وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ فِي يَوْمِ الْفِطْرِ إِذَا انْصَرَفَ مِنْ صَلَاتِهِ قَامَ قَائِماً ثُمَّ اسْتَقْبَلَ الْقِبْلَةَ ، وَ فِي يَوْمِ الْجُمُعَةِ ، فَقَالَ
دعاى آن گرامى در روز عيد فطر و روز جمعه
﴿1﴾
يَا مَنْ يَرْحَمُ مَنْ لَا يَرْحَمُهُ الْعِبَادُ
(1) اى خدايى كه رحم مىكنى به كسى كه بندگان به او رحم نمىكنند
﴿2﴾
وَ يَا مَنْ يَقْبَلُ مَنْ لَا تَقْبَلُهُ الْبِلَادُ
(2) و اى آنكه مىپذيرد آن كسى را كه شهرها وى را قبول نمىنمايند
﴿3﴾
وَ يَا مَنْ لَا يَحْتَقِرُ أَهْلَ الْحَاجَةِ إِلَيْهِ
(3) و اى كسى كه محتاجان درگاهش را خوار نمىنمايد
﴿4﴾
وَ يَا مَنْ لَا يُخَيِّبُ الْمُلِحِّينَ عَلَيْهِ .
(4) و اى آنكه اصراركنندگان خود را نوميد نمىسازند.
﴿5﴾
وَ يَا مَنْ لَا يَجْبَهُ بِالرَّدِّ أَهْلَ الدَّالَّةِ عَلَيْهِ
(5) و اى كسى كه دست رد بر پيشانى روى آوردندگان به درش نمىزند
﴿6﴾
وَ يَا مَنْ يَجْتَبِي صَغِيرَ مَا يُتْحَفُ بِهِ ، وَ يَشْكُرُ يَسِيرَ مَا يُعْمَلُ لَهُ .
(6) و اى آنكه ارمغان كوچك بندهاش را قبول مىفرمايد و به اندك چيزى كه برايش انجام مىدهند پاداش مىدهد.
﴿7﴾
وَ يَا مَنْ يَشْكُرُ عَلَى الْقَلِيلِ وَ يُجَازِي بِالْجَلِيلِ
(7) و اى آنكه عمل كم را مىپذيرد و پاداش بزرگ مىدهد
﴿8﴾
وَ يَا مَنْ يَدْنُو إِلَى مَنْ دَنَا مِنْهُ .
(8) و اى آنكه روى برگرداننده از خود را به سوى خويش مىخواند
﴿9﴾
وَ يَا مَنْ يَدْعُو إِلَى نَفْسِهِ مَنْ أَدْبَرَ عَنْهُ .
(9) و اى آنكه نعمت را تغيير نمىدهد و در عذاب نمودن شتاب نمىنمايد.
﴿10﴾
وَ يَا مَنْ لَا يُغَيِّرُ النِّعْمَةَ ، وَ لَا يُبَادِرُ بِالنَّقِمَةِ .
(10) و اى كسى كه كار خوب را ثمر مىبخشد تا آنجا كه باور شود و از بديها مىگذرد تا آن را محو و نابود سازد.
﴿11﴾
وَ يَا مَنْ يُثْمِرُ الْحَسَنَةَ حَتَّى يُنْمِيَهَا ، وَ يَتَجَاوَزُ عَنِ السَّيِّئَةِ حَتَّى يُعَفِّيَهَا .
(11) الها آرزوها قبل از رسيدن به آخر همراه با كرمت و برآوردن شدن حاجات برگشتند و ظرفهاى مطالبات به وسيله فيض جودت پر شدند و اوصاف قبل از رسيدن به وصف تو از هم متلاشى شدند. پس ترا بالاترين درجهى برترى و بزرگترين بزرگى است كه برتر از آن بالايى و بزرگى وجود ندارد.
﴿12﴾
انْصَرَفَتِ الآْمَالُ دُونَ مَدَى كَرَمِكَ بِالْحَاجَاتِ ، وَ امْتَلَأَتْ بِفَيْضِ جُودِكَ أَوْعِيَةُ الطَّلِبَاتِ ، وَ تَفَسَّخَتْ دُونَ بُلُوغِ نَعْتِكَ الصِّفَاتُ ، فَلَكَ الْعُلُوُّ الْأَعْلَى فَوْقَ كُلِّ عَالٍ ، وَ الْجَلَالُ الْأَمْجَدُ فَوْقَ كُلِّ جَلَالٍ .
(12) خداوندا، هر بزرگى نزد تو كوچك و هر شريفى در كنار شرفت حقير، آنهايى كه به غير تو روى آوردند نوميد شدند و آنهايى كه جز ترا خواستند ضرر كردند و آنان كه به درگاه غير تو التماس نمودند ضايع شدند. حاجتمندان جز آن كس كه فقط از تو احسان درخواست كرد گرفتار و بدبخت گشتند.
﴿13﴾
كُلُّ جَلِيلٍ عِنْدَكَ صَغِيرٌ ، وَ كُلُّ شَرِيفٍ فِي جَنْبِ شَرَفِكَ حَقِيرٌ ، خَابَ الْوَافِدُونَ عَلَى غَيْرِكَ ، وَ خَسِرَ الْمُتَعَرِّضُونَ إِ لَّا لَكَ ، وَ ضَاعَ الْمُلِمُّونَ إِلَّا بِكَ ، وَ أَجْدَبَ الْمُنْتَجِعُونَ إِلَّا مَنِ انْتَجَعَ فَضْلَكَ
(13) الها در خانهات به سوى ميلكنندگان باز وجودت براى پرسشكنندگان حلال و ياريت براى استغاثهكنندگان درگاهت آماده است.
﴿14﴾
بَابُكَ مَفْتُوحٌ لِلرَّاغِبِينَ ، وَ جُودُكَ مُبَاحٌ لِلسَّائِلِينَ ، وَ إِغَاثَتُكَ قَرِيبَةٌ مِنَ الْمُسْتَغِيثِينَ .
(14) پروردگارا آرزومندان از تو محروم نمىشوند و درخواستكنندگان از عطايت نوميد نمىگردند و استغفاركنندگان به عذابت بدبخت نمىگردند.
﴿15﴾
لَا يَخِيبُ مِنْكَ الآْمِلُونَ ، وَ لَا يَيْأَسُ مِنْ عَطَائِكَ الْمُتَعَرِّضُونَ ، وَ لَا يَشْقَى بِنَقِمَتِكَ الْمُسْتَغْفِرُونَ .
(15) خداوندا روزى تو براى آنكه نافرمانىات كرده گسترده و بردبارىات براى آنكه با تو دشمنى نموده آماده است. الها عادت تو احسان به گنهكاران و سنت تو بر تجاوزپيشهگان مهربانى است تا آنجا كه مهلت دادن تو به آنها سبب غرورشان شده و آنها را از ترك گناه بازداشته.
﴿16﴾
رِزْقُكَ مَبْسُوطٌ لِمَنْ عَصَاكَ ، وَ حِلْمُكَ مُعْتَرِضٌ لِمَنْ نَاوَاكَ ، عَادَتُكَ الْإِحْسَانُ إِلَى الْمُسِيئِينَ ، وَ سُنَّتُكَ الْإِبْقَاءُ عَلَى الْمُعْتَدِينَ حَتَّى لَقَدْ غَرَّتْهُمْ أَنَاتُكَ عَنِ الرُّجُوعِ ، وَ صَدَّهُمْ إِمْهَالُكَ عَنِ النُّزُوعِ .
(16) بار الها تو به آنها فرصت دادى تا شايد بازگشت نمايند و اگر به آنها مهلت دادى به خاطر اعتماد به دوام سلطنت خود مىباشد. بنابراين هر كه اهل نيكبختى باشد عاقبتش را به خير گردانيدى و هر كه اهل بدبختى باشد او را به خاطر شقاوتش خوار كردى.
﴿17﴾
وَ إِنَّمَا تَأَنَّيْتَ بِهِمْ لِيَفِيؤُوا إِلَى أَمْرِكَ ، وَ أَمْهَلْتَهُمْ ثِقَةً بِدَوَامِ مُلْكِكَ ، فَمَنْ كَانَ مِنْ أَهْلِ السَّعَادَةِ خَتَمْتَ لَهُ بِهَا ، وَ مَنْ كَانَ مِنْ أَهْلِ الشَّقَاوَةِ خَذَلْتَهُ لَهَا .
(17) چه خوشبخت و چه بدبخت هر دو به حكم تو مىرسند و كارهايشان به فرمان تو بازمىگردد. مهلت طولانى دادن به ايشان سلطنت تو را سست نسازد و شتاب نكردنت در مواخذه آنها برهانت را باطل نمىگرداند.
﴿18﴾
كُلُّهُمْ صَائِرُونَ ، إِلَى حُكْمِكَ ، وَ اُمُورُهُمْ آئِلَةٌ إِلَى أَمْرِكَ ، لَمْ يَهِنْ عَلَى طُولِ مُدَّتِهِمْ سُلْطَانُكَ ، وَ لَمْ يَدْحَضْ لِتَرْكِ مُعَاجَلَتِهِمْ بُرْهَانُكَ .
(18) آرى دليل و برهانت پابرجا و سلطنتت ثابت و استوار است پس عذاب هميشگى براى كسى كه از تو روى برگرداند و نوميدى خوركننده كسى راست كه از تو نوميد شده و بدبخترين بدبختى براى آنكه كه به كرم تو مغرور گشته.
﴿19﴾
حُجَّتُكَ قَائِمَةٌ لَا تُدْحَضُ ، وَ سُلْطَانُكَ ثَابِتٌ لَا يَزُولُ ، فَالْوَيْلُ الدَّائِمُ لِمَنْ جَنَحَ عَنْكَ ، وَ الْخَيْبَةُ الْخَاذِلَةُ لِمَنْ خَابَ مِنْكَ ، وَ الشَّقَاءُ الْأَشْقَى لِمَنِ اغْتَرَّ بِكَ .
(19) چه بسيار است شامل شدن او عذابت را و چه طولانى است رفت و برگشت او عقابت را و چه دور است پايان غم و اندوهش و چه نوميد است از به آسانى نجات يافتن! تو به خاطر قضاوت عادلانهات ظلم نمىكنى و به علت انصاف توست كه بر او ستم روا نمىدارى.
﴿20﴾
مَا أَكْثَرَ تَصَرُّفَهُ فِي عَذَابِكَ ، وَ مَا أَطْوَلَ تَرَدُّدَهُ فِي عِقَابِكَ ، وَ مَا أَبْعَدَ غَايَتَهُ مِنَ الْفَرَجِ ، وَ مَا أَقْنَطَهُ مِنْ سُهُولَةِ الَْمخْرَجِ عَدْلًا مِنْ قَضَائِكَ لَا تَجُورُ فِيهِ ، وَ إِنْصَافاً مِنْ حُكْمِكَ لَا تَحِيفُ عَلَيْهِ .
(20) پروردگارا، تو حجتها را ظاهر ساختى و عذر و بهانهها را برداشتى، وعدهها را اعلام نمودى و با لطف خود ترغيب و تشويق كردى و در تاييد فرمايشات خويش مثالها زدى، مهلت را طولانى كرده و كيفر را به تاخير انداختى در حالى كه تو قادر به شتاب در عذاب هستى ولى شتاب نفرمودى.
﴿21﴾
فَقَدْ ظَاهَرْتَ الْحُجَجَ ، وَ أَبْلَيْتَ الْأَعْذَارَ ، وَ قَدْ تَقَدَّمْتَ بِالْوَعِيدِ ، وَ تَلَطَّفْتَ فِي التَّرْغِيبِ ، وَ ضَرَبْتَ الْأَمْثَالَ ، وَ أَطَلْتَ الْإِمْهَالَ ، وَ أَخَّرْتَ وَ أَنْتَ مُسْتَطِيعٌ لِلمُعَاجَلَةِ ، وَ تَأَنَّيْتَ وَ أَنْتَ مَلِيءٌ بِالْمُبَادَرَةِ
(21) خدايا درنگ تو از روى عجز نيست، مهلت دادنت به خاطر سستى نمىباشد، خوددارىات از روى بىخبرى نيست، تاخير انداختنت از روى مدارا نمىباشد، بلكه براى آن است كه حجتت را برسانى و كرمت را كاملتر و احسانت را فراوانتر و نعمتت را تمامتر دهى و همه اينها هميشه بوده و هست.
﴿22﴾
لَمْ تَكُنْ أَنَاتُكَ عَجْزاً ، وَ لَا إِمْهَالُكَ وَهْناً ، وَ لَا إِمْسَاكُكَ غَفْلَةً ، وَ لَا انْتِظَارُكَ مُدَارَاةً ، بَلْ لِتَكُونَ حُجَّتُكَ أَبْلَغَ ، وَ كَرَمُكَ أَكْمَلَ ، وَ إِحْسَانُكَ أَوْفَى ، وَ نِعْمَتُكَ أَتَمَّ ، كُلُّ ذَلِكَ كَانَ وَ لَمْ تَزَلْ ، وَ هُوَ كَائِنٌ وَ لَا تَزَالُ .
(22) حجت تو بزرگتر از آن است كه به طور كامل توصيف گردد و عظمت تو بالاتر از آن است كه حقيقت آن اندازهگيرى شود و نعمت تو بيشتر از آن است كه همه آنها شماره گردد و احسانت فراوانتر از آن است كه به طور مختصر سپاسگزارى شود.
﴿23﴾
حُجَّتُكَ أَجَلُّ مِنْ أَنْ تُوصَفَ بِكُلِّهَا ، وَ مَجْدُكَ أَرْفَعُ مِنْ أَنْ يُحَدَّ بِكُنْهِهِ ، وَ نِعْمَتُكَ أَكْثَرُ مِنْ أَنْ تُحْصَى بِأَسْرِهَا ، وَ إِحْسَانُكَ أَكْثَرُ مِنْ أَنْ تُشْكَرَ عَلَى أَقَلِّهِ
(23) خداوندا سكوت مرا از حمد تو ناتوان ساخته و خوددارى مرا از تمجيدت درمانده كرده و تمام تلاش من اعتراف به درماندگى است نه از روى بىميلى از حمد تو بلكه خداى من از روى عجز و ناتوانى.
﴿24﴾
وَ قَدْ قَصَّرَ بِيَ السُّكُوتُ عَنْ تَحْمِيدِكَ ، وَ فَهَّهَنِيَ الْإِمْسَاكُ عَنْ تَمْجِيدِكَ ، وَ قُصَارَايَ الْإِقْرَارُ بِالْحُسُورِ ، لَا رَغْبَةً يَا إِلَهِي بَلْ عَجْزاً .
(24) حالا اين بنده به درگاهت روى آورده و تقاضاى بخشش شايسته را دارد، پس بر محمد و آل او درود فرست و راز دلم را گوش ده و دعايم را مستجاب كن و روزم را به نوميدى تمام مكن و دست رد بر پيشانىام مزن،. رفتنم را به درگاهت و بازگشتم را به سويت ارج نه. زيرا كه تو هر چه بخواهى برايت مشكل نيست و از آنچه از تو مسالت مىجويند ناتوان نيستى و تو بر انجام هر كارى توانايى و نيست هيچ حول و قوهاى مگر به يارى پروردگار بلند مرتبه.
﴿25﴾
فَهَا أَنَا ذَا أَؤُمُّكَ بِالْوِفَادَةِ ، وَ أَسْأَلُكَ حُسْنَ الرِّفَادَةِ ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ اسْمَعْ نَجْوَايَ ، وَ اسْتَجِبْ دُعَائِي ، وَ لَا تَخْتِمْ يَوْمِي بِخَيْبَتِي ، وَ لَا تَجْبَهْنِي بِالرَّدِّ فِي مَسْأَلَتِي ، وَ أَكْرِمْ مِنْ عِنْدِكَ مُنْصَرَفِي ، وَ تُرِيدُ مُنْقَلَبِي ، إِنَّكَ غَيْرُ ضَائِقٍ بِمَا تُرِيدُ ، وَ لَا عَاجِزٍ عَمَّا تُسْأَلُ ، وَ أَنْتَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ، وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ .
(25)