وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ فِي يَوْمِ الْفِطْرِ إِذَا انْصَرَفَ مِنْ صَلَاتِهِ قَامَ قَائِماً ثُمَّ اسْتَقْبَلَ الْقِبْلَةَ ، وَ فِي يَوْمِ الْجُمُعَةِ ، فَقَالَ
نيايش چهل و ششم
دعاي آن حضرت است در روز عيد فطر و روز جمعه.
چون از نماز بازمي گشت روي به قبله مي ايستاد و اين دعا مي خواند.
﴿1﴾
يَا مَنْ يَرْحَمُ مَنْ لَا يَرْحَمُهُ الْعِبَادُ
(1) اى خداوندى كه رحمت مىآورى بر آن كس كه بندگان تو بر او رحمت نمىآورند.
﴿2﴾
وَ يَا مَنْ يَقْبَلُ مَنْ لَا تَقْبَلُهُ الْبِلَادُ
(2) اى خداوندى كه مىپذيرى آن را كه راندهى هر شهر و ديار است.
﴿3﴾
وَ يَا مَنْ لَا يَحْتَقِرُ أَهْلَ الْحَاجَةِ إِلَيْهِ
(3) اى خداوندى كه تحقير نمىكنى آنان را كه دست نياز به سوى تو دراز كنند.
﴿4﴾
وَ يَا مَنْ لَا يُخَيِّبُ الْمُلِحِّينَ عَلَيْهِ .
(4) اى خداوندى كه نوميد نمىگردانى آنان را كه به اصرار از تو چيزى خواهند.
﴿5﴾
وَ يَا مَنْ لَا يَجْبَهُ بِالرَّدِّ أَهْلَ الدَّالَّةِ عَلَيْهِ
(5) اى خداوندى كه از درگاه خود نمىرانى آنان را كه در خواهندگى دليرى مىكنند.
﴿6﴾
وَ يَا مَنْ يَجْتَبِي صَغِيرَ مَا يُتْحَفُ بِهِ ، وَ يَشْكُرُ يَسِيرَ مَا يُعْمَلُ لَهُ .
(6) اى خداوندى كه واپس نمىزنى ارمغانى را كه به پيشگاهت آرند، هر چند خرد و بىمقدار باشد، و هيچ كارى را بىاجر نمىگذارى، هر چند ناچيز باشد.
﴿7﴾
وَ يَا مَنْ يَشْكُرُ عَلَى الْقَلِيلِ وَ يُجَازِي بِالْجَلِيلِ
(7) اى خداوندى كه اندك عملى را مىپذيرى و بر آن پاداش بزرگ مىدهى.
﴿8﴾
وَ يَا مَنْ يَدْنُو إِلَى مَنْ دَنَا مِنْهُ .
(8) اى خداوندى كه نزديك مىشوى به هر كس كه به تو نزديك گردد.
﴿9﴾
وَ يَا مَنْ يَدْعُو إِلَى نَفْسِهِ مَنْ أَدْبَرَ عَنْهُ .
(9) اى خداوندى كه به نزد خود فرامىخوانى آن كس را كه از تو روى گردانيده است.
﴿10﴾
وَ يَا مَنْ لَا يُغَيِّرُ النِّعْمَةَ ، وَ لَا يُبَادِرُ بِالنَّقِمَةِ .
(10) اى خداوندى كه نعمت خود ديگرگون نكنى و در كيفر گنهكاران شتاب نورزى.
﴿11﴾
وَ يَا مَنْ يُثْمِرُ الْحَسَنَةَ حَتَّى يُنْمِيَهَا ، وَ يَتَجَاوَزُ عَنِ السَّيِّئَةِ حَتَّى يُعَفِّيَهَا .
(11) اى خداوندى كه نهال نيكى را مىپرورى تا به ثمر نشيند و از گناهان عفو مىكنى تا يكسره از ميان بروند.
﴿12﴾
انْصَرَفَتِ الآْمَالُ دُونَ مَدَى كَرَمِكَ بِالْحَاجَاتِ ، وَ امْتَلَأَتْ بِفَيْضِ جُودِكَ أَوْعِيَةُ الطَّلِبَاتِ ، وَ تَفَسَّخَتْ دُونَ بُلُوغِ نَعْتِكَ الصِّفَاتُ ، فَلَكَ الْعُلُوُّ الْأَعْلَى فَوْقَ كُلِّ عَالٍ ، وَ الْجَلَالُ الْأَمْجَدُ فَوْقَ كُلِّ جَلَالٍ .
(12) آرزوها پيش از آنكه عرصهى كرم تو پيمايند، روا شده بازگشتند و كاسههاى حاجت حاجتمندان از فيض جود تو لبالب گرديد و اوصاف را پيش از آنكه به حقيقت تو رسند رشته از هم بگسيخت. تو راست فراترين فرازها فراتر از هر فراروندهاى، و تو راست بزرگترين جلالتها، برتر از هر جلالتى.
﴿13﴾
كُلُّ جَلِيلٍ عِنْدَكَ صَغِيرٌ ، وَ كُلُّ شَرِيفٍ فِي جَنْبِ شَرَفِكَ حَقِيرٌ ، خَابَ الْوَافِدُونَ عَلَى غَيْرِكَ ، وَ خَسِرَ الْمُتَعَرِّضُونَ إِ لَّا لَكَ ، وَ ضَاعَ الْمُلِمُّونَ إِلَّا بِكَ ، وَ أَجْدَبَ الْمُنْتَجِعُونَ إِلَّا مَنِ انْتَجَعَ فَضْلَكَ
(13) هر صاحب جلالت در برابر جلالت تو خرد است و هر شريف در جوار شرف تو حقير. آنان كه رخت به آستان ديگرى جز آستان تو كشيدند، نوميد شدند و آنان كه به درگاهى جز درگاه تو روى نهادند زيانمند گرديدند و آنان كه جز به تو پرداختند تباه گشتند و آنان كه در طلب قوت نه به صحراى فضل تو آمدند به قحطسال گرفتار شدند.
﴿14﴾
بَابُكَ مَفْتُوحٌ لِلرَّاغِبِينَ ، وَ جُودُكَ مُبَاحٌ لِلسَّائِلِينَ ، وَ إِغَاثَتُكَ قَرِيبَةٌ مِنَ الْمُسْتَغِيثِينَ .
(14) بار خدايا، درگاه تو به روى خواهندگان گشوده است و عطايت سائلان را رايگان است و فريادرسيت فريادخواهان را نزديك.
﴿15﴾
لَا يَخِيبُ مِنْكَ الآْمِلُونَ ، وَ لَا يَيْأَسُ مِنْ عَطَائِكَ الْمُتَعَرِّضُونَ ، وَ لَا يَشْقَى بِنَقِمَتِكَ الْمُسْتَغْفِرُونَ .
(15) اميدواران از تو نوميد نشوند و جويندگان از عطاى تو مايوس نگردند و آمرزش خواهان از عقوبتت به شقاوت نيفتند.
﴿16﴾
رِزْقُكَ مَبْسُوطٌ لِمَنْ عَصَاكَ ، وَ حِلْمُكَ مُعْتَرِضٌ لِمَنْ نَاوَاكَ ، عَادَتُكَ الْإِحْسَانُ إِلَى الْمُسِيئِينَ ، وَ سُنَّتُكَ الْإِبْقَاءُ عَلَى الْمُعْتَدِينَ حَتَّى لَقَدْ غَرَّتْهُمْ أَنَاتُكَ عَنِ الرُّجُوعِ ، وَ صَدَّهُمْ إِمْهَالُكَ عَنِ النُّزُوعِ .
(16) اى خداوند خوان نعمتت براى آنان كه نافرمانيت كنند گسترده است. و بردباريت در حق آنان كه با تو خصومت ورزند مهياست. نيكى در حق بدان شيوهى توست و شفقت بر متجاوزان سنت تو. آنسان كه درنگ كردن تو در مواخذت، ايشان را فريفته است كه توبه نكنند و مهلت دادن تو آنان را از گرايش به تو بازداشته است.
﴿17﴾
وَ إِنَّمَا تَأَنَّيْتَ بِهِمْ لِيَفِيؤُوا إِلَى أَمْرِكَ ، وَ أَمْهَلْتَهُمْ ثِقَةً بِدَوَامِ مُلْكِكَ ، فَمَنْ كَانَ مِنْ أَهْلِ السَّعَادَةِ خَتَمْتَ لَهُ بِهَا ، وَ مَنْ كَانَ مِنْ أَهْلِ الشَّقَاوَةِ خَذَلْتَهُ لَهَا .
(17) و حال آنكه در كيفر آنان درنگ كردهاى تا مگر به فرمان تو سر نهند، و آن را كه مهلت عنايت كردهاى از آن روست كه به دوام ملك خود اعتماد دارى. پس هر كس كه سزاوار سعادت باشد روزگارش به سعادت پايان يابد و هر كه سزاوار شقاوت بود به شقاوتش خوار خواهى ساخت.
﴿18﴾
كُلُّهُمْ صَائِرُونَ ، إِلَى حُكْمِكَ ، وَ اُمُورُهُمْ آئِلَةٌ إِلَى أَمْرِكَ ، لَمْ يَهِنْ عَلَى طُولِ مُدَّتِهِمْ سُلْطَانُكَ ، وَ لَمْ يَدْحَضْ لِتَرْكِ مُعَاجَلَتِهِمْ بُرْهَانُكَ .
(18) همه بر مقتضاى حكم تو شوند هر چه شوند و بازگشت امورشان به توست. هر چند زمان سركشيشان به دراز كشد از سلطهى تو فرونخواهد كاست و چون در بازخواستشان شتاب نكنى حجت تو باطل نگردد،
﴿19﴾
حُجَّتُكَ قَائِمَةٌ لَا تُدْحَضُ ، وَ سُلْطَانُكَ ثَابِتٌ لَا يَزُولُ ، فَالْوَيْلُ الدَّائِمُ لِمَنْ جَنَحَ عَنْكَ ، وَ الْخَيْبَةُ الْخَاذِلَةُ لِمَنْ خَابَ مِنْكَ ، وَ الشَّقَاءُ الْأَشْقَى لِمَنِ اغْتَرَّ بِكَ .
(19) كه حجت تو پاى بر جاى است و بطلان ناپذير و سلطهى تو ثابت است و بىزوال. پس واى بر كسى كه از تو رخ برتافته و خوارى و نوميدى كسى راست كه از تو نوميد گردد و بدترين شوربختى نصيب كسى است كه به حلم تو فريفته آيد.
﴿20﴾
مَا أَكْثَرَ تَصَرُّفَهُ فِي عَذَابِكَ ، وَ مَا أَطْوَلَ تَرَدُّدَهُ فِي عِقَابِكَ ، وَ مَا أَبْعَدَ غَايَتَهُ مِنَ الْفَرَجِ ، وَ مَا أَقْنَطَهُ مِنْ سُهُولَةِ الَْمخْرَجِ عَدْلًا مِنْ قَضَائِكَ لَا تَجُورُ فِيهِ ، وَ إِنْصَافاً مِنْ حُكْمِكَ لَا تَحِيفُ عَلَيْهِ .
(20) در چنين حالتى چنين كسى چه بسيار عذابهاى گونهگون كه خواهد چشيد و چه زمانهاى دراز كه در وادى عقاب تو سرگردان خواهد ماند و ميان او و سرآمدن اندوهش چه فاصلهاى بعيد است و به رهايى از تنگنايى كه در آن افتاده هيچ اميدش نيست. اى خداوند همهى اينها كه مىكنى بر مقتضاى عدالت و انصاف توست كه در آن نه جور بر كس كنى نه ستم بر كس روا دارى.
﴿21﴾
فَقَدْ ظَاهَرْتَ الْحُجَجَ ، وَ أَبْلَيْتَ الْأَعْذَارَ ، وَ قَدْ تَقَدَّمْتَ بِالْوَعِيدِ ، وَ تَلَطَّفْتَ فِي التَّرْغِيبِ ، وَ ضَرَبْتَ الْأَمْثَالَ ، وَ أَطَلْتَ الْإِمْهَالَ ، وَ أَخَّرْتَ وَ أَنْتَ مُسْتَطِيعٌ لِلمُعَاجَلَةِ ، وَ تَأَنَّيْتَ وَ أَنْتَ مَلِيءٌ بِالْمُبَادَرَةِ
(21) بار خدايا، تو حجتهاى خود در پى يكديگر و به يارى يكديگر اقامه كردهاى و دليلهاى خود از ديرباز آشكار ساختهاى و پيش از اين مردم را از عذاب خود بيم دادهاى و از روى تلطف ترغيب كردهاى و مثالها آوردهاى و مهلتهاى دراز دادهاى و عذاب خود به تاخير افكندهاى هر چند ياراى شتابت بود و در كار مواخذت درنگ ورزيدهاى هر چند ياراى تعجيلت بود.
﴿22﴾
لَمْ تَكُنْ أَنَاتُكَ عَجْزاً ، وَ لَا إِمْهَالُكَ وَهْناً ، وَ لَا إِمْسَاكُكَ غَفْلَةً ، وَ لَا انْتِظَارُكَ مُدَارَاةً ، بَلْ لِتَكُونَ حُجَّتُكَ أَبْلَغَ ، وَ كَرَمُكَ أَكْمَلَ ، وَ إِحْسَانُكَ أَوْفَى ، وَ نِعْمَتُكَ أَتَمَّ ، كُلُّ ذَلِكَ كَانَ وَ لَمْ تَزَلْ ، وَ هُوَ كَائِنٌ وَ لَا تَزَالُ .
(22) نه درنگ ورزيدنت از روى ناتوانى بوده است و نه مهلت دادنت نشانهى سستى. اگر از مواخذت دست بازداشتهاى، نه از روى غفلت بوده و اگر حكم خود به تعويق افكندهاى، نه از روى مدارا. بلكه تا حجتت رساتر افتد و كرمت كاملتر و احسانت وافىتر و نعمتت تمامتر نمايان شود. همهى اينها بوده است و همواره هست و خواهد بود.
﴿23﴾
حُجَّتُكَ أَجَلُّ مِنْ أَنْ تُوصَفَ بِكُلِّهَا ، وَ مَجْدُكَ أَرْفَعُ مِنْ أَنْ يُحَدَّ بِكُنْهِهِ ، وَ نِعْمَتُكَ أَكْثَرُ مِنْ أَنْ تُحْصَى بِأَسْرِهَا ، وَ إِحْسَانُكَ أَكْثَرُ مِنْ أَنْ تُشْكَرَ عَلَى أَقَلِّهِ
(23) اى خداوند، حجت تو فراتر از آن است كه همهاش به وصف گنجد و مجد و بزرگيت برتر از آن است كه كس به كنه آن رسد و نعمتت بيشتر از آن است كه در شمار آيد و احسانت افزونتر از آن است كه كمترين آن را شكر توان گفت.
﴿24﴾
وَ قَدْ قَصَّرَ بِيَ السُّكُوتُ عَنْ تَحْمِيدِكَ ، وَ فَهَّهَنِيَ الْإِمْسَاكُ عَنْ تَمْجِيدِكَ ، وَ قُصَارَايَ الْإِقْرَارُ بِالْحُسُورِ ، لَا رَغْبَةً يَا إِلَهِي بَلْ عَجْزاً .
(24) بار خدايا، خاموشى مىگزينم، كه از ستايشگريت ناتوانم و زبان برمىبندم، كه از تمجيد و تكريمت عاجزم. اى خداى من، نهايت كوشش من اعتراف به درماندگى من است، نه آنكه نخواهم، كه نمىتوانم.
﴿25﴾
فَهَا أَنَا ذَا أَؤُمُّكَ بِالْوِفَادَةِ ، وَ أَسْأَلُكَ حُسْنَ الرِّفَادَةِ ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ اسْمَعْ نَجْوَايَ ، وَ اسْتَجِبْ دُعَائِي ، وَ لَا تَخْتِمْ يَوْمِي بِخَيْبَتِي ، وَ لَا تَجْبَهْنِي بِالرَّدِّ فِي مَسْأَلَتِي ، وَ أَكْرِمْ مِنْ عِنْدِكَ مُنْصَرَفِي ، وَ تُرِيدُ مُنْقَلَبِي ، إِنَّكَ غَيْرُ ضَائِقٍ بِمَا تُرِيدُ ، وَ لَا عَاجِزٍ عَمَّا تُسْأَلُ ، وَ أَنْتَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ، وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ .
(25) بار خدايا، اين منم كه آهنگ درگاه تو كردهام و خواهم كه احسان و فضل نيكوى خويش از من دريغ ندارى. پس بر محمد و خاندانش درود بفرست و زمزمهى مناجات مرا بشنو و دعاى مرا اجابت كن و امروز مرا با نوميدى من به پايان مرسان و در برابر خواستههايم دست رد به سينهى من مزن. اگر از نزد تو بازمىگردم يا به سوى تو مىآيم، در هر حال گراميم دار، كه تو در گزاردن كارهايت به تنگنا نمىافتى و از اداى آنچه از تو خواهند ناتوان نيستى. تو بر هر كار قادرى. و لا حول و لا قوه الا بالله العلى العظيم.