وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ إِذَا دَخَلَ شَهْرٌ رَمَضَانَ
رحمانا، به نخستين لحظهى ماه «رمضان» رسيديم، اين ماه را بر ما مبارك گردان
﴿1﴾
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي هَدَانَا لِحَمْدِهِ ، وَ جَعَلَنَا مِنْ أَهْلِهِ لِنَكُونَ لِإِحْسَانِهِ مِنَ الشَّاكِرِينَ ، وَ لِيَجْزِيَنَا عَلَى ذَلِكَ جَزَاءَ الُْمحْسِنِينَ
(1) حمد و ثنا خداى بىمثالى را سزاست كه، ما را شاكر و سپاسگوى خود گردانيد، تا با شكر و سپاسش جزو نيكان گرديم، و آنگاه به خاطر اين نيكوكارى به ما پاداش دهد.
﴿2﴾
وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي حَبَانَا بِدِينِهِ ، وَ اخْتَصَّنَا بِمِلَّتِهِ ، وَ سَبَّلَنَا فِي سُبُلِ إِحْسَانِهِ لِنَسْلُكَهَا بِمَنِّهِ إِلَى رِضْوَانِهِ ، حَمْداً يَتَقَبَّلُهُ مِنَّا ، وَ يَرْضَى بِهِ عَنَّا
(2) حمد و سپاس خداى بىهمتائى را سزاست كه به ما دين خويش بخشيد، و ما را ملت ويژه خويش گردانيد، و به راههاى احسانش ما را روان ساخت، تا پوياى اين راه شويم و به فضل و رضايش برسيم.
بدينسان او را حمد و ستايش كنيم كه آنرا از ما بپذيرد و به خاطر آن از ما راضى و خشنود شود.
(3) حمد و ستايش خدائى را سزاست كه، ماه خويش را، ماه رمضان، ماه روزهدارى، ماه اسلام، ماه پاكيزگى، ماه پاكى از گناه، و ماه ايستادن به نماز را يكى از راههاى فضل و احسان خويش قرار داد. و ماهى كه در آن «قرآن» بر ما فرستاده شد. «قرآنى» كه براى آدميان هدايت، و دليلهاى روشن و آشكار رستگارى، و جداساز راست و ناراست است.
﴿4﴾
فَأَبَانَ فَضِيلَتَهُ عَلَى سَائِرِ الشُّهُورِ بِمَا جَعَلَ لَهُ مِنَ الْحُرُمَاتِ الْمَوْفُورَةِ ، وَ الْفَضَائِلِ الْمَشْهُورَةِ ، فَحَرَّمَ فِيهِ مَا أَحَلَّ فِي غَيْرِهِ إِعْظَاماً ، وَ حَجَرَ فِيهِ الْمَطَاعِمَ وَ الْمَشَارِبَ إِكْرَاماً ، وَ جَعَلَ لَهُ وَقْتاً بَيِّناً لَا يُجِيزُ جَلَّ وَ عَزَّ أَنْ يُقَدَّمَ قَبْلَهُ ، وَ لَا يَقْبَلُ أَنْ يُؤَخَّرَ عَنْهُ .
(4) آنگاه او اين ماه را بر ماههاى ديگر- به دليل گرامى داشتنها و فضايلش، كه همه عيان و آشكار است- برترى داد. خداوند در اين ماه به خاطر گرامى داشتن و ارج بخشيدن به آن، آنچه را كه در ماههاى ديگر حلال و روا كرده بود، در اين ماه حرام و ناروا گردانيد و بندگان را از خوردن و نوشيدن پرهيز داد، و براى آن وقتى معلوم تعيين نمود. خداوند متعال جايز نمىداند كه اين وقت معلوم به پيش و يا به پس افتد.
(5) آنگاه يكتاى بىمثال، شبى از آن شبها را بر شبهاى هزار ماه برترى داد، و آنرا شب «قدر» ناميد. در آن شب فرشتگان و روح به فرمان پروردگارشان براى هر كارى فرود مىآيند. درود فرشتگان و سلامتى و ايمنى در چنين شبى باشد. بركت و خير آن تا سپيدهدم جاودانه و هميشگى است.
﴿6﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ أَلْهِمْنَا مَعْرِفَةَ فَضْلِهِ وَ إِجْلَالَ حُرْمَتِهِ ، وَ التَّحَفُّظَ مِمَّا حَظَرْتَ فِيهِ ، وَ أَعِنَّا عَلَى صِيَامِهِ بِكَفِّ الْجَوَارِحِ عَنْ مَعَاصِيكَ ، وَ اسْتِعْمَالِهَا فِيهِ بِمَا يُرْضِيكَ حَتَّى لَا نُصْغِيَ بِأَسْمَاعِنَا إِلََى لََغْوٍ ، وَ لَا نُسْرِعَ بِأَبْصَارِنَا إِلَي لَهْوٍ
(6) الهى، درود تو بر «محمد» و خاندان او باد.
بصير و نصيرا، ارج و قدر و حرمت بزرگ داشتن، و پرهيز از آنچه تو حرام و منع كردهاى را در چنين ماهى به ما الهام فرما.
رحيم و رحمانا، به ما توفيق روزهدارى و پاكدارى وجود از گناه، و به كار آوردن تن و جان براى جلب رضا و خشنودى خودت عطا فرما. چنان كن تا گوش به بيهودهگوئى نسپاريم، چشم به بازيچههاى زندگى ندوزيم،
﴿7﴾
وَ حَتَّى لَا نَبْسُطَ أَيْدِيَنَا إِلَى مَحْظُورٍ ، وَ لَا نَخْطُوَ بِأَقْدَامِنَا إِلَى مَحْجُورٍ ، وَ حَتَّى لَا تَعِيَ بُطُونُنَا إِلَّا مَا أَحْلَلْتَ ، وَ لَا تَنْطِقَ أَلْسِنَتُنَا إِلَّا بِمَا مَثَّلْتَ ، وَ لَا نَتَكَلَّفَ إِلَّا مَا يُدْنِي مِنْ ثَوَابِكَ ، وَ لَا نَتَعَاطَى إِلَّا الَّذِي يَقِي مِنْ عِقَابِكَ ، ثُمَّ خَلِّصْ ذَلِكَ كُلَّهُ مِنْ رِئَاءِ الْمُرَاءِينَ ، وَ سُمْعَةِ الْمُسْمِعِينَ ، لَا نَشْرَكُ فِيهِ أَحَداً دُونَكَ ، وَ لَا نَبْتَغِي فِيهِ مُرَاداً سِوَاكَ .
(7) دست به سوى حرام پيش نبريم، گام به راه آنچه ناشايسته است ننهيم، تا جز آنچه تو حلال و پاك ساختهاى نخوريم و ننوشيم، و زبانمان جز به آنچه كه تو نيكو دانستهاى به سخن نيايد.
جليل و جبارا، چنان كن كه جز در آنچه به اجر و پاداش تو نزديك است، خود را به زحمت و رنج نيفكنيم، و گرد كارى نرويم جز اينكه موجب دورى از كيفر تو گردد. آنگاه، اى قادر متعال، تو تمام اعمال و كردارمان را خالى از خودنمائى و نمايش، و دور از تظاهرات لفظى قرار بده تا در چنين ماهى هيچ كس را با تو شريك و قرين نگيريم و همهى مقصود و منظورمان تو باشى و تو.
﴿8﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ قِفْنَا فِيهِ عَلَى مَوَاقِيتِ الصَّلَوَاتِ الْخَمْسِ بِحُدُودِهَا الَّتِي حَدَّدْتَ ، وَ فُرُوضِهَا الَّتِي فَرَضْتَ ، وَ وَظَائِفِهَا الَّتِي وَظَّفْتَ ، وَ أَوْقَاتِهَا الَّتِي وَقَّتَّ
(8) الهى، درود تو بر «محمد» و خاندان او باد.
يكتا و بىشريكا، ما را در اين ماه بر اوقات نمازهاى پنجگانه، با حدود آن كه معلوم و معين است، و اداى واجبها و وظايفى كه ما مكلف به انجام آنها شدهايم، و اوقاتش كه تعيين شده است، آگاه فرما.
﴿9﴾
وَ أَنْزِلْنَا فِيهَا مَنْزِلَةَ الْمُصِيبِينَ لِمَنَازِلِهَا ، الْحَافِظِينَ لِأَرْكَانِهَا ، الْمُؤَدِّينَ لَهَا فِي أَوْقَاتِهَا عَلَى مَا سَنَّهُ عَبْدُكَ وَ رَسُولُكَ صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ آلِهِ فِي رُكُوعِهَا وَ سُجُودِهَا وَ جَمِيعِ فَوَاضِلِهَا عَلَى أَتَمِّ الطَّهُورِ وَ أَسْبَغِهِ ، وَ أَبْيَنِ الْخُشُوعِ وَ أَبْلَغِهِ .
(9) چنان كن كه مراتب و مدارج شايسته نماز را درك كنيم و مبانى احكام تو را بپا داريم. درست همانگونه كه بنده و فرستاده تو «محمد»- كه درود تو بر او و خاندانش باد- سنت و آئين آنرا، در ركوع و سجود با رعايت پاكى و توجه به برترى آن، به پاداشته، ما نيز، آنرا بجا آوريم.
﴿10﴾
وَ وَفِّقْنَا فِيهِ لِأَنْ نَصِلَ أَرْحَامَنَا بِالْبِرِّ وَ الصِّلَةِ ، وَ أَنْ نَتَعَاهَدَ جِيرَانَنَا بِالْإِفْضَالِ وَ الْعَطِيَّةِ ، وَ أَنْ نُخَلِّصَ أَمْوَالَنَا مِنَ التَّبِعَاتِ ، وَ أَنْ نُطَهِّرَهَا بِإِخْرَاجِ الزَّكَوَاتِ ، وَ أَنْ نُرَاجِعَ مَنْ هَاجَرَنَا ، وَ أَنْ نُنْصِفَ مَنْ ظَلَمَنَا ، وَ أَنْ نُسَالِمَ مَنْ عَادَانَا حَاشَى مَنْ عُودِيَ فِيكَ وَ لَكَ ، فَإِنَّهُ الْعَدُوُّ الَّذِي لَا نُوَالِيهِ ، وَ الْحِزْبُ الَّذِي لَا نُصَافِيهِ .
(10) قدير و قدوسا، ما را در چنين ماه مباركى يارى فرما تا به خويشان و نزديكان، به شايستگى نيكى و بخشش كنيم، با اكرام و احسان از وضع همسايگان مطلع شويم، ثروت و مكنت خود را از آلودگيهاى ستمگرانه و ظلمطلبى پاك سازيم، و با اداى زكات دارائى خويش را تطهير نمائيم. به ما توفيق عطا فرما تا به سوى آنكس كه از ما دورى گزيده نزديك شويم و رشته مهر با او را گره بزنيم، و با آنكس كه به ما ستمى كرده است، با عدل و داد رفتار كنيم، و با دشمن خويش از در آشتى درآئيم. مگر اينكه اين دشمنى و خصومت ما با كسى به دليل امر تو بوده است. زيرا ما هرگز به چنين دشمنى، روى دوستى نشان ندهيم و دشمنان خدا گروهى باشند كه مومنان را ميل دوستى با آنان هرگز نباشد.
﴿11﴾
وَ أَنْ نَتَقَرَّبَ إِلَيْكَ فِيهِ مِنَ الْأَعْمَالِ الزَّاكِيَةِ بِمَا تُطَهِّرُنَا بِهِ مِنَ الذُّنُوبِ ، وَ تَعْصِمُنَا فِيهِ مِمَّا نَسْتَأْنِفُ مِنَ الْعُيُوبِ ، حَتَّى لَا يُورِدَ عَلَيْكَ أَحَدٌ مِنْ مَلَائِكَتِكَ إِلَّا دُونَ مَا نُورِدُ مِنْ أَبْوَابِ الطَّاعَةِ لَكَ ، وَ أَنْوَاعِ الْقُرْبَةِ إِلَيْكَ .
(11) خلاق و رزاقا، به ما يارى فرما تا در ماه مبارك «رمضان»، به تو هر چه بيشتر تقرب و نزديكى جوئيم. كردارمان را پاك ساز تا به يارى آن گناهانمان زدوده شود، و در چنين ماهى ما را از ادامه و شروع هر كردار ناپسندى دور كن. چنان كن تا هيچ يك از فرشتگانت سخنى از گناه ما به تو نگويند و خطايمان بسى كمتر از اطاعت و بندگى ما گردد، و همه موجب نزديكى به درگاه تو شود.
﴿12﴾
اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِحَقِّ هَذَا الشَّهْرِ ، وَ بِحَقِّ مَنْ تَعَبَّدَ لَكَ فِيهِ مِنِ ابْتِدَائِهِ إِلَى وَقْتِ فَنَائِهِ مِنْ مَلَكٍ قَرَّبْتَهُ ، أَوْ نَبِيٍّ أَرْسَلْتَهُ ، أَوْ عَبْدٍ صَالِحٍ اخْتَصَصْتَهُ ، أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ أَهِّلْنَا فِيهِ لِمَا وَعَدْتَ أَوْلِيَاءَكَ مِنْ كَرَامَتِكَ ، وَ أَوْجِبْ لَنَا فِيهِ مَا أَوْجَبْتَ لِأَهْلِ الْمُبَالَغَةِ فِي طَاعَتِكَ ، وَ اجْعَلْنَا فِي نَظْمِ مَنِ اسْتَحَقَّ الرَّفِيعَ الْأَعْلَي بِرَحْمَتِكَ .
(12) بخشنده و مهربانا، تو را به حق اين ماه مبارك، و حق آنكس كه در اين ماه- از آغاز تا انجام- به كار عبادت و اطاعت تو پرداخته و به انبياء فرستاده و بندگان صالح- كه مورد لطف و كرم تو قرار گرفتهاند- سوگند مىدهم كه: بر «محمد» و خاندان او رحمت بفرست و ما را شايسته وعدههاى خويش بگردان. آنچه را از راه كرم بر آنان بخشيدهاى بر ما نيز ببخش، و آنچه را كه براى صالحين- كه در بندگىات سعى بسيار كردهاند- عنايت فرمودهاى بر ما نيز احسان كن، و ما را به رحمت خويش بنواز و در صف آنانكه شايسته برترين درجات تقرب به درگاه تو هستند، نزديك فرما.
﴿13﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ جَنِّبْنَا الْإِلْحَادَ فِي تَوْحِيدِكَ ، وَ الْتَّقْصِيرَ فِي تَمْجِيدِكَ ، وَ الشَّكَّ فِي دِينِكَ ، وَ الْعَمَى عَنْ سَبِيلِكَ، وَ الْإِغْفَالَ لِحُرْمَتِكَ ، وَ الِانْخِدَاعَ لِعَدُوِّكَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ
(13) الهى، درود تو بر «محمد» و خاندان او باد.
محيط و مجيبا، تو ما را در توحيد و يگانگى خويش نگاهدار تا: در ارج نهادن تو كوتاه نيائيم، در دينت گرفتار شك و ترديد نشويم، در راه هدايتت كور و نابينا نگرديم، در آنچه حرام دانستهاى سهلانگارى نكنيم، و از دشمنت كه شيطان رانده شده باشد، فريب نخوريم.
﴿14﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ إِذَا كَانَ لَكَ فِي كُلِّ لَيْلَةٍ مِنْ لَيَالِي شَهْرِنَا هَذَا رِقَابٌ يُعْتِقُهَا عَفْوُكَ ، أَوْ يَهَبُهَا صَفْحُكَ فَاجْعَلْ رِقَابَنَا مِنْ تِلْكَ الرِّقَابِ ، وَ اجْعَلْنَا لِشَهْرِنَا مِنْ خَيْرِ أَهْلٍ وَ أَصْحَابٍ .
(14) الهى، درود تو بر «محمد» و خاندان او باد.
جليل و جبارا، در هر شبى از اين شبهاى ماه مبارك «رمضان» اگر ما آن بندهگانى باشيم كه مشمول عفو و اغماض تو قرار مىگيرند، پس تو در حق ما چنان كن كه در اين ماه از عابدان شايسته تو گرديم.
﴿15﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ امْحَقْ ذُنُوبَنَا مَعَ امِّحَاقِ هِلَالِهِ ، وَ اسْلَخْ عَنَّا تَبِعَاتِنَا مَعَ انْسِلَاخِ أَيَّامِهِ حَتَّى يَنْقَضِيَ عَنَّا وَ قَدْ صَفَّيْتَنَا فِيهِ مِنَ الْخَطِيئَاتِ ، وَ أَخْلَصْتَنَا فِيهِ مِنَ السَّيِّئَاتِ .
(15) الهى، درود تو بر «محمد» و خاندان او باد.
گناه بخشا، با نزديك شدن به آخرين روزهاى ماه مبارك «رمضان» تو نيز از گناهان ما بكاه و به پاكى آن بيفزاى و همانگونه كه اين ماه به پايان مىرسد، تو نيز ما را به پايان مشكلات و معضلاتمان نزديك فرما، و آلودگى هر خطا و گناهى را از پيكر ما پاك ساز، تا از تمام وجودمان پاك و خالص شود.
﴿16﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ إِنْ مِلْنَا فِيهِ فَعَدِّلْنَا ، وَ إِنْ زُغْنَا فِيهِ فَقَوِّمْنَا ، وَ إِنِ اشْتَمَلَ عَلَيْنَا عَدُوُّكَ الشَّيْطَانُ فَاسْتَنْقِذْنَا مِنْهُ .
(16) الهى، درود تو بر «محمد» و خاندان او باد. دادگسترا، اگر در اين ماه، ما از حق دور شويم، تو ما را به سوى حق بازگردان، و اگر ميل به باطل كنيم ما را به راه راست رسان، و اگر دشمن تو، يعنى شيطان، بر ما دست يابد، تو ما را از دسترس او دور كن.
﴿17﴾
اللَّهُمَّ اشْحَنْهُ بِعِبَادَتِنَا إِيَّاكَ ، وَ زَيِّنْ أَوْقَاتَهُ بِطَاعَتِنَا لَكَ ، وَ أَعِنَّا فِي نَهَارِهِ عَلَى صِيَامِهِ ، وَ فِي لَيْلِهِ عَلَى الصَّلَاةِ وَ التَّضَرُّعِ إِلَيْكَ ، وَ الْخُشُوعِ لَكَ ، وَ الذِّلَّةِ بَيْنَ يَدَيْكَ حَتَّى لَا يَشْهَدَ نَهَارُهُ عَلَيْنَا بِغَفْلَةٍ ، وَ لَا لَيْلُهُ بِتَفْرِيطٍ .
(17) عابد نوازا، چنان كن كه ماه «رمضان» براى ما سرشار از عبادت و حمد و ثناى تو باشد، و تمام اوقات به فرمانبردارى و بندگى تو مشغول باشيم، و به ما توفيق عطا فرما تا روزهايش را به روزهدارى، و شبهايش را به نماز و نيايش به درگاه تو بگذرانيم. تا روز را به غفلت و بىخبرى و شبش را به گناه و كوتاهى در كردار نگذرانده باشيم.
(18) حاجت پذيرا، چنان كن كه تمام شب و روز عمر ما، مانند شبها و روزهاى ماه «رمضان» به طاعت و بندگى بگذرد و جزو بندگان شايسته تو گرديم. آن بندگان شايستهاى كه بهشت را به ميراث برند و در آن جاودان باشند. آنانكه در صدقه دادن، دلهايشان پيوسته بيمناك از عقوبت تو است. آنانكه هر چه در نيكى شتاب مىكنند به خاطر اينست كه بر نيكى ديگران سبقت جويند.
﴿19﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، فِي كُلِّ وَقْتٍ وَ كُلِّ أَوَانٍ وَ عَلَى كُلِّ حَالٍ عَدَدَ مَا صَلَّيْتَ عَلَى مَنْ صَلَّيْتَ عَلَيْهِ ، وَ أَضْعَافَ ذَلِكَ كُلِّهِ بِالْأَضْعَافِ الَّتِي لَا يُحْصِيهَا غَيْرُكَ ، إِنَّكَ فَعَّالٌ لِمَا تُرِيدُ .
(19) الهى، درود تو بر «محمد» و خاندان او باد.
درودى بسيار كه در هر زمان و هر مكان و در هر مقام و هر حالى- كه كثرت آن بيرون از شمار باشد- بر «محمد» باد. رحمتى و درودى آنچنان بسيار كه شمار آنرا كسى جز تو نتواند شمرد. زيرا تو آنچه بخواهى و اراده كنى انجام دهى.