وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ فِي التَّضَرُّعِ وَ الاِسْتِكَانَةِ
دعاء در تضرع و زارى
﴿1﴾
إِلَهِي أَحْمَدُكَ وَ أَنْتَ لِلْحَمْدِ أَهْلٌ عَلَى حُسْنِ صَنِيعِكَ إِلَيَّ ، وَ سُبُوغِ نَعْمَائِكَ عَلَيَّ ، وَ جَزِيلِ عَطَائِكَ عِنْدِي ، وَ عَلَى مَا فَضَّلْتَنِي بِهِ مِنْ رَحْمَتِكَ ، وَ أَسْبَغْتَ عَلَيَّ مِنْ نِعْمَتِكَ ، فَقَدِ اصْطَنَعْتَ عِنْدِي مَا يَعْجِزُ عَنْهُ شُكْرِي .
(1) پروردگارا سپاس تو را مىگويم كه تو اهل حمدى و شايستهى ستايشى زيرا تو نيكوكارى كردى با من تو نعمتهاى گوناگون بخشودى به من و مرا به لطف خود پرورش دادى تو هستى كه مرا برترى دادى به رحمت خود، و نعمت خود را بر من تمام كردى و چنان كردى كه من از شكر و سپاسگزارى آن عاجز هستم
﴿2﴾
وَ لَوْ لَا إِحْسَانُكَ إِلَيَّ وَ سُبُوغُ نَعْمَائِكَ عَلَيَّ مَا بَلَغْتُ إِحْرَازَ حَظِّي ، وَ لَا إِصْلَاحَ نَفْسِي ، وَ لَكِنَّكَ ابْتَدَأْتَنِي بِالْإِحْسَانِ ، وَ رَزَقْتَنِي فِي أُمُورِي كُلِّهَا الْكِفَايَةَ ، وَ صَرَفْتَ عَنِّي جَهْدَ الْبَلَاءِ ، وَ مَنَعْتَ مِنِّي مَحْذُورَ الْقَضَاءِ .
(2) اگر احسان تو نمىبود و نعمت تو بر من تمام نمىشد از نصيب خود محروم بودم و معايب و آفات خود را نمىشناختم ليكن با من احسان فرمودى قبل از آن كه از تو درخواست كنم و با من عنايت فرمودى و امور مرا كفايت فرمودى در حالى كه من خود عاجز از انجام كار خود بودم هر بلائى را تو از من دور ساختى و قضاء بد را از من بركنار فرمودى
﴿3﴾
إِلَهِي فَكَمْ مِنْ بَلَاءٍ جَاهِدٍ قَدْ صَرَفْتَ عَنِّي ، وَ كَمْ مِنْ نِعْمَةٍ سَابِغَةٍ أَقْرَرْتَ بِهَا عَيْنِي ، وَ كَمْ مِنْ صَنِيعَةٍ كَرِيمَةٍ لَكَ عِنْدِي
(3) اى پروردگارى كه چه بلاهاى سخت را از من دور كردى و چه نعمتهاى فراوان به من عطا كردى و ديدهى مرا به آن نعم بىپايان خود خنك ساختى
﴿4﴾
أَنْتَ الَّذِي أَجَبْتَ عِنْدَ الِاضْطِرَارِ دَعْوَتِي ، وَ أَقَلْتَ عِنْدَ الْعِثَارِ زَلَّتِي ، وَ أَخَذْتَ لِي مِنَ الْأَعْدَاءِ بِظُلَامَتِي .
(4) توئى آن كسى كه در اضطراب وحشت من حفظ كردى و دعاى مرا مستجاب فرمودى و از لغزش و خطا مرا مصون داشتى و از بيدادگران و دشمنان احقاق حق مرا فرمودى
﴿5﴾
إِلَهِي مَا وَجَدْتُكَ بَخِيلًا حِينَ سَأَلْتُكَ ، وَ لَا مُنْقَبِضاً حِينَ أَرَدْتُكَ ، بَلْ وَجَدْتُكَ لِدُعَائِي سَامِعاً ، وَ لِمَطَالِبِي مُعْطِياً ، وَ وَجَدْتُ نُعْمَاكَ عَلَيَّ سَابِغَةً فِي كُلِّ شَأْنٍ مِنْ شَأْنِي وَ كُلِّ زَمَانٍ مِنْ زَمَانِي ، فَأَنْتَ عِنْدِي مَحْمُودٌ ، وَ صَنِيعُكَ لَدَيَّ مَبْرُورٌ .
(5) اى خدائى كه بخل در آستان تو نبود و نيست و هرگاه سوال كردم بدون آن كه روى در هم كشى عطا فرمودى و مرا رهين منت خود ساختى، خدايا هر وقت اراده كردم و به سوى تو روى نياز آوردم تا مرا پذيرفتى توئى كه دعاهاى مرا مىشنوى و حاجت مرا برمىآورى و مسئلت ما را عطا مىكنى و در هر زمان نعمت تو بر دعاى من و تقاضاى من سبقت دارد، خدايا تو در نظر من بزرگى و ستايش شده زيرا كار تو احسان است و هر كار كنى مقبول و مشكور و پسنديده است
﴿6﴾
تَحْمَدُكَ نَفْسِي وَ لِسَانِي وَ عَقْلِي ، حَمْداً يَبْلُغُ الْوَفَاءَ وَ حَقِيقَةَ الشُّكْرِ ، حَمْداً يَكُونُ مَبْلَغَ رِضَاكَ عَنِّي ، فَنَجِّنِي مِنْ سُخْطِكَ .
(6) خدايا تو را به زبان و دل و اعضاء و عقل و عمل حمد مىكنم حق حمدى كه در خور شكر نعمت تو باشد اما هرگز به آن اندازه نمىتوان شكر تو به جاى آورد حمدى كه به قدر رضاى تو از من باشد آن قدر حمد مىكنم كه تو از من راضى شوى خدايا حال حمد مرا از خشم نجات بخش
﴿7﴾
يَا كَهْفِي حِينَ تُعْيِينِي الْمَذَاهِبُ وَ يَا مُقِيلِي عَثْرَتِي ، فَلَوْ لَا سَتْرُكَ عَوْرَتِي لَكُنْتُ مِنَ الْمَفْضُوحِينَ ، وَ يَا مُؤَيِّدِي بِالنَّصْرِ ، فَلَوْ لَا نَصْرُكَ إِيَّايَ لَكُنْتُ مِنَ الْمَغْلُوبِينَ ، وَ يَا مَنْ وَضَعَتْ لَهُ الْمُلُوكُ نِيرَ الْمَذَلَّةِ عَلَى أَعْنَاقِهَ ، فَهُمْ مِنْ سَطَوَاتِهِ خَائِفُونَ ، وَ يَا أَهْلَ التَّقْوَى ، وَ يَا مَنْ لَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى ، أَسْأَلُكَ أَنْ تَعْفُوَ عَنِّي ، وَ تَغْفِرَ لِي فَلَسْتُ بَرِيئاً فَأَعْتَذِرَ ، وَ لَا بِذِي قُوَّةٍ فَأَنْتَصِرَ ، وَ لَا مَفَرَّ لِي فَأَفِرَّ .
(7) و پناه ده كه جز تو راهى ندارم اى كسى كه در گذرنده از خطا هستى اگر تو عيب من نمىپوشيدى هر آينه رسوا شده بودم اى خدائى كه مرا به نصرت خود قوت مىبخشى اگر نصرت تو نمىبود هر آينه من از مقهورين بودم اى آن كه براى پادشاهان در بارگاه تو يوغ خوارى و مذلت برگردن نهادهاند و از سطوت و قهر تو خائفند اى آن كه سزاوارى از تو بپرهيزند و از عقاب تو انديشه كنند اى كسى كه داراى نام نيكو و لقب نيكوترى از تو مسئلت مىكنم مرا ببخشى و عفو كنى و مرا بيامرزى خدايا من بىگناه هستم كه عذر آوردم و نه نيروى آن را دارم كه با تو معارضه كنم مرا گريزگاهى جز تو نيست.
﴿8﴾
وَ أَسْتَقِيلُكَ عَثَرَاتِي ، وَ أَتَنَصَّلُ إِلَيْكَ مِنْ ذُنُوبِيَ الَّتِي قَدْ أَوْبَقَتْنِي ، وَ أَحَاطَتْ بِي فَأَهْلَكَتْنِي ، مِنْهَا فَرَرْتُ إِلَيْكَ رَبِّ تَائِباً فَتُبْ عَلَيَّ، مُتَعَوِّذاً فَأَعِذْنِي ، مُسْتَجِيراً فَلَا تَخْذُلْنِي ، سَائِلًا فَلَا تَحْرِمْنِي مُعْتَصِماً فَلَا تُسْلِمْنِي ، دَاعِياً فَلَا تَرُدَّنِي خَائِباً .
(8) خدايا از خطاهاى من درگذر كه من از گناه بيزارم و مىترسم مرا در هلاكت و بلا افكند و مرا نابود كند و ناچيز گرداند خدايا از اين گناهان گريختم و به سوى تو توبهكنان پناه آوردم به رحمت خود توبهام بپذير و مرا پناه ده و مهلت ده و خوار و بىمددكار مگذار، خداوندا گداى تو درب خانهى تو ايستاده است او را محروم مكن او چنگ به حمايت رحمت تو زده و تسليم تو شده باز مگردان او را نوميد مساز كه زيانكار شود،
﴿9﴾
دَعَوْتُكَ يَا رَبِّ مِسْكِيناً ، مُسْتَكِيناً ، مُشْفِقاً ، خَائِفاً ، وَجِلًا ، فَقِيراً ، مُضْطَرّاً إِلَيْكَ .
(9) خدايا از آستان تو مسئلت مىكنم كه مسكينم و ترسانم و هراسانم و پريشان انديشه و محتاج و مضطر و مضطرب در اين حال به تو پناه آوردهام و گريزى جز تو ندارم،
﴿10﴾
أَشْكُو إِلَيْكَ يَا إِلَهِي ضَعْفَ نَفْسِي عَنِ الْمُسَارَعَةِ فِيما وَعَدْتَهُ أَوْلِيَاءَكَ ، وَ الُْمجَانَبَةِ عَمَّا حَذَّرْتَهُ أَعْدَاءَكَ ، وَ كَثْرَةَ هُمُومِي ، وَ وَسْوَسَةَ نَفْسِي .
(10) خدايا شكايت از ضعف نفس خود دارم كه نمىتواند در مسابقهى ثواب تو گوى سبقت بربايد خدايا از آن اعمال نصيب من كن و از آن وعدهاى كه دادى مرا بهرهمند ساز و وعدهاى كه به دوستان خود دادى و دشمنان خود را بيمناك فرمودى به تو شكايت مىكنم از انديشههاى بد و وسوسه نفس و سپاه هم و غم
﴿11﴾
إِلَهِي لَمْ تَفْضَحْنِي بِسَرِيرَتِي ، وَ لَمْ تُهْلِكْنِي بِجَرِيرَتِي ، أَدْعُوكَ فَتُجِيبُنِي وَ إِنْ كُنْتُ بَطِيئاً حِينَ تَدْعُونِي ، وَ أَسْأَلُكَ كُلَّمَا شِئْتُ مِنْ حَوَائِجِي ، وَ حَيْثُ مَا كُنْتُ وَضَعْتُ عِنْدَكَ سِرِّي ، فَلَا أَدْعُو سِوَاك ، وَ لَا أَرْجُو غَيْرَكَ
(11) خدايا مرا رسوا نساختى و در پناه خود جا دادى و هلاك نكردى. خدايا مىخوانم تو را كه اجابت كنى مرا و حاجتهاى مرا برآورى با تو راز مىگويم و درد دل خود را شرح مىدهم خدايا تو مرا كفايت مىكنى و دعوت مرا اجابت مىكنى پس نمىخواهم جز تو را و اميدوار نيستم مگر تو را،
﴿12﴾
لَبَّيْكَ لَبَّيْكَ ، تَسْمَعُ مَنْ شَكَا إِلَيْكَ ، وَ تَلْقَى مَنْ تَوَكَّلَ عَلَيْكَ ، وَ تُخَلِّصُ مَنِ اعْتَصَمَ بِكَ ، وَ تُفَرِّجُ عَمَّنْ لَاذَ بِكَ .
(12) مىشنوى هر كه شكايت كند به سوى تو هر كه واگذار كند كار خود را به تو، لبيك لبيك و مىرهانى از چنگ دشمنان موذى كسى را كه به تو پناه آورده است
﴿13﴾
إِلَهِي فَلَا تَحْرِمْنِي خَيْرَ الآْخِرَةِ وَ الْأُولَى لِقِلَّةِ شُكْرِي ، وَ اغْفِرْ لِي مَا تَعْلَمُ مِنْ ذُنُوبِي .
(13) خداى من محروم مكن مرا از خير آخرت و دنيا به علت كمى شكر من و بيامرز مرا از آنچه تو مىدانى چه كردهام
﴿14﴾
إِنْ تُعَذِّبْ فَأَنَا الظَّالِمُ الْمُفَرِّطُ الْمُضَيِّعُ الآْثِمُ الْمُقَصِّرُ الْمُضَجِّعُ الْمُغْفِلُ حَظَّ نَفْسِي ، وَ إِنْ تَغْفِرْ فَأَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ .
(14) اگر عذاب كنى ظلم نكردهاى بلكه من ظالم هستم كه به نفس خود ظلم كرده و راه افراط را پيش گرفتم من غافل بودم و بىخبر از نصيب و بهرهى خود و از مقام و منزلت خويش، خدايا اگر مرا نيامرزى به كجا پناه برم، مرا بيامرز كه شان تو ارحم الراحمين است.