرا با اخلاص و بىريا مالم را انفاق كنم نه به راه هوا و هوس و خودنمائى و ريا كه هيچ اجر در انفاق ريائى و هوسرانى نخواهد بود)
و (اى خدا) مال و ثروتى كه ايجاد كبر و غرور كند يا منجر به كبر و غرور شود يا موجب طغيان و كفران و خودسرى گردد آن مال و ثروت را از من دور دار
﴿4﴾
اللَّهُمَّ حَبِّبْ إِلَيَّ صُحْبَةَ الْفُقَرَاءِ ، وَ أَعِنِّي عَلَى صُحْبَتِهِمْ بِحُسْنِ الصَّبْرِ
(4) اى خداى من صحبت و رفاقت فقيران را محبوب من گردان و مرا بر دوستى و رفاقتشان با حسن (اخلاق و حلم و) صبر مويد و موفق بدار (تا اگر بر من امرى شاق و كارى مشكل در راه رفاقت ايشان پيش آيد و رنج و زيانى و خرج و اعانهاى بر آنها لازم شد تحمل كنم و رنج و خرج بر آنان را دخل و راحت شمارم و دست از رفاقتشان برندارم)
﴿5﴾
وَ مَا زَوَيْتَ عَنِّي مِنْ مَتَاعِ الدُّنْيَا الْفَانِيَةِ فَاذْخَرْهُ لِي فِي خَزَائِنِكَ الْبَاقِيَةِ
(5) و اى خدا هر آنچه كه از متاع و مال دنياى فانى كه (ناچيز است) از من باز گرفتى آن را در خزينههاى (رحمت و الطاف) باقى ابدى خود براى عالم آخرتم ذخيره ساز
﴿6﴾
وَ اجْعَلْ مَا خَوَّلْتَنِي مِنْ حُطَامِهَا ، وَ عَجَّلْتَ لِي مِنْ مَتَاعِهَا بُلْغَةً إِلَى جِوَارِكَ وَ وُصْلَةً إِلَى قُرْبِكَ وَ ذَرِيعَةً إِلَى جَنَّتِكَ ، إِنَّكَ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ ، وَ أَنْتَ الْجَوَادُ الْكَرِيمُ .
(6) و هم آنچه از حطام دنيا (يعنى از نعم فانى نابود شدنى دنيا) به من معجلا عطا فرمودى آن را نيز (در راه طاعتت) وسيله بلوغ من به جوار حضرتت شود گردان و واسطهى نيل به مقام قرب خود و وصول به بهشت رضوان خويش به كرمت قرار ده كه توئى اى خداى من صاحب فضل و كرم بزرگ و عطا بخش بىعوض و داراى كرم و رحمت بىپايان.