وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ إِذَا دَخَلَ شَهْرٌ رَمَضَانَ
در آغاز ماه رمضان
﴿1﴾
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي هَدَانَا لِحَمْدِهِ ، وَ جَعَلَنَا مِنْ أَهْلِهِ لِنَكُونَ لِإِحْسَانِهِ مِنَ الشَّاكِرِينَ ، وَ لِيَجْزِيَنَا عَلَى ذَلِكَ جَزَاءَ الُْمحْسِنِينَ
(1) شكر خداوندى را سزاست كه ما را به حمد و ستايش خود هدايت فرمود و ما را از سپاسگزاران قرار داد تا نسبت به احسان او سپاس گوييم و او به ما پاداش نيكوكاران را عطا فرمايد.
﴿2﴾
وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي حَبَانَا بِدِينِهِ ، وَ اخْتَصَّنَا بِمِلَّتِهِ ، وَ سَبَّلَنَا فِي سُبُلِ إِحْسَانِهِ لِنَسْلُكَهَا بِمَنِّهِ إِلَى رِضْوَانِهِ ، حَمْداً يَتَقَبَّلُهُ مِنَّا ، وَ يَرْضَى بِهِ عَنَّا
(2) و سپاس خداوندى را كه ما را براى دين خود برگزيد و آيينش را اختصاصا به ما ارزانى داشت و ما را در طريق احسانش به پيش برد تا با لطف او به سوى رضوانش حركت كنيم. ستايشى كه آن را از ما قبول فرمايد و با آن از ما خشنود گردد.
(3) و ستايش خدايى را سزاست كه يكى از راههاى رضوانش را ماه خودش يعنى ماه رمضان قرار داد، ماه روزه، ماه اسلام، ماه طهارت، ماه پاكسازى درونى و ماه قيام، ماهى كه در آن قرآن به عنوان كتاب راهنمايى مردم همراه با حجتهاى روشن هدايت و براهين جداكنندهى حق از باطل نازل شده است.
﴿4﴾
فَأَبَانَ فَضِيلَتَهُ عَلَى سَائِرِ الشُّهُورِ بِمَا جَعَلَ لَهُ مِنَ الْحُرُمَاتِ الْمَوْفُورَةِ ، وَ الْفَضَائِلِ الْمَشْهُورَةِ ، فَحَرَّمَ فِيهِ مَا أَحَلَّ فِي غَيْرِهِ إِعْظَاماً ، وَ حَجَرَ فِيهِ الْمَطَاعِمَ وَ الْمَشَارِبَ إِكْرَاماً ، وَ جَعَلَ لَهُ وَقْتاً بَيِّناً لَا يُجِيزُ جَلَّ وَ عَزَّ أَنْ يُقَدَّمَ قَبْلَهُ ، وَ لَا يَقْبَلُ أَنْ يُؤَخَّرَ عَنْهُ .
(4) پس خداوند برترى ماه رمضان را بر ديگر ماهها از اين راه نشان داده كه در اين ماه محرمات زياد و فضيلتهاى آشكار و مشهورى مقرر شده است. و لذا از باب بزرگداشت اين ماه، چيزهايى را كه در ديگر ماهها حلال است، در ماه رمضان حرام شمرده و به خاطر تكريم آن، خوردنيها و نوشيدنيها را ممنوع فرموده است. و براى آن وقت خاصى مشخص كرده كه نه اجازه مىدهد در اين وقت تقديمى صورت گيرد و نه تاخيرى.
(5) و فضيلت يك شب از شبهاى اين ماه را بر فضيلت شبهاى هزار ماه ديگر ترجيح داده و نام آن را شب قدر نهاد كه در آن فرشتگان و جبرائيل در مورد هر امرى با اجازهى پروردگار نازل مىشوند، شبى كه تا طلوع سپيده شب سلامت است و هنگام نزول بركات هميشگى بر هر كس از بندگانش كه بخواهد و آنچه كه حكم و فرمانش اقتضا كند.
﴿6﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ أَلْهِمْنَا مَعْرِفَةَ فَضْلِهِ وَ إِجْلَالَ حُرْمَتِهِ ، وَ التَّحَفُّظَ مِمَّا حَظَرْتَ فِيهِ ، وَ أَعِنَّا عَلَى صِيَامِهِ بِكَفِّ الْجَوَارِحِ عَنْ مَعَاصِيكَ ، وَ اسْتِعْمَالِهَا فِيهِ بِمَا يُرْضِيكَ حَتَّى لَا نُصْغِيَ بِأَسْمَاعِنَا إِلََى لََغْوٍ ، وَ لَا نُسْرِعَ بِأَبْصَارِنَا إِلَي لَهْوٍ
(6) خداوندا بر محمد و آل او درود فرست و توفيق شناخت فضيلت اين ماه و بزرگداشت حرمت آن و خوددارى از آنچه در آن ممنوع فرمودهاى را به ما الهام فرما. و ما را يارى كن كه رمضان را روزه بگيريم با نگهداشتن اعضا و جوارح از ارتكاب گناهان و بكارگيرى آنها در آنچه كه موجب خشنودى تو مىشود. تا با گوشمان به صداهاى بيهوده گوش نكنيم و با ديدگانمان به سمت لهويات سرعت نگيريم.
﴿7﴾
وَ حَتَّى لَا نَبْسُطَ أَيْدِيَنَا إِلَى مَحْظُورٍ ، وَ لَا نَخْطُوَ بِأَقْدَامِنَا إِلَى مَحْجُورٍ ، وَ حَتَّى لَا تَعِيَ بُطُونُنَا إِلَّا مَا أَحْلَلْتَ ، وَ لَا تَنْطِقَ أَلْسِنَتُنَا إِلَّا بِمَا مَثَّلْتَ ، وَ لَا نَتَكَلَّفَ إِلَّا مَا يُدْنِي مِنْ ثَوَابِكَ ، وَ لَا نَتَعَاطَى إِلَّا الَّذِي يَقِي مِنْ عِقَابِكَ ، ثُمَّ خَلِّصْ ذَلِكَ كُلَّهُ مِنْ رِئَاءِ الْمُرَاءِينَ ، وَ سُمْعَةِ الْمُسْمِعِينَ ، لَا نَشْرَكُ فِيهِ أَحَداً دُونَكَ ، وَ لَا نَبْتَغِي فِيهِ مُرَاداً سِوَاكَ .
(7) دست به سوى ممنوعى نبريم و قدم به سمت حرامى بر نداريم. و شكم ما پر نشود مگر از آنچه حلال فرمودهاى و زبان ما چيزى نگويد مگر آنچه خود گفتهاى. و خود را به زحمت نياندازيم مگر در آنچه ما را به ثواب نزديك مىسازد و به چيزى نپردازيم مگر آنچه كه ما را از عقاب تو مصون مىدارد. پس تمام اين امور را از رياء و سمعه (يعنى اينكه دوست داشته باشيم ديگران كارهاى خوب ما را بشنوند و تعريف كنند) خالص گردان تا غير از تو كسى را شريك نگيريم و در كارهايمان مرادى غير از تو را برنگزينيم.
﴿8﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ قِفْنَا فِيهِ عَلَى مَوَاقِيتِ الصَّلَوَاتِ الْخَمْسِ بِحُدُودِهَا الَّتِي حَدَّدْتَ ، وَ فُرُوضِهَا الَّتِي فَرَضْتَ ، وَ وَظَائِفِهَا الَّتِي وَظَّفْتَ ، وَ أَوْقَاتِهَا الَّتِي وَقَّتَّ
(8) خداوندا بر محمد صلى الله عليه و آله و آل او درود فرست و ما را بر قيام به نماز در مواقيت آن همراه با حدودى كه براى آن مشخص فرمودهاى و واجباتى كه در آن مقرر نمودهاى و وظيفههايى كه براى آن تعيين كردهاى و اوقاتى كه براى آن در نظر گرفتهاى، موفق بدار.
﴿9﴾
وَ أَنْزِلْنَا فِيهَا مَنْزِلَةَ الْمُصِيبِينَ لِمَنَازِلِهَا ، الْحَافِظِينَ لِأَرْكَانِهَا ، الْمُؤَدِّينَ لَهَا فِي أَوْقَاتِهَا عَلَى مَا سَنَّهُ عَبْدُكَ وَ رَسُولُكَ صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ آلِهِ فِي رُكُوعِهَا وَ سُجُودِهَا وَ جَمِيعِ فَوَاضِلِهَا عَلَى أَتَمِّ الطَّهُورِ وَ أَسْبَغِهِ ، وَ أَبْيَنِ الْخُشُوعِ وَ أَبْلَغِهِ .
(9) و ما را در نماز از جملهى كسانى قرار ده كه به درجات آن رسيده، اركان آن را حفظ و آن را در وقتش همانگونه كه بنده و پيامبرت صلى الله عليه و آله سنت قرار داده ادا مىكنند و ركوع و سجود و همهى فضيلتهاى آن را در نهايت طهارت و پاكى و با كمال خشوع و فروتنى انجام مىدهند.
﴿10﴾
وَ وَفِّقْنَا فِيهِ لِأَنْ نَصِلَ أَرْحَامَنَا بِالْبِرِّ وَ الصِّلَةِ ، وَ أَنْ نَتَعَاهَدَ جِيرَانَنَا بِالْإِفْضَالِ وَ الْعَطِيَّةِ ، وَ أَنْ نُخَلِّصَ أَمْوَالَنَا مِنَ التَّبِعَاتِ ، وَ أَنْ نُطَهِّرَهَا بِإِخْرَاجِ الزَّكَوَاتِ ، وَ أَنْ نُرَاجِعَ مَنْ هَاجَرَنَا ، وَ أَنْ نُنْصِفَ مَنْ ظَلَمَنَا ، وَ أَنْ نُسَالِمَ مَنْ عَادَانَا حَاشَى مَنْ عُودِيَ فِيكَ وَ لَكَ ، فَإِنَّهُ الْعَدُوُّ الَّذِي لَا نُوَالِيهِ ، وَ الْحِزْبُ الَّذِي لَا نُصَافِيهِ .
(10) و ما را در اين ماه مبارك توفيق ده كه با كار نيك نسبت به خويشان خود صلهى رحم بجا آوريم و با فضل و بخشش با همسايگانمان رابطهى دوستى برقرار كنيم و اموال خود را از حرام پاك كنيم و آنها را با دادن زكاتها خالص نماييم. و از كسى كه با ما قهر كرده، ديدار كنيم و نسبت به كسانى كه بر ما ستم روا داشتهاند، انصاف را رعايت نماييم و نسبت به دشمنانمان با مسالمت برخورد كنيم، بجز آنها كه در راه و به خاطر تو مورد عداوت ما هستند، اينان دشمنانى هستند كه هرگز با آنها دوستى نمىكنيم و از حزبى هستند كه هرگز با آنها صفا و يكرنگى نداريم.
﴿11﴾
وَ أَنْ نَتَقَرَّبَ إِلَيْكَ فِيهِ مِنَ الْأَعْمَالِ الزَّاكِيَةِ بِمَا تُطَهِّرُنَا بِهِ مِنَ الذُّنُوبِ ، وَ تَعْصِمُنَا فِيهِ مِمَّا نَسْتَأْنِفُ مِنَ الْعُيُوبِ ، حَتَّى لَا يُورِدَ عَلَيْكَ أَحَدٌ مِنْ مَلَائِكَتِكَ إِلَّا دُونَ مَا نُورِدُ مِنْ أَبْوَابِ الطَّاعَةِ لَكَ ، وَ أَنْوَاعِ الْقُرْبَةِ إِلَيْكَ .
(11) و به ما توفيق ده كه در اين ماه به سوى تو تقرب جوييم با اعمال شايستهاى كه ما را از لوث گناهان پاك كنند و از اينكه دوباره عيوب و زشتيها را از سر گيريم، حفظ كنند. تا اينكه هيچ فرشتهاى از فرشتگان مامور بندگان، چيزى از گناهمان بر تو نياورد مگر آنكه از طاعت و بندگى ما و تقرب به درگاهت، كمتر باشد.
﴿12﴾
اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِحَقِّ هَذَا الشَّهْرِ ، وَ بِحَقِّ مَنْ تَعَبَّدَ لَكَ فِيهِ مِنِ ابْتِدَائِهِ إِلَى وَقْتِ فَنَائِهِ مِنْ مَلَكٍ قَرَّبْتَهُ ، أَوْ نَبِيٍّ أَرْسَلْتَهُ ، أَوْ عَبْدٍ صَالِحٍ اخْتَصَصْتَهُ ، أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ أَهِّلْنَا فِيهِ لِمَا وَعَدْتَ أَوْلِيَاءَكَ مِنْ كَرَامَتِكَ ، وَ أَوْجِبْ لَنَا فِيهِ مَا أَوْجَبْتَ لِأَهْلِ الْمُبَالَغَةِ فِي طَاعَتِكَ ، وَ اجْعَلْنَا فِي نَظْمِ مَنِ اسْتَحَقَّ الرَّفِيعَ الْأَعْلَي بِرَحْمَتِكَ .
(12) خداوندا به حق اين ماه و به حق كسى كه از ابتداء تا انتهاء آن، به بندگى تو پرداخته مثل فرشتهاى كه او را مقرب درگاهت ساختهاى و يا پيغمبرى كه به رسالت مبعوث نمودهاى و يا بندهى شايستهاى كه از خواص قرارش دادهاى، از تو درخواست مىكنم كه بر محمد صلى الله عليه و آله و اهلبيت او درود فرست و ما را اهل كرامتهايى قرار ده كه در اين ماه به اوليائت وعده دادهاى. و آنچه كه در حق ساعيان در طاعت و بندگيت لازم كردهاى، در حق ما نيز واجب گردان و ما را در زمرهى كسانى قرار ده كه در پرتو رحمت تو، شايستگى جايگاهى رفيع در نزد تو را بدست آوردهاند.
﴿13﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ جَنِّبْنَا الْإِلْحَادَ فِي تَوْحِيدِكَ ، وَ الْتَّقْصِيرَ فِي تَمْجِيدِكَ ، وَ الشَّكَّ فِي دِينِكَ ، وَ الْعَمَى عَنْ سَبِيلِكَ، وَ الْإِغْفَالَ لِحُرْمَتِكَ ، وَ الِانْخِدَاعَ لِعَدُوِّكَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ
(13) خدايا بر محمد صلى الله عليه و آله و آل او درود فرست و ما را از انكار يكتايى خود و از كوتاهى در ستايشت و از ترديد در دينت و از كورى نسبت به راهت و غفلت نسبت به حرمتت و فريب خوردن از دشمنت يعنى شيطان رانده شده، بدور دار.
﴿14﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ إِذَا كَانَ لَكَ فِي كُلِّ لَيْلَةٍ مِنْ لَيَالِي شَهْرِنَا هَذَا رِقَابٌ يُعْتِقُهَا عَفْوُكَ ، أَوْ يَهَبُهَا صَفْحُكَ فَاجْعَلْ رِقَابَنَا مِنْ تِلْكَ الرِّقَابِ ، وَ اجْعَلْنَا لِشَهْرِنَا مِنْ خَيْرِ أَهْلٍ وَ أَصْحَابٍ .
(14) خداوندا بر محمد صلى الله عليه و آله و آل او درود فرست و اگر در هر شب از شبهاى اين ماه، عفو تو باعث آزادى بندگانى مىشود و گذشتت آنها را مورد بخشش قرار مىدهد، پس ما را نيز از زمرهى همان بندگان قرار ده و ما را براى اين ماه از بهترين شايستگان و اصحاب محسوب فرما.
﴿15﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ امْحَقْ ذُنُوبَنَا مَعَ امِّحَاقِ هِلَالِهِ ، وَ اسْلَخْ عَنَّا تَبِعَاتِنَا مَعَ انْسِلَاخِ أَيَّامِهِ حَتَّى يَنْقَضِيَ عَنَّا وَ قَدْ صَفَّيْتَنَا فِيهِ مِنَ الْخَطِيئَاتِ ، وَ أَخْلَصْتَنَا فِيهِ مِنَ السَّيِّئَاتِ .
(15) خدايا بر محمد صلى الله عليه و آله و آل او درود فرست و با محو تدريجى هلال ماه رمضان، گناهان ما را نيز محو كن و با سپرى شدن روزهاى اين ماه، زشتيها و پليديها را از جان ما بكن تا اينكه اين ماه بگذرد در حاليكه در آن تو ما را از خطاها پاك و از گناهان پيراسته باشى.
﴿16﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ إِنْ مِلْنَا فِيهِ فَعَدِّلْنَا ، وَ إِنْ زُغْنَا فِيهِ فَقَوِّمْنَا ، وَ إِنِ اشْتَمَلَ عَلَيْنَا عَدُوُّكَ الشَّيْطَانُ فَاسْتَنْقِذْنَا مِنْهُ .
(16) خدايا بر محمد صلى الله عليه و آله و عترت او درود فرست و اگر در اين ماه از راه راست منحرف شديم ما را بازگردان و اگر به بيراهه رفتيم ما را مستقيم ساز و اگر دشمنت شيطان بر ما مستولى شد، ما را از چنگ او برهان.
﴿17﴾
اللَّهُمَّ اشْحَنْهُ بِعِبَادَتِنَا إِيَّاكَ ، وَ زَيِّنْ أَوْقَاتَهُ بِطَاعَتِنَا لَكَ ، وَ أَعِنَّا فِي نَهَارِهِ عَلَى صِيَامِهِ ، وَ فِي لَيْلِهِ عَلَى الصَّلَاةِ وَ التَّضَرُّعِ إِلَيْكَ ، وَ الْخُشُوعِ لَكَ ، وَ الذِّلَّةِ بَيْنَ يَدَيْكَ حَتَّى لَا يَشْهَدَ نَهَارُهُ عَلَيْنَا بِغَفْلَةٍ ، وَ لَا لَيْلُهُ بِتَفْرِيطٍ .
(17) بار خدايا اين ماه را از بندگى ما به درگاه خودت، پر كن، و ساعات اين ماه را با طاعتمان مزين فرما و در روزهايش بر روزه گرفتن ياريمان نما و در شبهايش به نماز و زارى به آستانت و فروتنى در پيشگاهت و خوارى در بارگاهت كمكمان كن تا روز اين ماه بر غفلت ما و شبش بر كوتاهى ما شهادت ندهند.
(18) خداوندا در ديگر ماهها و روزها نيز تا آن هنگام كه به ما عمر مىدهى، همچنين قرارمان ده و ما را از بندگان شايستهات محسوب فرما، آنها كه بهشت را به ارث مىبرند و در آن جاويد مىمانند، و آنها كه آنچه را مىدهند، در حالى است كه دلهاشان از ياد خدا ترسان است و به سوى پروردگارشان باز مىگردند، و ما را از كسانى قرار ده كه در امور خير شتاب دارند و بر ديگران پيشى مىگيرند.
﴿19﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، فِي كُلِّ وَقْتٍ وَ كُلِّ أَوَانٍ وَ عَلَى كُلِّ حَالٍ عَدَدَ مَا صَلَّيْتَ عَلَى مَنْ صَلَّيْتَ عَلَيْهِ ، وَ أَضْعَافَ ذَلِكَ كُلِّهِ بِالْأَضْعَافِ الَّتِي لَا يُحْصِيهَا غَيْرُكَ ، إِنَّكَ فَعَّالٌ لِمَا تُرِيدُ .
(19) خدايا بر محمد صلى الله عليه و آله و آل او درود فرست: در هر وقت و در هر زمان و در هر حالى. درودى به تعداد همهى آنها كه سلامشان دادهاى و باز هم بيش از آن، به مقدارى كه غير تو نمىتواند آن را شماره كند! همانا تو آنچه را اراده كنى، انجام مىدهى.