ترجمه نهج البلاغه، ص: 96

از تاريكی ها بينا شوند، هر عضو را شامل اعضا گردانيد، و آن اعضا را در تأليف صورت و دوامشان در محل های مناسب قرار داد، با بدنهايی كه با ابزار سودمند برقرارند، و دلهايی كه جوينده ارزاق خود هستند، در حالی كه انسانها در نعمت های بزرگ، و موجبات احسان، و موانع آفات تندرستی غرقند. مدت عمر مقدّر را از شما پنهان داشت، و از آثار گذشتگان برای شما عبرتها به جای گذاشت:

از بهره ای كه از دنيا بردند، و از فراخی عمر كه پيش از گلوگير شدن مرگ نصيب آنان بود، ولی قبل از اينكه به آرزوهايشان برسند مرگ به طرف آنان شتاب كرد، و گسستن ريسمان اجل آنان را از آرزوهنايشان جدا نمود. به وقت تندرستی زاد آخرت تهيه نكردند، و از ابتدای جوانی عبرت نگرفتند. آيا آن كه در عنفوان جوانی است جز خميدگی و پيری را انتظار می كشد؟ و آن كه در شادابی سلامت است غير از امراض گوناگون را توقع دارد؟ و كسی كه فعلًا موجود است جز ساعت فنا را منتظر است؟ آن هم با نزديك شدن جدايی از زندگی، و كوچ از اين دنيا، و لرزه و اضطراب، و درد سوز دل، و فرو بردن آب دهان از غصه و رنج، و ديده به اطراف دوختن برای كمك خواستن از فرزندان و خويشان و دوستان و همسران. آيا اين همه نزديكان قدرت دفع مرگ را از انسان دارند؟ آيا گريه كنندگان سودی می دهند؟

در حالی كه مرده خانواده در گورستان به گرو رفته، و در تنگنای قبر تنها مانده، گزندگان پوست بدنش را پاره پاره كرده، عوامل لاغر كننده، نازكی و تازگی بدنش را كهنه نموده، بادهای سخت آثارش را از ميان برداشته، و حوادث زمانه نشانه های او را به نابودی كشيده، بدنها پس از تازگی تغيير كرده، و استخوانها پس از قوّت پوسيده، و جانها در گرو بارهای گناهان مانده، به اخبار غيبی پس از مرگ يقين پيدا كرده، آنجا از ارواح مردگان اضافه كردن عمل صالح نخواهند، و خشنودی حق را از خطاهايشان نطلبند. آيا شما زندگانْ، فرزندان اين مردم و پدران و برادران