دعای 37 ( دعا در اعتراف به ناتوانی از شکر ) ترجمه محمد تقی خلجی

(1) خدايا! هيچ كس را يارى آن نيست «كز عهده‌ى شكرت به درآيد»، جز آن كه بر اثر احسان (ديگر) تو، شكرى ديگرى بر او لازم مى‌آيد.

(2) و در اطاعت و بندگى‌ات، هر چند كه بكوشد، به جايى نمى‌رسد، جز آن كه در برابر استحقاق تو، به سبب فضل و احسانت، كوتاهى ورزيده است.

(3) پس سپاسگزارترين بندگانت، در اداى حق سپاسگزارى از تو ناتوان‌اند، و پرستنده‌ترين ايشان، در طاعتگزارى تو، خطاكار.

(4) بر اين اساس، هيچ كس به سبب شايستگى‌اش در خور آمرزش تو و شايسته‌ى خشنودى‌ات نيست.

(5) از اين رو، هر كه را بيامرزى، از احسان توست، و از هر كس خشنود گردى، برخاسته از فضل توست.

(6) كارها و سپاسگزارى‌هاى ناچيزى را كه بپذيرى، حق‌شناسى مى‌كنى، و بر اطاعتهاى اندك، پاداش بسيار مى‌دهى، چنان كه گويى سپاسگزارى بندگانت كه مزدشان را بر خود لازم دانستى و برتر از سزاواريشان پاداش دادى، كارى بوده كه بى‌مشيت تو مى‌توانسته‌اند از انجام دادن آن باز ايستند و براى همين، ايشان را پاداش داده‌اى؛ يا گويى كه توفيق اين شكرگزارى، به دست تو نبوده و از اين رو، اجرشان عطا كرده‌اى. نه، چنين نيست اى خداى من.

(7) بلكه پيش از آن كه بر پرستش تو قدرت يابند، همه‌ى كارهاشان در دست قدرت تو بود و تو، پيش از آن كه بر طاعتگزارى‌ات مبادرت ورزند، پاداش ايشان را فراهم آورده بودى، و اين براى آن است كه آيين تو بخشش و گذشت، و رسم و عادت تو احسان و نيكى، و راه طريقتت، عفو و گذشت است.

(8) پس همه‌ى آفريدگان، بر اين باور و اعتراف‌اند كه تو هر كه را به كيفر رسانى، ستمگر نيستى، و گواه‌اند بر اين كه هر كه را پاداش عافيت بخشى، درباره‌اش احسان كرده‌اى؛ و همگان درباره‌ى خود، به تقصير و كوتاهى از انجام دادن آنچه سزاوار توست، معترف‌اند.

(9) پس اگر نه اين بود كه شيطان آنان را مى‌فريبد و از طاعت تو بازمى‌دارد، هيچ كس تو را نافرمانى نمى‌كرد؛ و اگرنه اين بود كه او باطل را در نقش و مثال حق، صورتگرى مى‌كند و مى‌آرايد، هيچ رهرو گمشده‌اى به بيراهه نمى‌رفت.

(10) پس تو پاك و منزهى! چه روشن و آشكار است برخورد كريمانه‌ى تو با كسى كه در اطاعت تو بوده يا تو را معصيت كرده است. مطيع و فرمانبردار را در برابر آنچه خود توفيق انجامش را داده‌اى، سپاس مى‌گزارى؛ و گنهكار نافرمان را در آنچه كه به شتاب ورزيدن در كيفرش توانايى، مهلت مى‌دهى.

(11) و به هر يك از اين دو (مطيع و گناهكار)، عطايى بخشيده‌اى كه سزاوار آن نبوده، و احسانى نموده‌اى كه در خور عمل و كردارشان نيست.

(12) و اگر فرمانبردار را بر وفق كارى كه خود بر انجام دادن آن توفيق داده‌اى، عطا مى‌كردى، بيم آن مى‌رفت كه پاداش تو را در نيابد و نعمت تو از او زايل گردد؛ وليكن، كريمانه، او را در برابر عملى كه مدتش كوتاه، گذرا و فانى است، پاداشى دراز مدت و ماندنى عطا كرده‌اى.

(13) آن گاه، رزقى را كه بر سر سفره‌ى احسان تو خورده تا بر طاعت تو نيرو گيرد، به شمار نياورده، از او مطالبه‌ى عوض نكرده‌اى، و او را درباره‌ى وسايل و ابزارى كه براى دستيابى به آمرزشت به كار گرفته است، مورد مناقشه و سختگيرى قرار نداده‌اى، و اگر با او چنين مى‌كردى، همه‌ى رنج‌هايى كه برده بود و كوشش‌هايى كه كرده بود، در برابر كم‌ترين احسان تو و كوچك‌ترين نعمتت به هدر مى‌رفت، و او در پيشگاه تو نسبت به ديگر نعمتهايت، رهين و گروگان مى‌بود. پس كجا و كى سزاوار پاداش تو بود؟! نه، كجا و كى؟

(14) اين چنين است اى خداى من، حال و روز كسى كه فرمان تو را برده، و سرنوشت كسى كه در بندگى تو كوشيده است. اما (حال و روز) معصيتكار نافرمانى كه نهى تو را مرتكب شده است. پس تو در عقوبت و كيفرش شتاب نفرمودى تا شايد از راه نافرمانى بازگردد و به طاعت تو درآيد؛ و به راستى كه در همان نخستين لحظه‌اى كه بر نافرمانى تو همت گماشت، كيفرى را كه براى همه‌ى آفريدگان (گنهكارت) فراهم آورده‌اى، سزاوار بود.

(15) پس هر كيفرى را كه به تأخير افكندى، و هر خشمى را كه در فرود آوردنش درنگ فرمودى، از حق خود، درگذشتى و به آنچه كم‌تر از استحقاق توست، خرسند گشتى.

(16) پس اى خداى من، كريم‌تر از تو كيست؟ و چه كسى تيره بخت‌تر از آن كه در نافرمانى تو تباه گردد، نه، چه كسى (از او تيره بخت‌تر است)؟! پس تو برتر از آنى كه جز به احسان و نيكى وصف شوى، و كريم‌تر از آنى كه جز از عدل تو بترسند. بيم آن نيست كه درباره‌ى كسى كه نافرمانى‌ات را كرده، ستم كنى، و پاداش كسى را كه تو را خشنود گردانيده، فرو گزارى. پس بر محمد و دودمانش درود فرست، و آرزويم را برآور، و از هدايت خود، بر من بيفزاى تا در پرتو آن، به توفيق در كردارم دست يابم؛ چرا كه تو نعمت بخش كريمى!