وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ إِذَا دَخَلَ شَهْرٌ رَمَضَانَ
و از دعاهاى آن حضرت عليهالسلام است هنگامى كه ماه رمضان از راه مىرسيد
﴿1﴾
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي هَدَانَا لِحَمْدِهِ ، وَ جَعَلَنَا مِنْ أَهْلِهِ لِنَكُونَ لِإِحْسَانِهِ مِنَ الشَّاكِرِينَ ، وَ لِيَجْزِيَنَا عَلَى ذَلِكَ جَزَاءَ الُْمحْسِنِينَ
(1) حمد و سپاس خدايى را كه ما را به حمد و سپاس خويش هدايت فرمود و از اهل آن قرار داد تا از شكرگزاران او در برابر احسان وى باشيم و ما را بر اين كار پاداش محسنان و نيكوكاران عطا بخشيد.
﴿2﴾
وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي حَبَانَا بِدِينِهِ ، وَ اخْتَصَّنَا بِمِلَّتِهِ ، وَ سَبَّلَنَا فِي سُبُلِ إِحْسَانِهِ لِنَسْلُكَهَا بِمَنِّهِ إِلَى رِضْوَانِهِ ، حَمْداً يَتَقَبَّلُهُ مِنَّا ، وَ يَرْضَى بِهِ عَنَّا
(2) و حمد و سپاس خدايى را كه ما را براى دين خويش برگزيد و به ملت و آيين خويش اختصاصمان داد. و ما را در راه احسان خويش به پيش برد تا در آن راهها به لطف و منت او به سوى رضوان و خشنوديش حركت كنيم. چنان حمد و سپاس كه از ما بپذيرد و به سبب آن از ما راضى گردد.
(3) و حمد و سپاس خدايى را كه يكى از آن راهها (ى احسان به بندگان) را ماه خودش قرار داد، ماه رمضان، ماه روزه و ماه اسلام و ماه طهارت و ماه آزمايش و پالايش و ماه قيام «ماهى كه قرآن را در آن نازل فرمود براى هدايت كرن مردم همراه با حجتهاى بين و آشكار و برهانهاى جداكنندهى حق از باطل.»
﴿4﴾
فَأَبَانَ فَضِيلَتَهُ عَلَى سَائِرِ الشُّهُورِ بِمَا جَعَلَ لَهُ مِنَ الْحُرُمَاتِ الْمَوْفُورَةِ ، وَ الْفَضَائِلِ الْمَشْهُورَةِ ، فَحَرَّمَ فِيهِ مَا أَحَلَّ فِي غَيْرِهِ إِعْظَاماً ، وَ حَجَرَ فِيهِ الْمَطَاعِمَ وَ الْمَشَارِبَ إِكْرَاماً ، وَ جَعَلَ لَهُ وَقْتاً بَيِّناً لَا يُجِيزُ جَلَّ وَ عَزَّ أَنْ يُقَدَّمَ قَبْلَهُ ، وَ لَا يَقْبَلُ أَنْ يُؤَخَّرَ عَنْهُ .
(4) پس بدين روى، فضيلت و برترى آن ماه را بر ساير ماهها به وسيلهى حرمتهاى وافر و فراوان و فضائل مشهور و معروف آشكار ساخت، پس آنچه را در زمانهاى ديگر حلال بود را از باب بزرگداشت، در اين ماه حرام كرد و از سر اكرام، خوراكىها و آشاميدنىها را در اين ماه ممنوع نمود و براى آن وقت بين و روشنى را قرار داد كه اجازه نمىدهد- خداى عزوجل- در اين زمان مشخص شده، نه تقديمى صورت پذيرد و نه تأخيرى را قبول مىنمايد.
(5) سپس يك شبى از شبهايش را بر شبهاى هزار ماه فضيلت و برترى داد و نام آن را شب قدر نهاد «كه در آن شب ملائكه و روح به امر پروردگارشان در مورد هر امرى فرود مىآيند.» شبى كه تا طلوع فجر، سلامت و دائم البر كه مىباشد بر هر يك از بندگان كه بخواهد، و آنچه كه قضا و حكم الهى اقتضا كند.
﴿6﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ أَلْهِمْنَا مَعْرِفَةَ فَضْلِهِ وَ إِجْلَالَ حُرْمَتِهِ ، وَ التَّحَفُّظَ مِمَّا حَظَرْتَ فِيهِ ، وَ أَعِنَّا عَلَى صِيَامِهِ بِكَفِّ الْجَوَارِحِ عَنْ مَعَاصِيكَ ، وَ اسْتِعْمَالِهَا فِيهِ بِمَا يُرْضِيكَ حَتَّى لَا نُصْغِيَ بِأَسْمَاعِنَا إِلََى لََغْوٍ ، وَ لَا نُسْرِعَ بِأَبْصَارِنَا إِلَي لَهْوٍ
(6) خدايا! بر محمد و آل او درود فرست و معرفت فضل و برترى اين ماه و بزرگداشت حرمت و حفظ و خوددارى از آنچه در آن ماه منع فرمودهاى را به ما الهام كن، و در روزه گرفتن در آن ماه با حفظ جوارح و اعضا از معاصى تو و كاربرد آنها در آنچه موجب رضايت توست، يارى فرما.
تا گوشهاى خود صداى لغو نشنويم و با چشمهاى خود به تماشاى لهو سرعت نگيريم.
﴿7﴾
وَ حَتَّى لَا نَبْسُطَ أَيْدِيَنَا إِلَى مَحْظُورٍ ، وَ لَا نَخْطُوَ بِأَقْدَامِنَا إِلَى مَحْجُورٍ ، وَ حَتَّى لَا تَعِيَ بُطُونُنَا إِلَّا مَا أَحْلَلْتَ ، وَ لَا تَنْطِقَ أَلْسِنَتُنَا إِلَّا بِمَا مَثَّلْتَ ، وَ لَا نَتَكَلَّفَ إِلَّا مَا يُدْنِي مِنْ ثَوَابِكَ ، وَ لَا نَتَعَاطَى إِلَّا الَّذِي يَقِي مِنْ عِقَابِكَ ، ثُمَّ خَلِّصْ ذَلِكَ كُلَّهُ مِنْ رِئَاءِ الْمُرَاءِينَ ، وَ سُمْعَةِ الْمُسْمِعِينَ ، لَا نَشْرَكُ فِيهِ أَحَداً دُونَكَ ، وَ لَا نَبْتَغِي فِيهِ مُرَاداً سِوَاكَ .
(7) و دستهاى خود را به سوى حرامى نگشاييم و با گامهاى خويش به سوى ممنوعى گام نزنيم و شكمهايمان جز به آنچه تو حلال كردهاى پر نشود و زبانهاى ما جز بدانچه مورد تمثيل تو بوده و تو گفتهاى سخنى نگويد و به چيزى نپردازيم.
و رنج آن را بر خود هموار نسازيم جز آنچه كه ما را به ثواب تو نزديك مىسازد و به چيزى گرايش پيدا نكنيم مگر آنچه ما را از عقاب و كيفر تو نگاه مىدارد. سپس همهى اين امور را از رياى رياكاران و سمعه و آوازه پراكنى و شهرت طلبى شهرت طلبان، پاك و خالص گردان به طورى كه ديگرى را جز تو در اين امور شريك نگيريم و در كارهايمان مرادى غير از تو نجوييم.
﴿8﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ قِفْنَا فِيهِ عَلَى مَوَاقِيتِ الصَّلَوَاتِ الْخَمْسِ بِحُدُودِهَا الَّتِي حَدَّدْتَ ، وَ فُرُوضِهَا الَّتِي فَرَضْتَ ، وَ وَظَائِفِهَا الَّتِي وَظَّفْتَ ، وَ أَوْقَاتِهَا الَّتِي وَقَّتَّ
(8) خدايا! بر محمد و آل او درود فرست و ما را به اوقات نمازهاى پنج گانه واقف و به حدود آنها كه مشخص فرمودهاى آگاه فرما، و به واجباتى كه در آنها مقرر نمودهاى و وظائفى را كه بيان كردهاى و اوقاتى كه تعيين فرمودهاى، ما را آشنا كن.
﴿9﴾
وَ أَنْزِلْنَا فِيهَا مَنْزِلَةَ الْمُصِيبِينَ لِمَنَازِلِهَا ، الْحَافِظِينَ لِأَرْكَانِهَا ، الْمُؤَدِّينَ لَهَا فِي أَوْقَاتِهَا عَلَى مَا سَنَّهُ عَبْدُكَ وَ رَسُولُكَ صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ آلِهِ فِي رُكُوعِهَا وَ سُجُودِهَا وَ جَمِيعِ فَوَاضِلِهَا عَلَى أَتَمِّ الطَّهُورِ وَ أَسْبَغِهِ ، وَ أَبْيَنِ الْخُشُوعِ وَ أَبْلَغِهِ .
(9) و ما را در نماز، در مرتبهى آنانى قرار ده كه به منازل و مراتب والاى آن راه يافته، اركان آن را حفظ و آن را در وقتش بر همان اساس كه سنت و آيين بنده و پيامبرت- كه درود تو بر او و آل او باد- مىباشد ادا مىكنند، (به صورت كامل و جامع) در ركوع و سجود و (خلاصه در) تمام متعلقات آن، در نهايت طهارت و پاكى و تمامترينش. و روشنترين خشوع و رساترينش.
﴿10﴾
وَ وَفِّقْنَا فِيهِ لِأَنْ نَصِلَ أَرْحَامَنَا بِالْبِرِّ وَ الصِّلَةِ ، وَ أَنْ نَتَعَاهَدَ جِيرَانَنَا بِالْإِفْضَالِ وَ الْعَطِيَّةِ ، وَ أَنْ نُخَلِّصَ أَمْوَالَنَا مِنَ التَّبِعَاتِ ، وَ أَنْ نُطَهِّرَهَا بِإِخْرَاجِ الزَّكَوَاتِ ، وَ أَنْ نُرَاجِعَ مَنْ هَاجَرَنَا ، وَ أَنْ نُنْصِفَ مَنْ ظَلَمَنَا ، وَ أَنْ نُسَالِمَ مَنْ عَادَانَا حَاشَى مَنْ عُودِيَ فِيكَ وَ لَكَ ، فَإِنَّهُ الْعَدُوُّ الَّذِي لَا نُوَالِيهِ ، وَ الْحِزْبُ الَّذِي لَا نُصَافِيهِ .
(10) و ما را در اين ماه توفيق ده كه در صله رحم و پيوند با خويشان و نيكى به ايشان بكوشيم و با همسايگان خود از راه بزرگوارى و هديه دادن ارتباط برقرار كنيم و اموال خود را از مظالم و تبعات آن خالص نماييم و اين كه آنها را با دادن زكاتها پاك گردانيم.
و با كسى كه از ما فاصله گرفته و دورى كرده آشتى كنيم و با كسى كه به ما ظلم كرده انصاف داشته باشيم و با كسى كه با ما عداوت داشته با مسالمت برخورد كنيم، بجز آن كسى كه در راه تو و به خاطر تو با او دشمنى شده زيرا او دشمنى است كه ما با وى دوستى نمىورزيم و از حزب و گروهى است كه با او دل صاف نگردانيم.
﴿11﴾
وَ أَنْ نَتَقَرَّبَ إِلَيْكَ فِيهِ مِنَ الْأَعْمَالِ الزَّاكِيَةِ بِمَا تُطَهِّرُنَا بِهِ مِنَ الذُّنُوبِ ، وَ تَعْصِمُنَا فِيهِ مِمَّا نَسْتَأْنِفُ مِنَ الْعُيُوبِ ، حَتَّى لَا يُورِدَ عَلَيْكَ أَحَدٌ مِنْ مَلَائِكَتِكَ إِلَّا دُونَ مَا نُورِدُ مِنْ أَبْوَابِ الطَّاعَةِ لَكَ ، وَ أَنْوَاعِ الْقُرْبَةِ إِلَيْكَ .
(11) و ما را توفيق ده كه در اين ماه به تو تقرب جوييم با اعمال پاكيزهاى كه ما را از گناهان پاك سازند، و از اين كه دوباره عيوب و گناهان را از سر گيريم بازمان دار، تا اين كه هيچ يك از ملائكهى تو چيزى از طاعت براى تو بجاى نياورند مگر آن كه از طاعت و بندگى ما پايينتر باشد، و در تقرب به پايه و رتبهى تقرب ما نرسد.
﴿12﴾
اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِحَقِّ هَذَا الشَّهْرِ ، وَ بِحَقِّ مَنْ تَعَبَّدَ لَكَ فِيهِ مِنِ ابْتِدَائِهِ إِلَى وَقْتِ فَنَائِهِ مِنْ مَلَكٍ قَرَّبْتَهُ ، أَوْ نَبِيٍّ أَرْسَلْتَهُ ، أَوْ عَبْدٍ صَالِحٍ اخْتَصَصْتَهُ ، أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ أَهِّلْنَا فِيهِ لِمَا وَعَدْتَ أَوْلِيَاءَكَ مِنْ كَرَامَتِكَ ، وَ أَوْجِبْ لَنَا فِيهِ مَا أَوْجَبْتَ لِأَهْلِ الْمُبَالَغَةِ فِي طَاعَتِكَ ، وَ اجْعَلْنَا فِي نَظْمِ مَنِ اسْتَحَقَّ الرَّفِيعَ الْأَعْلَي بِرَحْمَتِكَ .
(12) خدايا! به حق اين ماه و به حق آن كسى كه از ابتدا تا انتها بندگى تو كرده و سر بر آستان تو نهاده؛ از ملكى كه او را مقرب ساختى و يا نبى و پيامبرى كه او را مبعوث نمودى يا بندهى صالحى كه او را برگزيدى؛ از تو درخواست مىكنم كه بر محمد و آل او درود فرستى و ما را در اين ماه به كرامتى كه به دوستانت وعده فرمودى شايسته گردانى، و آنچه را كه براى اهل تلاش و كوشش در طاعت و بندگى خويش مقرر و لازم فرمودهاى براى ما معين فرمايى، و ما را در صف آنهايى قرار دهى كه به واسطهى رحمت تو شايستهى مقام رفيع و والا گشتهاند.
﴿13﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ جَنِّبْنَا الْإِلْحَادَ فِي تَوْحِيدِكَ ، وَ الْتَّقْصِيرَ فِي تَمْجِيدِكَ ، وَ الشَّكَّ فِي دِينِكَ ، وَ الْعَمَى عَنْ سَبِيلِكَ، وَ الْإِغْفَالَ لِحُرْمَتِكَ ، وَ الِانْخِدَاعَ لِعَدُوِّكَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ
(13) خدايا! بر محمد و آل او درود فرست و ما را دور ساز از: انحراف در توحيدت و تقصير و كوتاهى در تمجيد و ستايشت و شك و دودلى در دينت و كورى از راهت و اهمال در تكريم و حرمتت و گول خوردن از دشمنت- شيطان رانده شده-.
﴿14﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ إِذَا كَانَ لَكَ فِي كُلِّ لَيْلَةٍ مِنْ لَيَالِي شَهْرِنَا هَذَا رِقَابٌ يُعْتِقُهَا عَفْوُكَ ، أَوْ يَهَبُهَا صَفْحُكَ فَاجْعَلْ رِقَابَنَا مِنْ تِلْكَ الرِّقَابِ ، وَ اجْعَلْنَا لِشَهْرِنَا مِنْ خَيْرِ أَهْلٍ وَ أَصْحَابٍ .
(14) خدايا! بر محمد و آل او درود فرست و از آنجا كه در هر شبى از شبهاى همين ماه، عفو تو بندگانى را آزاد مىكند، و يا گذشت تو آنها را مىبخشد، پس ما را نيز از آن بندگان قرار ده، و ما را براى ماه خود از بهترين اهل و ياران آن مقرر فرما.
﴿15﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ امْحَقْ ذُنُوبَنَا مَعَ امِّحَاقِ هِلَالِهِ ، وَ اسْلَخْ عَنَّا تَبِعَاتِنَا مَعَ انْسِلَاخِ أَيَّامِهِ حَتَّى يَنْقَضِيَ عَنَّا وَ قَدْ صَفَّيْتَنَا فِيهِ مِنَ الْخَطِيئَاتِ ، وَ أَخْلَصْتَنَا فِيهِ مِنَ السَّيِّئَاتِ .
(15) خدايا! بر محمد و آل او درود فرست و با محو شدن هلال ماه، گناهان ما را محو فرما، و با سپرى گشتن ايام و روزهاى آن، تبعات و پى آمدهاى گناهان ما را نيز سپرى گردان و آنها را از (دوش) ما بردار، تا در حالى (آن ماه) از ما بگذرد كه ما را از خطاها صاف و خلاص، و از سيئات و بدىها خلاص كرده باشى.
﴿16﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ إِنْ مِلْنَا فِيهِ فَعَدِّلْنَا ، وَ إِنْ زُغْنَا فِيهِ فَقَوِّمْنَا ، وَ إِنِ اشْتَمَلَ عَلَيْنَا عَدُوُّكَ الشَّيْطَانُ فَاسْتَنْقِذْنَا مِنْهُ .
(16) خدايا! بر محمد و آل او درود فرست و اگر چنانچه در اين ماه به انحراف تمايل پيدا كنيم ما را تعديل فرما، و اگر به راه كجى مايل شويم ما را استوار نما، و اگر دشمنت- شيطان- بر ما احاطه يابد و بر ما مستولى شود، ما را از دستش برهان.
﴿17﴾
اللَّهُمَّ اشْحَنْهُ بِعِبَادَتِنَا إِيَّاكَ ، وَ زَيِّنْ أَوْقَاتَهُ بِطَاعَتِنَا لَكَ ، وَ أَعِنَّا فِي نَهَارِهِ عَلَى صِيَامِهِ ، وَ فِي لَيْلِهِ عَلَى الصَّلَاةِ وَ التَّضَرُّعِ إِلَيْكَ ، وَ الْخُشُوعِ لَكَ ، وَ الذِّلَّةِ بَيْنَ يَدَيْكَ حَتَّى لَا يَشْهَدَ نَهَارُهُ عَلَيْنَا بِغَفْلَةٍ ، وَ لَا لَيْلُهُ بِتَفْرِيطٍ .
(17) خدايا! اين ماه را از عبادت ما سرشار و آكنده ساز. و اوقاتش را به اطاعت و بندگى ما براى تو، زينت بخش و در روزش ما را به روزهدارى يارى فرما و در شبش ما را به نماز و زارى به درگاه تو و خشوع براى تو و ذلت خوارى در برابر تو يارى ده تا روز اين ماه بر غفلت ما و شب آن بر تفريط و كوتاهى ما گواهى ندهد.
(18) خدايا! و ما را در ديگر ماهها و روزها نيز تا آن هنگام كه به عمر مىدهى همين گونه بدار و از زمرهى بندگان صالح خويش قرار ده «كسانى كه بهشت را به ارث مىبرند و در آن جاودانه خواهند ماند.»، «و كسانى كه هر چه دارند را در راه خدا مىدهند در حالى كه دل آنها از ياد خدا بيمناك و هراسان است، چرا كه به سوى پروردگارشان بازمىگردند» و از آن كسانى هستند كه: «در امور خير شتاب مىكنند و براى انجام دادن كار خير سبقت مىگيرند.»
﴿19﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، فِي كُلِّ وَقْتٍ وَ كُلِّ أَوَانٍ وَ عَلَى كُلِّ حَالٍ عَدَدَ مَا صَلَّيْتَ عَلَى مَنْ صَلَّيْتَ عَلَيْهِ ، وَ أَضْعَافَ ذَلِكَ كُلِّهِ بِالْأَضْعَافِ الَّتِي لَا يُحْصِيهَا غَيْرُكَ ، إِنَّكَ فَعَّالٌ لِمَا تُرِيدُ .
(19) خدايا! بر محمد وآل او درود فرست در هر وقت و زمان و در هر حال، به اندازه و به شمارهى درود و رحمتى كه بر هر كسى فرستادهاى، و چندين برابر آنها و باز هم بيش از آن كه جز تو كسى را ياراى شمارش كردن آن نباشد، چرا كه تو آنچه را اراده فرمايى به انجام مىرسانى.