وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ إِذَا دَخَلَ شَهْرٌ رَمَضَانَ
از دعاهاى اوست هنگامى كه ماه رمضان فرا مىرسيد
﴿1﴾
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي هَدَانَا لِحَمْدِهِ ، وَ جَعَلَنَا مِنْ أَهْلِهِ لِنَكُونَ لِإِحْسَانِهِ مِنَ الشَّاكِرِينَ ، وَ لِيَجْزِيَنَا عَلَى ذَلِكَ جَزَاءَ الُْمحْسِنِينَ
(1) سپاس و ستايش خداى راست كه ما را به ثنا و ستايش خود، راه نمود، و شايستهى آن گردانيد، تا از سپاسگزاران احسان او باشيم، و ما را بر اين كار، پاداش نيكوكاران بخشيد.
﴿2﴾
وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي حَبَانَا بِدِينِهِ ، وَ اخْتَصَّنَا بِمِلَّتِهِ ، وَ سَبَّلَنَا فِي سُبُلِ إِحْسَانِهِ لِنَسْلُكَهَا بِمَنِّهِ إِلَى رِضْوَانِهِ ، حَمْداً يَتَقَبَّلُهُ مِنَّا ، وَ يَرْضَى بِهِ عَنَّا
(2) سپاس و ستايش خداى راست كه دين خود را به ما آموخت، و آيين خود را ويژهى ما گردانيد، و ما را به راههاى احسان خويش كشانيد، تا به مدد ستايش او به سوى خشنودىاش ره پوييم؛ ستايشى كه از ما بپرورد و خرسند گردد.
(3) سپاس و ستايش خداى راست كه ماه خود، ماه رمضان را راهى از راههاى احسان خويش قرار داد؛ ماه روزه، و ماه اسلام، و ماه پاكى (و پاككنندگى)، و ماه آزمايش، و ماه به پا خاستن (براى شب زندهدارى) و ماهى كه در آن، قرآن چون رهنمونى براى مردم، و چون نشانههايى آشكار از راه راست، و جدا كنندهى درست و نادرست است.
﴿4﴾
فَأَبَانَ فَضِيلَتَهُ عَلَى سَائِرِ الشُّهُورِ بِمَا جَعَلَ لَهُ مِنَ الْحُرُمَاتِ الْمَوْفُورَةِ ، وَ الْفَضَائِلِ الْمَشْهُورَةِ ، فَحَرَّمَ فِيهِ مَا أَحَلَّ فِي غَيْرِهِ إِعْظَاماً ، وَ حَجَرَ فِيهِ الْمَطَاعِمَ وَ الْمَشَارِبَ إِكْرَاماً ، وَ جَعَلَ لَهُ وَقْتاً بَيِّناً لَا يُجِيزُ جَلَّ وَ عَزَّ أَنْ يُقَدَّمَ قَبْلَهُ ، وَ لَا يَقْبَلُ أَنْ يُؤَخَّرَ عَنْهُ .
(4) براى همين، برترى آن را بر ماههاى ديگر، با حرمتى بىشمار و فضيلتهاى بسيار، آشكار ساخت. از اين رو، براى بزرگداشت اين ماه، آنچه را كه در ماههاى ديگر جايز (حلال) مىشمرد، حرام كرد، و به گراميداشت آن، خوردنىها و نوشيدنىها را ممنوع كرد، و براى آن، وقتى معلوم مقرر فرمود كه اگر پيشتر انجام گيرد، خداى- عز وجل- اجازت نفرمايد، و اگر باز پس اندازد، نپذيرد.
(5) سپس يكى از شبهاى آن را بر هزار ماه برترى داد و آن را «شب قدر» ناميد؛ شبى كه در آن، فرشتگان و روح، به دستور پروردگارشان، هر فرمانى را فرود مىآورند. آن شب تا سپيده دم، همه سلام و بركت بادوام، همراه با تقدير و اندازهگزارى بىتغيير، براى هر يك از بندگان اوست كه بخواهد.
﴿6﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ أَلْهِمْنَا مَعْرِفَةَ فَضْلِهِ وَ إِجْلَالَ حُرْمَتِهِ ، وَ التَّحَفُّظَ مِمَّا حَظَرْتَ فِيهِ ، وَ أَعِنَّا عَلَى صِيَامِهِ بِكَفِّ الْجَوَارِحِ عَنْ مَعَاصِيكَ ، وَ اسْتِعْمَالِهَا فِيهِ بِمَا يُرْضِيكَ حَتَّى لَا نُصْغِيَ بِأَسْمَاعِنَا إِلََى لََغْوٍ ، وَ لَا نُسْرِعَ بِأَبْصَارِنَا إِلَي لَهْوٍ
(6) خدايا! بر محمد و دودمانش درود فرست، و شناخت فضيلت و برترى اين ماه و بزرگداشت حرمت آن را، و خويشتنبانى از آنچه را كه نهى كردهاى، بر دلمان بيفكن، و ما را به روزهدارى آن، يارى فرما، آن سان كه اعضاى خويش را از گناه بازداريم، و آنها را در راه رضاى تو به كار گيريم؛ چنان كه گوشهامان را به سخنان بيهوده نسپاريم، و با چشمانمان به تماشاى سرگرمىها نشتابيم.
﴿7﴾
وَ حَتَّى لَا نَبْسُطَ أَيْدِيَنَا إِلَى مَحْظُورٍ ، وَ لَا نَخْطُوَ بِأَقْدَامِنَا إِلَى مَحْجُورٍ ، وَ حَتَّى لَا تَعِيَ بُطُونُنَا إِلَّا مَا أَحْلَلْتَ ، وَ لَا تَنْطِقَ أَلْسِنَتُنَا إِلَّا بِمَا مَثَّلْتَ ، وَ لَا نَتَكَلَّفَ إِلَّا مَا يُدْنِي مِنْ ثَوَابِكَ ، وَ لَا نَتَعَاطَى إِلَّا الَّذِي يَقِي مِنْ عِقَابِكَ ، ثُمَّ خَلِّصْ ذَلِكَ كُلَّهُ مِنْ رِئَاءِ الْمُرَاءِينَ ، وَ سُمْعَةِ الْمُسْمِعِينَ ، لَا نَشْرَكُ فِيهِ أَحَداً دُونَكَ ، وَ لَا نَبْتَغِي فِيهِ مُرَاداً سِوَاكَ .
(7) و دستهامان را به آنچه حرام كردهاى، نگشاييم، به سوى ناروايىها گام برنداريم، و در شكمهامان، جز آنچه حلال كردهاى، نگنجد، و زبانمان، جز به ياد تو نگردد، و جز در آنچه كه مايهى تقرب ما گردد، نكوشيم، و جز به آنچه كه ما را از عذاب تو بازمىدارد، اقدام نورزيم. آن گاه، همهى كارهاى ما را از خودنمايى رياكاران و شهرتخواهى مسند جويان، خالص گردان، تا در انجام دادن وظيفهى بندگى، كسى را با تو انباز نگيريم، و در كارها جز تو را نخواهيم.
﴿8﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ قِفْنَا فِيهِ عَلَى مَوَاقِيتِ الصَّلَوَاتِ الْخَمْسِ بِحُدُودِهَا الَّتِي حَدَّدْتَ ، وَ فُرُوضِهَا الَّتِي فَرَضْتَ ، وَ وَظَائِفِهَا الَّتِي وَظَّفْتَ ، وَ أَوْقَاتِهَا الَّتِي وَقَّتَّ
(8) خدايا! بر محمد و دودمانش درود فرست، و در اين ماه، ما را از اوقات نمازهاى پنجگانه، و حدود و مرزهايى كه مقرر فرمودى، و شرايط و آدابى كه لازم دانستى، و تكاليفى كه تعيين كردى، آگاه گردان.
﴿9﴾
وَ أَنْزِلْنَا فِيهَا مَنْزِلَةَ الْمُصِيبِينَ لِمَنَازِلِهَا ، الْحَافِظِينَ لِأَرْكَانِهَا ، الْمُؤَدِّينَ لَهَا فِي أَوْقَاتِهَا عَلَى مَا سَنَّهُ عَبْدُكَ وَ رَسُولُكَ صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ آلِهِ فِي رُكُوعِهَا وَ سُجُودِهَا وَ جَمِيعِ فَوَاضِلِهَا عَلَى أَتَمِّ الطَّهُورِ وَ أَسْبَغِهِ ، وَ أَبْيَنِ الْخُشُوعِ وَ أَبْلَغِهِ .
(9) و ما را همچون كسانى قرار ده كه منزلت و مكانت نماز را دريافتهاند، و اركان آن را پاس مىدارند، و در وقت فضيلت آنها، بدان سان كه بنده و فرستادهى تو- كه درود تو بر او و دودمانش باد- مقرر فرموده است. ركوع و سجدهها و همهى ادب و آداب آن را با پاكى و طهارتى هر چه تمامتر و كاملتر، و با تواضع و فروتنى آشكارتر و رساتر، به جاى مىآورند.
﴿10﴾
وَ وَفِّقْنَا فِيهِ لِأَنْ نَصِلَ أَرْحَامَنَا بِالْبِرِّ وَ الصِّلَةِ ، وَ أَنْ نَتَعَاهَدَ جِيرَانَنَا بِالْإِفْضَالِ وَ الْعَطِيَّةِ ، وَ أَنْ نُخَلِّصَ أَمْوَالَنَا مِنَ التَّبِعَاتِ ، وَ أَنْ نُطَهِّرَهَا بِإِخْرَاجِ الزَّكَوَاتِ ، وَ أَنْ نُرَاجِعَ مَنْ هَاجَرَنَا ، وَ أَنْ نُنْصِفَ مَنْ ظَلَمَنَا ، وَ أَنْ نُسَالِمَ مَنْ عَادَانَا حَاشَى مَنْ عُودِيَ فِيكَ وَ لَكَ ، فَإِنَّهُ الْعَدُوُّ الَّذِي لَا نُوَالِيهِ ، وَ الْحِزْبُ الَّذِي لَا نُصَافِيهِ .
(10) و ما را در اين ماه، توفيق ده كه با نيكى و بخشش، به خويشان خود بپيونديم، و با احسان و بخشش، همسايگانمان را بنوازيم، و مال و دارايى خود را از آلودگىهاى حرام بپالاييم، و با بيرون كردن زكات، پاك گردانيم، و با هر كس كه از ما بريده است. آشتى كنيم، و با آنان كه بر ما ستم كردهاند، از در انصاف درآييم، و با دشمنان خود، از راه مسالمت و دوستى وارد شويم، جز با آن كه به دشمنى در راه تو و با تو برخاسته است؛ چرا كه او دشمنى است كه هرگز با او دوستى نورزيم، و از حزبى است كه با او يك دل و هماهنگ نشويم.
﴿11﴾
وَ أَنْ نَتَقَرَّبَ إِلَيْكَ فِيهِ مِنَ الْأَعْمَالِ الزَّاكِيَةِ بِمَا تُطَهِّرُنَا بِهِ مِنَ الذُّنُوبِ ، وَ تَعْصِمُنَا فِيهِ مِمَّا نَسْتَأْنِفُ مِنَ الْعُيُوبِ ، حَتَّى لَا يُورِدَ عَلَيْكَ أَحَدٌ مِنْ مَلَائِكَتِكَ إِلَّا دُونَ مَا نُورِدُ مِنْ أَبْوَابِ الطَّاعَةِ لَكَ ، وَ أَنْوَاعِ الْقُرْبَةِ إِلَيْكَ .
(11) در اين ماه، توفيقان ده كه با رفتارهاى پاك و پاكيزه به تو نزديك شويم: كارهايى كه با آن، ما را از گناهان پاك سازى، و از بازگشت دوباره به ناپسندىها بازدارى تا اين كه هيچ يك از فرشتگانت، در هيچ يك از طاعتها و تقربجويىها كه با آن بر تو وارد مىشوند، به پاى (منزلت) ما نرسند.
﴿12﴾
اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِحَقِّ هَذَا الشَّهْرِ ، وَ بِحَقِّ مَنْ تَعَبَّدَ لَكَ فِيهِ مِنِ ابْتِدَائِهِ إِلَى وَقْتِ فَنَائِهِ مِنْ مَلَكٍ قَرَّبْتَهُ ، أَوْ نَبِيٍّ أَرْسَلْتَهُ ، أَوْ عَبْدٍ صَالِحٍ اخْتَصَصْتَهُ ، أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ أَهِّلْنَا فِيهِ لِمَا وَعَدْتَ أَوْلِيَاءَكَ مِنْ كَرَامَتِكَ ، وَ أَوْجِبْ لَنَا فِيهِ مَا أَوْجَبْتَ لِأَهْلِ الْمُبَالَغَةِ فِي طَاعَتِكَ ، وَ اجْعَلْنَا فِي نَظْمِ مَنِ اسْتَحَقَّ الرَّفِيعَ الْأَعْلَي بِرَحْمَتِكَ .
(12) خدايا! از تو مىخواهم كه به حق اين ماه و به حق كسى كه از آغاز تا به انجام آن به درگاه تو بندگى مىورزد: از فرشتهاى كه مقرب داشتهاى يا پيامبرى كه فرستادهاى يا بندهى صالحى كه برگزيدهاى، كه بر محمد و دودمانش درود فرستى، و ما را به كرامتى كه در اين ماه به دوستان خود وعده كردهاى، شايسته گردانى، و آنچه را كه در اين ماه بر طاعتگزاران كوشا واجب نمودهاى، لازم فرمايى؛ و ما را در سلك آنانى قرار ده كه در سايهى رحمت تو، بالاترين مرتبهى بهشت را سزاوارند.
﴿13﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ جَنِّبْنَا الْإِلْحَادَ فِي تَوْحِيدِكَ ، وَ الْتَّقْصِيرَ فِي تَمْجِيدِكَ ، وَ الشَّكَّ فِي دِينِكَ ، وَ الْعَمَى عَنْ سَبِيلِكَ، وَ الْإِغْفَالَ لِحُرْمَتِكَ ، وَ الِانْخِدَاعَ لِعَدُوِّكَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ
(13) خدايا بر محمد و دودمانش درود فرست، و ما را از الحاد در توحيدت، كوتاهى در ثنا و ستايشت، و ترديد در آيين و شريعتت، و كورى، و بىبصيرتى از راهت، و سهلانگارى و بىمبالاتى در تعظيم و اكرامت، و فريب دشمنت، شيطان رانده شده، دور دار.
﴿14﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ إِذَا كَانَ لَكَ فِي كُلِّ لَيْلَةٍ مِنْ لَيَالِي شَهْرِنَا هَذَا رِقَابٌ يُعْتِقُهَا عَفْوُكَ ، أَوْ يَهَبُهَا صَفْحُكَ فَاجْعَلْ رِقَابَنَا مِنْ تِلْكَ الرِّقَابِ ، وَ اجْعَلْنَا لِشَهْرِنَا مِنْ خَيْرِ أَهْلٍ وَ أَصْحَابٍ .
(14) خدايا! بر محمد و دودمانش درود فرست، و چون در هر شب از شبهاى اين ماه، بندگانى به عفو تو آزاد مىگردند، يا چشمپوشىات آنان را مىبخشد، پس ما را نيز از آنانى قرار ده كه عفو و آمرزش و گذشت تو را دريافتهاند، و از بهترينها كه سزاوار اين ماه و از ياوران آناند، به حساب آور.
﴿15﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ امْحَقْ ذُنُوبَنَا مَعَ امِّحَاقِ هِلَالِهِ ، وَ اسْلَخْ عَنَّا تَبِعَاتِنَا مَعَ انْسِلَاخِ أَيَّامِهِ حَتَّى يَنْقَضِيَ عَنَّا وَ قَدْ صَفَّيْتَنَا فِيهِ مِنَ الْخَطِيئَاتِ ، وَ أَخْلَصْتَنَا فِيهِ مِنَ السَّيِّئَاتِ .
(15) خدايا! بر محمد و دودمانش درود فرست، و با ناپديد گشتن هلال اين ماه، گناهان ما را نيز محو گردان، و با پايان گرفتن روزهاى آن، ما را از چنگال گناهانمان برهان، آن سان كه چون ماه به سر آيد، ما را نيز از خطا پيراسته باشى و از هر گناه و بدى، پالوده.
﴿16﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ إِنْ مِلْنَا فِيهِ فَعَدِّلْنَا ، وَ إِنْ زُغْنَا فِيهِ فَقَوِّمْنَا ، وَ إِنِ اشْتَمَلَ عَلَيْنَا عَدُوُّكَ الشَّيْطَانُ فَاسْتَنْقِذْنَا مِنْهُ .
(16) خدايا! بر محمد و دودمانش درود فرست، و چنانچه در اين ماه منحرف شديم، بازگردان، و چنانچه به بيراهه رفتيم، به راه آور، و اگر دشمن تو شيطان، بر ما چيره گشت، ما را از چنگ او رهايى ده.
﴿17﴾
اللَّهُمَّ اشْحَنْهُ بِعِبَادَتِنَا إِيَّاكَ ، وَ زَيِّنْ أَوْقَاتَهُ بِطَاعَتِنَا لَكَ ، وَ أَعِنَّا فِي نَهَارِهِ عَلَى صِيَامِهِ ، وَ فِي لَيْلِهِ عَلَى الصَّلَاةِ وَ التَّضَرُّعِ إِلَيْكَ ، وَ الْخُشُوعِ لَكَ ، وَ الذِّلَّةِ بَيْنَ يَدَيْكَ حَتَّى لَا يَشْهَدَ نَهَارُهُ عَلَيْنَا بِغَفْلَةٍ ، وَ لَا لَيْلُهُ بِتَفْرِيطٍ .
(17) خدايا! در اين ماه رمضان، ما را از بندگىات سرشار كن، و اوقات آن را به زيور طاعت بياراى، و به روزهى روزهايش، و نماز و لابه و زارى و خاكسارى و خوارى در پيشگاهت، مدد فرما، تا اين كه روز آن، گواه غفلت ما نباشد، و شب آن، شاهد گناه ما نگردد.
(18) خدايا! در ديگر ماهها و روزها، مادام كه زندهايم، بدين كار توفيقان ده.
و ما را از بندگان صالح خود كه فردوس را به ارث مىبرند و خود در آن جاوداناند، و از آنان كه آنچه را دارند در راه خدا مىدهند، در حالى كه دلهاشان از انديشهى بازگشت به پروردگارشان ترسان است، و از كسانى كه در كارهاى نيك مىشتابند و بدان پيشى مىگيرند، قرار ده.
﴿19﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، فِي كُلِّ وَقْتٍ وَ كُلِّ أَوَانٍ وَ عَلَى كُلِّ حَالٍ عَدَدَ مَا صَلَّيْتَ عَلَى مَنْ صَلَّيْتَ عَلَيْهِ ، وَ أَضْعَافَ ذَلِكَ كُلِّهِ بِالْأَضْعَافِ الَّتِي لَا يُحْصِيهَا غَيْرُكَ ، إِنَّكَ فَعَّالٌ لِمَا تُرِيدُ .
(19) خدايا! بر محمد و دودمانش درود فرست، در هر وقت و هر لحظه، و در هر حال، به شمار آنان كه درود و رحمتشان فرستادهاى، چندين برابر، تا آن جا كه جز تو شماره نتواند كند؛ چرا كه تو همان كنى كه خواهى.