وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ فِي يَوْمِ الْفِطْرِ إِذَا انْصَرَفَ مِنْ صَلَاتِهِ قَامَ قَائِماً ثُمَّ اسْتَقْبَلَ الْقِبْلَةَ ، وَ فِي يَوْمِ الْجُمُعَةِ ، فَقَالَ
و از دعاهاى آن حضرت (ع) است در روز عيد فطر چون از نماز باز مىگشت روى به جانب قبله ميايستاد، همچنين روز جمعه و مىگفت
﴿1﴾
يَا مَنْ يَرْحَمُ مَنْ لَا يَرْحَمُهُ الْعِبَادُ
(1) اى كه مهربانى بر آنكه بندگان با او بىمهرند
﴿2﴾
وَ يَا مَنْ يَقْبَلُ مَنْ لَا تَقْبَلُهُ الْبِلَادُ
(2) اى كسى كه سامان مىدهى آن را كه از شهرها آواره است.
﴿3﴾
وَ يَا مَنْ لَا يَحْتَقِرُ أَهْلَ الْحَاجَةِ إِلَيْهِ
(3) اى كه نيازمندان خويش را خوار نمىكنى.
﴿4﴾
وَ يَا مَنْ لَا يُخَيِّبُ الْمُلِحِّينَ عَلَيْهِ .
(4) اى كه خواهندگان را نوميد نمىسازى.
﴿5﴾
وَ يَا مَنْ لَا يَجْبَهُ بِالرَّدِّ أَهْلَ الدَّالَّةِ عَلَيْهِ
(5) اى كه گستاخان را دست رد بر پيشانى نميزنى
﴿6﴾
وَ يَا مَنْ يَجْتَبِي صَغِيرَ مَا يُتْحَفُ بِهِ ، وَ يَشْكُرُ يَسِيرَ مَا يُعْمَلُ لَهُ .
(6) اى كسى كه ارمغان ناچيز را قبول مىكنى و كار اندك را پاداش مىدهى.
﴿7﴾
وَ يَا مَنْ يَشْكُرُ عَلَى الْقَلِيلِ وَ يُجَازِي بِالْجَلِيلِ
(7) اى كسى كه عمل كم را به خوشى مىپذيرى و پاداش بزرگ عطا مىكنى.
﴿8﴾
وَ يَا مَنْ يَدْنُو إِلَى مَنْ دَنَا مِنْهُ .
(8) اى كه نزديك مىشوى به آنكه با تو تقرب جويد.
﴿9﴾
وَ يَا مَنْ يَدْعُو إِلَى نَفْسِهِ مَنْ أَدْبَرَ عَنْهُ .
(9) و سوى خود مىخوانى آنكه از تو گريزد.
﴿10﴾
وَ يَا مَنْ لَا يُغَيِّرُ النِّعْمَةَ ، وَ لَا يُبَادِرُ بِالنَّقِمَةِ .
(10) اى كه نعمت خود را تغيير نمىدهى و در عذاب شتاب نمىكنى.
﴿11﴾
وَ يَا مَنْ يُثْمِرُ الْحَسَنَةَ حَتَّى يُنْمِيَهَا ، وَ يَتَجَاوَزُ عَنِ السَّيِّئَةِ حَتَّى يُعَفِّيَهَا .
(11) اى كه كار نيكو را بارور و نيرومند مىسازى و از كار زشت درمىگذرى تا آن را ناپديد گردانى
﴿12﴾
انْصَرَفَتِ الآْمَالُ دُونَ مَدَى كَرَمِكَ بِالْحَاجَاتِ ، وَ امْتَلَأَتْ بِفَيْضِ جُودِكَ أَوْعِيَةُ الطَّلِبَاتِ ، وَ تَفَسَّخَتْ دُونَ بُلُوغِ نَعْتِكَ الصِّفَاتُ ، فَلَكَ الْعُلُوُّ الْأَعْلَى فَوْقَ كُلِّ عَالٍ ، وَ الْجَلَالُ الْأَمْجَدُ فَوْقَ كُلِّ جَلَالٍ .
(12) آرزومندان از آستان كرمت با حاجات روا شده بازگشتند و كاسهى خواهش دريوزهگان از ريزش جود تو مالامال شد. ثناگويان به كنه نعمت تو نارسيده درماندند. بلندى تو برتر از هر بلندى است و فر و شكوه تو بالاتر از هر ارجمندى.
﴿13﴾
كُلُّ جَلِيلٍ عِنْدَكَ صَغِيرٌ ، وَ كُلُّ شَرِيفٍ فِي جَنْبِ شَرَفِكَ حَقِيرٌ ، خَابَ الْوَافِدُونَ عَلَى غَيْرِكَ ، وَ خَسِرَ الْمُتَعَرِّضُونَ إِ لَّا لَكَ ، وَ ضَاعَ الْمُلِمُّونَ إِلَّا بِكَ ، وَ أَجْدَبَ الْمُنْتَجِعُونَ إِلَّا مَنِ انْتَجَعَ فَضْلَكَ
(13) هر بزرگى نزد تو خرد است و هر مهترى در برابر تو كهتر. نوميد گشت آنكه بر غير تو در آمد و زيان كرد آنكه پيش غير تو عرض حاجت كرد. تباه شد عمل آن كس كه به غير آستان تو فرود آمد. به زمين خشك رسيد آنكس كه در غير وادى فضل تو آب و چرا جست.
﴿14﴾
بَابُكَ مَفْتُوحٌ لِلرَّاغِبِينَ ، وَ جُودُكَ مُبَاحٌ لِلسَّائِلِينَ ، وَ إِغَاثَتُكَ قَرِيبَةٌ مِنَ الْمُسْتَغِيثِينَ .
(14) در سراى تو بر وى راغبان باز است و بخشش تو بر خواهندگان ريزان. آنكه دادرسى خواهد زود بدادش رسى.
﴿15﴾
لَا يَخِيبُ مِنْكَ الآْمِلُونَ ، وَ لَا يَيْأَسُ مِنْ عَطَائِكَ الْمُتَعَرِّضُونَ ، وَ لَا يَشْقَى بِنَقِمَتِكَ الْمُسْتَغْفِرُونَ .
(15) آرزومندان از تو محروم نشوند و آنها كه عرض حاجت بر تو كنند از عطاى تو نوميد باز نگردند و آمرزشطلبان، به عذاب تو بدبخت نشوند.
﴿16﴾
رِزْقُكَ مَبْسُوطٌ لِمَنْ عَصَاكَ ، وَ حِلْمُكَ مُعْتَرِضٌ لِمَنْ نَاوَاكَ ، عَادَتُكَ الْإِحْسَانُ إِلَى الْمُسِيئِينَ ، وَ سُنَّتُكَ الْإِبْقَاءُ عَلَى الْمُعْتَدِينَ حَتَّى لَقَدْ غَرَّتْهُمْ أَنَاتُكَ عَنِ الرُّجُوعِ ، وَ صَدَّهُمْ إِمْهَالُكَ عَنِ النُّزُوعِ .
(16) خوان روزى تو براى گناهكاران نهاده است و حلم تو بر سر راه مخالفان آماده. عادت تو است كه با بدكاران نيكوئى كنى و طريقت تو است كه تجاوزكاران را مهلت دهى به حدى كه از مداراى تو مغرور مىشوند و به توبه باز نمىگردند و تاخير انتقام تو آنان را از پشيمانى باز مىدارد.
﴿17﴾
وَ إِنَّمَا تَأَنَّيْتَ بِهِمْ لِيَفِيؤُوا إِلَى أَمْرِكَ ، وَ أَمْهَلْتَهُمْ ثِقَةً بِدَوَامِ مُلْكِكَ ، فَمَنْ كَانَ مِنْ أَهْلِ السَّعَادَةِ خَتَمْتَ لَهُ بِهَا ، وَ مَنْ كَانَ مِنْ أَهْلِ الشَّقَاوَةِ خَذَلْتَهُ لَهَا .
(17) تو با آنها بردبارى نمودى كه به فرمان آيند و مهلت دادى چون قدرت تو هيچگاه به انتها نرسد پس هر كس سزاوار سعادت بود سرانجام كار او را به سعادت آوردى و هر كس در خور شقاوت بود او را واگذاشتى تا به شقاوت رسيد.
﴿18﴾
كُلُّهُمْ صَائِرُونَ ، إِلَى حُكْمِكَ ، وَ اُمُورُهُمْ آئِلَةٌ إِلَى أَمْرِكَ ، لَمْ يَهِنْ عَلَى طُولِ مُدَّتِهِمْ سُلْطَانُكَ ، وَ لَمْ يَدْحَضْ لِتَرْكِ مُعَاجَلَتِهِمْ بُرْهَانُكَ .
(18) همه سوى فرمان تو باز مىگردند و كارشان به حكم تو منتهى مىشود ملك تو از طول مهلت آنان سستى نپذيرد و حجت تو از ترك شتاب باطل نشود.
﴿19﴾
حُجَّتُكَ قَائِمَةٌ لَا تُدْحَضُ ، وَ سُلْطَانُكَ ثَابِتٌ لَا يَزُولُ ، فَالْوَيْلُ الدَّائِمُ لِمَنْ جَنَحَ عَنْكَ ، وَ الْخَيْبَةُ الْخَاذِلَةُ لِمَنْ خَابَ مِنْكَ ، وَ الشَّقَاءُ الْأَشْقَى لِمَنِ اغْتَرَّ بِكَ .
(19) برهان تو برپاى است و پادشاهى تو بر جاى و زوال نپذيرد پس عذاب دائم آنكس را بود كه از تو روى بگرداند و نوميدى و خوارى آن را كه از در خانهى تو محروم گردد و بدترين بدبختيها آن را كه فريفتهى مهلت شود.
﴿20﴾
مَا أَكْثَرَ تَصَرُّفَهُ فِي عَذَابِكَ ، وَ مَا أَطْوَلَ تَرَدُّدَهُ فِي عِقَابِكَ ، وَ مَا أَبْعَدَ غَايَتَهُ مِنَ الْفَرَجِ ، وَ مَا أَقْنَطَهُ مِنْ سُهُولَةِ الَْمخْرَجِ عَدْلًا مِنْ قَضَائِكَ لَا تَجُورُ فِيهِ ، وَ إِنْصَافاً مِنْ حُكْمِكَ لَا تَحِيفُ عَلَيْهِ .
(20) در عذاب تو بسيار ماند و عقاب تو بر وى دراز گردد، آرزوى گشايش از او دور و اميد نجات بر روى او بسته، قضاى تو عدل است و جور در آن راه ندارد، و داورى تو از روى داد و انصاف، و تو بر او ستم نكردى
﴿21﴾
فَقَدْ ظَاهَرْتَ الْحُجَجَ ، وَ أَبْلَيْتَ الْأَعْذَارَ ، وَ قَدْ تَقَدَّمْتَ بِالْوَعِيدِ ، وَ تَلَطَّفْتَ فِي التَّرْغِيبِ ، وَ ضَرَبْتَ الْأَمْثَالَ ، وَ أَطَلْتَ الْإِمْهَالَ ، وَ أَخَّرْتَ وَ أَنْتَ مُسْتَطِيعٌ لِلمُعَاجَلَةِ ، وَ تَأَنَّيْتَ وَ أَنْتَ مَلِيءٌ بِالْمُبَادَرَةِ
(21) دليلهاى پى در پى و روشن آوردى و زبان بهانهجوى را بر بستى و از پيش تخويف كردى و به لطف ترغيب فرمودى و مثلها زدى و مهلتها دادى و در عذاب تاخير كردى و مىتوانستى تعجيل نمائى و به حلم مدارا كردى و مىتوانستى عتاب كنى
﴿22﴾
لَمْ تَكُنْ أَنَاتُكَ عَجْزاً ، وَ لَا إِمْهَالُكَ وَهْناً ، وَ لَا إِمْسَاكُكَ غَفْلَةً ، وَ لَا انْتِظَارُكَ مُدَارَاةً ، بَلْ لِتَكُونَ حُجَّتُكَ أَبْلَغَ ، وَ كَرَمُكَ أَكْمَلَ ، وَ إِحْسَانُكَ أَوْفَى ، وَ نِعْمَتُكَ أَتَمَّ ، كُلُّ ذَلِكَ كَانَ وَ لَمْ تَزَلْ ، وَ هُوَ كَائِنٌ وَ لَا تَزَالُ .
(22) حلم تو از ناتوانى نبود و مهلت تو از سستى نه اعراض تو از كيفر آنان نه از بيخبرى است و تاخير عذاب آنان نه از مسامحه، بلكه تا حجت تو تمامتر باشد و كرم تو كاملتر و احسان تو بيشتر و نعمت تو افزونتر. پيوسته چنين بود و هميشه خواهد بود
﴿23﴾
حُجَّتُكَ أَجَلُّ مِنْ أَنْ تُوصَفَ بِكُلِّهَا ، وَ مَجْدُكَ أَرْفَعُ مِنْ أَنْ يُحَدَّ بِكُنْهِهِ ، وَ نِعْمَتُكَ أَكْثَرُ مِنْ أَنْ تُحْصَى بِأَسْرِهَا ، وَ إِحْسَانُكَ أَكْثَرُ مِنْ أَنْ تُشْكَرَ عَلَى أَقَلِّهِ
(23) حجت تو بزرگتر از آنست كه به كمال وصف توان كرد و بزرگوارى تو بالاتر از آنكه كنه آن را بتوان بشناخت و نعمت تو افزونتر از آنكه همگى را شماره توان كرد و احسان تو بيش از آنكه كمترين آن را شكر توان گذارد.
﴿24﴾
وَ قَدْ قَصَّرَ بِيَ السُّكُوتُ عَنْ تَحْمِيدِكَ ، وَ فَهَّهَنِيَ الْإِمْسَاكُ عَنْ تَمْجِيدِكَ ، وَ قُصَارَايَ الْإِقْرَارُ بِالْحُسُورِ ، لَا رَغْبَةً يَا إِلَهِي بَلْ عَجْزاً .
(24) بىزبانى مرا از سپاس تو بازداشت و ناتوانى از تمجيد تو زبان مرا بست. منتها كار من آنكه اقرار كنم كه خاموش ماندم نه به ميل خود بلكه از ناتوانى.
﴿25﴾
فَهَا أَنَا ذَا أَؤُمُّكَ بِالْوِفَادَةِ ، وَ أَسْأَلُكَ حُسْنَ الرِّفَادَةِ ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ اسْمَعْ نَجْوَايَ ، وَ اسْتَجِبْ دُعَائِي ، وَ لَا تَخْتِمْ يَوْمِي بِخَيْبَتِي ، وَ لَا تَجْبَهْنِي بِالرَّدِّ فِي مَسْأَلَتِي ، وَ أَكْرِمْ مِنْ عِنْدِكَ مُنْصَرَفِي ، وَ تُرِيدُ مُنْقَلَبِي ، إِنَّكَ غَيْرُ ضَائِقٍ بِمَا تُرِيدُ ، وَ لَا عَاجِزٍ عَمَّا تُسْأَلُ ، وَ أَنْتَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ، وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ .
(25) اكنون قصد آستان تو دارم و از تو مىخواهم مرا نيك پذيرائى كنى، پس بر محمد و آل او درود فرست و راز مرا بشنو و دعاى مرا مستجاب كن و روز مرا به نااميدى به پايان مبر و دست رد بر پيشانى من مزن و بازگشت مرا به كرامت مقرون دار و باز آمدن مرا نزد خود نيز، كه تو هر چه بخواهى بر تو دشوار نيست و هر چه از تو خواهند از اجابت مسئول آنان عاجز نمانى. تو بر هر چيز توانائى و لا حول و لا قوه الا بالله العلى العظيم.