ترجمه نهج البلاغه، ص: 502

سوم پرداخت حقوق مردم تا خدا را ملاقات كنی و حقی از مردم بر عهده ات نباشد. چهارم اراده بر ادای هر حق واجبی كه آن را ضايع كرده ای و آن را بپردازی.

پنجم همّت بر آب كردن گوشتی كه از حرام بر وجودت روييده با اندو بر گذشته تا جايی كه پوست را به استخوان بچسبانی و بين آن گوشت جديد رويد. ششم چساندن رنج عبادت بر بدن چنانكه شيرينی گناه را بر آن چشاندی. آن گاه می گويی: اسْتَغْفِرُاللَّهَ.

حكمت 418

و آن حضرت فرمود: بردباری برای انسان چون قبيله است.

حكمت 419

و آن حضرت فرمود: بيچاره فرزند آدم، مرگش پنهان، بيماريهايش پوشيده، و كردارش نزد خدا محفوظ است، پشه ای او را می آزارد، جرعه ای گلوگير او را از پا می اندازد، و عرق او را بدبو می سازد.

حكمت 420

نقل شده كه آن حضرت در ميان يارانش نشسته بود، زنی زيبا بر آنان عبور كرد، آنان ديده بر او دوختند، آن حضرت عليه السلام فرمود: ديده اينان به شهوت نگران، و اين نظر اندازی موجب هيجان است، هرگاه يكی از شما به زنی كه او را خوش آيد نظر كند بايد با همسر خود درآميزد، كه اين زنی است همانند آن. مردی از خوارج گفت:

خدا اين كافر را نابود كند، چقدر داناست! مردم برجستند تا او را نابود كنند، فرمود: او را واگذاريد، پاسخ ناسزاگويی ناسزاست، يا گذشت گناه.

حكمت 421

و آن حضرت فرمود: از عقلت آن اندازه تو را بس كه راههای گمراهيت را از رستگاريت بر تو ظاهر كند.

حكمت 422

و آن حضرت فرمود: به كار خير اقدام كنيد و چيزی از آن را اندك ندانيد، كه كوچكش بزرگ، و كمش بسيار است، و احدی از شما نگويد: ديگری در كار خير از من سزاوارتر است؛ كه سوگند به خدا چنين خواهد شد. برای خير و شر اهلی است، كه هرگاه شما يكی از آن دو را ترك كنيد اهلش آن را به جای شما انجام