وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ فِي التَّضَرُّعِ وَ الاِسْتِكَانَةِ
در تضرع به درگاه پروردگار
﴿1﴾
إِلَهِي أَحْمَدُكَ وَ أَنْتَ لِلْحَمْدِ أَهْلٌ عَلَى حُسْنِ صَنِيعِكَ إِلَيَّ ، وَ سُبُوغِ نَعْمَائِكَ عَلَيَّ ، وَ جَزِيلِ عَطَائِكَ عِنْدِي ، وَ عَلَى مَا فَضَّلْتَنِي بِهِ مِنْ رَحْمَتِكَ ، وَ أَسْبَغْتَ عَلَيَّ مِنْ نِعْمَتِكَ ، فَقَدِ اصْطَنَعْتَ عِنْدِي مَا يَعْجِزُ عَنْهُ شُكْرِي .
(1) تو را مىستايم و توئى كه سزاوار حمد و ستايش مائى اى پروردگار متعال! نيكوئيهاى تو مىبينيم و از نعمت تو بهره مىبريم، و عطاياى جزيل تو را درمىيابيم. از فضل خود مشمول رحمت خويشم فرمودهاى و بدان ميزان از خزانهى سرشار تو نعمت و بركت بردهايم كه در اداى شكرش درماندهايم.
﴿2﴾
وَ لَوْ لَا إِحْسَانُكَ إِلَيَّ وَ سُبُوغُ نَعْمَائِكَ عَلَيَّ مَا بَلَغْتُ إِحْرَازَ حَظِّي ، وَ لَا إِصْلَاحَ نَفْسِي ، وَ لَكِنَّكَ ابْتَدَأْتَنِي بِالْإِحْسَانِ ، وَ رَزَقْتَنِي فِي أُمُورِي كُلِّهَا الْكِفَايَةَ ، وَ صَرَفْتَ عَنِّي جَهْدَ الْبَلَاءِ ، وَ مَنَعْتَ مِنِّي مَحْذُورَ الْقَضَاءِ .
(2) اگر احسان عظيم و نعماى بىپايان تو مرا درنمىيافت به مطلوب خويش نمىرسيدم و به اصلاح نفس خويش نمىپرداختم. احسان تو بىخواهش بر من فرود آمد و نعمت تو بىمنت كس نصيبم شد. به من در حد كفاف و كمال روزى دادهاى و از جان من حمله بلايا و حوادث را برگردانيدهاى.
﴿3﴾
إِلَهِي فَكَمْ مِنْ بَلَاءٍ جَاهِدٍ قَدْ صَرَفْتَ عَنِّي ، وَ كَمْ مِنْ نِعْمَةٍ سَابِغَةٍ أَقْرَرْتَ بِهَا عَيْنِي ، وَ كَمْ مِنْ صَنِيعَةٍ كَرِيمَةٍ لَكَ عِنْدِي
(3) چه بسيار حادثهى استخوانشكن در كمين من آماده بود كه دست تو آن حادثات را همچنان در زاويهى اختفا به هم شكست و چه بسيار نعمت و مرحمت كه خلاف انتظار من به من ارزانى داشتهاى. نعمتى كه به چشمانم روشنى داد و مرحمتى كه به جانم تاب و توان بخشيد.
﴿4﴾
أَنْتَ الَّذِي أَجَبْتَ عِنْدَ الِاضْطِرَارِ دَعْوَتِي ، وَ أَقَلْتَ عِنْدَ الْعِثَارِ زَلَّتِي ، وَ أَخَذْتَ لِي مِنَ الْأَعْدَاءِ بِظُلَامَتِي .
(4) اين تو بودى كه به هنگام اضطرار و درماندگى نالهى من بشنيدى و به فرياد من رسيدى و دست حمايت و يارى به سوى من پيش آوردى. از لغزش بازم داشتى و داد مرا از ستمكاران من ستانيدى.
﴿5﴾
إِلَهِي مَا وَجَدْتُكَ بَخِيلًا حِينَ سَأَلْتُكَ ، وَ لَا مُنْقَبِضاً حِينَ أَرَدْتُكَ ، بَلْ وَجَدْتُكَ لِدُعَائِي سَامِعاً ، وَ لِمَطَالِبِي مُعْطِياً ، وَ وَجَدْتُ نُعْمَاكَ عَلَيَّ سَابِغَةً فِي كُلِّ شَأْنٍ مِنْ شَأْنِي وَ كُلِّ زَمَانٍ مِنْ زَمَانِي ، فَأَنْتَ عِنْدِي مَحْمُودٌ ، وَ صَنِيعُكَ لَدَيَّ مَبْرُورٌ .
(5) الهى! هر آنگاه كه دست دريوزگى به درگاه تو دراز كردهام از اعطا و انعام مضايقت نفرمودهاى و هر لحظه كه روى به خانهى تو آوردهام تو را بسيار بندهنواز و مهماندوست و مهربان يافتهام. همواره دعاى مرا شنيدهاى و عطاى مرا باز دادهاى و حاجات مرا برآوردهاى هميشه نعماى تو را براى خويشتن افزون ديدهام و هميشه ياد تو در ضمير من محمود و مقدس و محبوب بود. هر چه در حق من كردهاى جز مرحمت و مكرمت نام ديگرى ندارد.
﴿6﴾
تَحْمَدُكَ نَفْسِي وَ لِسَانِي وَ عَقْلِي ، حَمْداً يَبْلُغُ الْوَفَاءَ وَ حَقِيقَةَ الشُّكْرِ ، حَمْداً يَكُونُ مَبْلَغَ رِضَاكَ عَنِّي ، فَنَجِّنِي مِنْ سُخْطِكَ .
(6) نفس من ستايش تو مىكند و زبان من سپاس تو مىگذارد و عقل من سپاس و ستايش تو به جاى آورد. سپاس و ستايشى كه حق وفا را تكميل كند و حقيقت بندگى را ادا نمايد. حمدى كه رضاى تو را دريابد و به خشنودى تو خشنودم سازد.
اى پناه من! از خشم خود پناهم ده.
﴿7﴾
يَا كَهْفِي حِينَ تُعْيِينِي الْمَذَاهِبُ وَ يَا مُقِيلِي عَثْرَتِي ، فَلَوْ لَا سَتْرُكَ عَوْرَتِي لَكُنْتُ مِنَ الْمَفْضُوحِينَ ، وَ يَا مُؤَيِّدِي بِالنَّصْرِ ، فَلَوْ لَا نَصْرُكَ إِيَّايَ لَكُنْتُ مِنَ الْمَغْلُوبِينَ ، وَ يَا مَنْ وَضَعَتْ لَهُ الْمُلُوكُ نِيرَ الْمَذَلَّةِ عَلَى أَعْنَاقِهَ ، فَهُمْ مِنْ سَطَوَاتِهِ خَائِفُونَ ، وَ يَا أَهْلَ التَّقْوَى ، وَ يَا مَنْ لَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى ، أَسْأَلُكَ أَنْ تَعْفُوَ عَنِّي ، وَ تَغْفِرَ لِي فَلَسْتُ بَرِيئاً فَأَعْتَذِرَ ، وَ لَا بِذِي قُوَّةٍ فَأَنْتَصِرَ ، وَ لَا مَفَرَّ لِي فَأَفِرَّ .
(7) اى پناه من در آن هنگام كه از چهار طرف راه چاره به روى من فرو بسته و سايهى پناه از چشم من ناپديد است.
اى آنكس كه مرا از لغزش مىرهانى! اگر دست نجات دهندهى تو نبود چه كس از لغزش نجاتم مىداد.؟
اى آنكس كه مرا مىپوشانى اگر رحمت و مرحمت تو به جانم نرسد رسواى خاص و عام خواهم بود
اى يار و ياور من! تو يار و ياور من باش تا هرگز در زندگى روى شكست نبينم.
اى پادشاهى كه پادشاهان جهان به درگاه سلطنتش گردن مذلت فرو مىآويزند و از سطوت و جلالش ترسان و لرزانند.
اى خداوند تقوى و طهارت! اى خداوند نامهاى نيكو و گرامى! از تو همى خواهم كه بر من ببخشائى و از مغفرت و رحمت خويش نوميدم مدارى. من بىگناه نيستم تا بر عصمت خويش گواه آورم، من توانا نيستم تا خود را از خشم تو پاس دهم. من از حكومت پهناور تو نتوانم گريخت تا با جان گنهكار خويش به يكسوى بگريزم.
﴿8﴾
وَ أَسْتَقِيلُكَ عَثَرَاتِي ، وَ أَتَنَصَّلُ إِلَيْكَ مِنْ ذُنُوبِيَ الَّتِي قَدْ أَوْبَقَتْنِي ، وَ أَحَاطَتْ بِي فَأَهْلَكَتْنِي ، مِنْهَا فَرَرْتُ إِلَيْكَ رَبِّ تَائِباً فَتُبْ عَلَيَّ، مُتَعَوِّذاً فَأَعِذْنِي ، مُسْتَجِيراً فَلَا تَخْذُلْنِي ، سَائِلًا فَلَا تَحْرِمْنِي مُعْتَصِماً فَلَا تُسْلِمْنِي ، دَاعِياً فَلَا تَرُدَّنِي خَائِباً .
(8) از تو مىخواهم كه لغزش مرا ناديده بگيرى و گناهان ثقيل و عظيم مرا بيامرزى. هم به سوى تو مىگريزم اى پروردگار من! اما زبانم به توبه گشوده و عرق شرمم بر گريبان ريزان است. بر من ببخشاى و مرا همچون پناهندهاى درمانده و ذليل در پناهت بپذير. دريوزهى بىچيزم محرومم مفرماى محتاج و مسكينم و به سوى تو عرض مسكنت كنم، بر من رحم كن و نوميدم مساز.
﴿9﴾
دَعَوْتُكَ يَا رَبِّ مِسْكِيناً ، مُسْتَكِيناً ، مُشْفِقاً ، خَائِفاً ، وَجِلًا ، فَقِيراً ، مُضْطَرّاً إِلَيْكَ .
(9) بينوا بندهاى درويش و درمانده و ترسان و محتاج و بيچارهام و دست حاجت به درگاه تو برآوردهام.
﴿10﴾
أَشْكُو إِلَيْكَ يَا إِلَهِي ضَعْفَ نَفْسِي عَنِ الْمُسَارَعَةِ فِيما وَعَدْتَهُ أَوْلِيَاءَكَ ، وَ الُْمجَانَبَةِ عَمَّا حَذَّرْتَهُ أَعْدَاءَكَ ، وَ كَثْرَةَ هُمُومِي ، وَ وَسْوَسَةَ نَفْسِي .
(10) از ضعف نفس خويش به سوى تو شكايت آورم كه نتواند در مصلحت خويش شتاب آورد و رضاى ذات اقدس تو را دريابد و از آنچه به بندگان صالح خويش نويد دادهاى بهرهمند شود و در پرتگاه حيات نلغزد و به اعماق شقاوت فرو نغلطد. به سوى تو شكايت آورم از اندوهها و غصههائى كه جانم بيازارد و از وسوسههائى كه نفسم را به خطر تهديد كند.
﴿11﴾
إِلَهِي لَمْ تَفْضَحْنِي بِسَرِيرَتِي ، وَ لَمْ تُهْلِكْنِي بِجَرِيرَتِي ، أَدْعُوكَ فَتُجِيبُنِي وَ إِنْ كُنْتُ بَطِيئاً حِينَ تَدْعُونِي ، وَ أَسْأَلُكَ كُلَّمَا شِئْتُ مِنْ حَوَائِجِي ، وَ حَيْثُ مَا كُنْتُ وَضَعْتُ عِنْدَكَ سِرِّي ، فَلَا أَدْعُو سِوَاك ، وَ لَا أَرْجُو غَيْرَكَ
(11) پروردگارا! با همهى رسوائى كه در ضمير خود سراغ دارم رسوايم نمىسازى و با اينكه به هلاك و فنا محكومم همچنان از هلاك و فنا ايمنم دارى. تو را مىخوانم و دعايم را مستجاب مىيابم. هر چه در اداى دعا و عرض حاجت سستى ورزم باز در برابر نالهى «يا رب» من جواب «لبيك» مىدهى....
هر چه بخواهم از تو مىخواهم و هر چه بجويم در حضرت تو مىجويم. جز تو كس را شايسته نمىدانم كه حاجتم برآوردو جز از ذات اقدس تو آرزو ندارم كه از كس لبيك بشنوم.
﴿12﴾
لَبَّيْكَ لَبَّيْكَ ، تَسْمَعُ مَنْ شَكَا إِلَيْكَ ، وَ تَلْقَى مَنْ تَوَكَّلَ عَلَيْكَ ، وَ تُخَلِّصُ مَنِ اعْتَصَمَ بِكَ ، وَ تُفَرِّجُ عَمَّنْ لَاذَ بِكَ .
(12) اين توئى كه شكايت دردمندان را مىشنوى و هر كس به سوى تو روى آورد با لطف و مهربانيش مىپذيرى و پناهندگان خود را از مهالكه و مخمصهها پناه مىدهى و درماندگان را از رنج درماندگى خلاص مىسازى و محنتهاى دنيا را از ارباب محن كه به سوى تو روى آورند برمىدارى.
﴿13﴾
إِلَهِي فَلَا تَحْرِمْنِي خَيْرَ الآْخِرَةِ وَ الْأُولَى لِقِلَّةِ شُكْرِي ، وَ اغْفِرْ لِي مَا تَعْلَمُ مِنْ ذُنُوبِي .
(13) به جرم اينكه سپاس تو را به شايستگى نمىگذارم از خير آخرت و دنيا محرومم مفرماى و آنچه از گناهانم مىدانى بر من ببخشا .
﴿14﴾
إِنْ تُعَذِّبْ فَأَنَا الظَّالِمُ الْمُفَرِّطُ الْمُضَيِّعُ الآْثِمُ الْمُقَصِّرُ الْمُضَجِّعُ الْمُغْفِلُ حَظَّ نَفْسِي ، وَ إِنْ تَغْفِرْ فَأَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ .
(14) اگر عذابم فرمائى همچنان ظلم و گناه از من است، زيرا منم كه بر نفسم ستم كردهام و بزبان خويش اقدام جستهام و رشد خويش را تباه داشتهام ولى اگر باز هم مشمول مغفرتم فرمايى .
انت الرحم الراحمين.