وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ فِي يَوْمِ الْفِطْرِ إِذَا انْصَرَفَ مِنْ صَلَاتِهِ قَامَ قَائِماً ثُمَّ اسْتَقْبَلَ الْقِبْلَةَ ، وَ فِي يَوْمِ الْجُمُعَةِ ، فَقَالَ
و از دعاهاى آن حضرت عليهالسلام است در روز فطر و روز جمعه هنگامى كه از نماز برمىگشت، مىايستاد و سپس رو به قبله مىنمود و مىفرمود
﴿1﴾
يَا مَنْ يَرْحَمُ مَنْ لَا يَرْحَمُهُ الْعِبَادُ
(1) اى آن كه رحم مىكند بر كسى كه بندگان به او رحم نمىكنند!
﴿2﴾
وَ يَا مَنْ يَقْبَلُ مَنْ لَا تَقْبَلُهُ الْبِلَادُ
(2) و اى آن كه مىپذيرد كسى را كه از ديار خويش رانده شده!
﴿3﴾
وَ يَا مَنْ لَا يَحْتَقِرُ أَهْلَ الْحَاجَةِ إِلَيْهِ
(3) و اى آن كه ناچيز و حقير نمىشمارد كسانى را كه دست حاجت به سوى او دراز مىكنند!
﴿4﴾
وَ يَا مَنْ لَا يُخَيِّبُ الْمُلِحِّينَ عَلَيْهِ .
(4) و اى آن كه اصرار كنندگان درگاهش را نوميد نمىسازد!
﴿5﴾
وَ يَا مَنْ لَا يَجْبَهُ بِالرَّدِّ أَهْلَ الدَّالَّةِ عَلَيْهِ
(5) و اى آن كه از نزد خويش نمىراند كسانى را كه در خواهش خويش پا مىفشارند و توقع دارند!
﴿6﴾
وَ يَا مَنْ يَجْتَبِي صَغِيرَ مَا يُتْحَفُ بِهِ ، وَ يَشْكُرُ يَسِيرَ مَا يُعْمَلُ لَهُ .
(6) و اى آن كه تحفه و پيشكش بىارزش و كوچك را مىپذيرد و كمترين كارى را كه براى او انجام شود بى سپاس نمى گذارد»
﴿7﴾
وَ يَا مَنْ يَشْكُرُ عَلَى الْقَلِيلِ وَ يُجَازِي بِالْجَلِيلِ
(7) و اى آن كه اندك عمل را شكرگزارى مىكند و در ازاى آن پاداش بزرگ دهد!
﴿8﴾
وَ يَا مَنْ يَدْنُو إِلَى مَنْ دَنَا مِنْهُ .
(8) و اى آن كه به هر كس كه به او نزديك شود، نزديك مىگردد!
﴿9﴾
وَ يَا مَنْ يَدْعُو إِلَى نَفْسِهِ مَنْ أَدْبَرَ عَنْهُ .
(9) و اى آن كه هر كس به او پشت نمايد، باز او را فرامىخواند!
﴿10﴾
وَ يَا مَنْ لَا يُغَيِّرُ النِّعْمَةَ ، وَ لَا يُبَادِرُ بِالنَّقِمَةِ .
(10) و اى آن كه نعمت را تغيير و دگرگون نمىسازد و به كيفر شتاب نمىكند!
﴿11﴾
وَ يَا مَنْ يُثْمِرُ الْحَسَنَةَ حَتَّى يُنْمِيَهَا ، وَ يَتَجَاوَزُ عَنِ السَّيِّئَةِ حَتَّى يُعَفِّيَهَا .
(11) و اى آن كه حسنه و نيكى را به بار مىآورد تا آن را رشد و نمود دهد و از سيئه و بدى درگذرد تا آن را پنهان سازد!
﴿12﴾
انْصَرَفَتِ الآْمَالُ دُونَ مَدَى كَرَمِكَ بِالْحَاجَاتِ ، وَ امْتَلَأَتْ بِفَيْضِ جُودِكَ أَوْعِيَةُ الطَّلِبَاتِ ، وَ تَفَسَّخَتْ دُونَ بُلُوغِ نَعْتِكَ الصِّفَاتُ ، فَلَكَ الْعُلُوُّ الْأَعْلَى فَوْقَ كُلِّ عَالٍ ، وَ الْجَلَالُ الْأَمْجَدُ فَوْقَ كُلِّ جَلَالٍ .
(12) آمال و آرزوها پيش از آن كه به ساحت كرم و بخشش تو رسند، روا شده بازگشتند و ظرفهاى درخواستها و نياز حاجتمندان با فيض جود تو لباب گشتند و رشتهى اوصاف پيش از آن كه به كنه و حقيقت تو رسد از هم گسيخت، پس مخصوص توست علو و برترى اعلا، از هر برترى، و براى توست جلال و بزرگى والا، بالاتر از هر جلال و بزرگى.
﴿13﴾
كُلُّ جَلِيلٍ عِنْدَكَ صَغِيرٌ ، وَ كُلُّ شَرِيفٍ فِي جَنْبِ شَرَفِكَ حَقِيرٌ ، خَابَ الْوَافِدُونَ عَلَى غَيْرِكَ ، وَ خَسِرَ الْمُتَعَرِّضُونَ إِ لَّا لَكَ ، وَ ضَاعَ الْمُلِمُّونَ إِلَّا بِكَ ، وَ أَجْدَبَ الْمُنْتَجِعُونَ إِلَّا مَنِ انْتَجَعَ فَضْلَكَ
(13) هر بزرگى در نزد تو كوچك و خرد است و هر شريفى در جنب شرف تو حقير. آنان كه به سوى غير تو روى آوردند نوميد ماندند و آنان كه جز تو را خواستند زيان ديدند و آنان كه در آستان غير تو گرد آمدند تباه گشتند و آنان كه خواهان نعمت از غير فضل تو شدند به قحطى گرفتار آمدند.
﴿14﴾
بَابُكَ مَفْتُوحٌ لِلرَّاغِبِينَ ، وَ جُودُكَ مُبَاحٌ لِلسَّائِلِينَ ، وَ إِغَاثَتُكَ قَرِيبَةٌ مِنَ الْمُسْتَغِيثِينَ .
(14) در رحمت تو براى خواهندگان و علاقمندان باز است و جود و بخشش تو براى خواستاران رايگان؛ و فريادرسى تو به فريادكنندگان نزديك؛
﴿15﴾
لَا يَخِيبُ مِنْكَ الآْمِلُونَ ، وَ لَا يَيْأَسُ مِنْ عَطَائِكَ الْمُتَعَرِّضُونَ ، وَ لَا يَشْقَى بِنَقِمَتِكَ الْمُسْتَغْفِرُونَ .
(15) آرزومندان از تو نوميد نگردند؛ و درخواست كنندگان از عطاى تو مأيوس نمىشوند؛ و استغفار كنندگان از عذاب و كيفر تو به شقاوت و تيرهبختى نمىرسند.
﴿16﴾
رِزْقُكَ مَبْسُوطٌ لِمَنْ عَصَاكَ ، وَ حِلْمُكَ مُعْتَرِضٌ لِمَنْ نَاوَاكَ ، عَادَتُكَ الْإِحْسَانُ إِلَى الْمُسِيئِينَ ، وَ سُنَّتُكَ الْإِبْقَاءُ عَلَى الْمُعْتَدِينَ حَتَّى لَقَدْ غَرَّتْهُمْ أَنَاتُكَ عَنِ الرُّجُوعِ ، وَ صَدَّهُمْ إِمْهَالُكَ عَنِ النُّزُوعِ .
(16) رزق و روزى تو حتى براى معصيت كاران گشاده است؛ و حلم و بردبارى تو حتى شامل حال دشمنانت نيز مىگردد. عادت و خوى تو احسان به بدكاران است؛ و سنت و روش تو شفقت و رحمت بر تجاوزكاران؛ تا آن جا كه اين مدارا و مهربانى تو آنان را از توبه و بازگشت غافل گردانيده؛ و مهلت دادن تو نيز ايشان را از اجتناب از گناه بازداشته است.
﴿17﴾
وَ إِنَّمَا تَأَنَّيْتَ بِهِمْ لِيَفِيؤُوا إِلَى أَمْرِكَ ، وَ أَمْهَلْتَهُمْ ثِقَةً بِدَوَامِ مُلْكِكَ ، فَمَنْ كَانَ مِنْ أَهْلِ السَّعَادَةِ خَتَمْتَ لَهُ بِهَا ، وَ مَنْ كَانَ مِنْ أَهْلِ الشَّقَاوَةِ خَذَلْتَهُ لَهَا .
(17) در حالى كه تو از اين جهت با آنان مدارا و مهربانى كردى تا بلكه به امر و فرمان تو بازگردند و اين كه مهلتشان دادى بدان خاطر بوده كه به دوام سلطنت خويش وثوق و اطمينان داشتهاى. پس آن كه اهل سعادت بوده به همان سعادت، عاقبت بخيرش كردى و حسن ختامش بخشيدى و آن كس كه اهل شقاوت و بدبختى بوده به همان شقاوت، خذلان و خوارى را نصيبش كردى.
﴿18﴾
كُلُّهُمْ صَائِرُونَ ، إِلَى حُكْمِكَ ، وَ اُمُورُهُمْ آئِلَةٌ إِلَى أَمْرِكَ ، لَمْ يَهِنْ عَلَى طُولِ مُدَّتِهِمْ سُلْطَانُكَ ، وَ لَمْ يَدْحَضْ لِتَرْكِ مُعَاجَلَتِهِمْ بُرْهَانُكَ .
(18) همهى آنها، عاقبت به حكم تو بازمىگردند و سر مىنهند و بازگشت امورشان به امر و فرمان توست. سلطنت و پادشاهى تو با مهلت طولانى كه به آنان مىدهى از استحكام نمىافتد و سست نمىگردند و به سبب عدم شتاب در بازخواست و محاكمهى ايشان، برهان تو باطل نمىشود.
﴿19﴾
حُجَّتُكَ قَائِمَةٌ لَا تُدْحَضُ ، وَ سُلْطَانُكَ ثَابِتٌ لَا يَزُولُ ، فَالْوَيْلُ الدَّائِمُ لِمَنْ جَنَحَ عَنْكَ ، وَ الْخَيْبَةُ الْخَاذِلَةُ لِمَنْ خَابَ مِنْكَ ، وَ الشَّقَاءُ الْأَشْقَى لِمَنِ اغْتَرَّ بِكَ .
(19) حجت تو پايدار است و از ميان نمىرود و سلطنت تو ثابت و استوار است و زايل نمىگردد، پس واى بر آن كس كه از تو روى برتافته و يأس و نوميدى ذلت بار از آن كسى كه از تو نوميد گشته، و بالاترين شقاوت و تيرهبختى از آن كسى است كه به خاطر بردبارى و مهربانى تو غره گشته و مغرور شده.
﴿20﴾
مَا أَكْثَرَ تَصَرُّفَهُ فِي عَذَابِكَ ، وَ مَا أَطْوَلَ تَرَدُّدَهُ فِي عِقَابِكَ ، وَ مَا أَبْعَدَ غَايَتَهُ مِنَ الْفَرَجِ ، وَ مَا أَقْنَطَهُ مِنْ سُهُولَةِ الَْمخْرَجِ عَدْلًا مِنْ قَضَائِكَ لَا تَجُورُ فِيهِ ، وَ إِنْصَافاً مِنْ حُكْمِكَ لَا تَحِيفُ عَلَيْهِ .
(20) چه بسيار عذابهاى گوناگون كه خواهد چشيد! و چه مدت طولانى كه در عذابت سرگردان و سرگشته خواهد ماند! و چقدر دور است آرزوى فرج و گشايش از اين شخص! و چه بسيار است نوميدى او از زود رهيدن! اين همه، بر اساس عدل در قضا و حكم توست كه در آن جور و ستم نمىورزى و از روى انصاف در حكم است كه در آن ظلم نمىكنى.
﴿21﴾
فَقَدْ ظَاهَرْتَ الْحُجَجَ ، وَ أَبْلَيْتَ الْأَعْذَارَ ، وَ قَدْ تَقَدَّمْتَ بِالْوَعِيدِ ، وَ تَلَطَّفْتَ فِي التَّرْغِيبِ ، وَ ضَرَبْتَ الْأَمْثَالَ ، وَ أَطَلْتَ الْإِمْهَالَ ، وَ أَخَّرْتَ وَ أَنْتَ مُسْتَطِيعٌ لِلمُعَاجَلَةِ ، وَ تَأَنَّيْتَ وَ أَنْتَ مَلِيءٌ بِالْمُبَادَرَةِ
(21) چرا كه تو حجتهاى خود را آشكار فرمودى و آنچه شايستهى ارشاد بود بيان نمودى و تهديد خود را نيز از پيش، اعلام كردى و از روى تلطف و مهربانى ترغيب نمودى، و مثلها زدى و مهلت طولانى دادى، و كيفر و عقوبت را به تأخير انداختى در حالى كه بر شتاب قادر بودى، و مدارا كردى در صورتى كه قدرت بر مبادرت داشتى.
﴿22﴾
لَمْ تَكُنْ أَنَاتُكَ عَجْزاً ، وَ لَا إِمْهَالُكَ وَهْناً ، وَ لَا إِمْسَاكُكَ غَفْلَةً ، وَ لَا انْتِظَارُكَ مُدَارَاةً ، بَلْ لِتَكُونَ حُجَّتُكَ أَبْلَغَ ، وَ كَرَمُكَ أَكْمَلَ ، وَ إِحْسَانُكَ أَوْفَى ، وَ نِعْمَتُكَ أَتَمَّ ، كُلُّ ذَلِكَ كَانَ وَ لَمْ تَزَلْ ، وَ هُوَ كَائِنٌ وَ لَا تَزَالُ .
(22) و مدارا كردنت از روى عجر و ناتوانى نبود و مهلت دادنت از سر سستى نبود و خوددارى تو از باب غفلت نبود و انتظارت به خاطر مماشات و سازش نبود بلكه از اين روى بود كه حجتت بليغتر و كرم و بزرگواريت كاملتر و احسانت فراوانتر و نعمتت تمامتر باشد. تمام اينها بوده و هست و خواهد بود.
﴿23﴾
حُجَّتُكَ أَجَلُّ مِنْ أَنْ تُوصَفَ بِكُلِّهَا ، وَ مَجْدُكَ أَرْفَعُ مِنْ أَنْ يُحَدَّ بِكُنْهِهِ ، وَ نِعْمَتُكَ أَكْثَرُ مِنْ أَنْ تُحْصَى بِأَسْرِهَا ، وَ إِحْسَانُكَ أَكْثَرُ مِنْ أَنْ تُشْكَرَ عَلَى أَقَلِّهِ
(23) حجت تو اجل و والاترست از اين كه كاملا در وصف آيد و مجد و بزرگى تو رفيعتر است از اين كه كسى به كنه و حقيقت آن دست يابد و نعمت تو بيشتر از آن است كه همهاش به شمار آيد و احسانت بيشتر از آن است كه كسى در ازاى كمترين آن شكر گزارد.
﴿24﴾
وَ قَدْ قَصَّرَ بِيَ السُّكُوتُ عَنْ تَحْمِيدِكَ ، وَ فَهَّهَنِيَ الْإِمْسَاكُ عَنْ تَمْجِيدِكَ ، وَ قُصَارَايَ الْإِقْرَارُ بِالْحُسُورِ ، لَا رَغْبَةً يَا إِلَهِي بَلْ عَجْزاً .
(24) و اينك، سكوت مرا از ستايش تو بازداشته، و امساك و خوددارى، زبان مرا از تمجيد تو الكن و گنگ ساخته است. و نهايت كوشش و تلاش من اين است كه اقرار به درماندگى كنم، نه از اين روى كه راغب نباشيم- اى خداى من!- بلكه از باب عجز و ناتوانى است.
﴿25﴾
فَهَا أَنَا ذَا أَؤُمُّكَ بِالْوِفَادَةِ ، وَ أَسْأَلُكَ حُسْنَ الرِّفَادَةِ ، فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ اسْمَعْ نَجْوَايَ ، وَ اسْتَجِبْ دُعَائِي ، وَ لَا تَخْتِمْ يَوْمِي بِخَيْبَتِي ، وَ لَا تَجْبَهْنِي بِالرَّدِّ فِي مَسْأَلَتِي ، وَ أَكْرِمْ مِنْ عِنْدِكَ مُنْصَرَفِي ، وَ تُرِيدُ مُنْقَلَبِي ، إِنَّكَ غَيْرُ ضَائِقٍ بِمَا تُرِيدُ ، وَ لَا عَاجِزٍ عَمَّا تُسْأَلُ ، وَ أَنْتَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ، وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ .
(25) پس اينك، هان اين منم كه به تو روى آوردهام و از تو مىخواهم كه مرا خوب پذيرايى كنى، پس بر محمد و آل او درود فرست و نجوا و رزم را بشنو و دعايم را مستجاب فرما و روزم را به نوميدى به پايان مرسان، و در درخواست و خواهشم دست رد بر سينهام مزن و رفتن مرا از پيشگاهت و بازگشتن مرا به درگاهت با گرامى داشت و تكريم خويش مقرون ساز چرا كه تو در هر آنچه اراده فرمايى به تنگى و مضيقه دچار نمىگردى و در برابر خواستهها عاجز و ناتوان نمىباشى و تو بر هر چيز قادر و توانايى و هيچ تحول و توانى تحقق نخواهد يافت، مگر به دست خداى بلندمرتبه و بزرگ.