وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ فِي يَوْمِ الْفِطْرِ إِذَا انْصَرَفَ مِنْ صَلَاتِهِ قَامَ قَائِماً ثُمَّ اسْتَقْبَلَ الْقِبْلَةَ ، وَ فِي يَوْمِ الْجُمُعَةِ ، فَقَالَ
از دعاهاى آن حضرت است در روز عيد فطر و روز جمعه هنگامى كه از نماز فارغ مىشد، رو به قبله مىايستاد و اين دعا مىخواند
﴿1﴾
يَا مَنْ يَرْحَمُ مَنْ لَا يَرْحَمُهُ الْعِبَادُ
(1) اى كه رحم مىكنى بر كسى كه بندگان بر او رحم نمىكنند.
﴿2﴾
وَ يَا مَنْ يَقْبَلُ مَنْ لَا تَقْبَلُهُ الْبِلَادُ
(2) و اى كه مىپذيرى كسى را كه سرزمينها او را نمىپذيرند.
﴿3﴾
وَ يَا مَنْ لَا يَحْتَقِرُ أَهْلَ الْحَاجَةِ إِلَيْهِ
(3) و اى كه گدايان خويش را تحقير نمىكنى.
﴿4﴾
وَ يَا مَنْ لَا يُخَيِّبُ الْمُلِحِّينَ عَلَيْهِ .
(4) و اى كه اصرار كنندگان درگاهت را نوميد نمىسازى.
﴿5﴾
وَ يَا مَنْ لَا يَجْبَهُ بِالرَّدِّ أَهْلَ الدَّالَّةِ عَلَيْهِ
(5) و اى كه دست رد بر سينه گستاخان جسور بر خود نمىزنى.
﴿6﴾
وَ يَا مَنْ يَجْتَبِي صَغِيرَ مَا يُتْحَفُ بِهِ ، وَ يَشْكُرُ يَسِيرَ مَا يُعْمَلُ لَهُ .
(6) و اى كه تحفه كوچك را برمىگزينى، و اندك عملى را كه براى تو انجام شود سپاس مىدارى.
﴿7﴾
وَ يَا مَنْ يَشْكُرُ عَلَى الْقَلِيلِ وَ يُجَازِي بِالْجَلِيلِ
(7) و اى كه عمل كم را سپاس مىدارى و پاداش بزرگ عطا مىكنى.
﴿8﴾
وَ يَا مَنْ يَدْنُو إِلَى مَنْ دَنَا مِنْهُ .
(8) و اى كه به هر كس به تو نزديك شود نزديك مىشوى.
﴿9﴾
وَ يَا مَنْ يَدْعُو إِلَى نَفْسِهِ مَنْ أَدْبَرَ عَنْهُ .
(9) و اى كه فراريان از خود را به سوى خود مىخوانى.
﴿10﴾
وَ يَا مَنْ لَا يُغَيِّرُ النِّعْمَةَ ، وَ لَا يُبَادِرُ بِالنَّقِمَةِ .
(10) و اى كه نعمت را تغيير نمىدهى، و در انتقام شتاب نمىورزى.
﴿11﴾
وَ يَا مَنْ يُثْمِرُ الْحَسَنَةَ حَتَّى يُنْمِيَهَا ، وَ يَتَجَاوَزُ عَنِ السَّيِّئَةِ حَتَّى يُعَفِّيَهَا .
(11) و اى كه نيكى را بار مىآورى تا زيادش كنى، و از بدى مىگذرى تا به كلى محوش سازى.
﴿12﴾
انْصَرَفَتِ الآْمَالُ دُونَ مَدَى كَرَمِكَ بِالْحَاجَاتِ ، وَ امْتَلَأَتْ بِفَيْضِ جُودِكَ أَوْعِيَةُ الطَّلِبَاتِ ، وَ تَفَسَّخَتْ دُونَ بُلُوغِ نَعْتِكَ الصِّفَاتُ ، فَلَكَ الْعُلُوُّ الْأَعْلَى فَوْقَ كُلِّ عَالٍ ، وَ الْجَلَالُ الْأَمْجَدُ فَوْقَ كُلِّ جَلَالٍ .
(12) اميد و آرزوها پيش از پايان كرمت حاجت روا بازمىگردند، و ظرف خواستهها از ريزش جودت پر مىشوند، و توصيفها پيش از رسيدن به حقيقت وصفت از هم مىپاشند؛ پس تو راست بالاترين برترى فوق هر برتر، و تو راست ارجمندترين شكوه فوق هر شكوه.
﴿13﴾
كُلُّ جَلِيلٍ عِنْدَكَ صَغِيرٌ ، وَ كُلُّ شَرِيفٍ فِي جَنْبِ شَرَفِكَ حَقِيرٌ ، خَابَ الْوَافِدُونَ عَلَى غَيْرِكَ ، وَ خَسِرَ الْمُتَعَرِّضُونَ إِ لَّا لَكَ ، وَ ضَاعَ الْمُلِمُّونَ إِلَّا بِكَ ، وَ أَجْدَبَ الْمُنْتَجِعُونَ إِلَّا مَنِ انْتَجَعَ فَضْلَكَ
(13) هر بزرگى در برابر تو كوچك است، و هر شريفى در برابر شرف تو حقير است؛ آنان كه بر غير تو درآمدند نوميد و تهيدست ماندند، و آنان كه سر راه غير تو نشستند زيان ديدند، و آنان كه سراغ غير تو رفتند ضايع شدند، و آنان كه سرزمين خرمى غير سرزمين خرم فضل تو جستند به قحطى دچار گشتند.
﴿14﴾
بَابُكَ مَفْتُوحٌ لِلرَّاغِبِينَ ، وَ جُودُكَ مُبَاحٌ لِلسَّائِلِينَ ، وَ إِغَاثَتُكَ قَرِيبَةٌ مِنَ الْمُسْتَغِيثِينَ .
(14) در خانهات به روى علاقمندان باز، و جود و بخششت براى درخواست كنندگان روا، و فريادرسى تو به فرياد خواهان نزديك است.
﴿15﴾
لَا يَخِيبُ مِنْكَ الآْمِلُونَ ، وَ لَا يَيْأَسُ مِنْ عَطَائِكَ الْمُتَعَرِّضُونَ ، وَ لَا يَشْقَى بِنَقِمَتِكَ الْمُسْتَغْفِرُونَ .
(15) آرزومندان از درگاهت نوميد نگردند، و آنان كه بر سر راهت نشينند از عطايت مأيوس نشوند، و آمرزش خواهان به سبب كيفرت به بدبختى نرسند.
﴿16﴾
رِزْقُكَ مَبْسُوطٌ لِمَنْ عَصَاكَ ، وَ حِلْمُكَ مُعْتَرِضٌ لِمَنْ نَاوَاكَ ، عَادَتُكَ الْإِحْسَانُ إِلَى الْمُسِيئِينَ ، وَ سُنَّتُكَ الْإِبْقَاءُ عَلَى الْمُعْتَدِينَ حَتَّى لَقَدْ غَرَّتْهُمْ أَنَاتُكَ عَنِ الرُّجُوعِ ، وَ صَدَّهُمْ إِمْهَالُكَ عَنِ النُّزُوعِ .
(16) سفره روزيت براى گنهكارانت گسترده است، و بردبارى تو سر راه ستيزندگانت نشسته است. عادت تو احسان به بدكاران است، و روش تو مهربانى با تجاوزگران، تا جايى كه درنگ و بردبارى تو آنان را از توبه و بازگشت فريب داده، و مهلت دادنت آنان را از دست كشيدن از گناه بازداشته.
﴿17﴾
وَ إِنَّمَا تَأَنَّيْتَ بِهِمْ لِيَفِيؤُوا إِلَى أَمْرِكَ ، وَ أَمْهَلْتَهُمْ ثِقَةً بِدَوَامِ مُلْكِكَ ، فَمَنْ كَانَ مِنْ أَهْلِ السَّعَادَةِ خَتَمْتَ لَهُ بِهَا ، وَ مَنْ كَانَ مِنْ أَهْلِ الشَّقَاوَةِ خَذَلْتَهُ لَهَا .
(17) و تنها از اين رو در عذابشان درنگ كردهاى تا به فرمانت بازگردند، و از آن جهت مهلتشان دادهاى كه به دوام سلطنت خود اطمينان دارى، پس هر كه شايسته سعادت باشد كارش را به سعادت پايان دهى، و هر كه سزاوار شقاوت باشد به شقاوتش مىسپارى.
﴿18﴾
كُلُّهُمْ صَائِرُونَ ، إِلَى حُكْمِكَ ، وَ اُمُورُهُمْ آئِلَةٌ إِلَى أَمْرِكَ ، لَمْ يَهِنْ عَلَى طُولِ مُدَّتِهِمْ سُلْطَانُكَ ، وَ لَمْ يَدْحَضْ لِتَرْكِ مُعَاجَلَتِهِمْ بُرْهَانُكَ .
(18) همه آنان به حكم تو بازخواهند گشت، و كارهاشان به امر تو خواهد انجاميد. در مدت دراز مهلتشان حجت تو سست نگردد، و به خاطر شتاب نكردن در عذابشان برهان تو باطل نشود.
﴿19﴾
حُجَّتُكَ قَائِمَةٌ لَا تُدْحَضُ ، وَ سُلْطَانُكَ ثَابِتٌ لَا يَزُولُ ، فَالْوَيْلُ الدَّائِمُ لِمَنْ جَنَحَ عَنْكَ ، وَ الْخَيْبَةُ الْخَاذِلَةُ لِمَنْ خَابَ مِنْكَ ، وَ الشَّقَاءُ الْأَشْقَى لِمَنِ اغْتَرَّ بِكَ .
(19) حجت تو برپا و بطلان ناپذير است، و سلطنت ثابت و بى زوال؛ پس افسوس هميشگى براى كسى است كه از تو روى برتابد، و يأس ذلت بار براى كسى است كه از تو نوميد گردد، و بدترين بدبختى براى كسى است كه به تو غره شود.
﴿20﴾
مَا أَكْثَرَ تَصَرُّفَهُ فِي عَذَابِكَ ، وَ مَا أَطْوَلَ تَرَدُّدَهُ فِي عِقَابِكَ ، وَ مَا أَبْعَدَ غَايَتَهُ مِنَ الْفَرَجِ ، وَ مَا أَقْنَطَهُ مِنْ سُهُولَةِ الَْمخْرَجِ عَدْلًا مِنْ قَضَائِكَ لَا تَجُورُ فِيهِ ، وَ إِنْصَافاً مِنْ حُكْمِكَ لَا تَحِيفُ عَلَيْهِ .
(20) چقدر در عذاب تو خواهد گشت، و چقدر در كيفر تو حيران و سرگردان خواهد ماند! وه چه دور است كه در كار او گشايش حاصل شود، و چه نوميد است از اين كه آسان برهد! و اين از حكم عادلانه توست كه در آن ستم نمىورزد، و از حكم منصفانه توست كه بر او جفا نمىكنى.
﴿21﴾
فَقَدْ ظَاهَرْتَ الْحُجَجَ ، وَ أَبْلَيْتَ الْأَعْذَارَ ، وَ قَدْ تَقَدَّمْتَ بِالْوَعِيدِ ، وَ تَلَطَّفْتَ فِي التَّرْغِيبِ ، وَ ضَرَبْتَ الْأَمْثَالَ ، وَ أَطَلْتَ الْإِمْهَالَ ، وَ أَخَّرْتَ وَ أَنْتَ مُسْتَطِيعٌ لِلمُعَاجَلَةِ ، وَ تَأَنَّيْتَ وَ أَنْتَ مَلِيءٌ بِالْمُبَادَرَةِ
(21) زيرا حجتها را پياپى فرستاده، و عذر و بهانهها را گوشزد نموده، و هشدارهاى لازم را پيشتر داده، و با زبان نرم تشويق نموده، و مثلهاى گوناگون زده، و مهلت دراز دادهاى، و با آن كه قدرت بر شتاب داشتى عذاب را تأخير افكنده، و با آن كه قادر بر پيشدستى بودى درنگ و تأمل نمودهاى.
﴿22﴾
لَمْ تَكُنْ أَنَاتُكَ عَجْزاً ، وَ لَا إِمْهَالُكَ وَهْناً ، وَ لَا إِمْسَاكُكَ غَفْلَةً ، وَ لَا انْتِظَارُكَ مُدَارَاةً ، بَلْ لِتَكُونَ حُجَّتُكَ أَبْلَغَ ، وَ كَرَمُكَ أَكْمَلَ ، وَ إِحْسَانُكَ أَوْفَى ، وَ نِعْمَتُكَ أَتَمَّ ، كُلُّ ذَلِكَ كَانَ وَ لَمْ تَزَلْ ، وَ هُوَ كَائِنٌ وَ لَا تَزَالُ .
(22) البته درنگ تو از روى عجز، و مهلت دادنت از سر سستى، و خودداريت از روى غفلت، و انتظار بردنت مداراى چاره پذير نيست، بلكه براى آن است كه حجتت رساتر، و كرمت كاملتر، و احسانت پر پيمانهتر، و نعمتت تمامتر باشد، همه اينها از ازل با تو بوده، و تا ابد هم با تو خواهد بود.
﴿23﴾
حُجَّتُكَ أَجَلُّ مِنْ أَنْ تُوصَفَ بِكُلِّهَا ، وَ مَجْدُكَ أَرْفَعُ مِنْ أَنْ يُحَدَّ بِكُنْهِهِ ، وَ نِعْمَتُكَ أَكْثَرُ مِنْ أَنْ تُحْصَى بِأَسْرِهَا ، وَ إِحْسَانُكَ أَكْثَرُ مِنْ أَنْ تُشْكَرَ عَلَى أَقَلِّهِ
(23) حجت تو بزرگتر از آن است كه همه را وصف توان كرد، و ارجمنديت بالاتر از آن است كه به عمق حقيقتش توان رسيد، و نعمتهايت بيش از آن است كه همه را شمار توان كرد، و احسانت بيش از آن است كه شكر تو را بر كمترين آن به جاى توان آورد.
﴿24﴾
وَ قَدْ قَصَّرَ بِيَ السُّكُوتُ عَنْ تَحْمِيدِكَ ، وَ فَهَّهَنِيَ الْإِمْسَاكُ عَنْ تَمْجِيدِكَ ، وَ قُصَارَايَ الْإِقْرَارُ بِالْحُسُورِ ، لَا رَغْبَةً يَا إِلَهِي بَلْ عَجْزاً .
(24) و حقا سكوتم مرا در سپاس و تايشت مقصر نموده، و خودداريم از سخن مرا در تمجيدت به لكنت افكنده، و نهايت كارى كه توانم كرد اقرار به درماندگى است اى خداى من ؛ نه اين كه نخواهم بلكه نمىتوانم.
﴿25﴾
فَهَا أَنَا ذَا أَؤُمُّكَ بِالْوِفَادَةِ ، وَ أَسْأَلُكَ حُسْنَ الرِّفَادَةِ ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ اسْمَعْ نَجْوَايَ ، وَ اسْتَجِبْ دُعَائِي ، وَ لَا تَخْتِمْ يَوْمِي بِخَيْبَتِي ، وَ لَا تَجْبَهْنِي بِالرَّدِّ فِي مَسْأَلَتِي ، وَ أَكْرِمْ مِنْ عِنْدِكَ مُنْصَرَفِي ، وَ تُرِيدُ مُنْقَلَبِي ، إِنَّكَ غَيْرُ ضَائِقٍ بِمَا تُرِيدُ ، وَ لَا عَاجِزٍ عَمَّا تُسْأَلُ ، وَ أَنْتَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ، وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ .
(25) هان، اينك منم كه قصد وارد شدن بر تو را دارم، و صله و عطاى تو را خواستارم، پس بر محمد و آل او درود فرست، و راز و نياز مرا بشنو، و دعايم را مستجاب كن، و روزم را به نوميدى پايان مده، و در مورد خواستهام دست رد به سينهام مزن، و مرا با اكرام و سربلندى از نزد خود برگردان، و با اكرام و احترام به سوى خود بازگردان، كه تو در آنچه بخواهى در تنگنا نباشى، و نسبت به آنچه از تو خواهند ناتوان نيستى، و تو بر هر چيز توانايى، و هيچ حركت و نيرويى نيست جز به يارى خداى والا و بزرگ.