دعای 44 ( دعا به وقت فرا رسیدن ماه مبارک رمضان ) ترجمه محیی الدين مهدی الهی قمشه ای

(1) ستايش مخصوص (ذات پاك يكتاى) خداست كه به حمد و ثناى خود ما (اهل بيت يا امت) را هدايت فرمود و شايسته حمد و ستايش خويش گردانيد تا از سپاسگزاران وى و شاكران لطف و احسان او باشيم كه باز بر آن شكرگزارى پاداش نكوكاران را به ما عطا كند (با وجودى كه بر حمد و شكر و سپاسش هم او ما را هدايت فرموده و توفيق بخشيده است)

(2) و ستايش مى‌كنم خداى متعال را كه ما (امت يا خاندان عصمت) را بدين خود برگزيد و به آئين خويش مخصوص گردانيد و به راه احسان خود راهنمائى كرد تا عاقبت به لطف و كرمش سالك راه بهشت رضوان شويم ( تا به واسطه اداء شكرش و نور معرفتش و انجام طاعتش به سعادت ابد و جنت نعيم سرمد نائل گرديم)

(3) و ستايش خداى را كه از آن طرق بهشت رضوان يكى را ماه خود (يعنى) ماه مبارك رمضان كه (ماه خداست و) ماه روزه گرفتن و ماه مخصوص اسلام است (يعنى ماهيست كه عظمت و جلالش بدين اسلام مخصوص و روزه‌اش در قرآن مسلمين مذكور و مفروض است و عبادات و ادعيه مخصوصه در آن به ملت اسلام اختصاص دارد) و ماه طهور است (يعنى ماهيست كه روزه آن روح انسانى را از پليدى قواى شهوى و غضبى حيوانى پاك مى‌سازد و از نجاست اخلاق رذيله تكبر و حسد و حرص و غرور طاهر و منزه مى‌گرداند) و ماه تمحيص است و استخلاص (بندگان از آلودگى به هواهاى نفسانى و آراسته شدن به صفات فرشتگان عالم قدس و نزاهت) و ماه قيام اهل ايمانست (به نماز و دعاء و طاعت و عبادت) ماهيست كه خدا در اين ماه براى هدايت و ارشاد خلق و براى حجت و برهان اهل ايمان و تميز راه حق از باطل قرآن عظيم‌الشان نازل كرده‌

(4) و بدين جهات مذكور فضيلت و شرافت اين ماه را بر ساير ماهها پديدار ساخته به واسطه شرف و برترى و احترامات بسيار و فضائل (بى‌شمار) كه از آن جمله امورى كه در غير اين ماه حلال است (مانند اكل و شرب و جماع و غيره) به واسطه احترام و تعظيم اين ماه مبارك حرام گرديد و براى روزه اين ماه وقت تمام ماه (از سپيده صبح تا مغرب) معين شده و ايزد متعال ابدا تقديم و تاخير آن را اجازه نفرموده‌

(5) ديگر آنكه شبى از شبهاى اين ماه را بر هزار ماه برترى بخشيده و آن شب را شب قدر نام نهاده (كه ليله القدر خير من الف شهر نازل فرموده) است كه فرشتگان عالم بالا و روح اعظم (يا جبرئيل امين) به امر پروردگار عالم براى تعيين و تقدير كليه امور قضاى (و قدر) الهى با سلام و تحيت و بركت تا طلوع فجر صبح از آسمان بر آن كس كه مشيت ازلى خدا خواسته (كه خليفه الله و قطب عالم امكان و امام زمان) است فرود آمدند براى انجام حكم مبرم و قضاى حتمى الهى (به فرمان خليفه الله كه خدا به او مقام علم و فضل و شرافت را عطا فرموده است)

(6) پروردگارا بر محمد و آل پاكش درود فرست و به ما هم معرفت و تفضيل و جلال و احترامات اين ماه را الهام فرما و توفيق به حفظ از آنچه در اين ماه حرام كردى به ما عنايت فرما و ما را موفق دار كه اعضاء و جوارح خود را بر آنچه رضا و خشنودى تست بكار بنديم تا هيچ حركتى جز آنچه رضاى تست در اين ماه از ما سرنزند به گوش سخن لغو نشنويم و چشمان ما به جانب لهو و لعب نشتابد (و توجه به هيچ چيز جز آنچه تو خواهى نكند)

(7) تا آنكه هيچ دست به جانب كارى ممنوع دراز نكنيم و قدم به راهى ناروا برنداريم و هرگز شكم را از غير لقمه‌اى كه حلال گردانيدى پر نسازيم (زيرا خوردن حرام منشا هر طغيان و عصيان است و موجب سلب حضور قلب در عبادت و عدم توفيق بر اعمال خير و طاعت است و سبب غلبه نفس اماره بر عقل قدسى شود و كشور دين و ايمان را تاراج كند و سرمايه سعادت ابد را نابود گرداند) و تا زبان جز به سخنى كه معين كردى نگشائيم (و از هر حرفى كه ناصواب است مانند دروغ و تهمت و غيبت و فحش و لغو و بيهوده زبان در بنديم) در علمى جز آنچه ما را به ثواب و عطاى تو نزديك ساز در رنج بيهوده نكشيم (و علم) و عملى جز آنچه از عقاب و انتقام تو ما را نگاه دارد فرا نگيريم و باز (كرم كن و) تمام اعمال ما را خالص از شايبه‌ى ريا و سمعه بگردان تا طاعت را خاص تو و براى رضا و خشنودى و تقرب به حضرتت بى‌هيچ شرك و ريا به جاى آريم و به هيچ كس در طاعت و عبادتت نظر نبسته و مراد و مقصودى جز تو نداشته باشيم.

(8) پروردگارا بر محمد و آل پاكش درود فرست و در اين ماه (مبارك) بر مواقيت نمازهاى پنجگانه (يعنى بر اوقات و مقامات و مراتب و اسرار و آثار و احكام و شئونات و درجات نماز و نمازگزاران) ما را واقف و متذكر ساز (يا ما را موفق بدار) و بر نماز كاملى با حد و حدودى كه مقرر فرمودى و فرائض و احكامى كه معين فرمودى و با شرائط وظائف خاصى كه بر آن اهل نماز را موظف گردانيدى و در اوقات مخصوصى كه تعيين فرمودى ما را انجام همه توفيق مقرر فرما

(9) و ما را از آن نمازگزاران قرار ده كه اركان نماز را محافظت كردند (و حضور قلب و شرائط ظاهر و باطن نماز را كاملا انجام دادند) و در اول وقتى كه معين فرمودى نماز را ادا كردند (اول اوقات اين عبادت بزرگ كه حضور سلطان ملك وجود آمدن است مشاقانه و عاشقانه و خالص براى تقرب به حضرت احديت و براى اداء فرض عبوديت و وظيفه بندگى به اداء نماز شتافتند تا به مصداق (سارعوا الى مغفره من ربكم) مشمول مغفرت و عنايت الهى شوند) و با همان سنن و آدابى كه حضرت محمد بنده خاص و رسول گراميت (كه درود و رحمتت بر او و آل او باد) به جاى آورد ما را هم بر آن آداب و سنن در نماز موفق دار در ركوع و سجود و جميع مزايا و فواصل كه آن حضرت انجام داد و با طهارت حد اكمل (يعنى طهارت ظاهر و باطن جامه و بدن از پليدى و طهارت خيال و قلب و روح و سر و باطن از توجه به غير خدا كه توجه به غير حق روج را پليد و ظلمانى مى‌سازد) و با خضوع و خشوع كامل و حد اعلى به نماز توفيق ده‌

(10) و باز اى خدا در اين ماه مبارك ما را به صله رخم و نيكى و احسان در حق ارحام موفق ساز و هم (كرم كن و) توفيق ده كه با همسايه به عطا و فضل و بخشش پردازيم (و با آنها حسن سلوك و جود و كرم كنيم و اگر حاجتى دارند برآوريم و مريضشان را عيادت و فقيرشان را اعانت كنيم و در مقابل اذيت و آزارشان هم نيكى و احسان كنيم) و ما را موفق دار تا كه اموال خود را (در اين ماه) از آلودگيهاى (شبهه و حرام و ربا و رشوه و گران‌فروشى و هر غل و غش و خلط به حرام) پاك و خالص سازيم و به واسطه‌ى اخراج زكوه (و اداء صدقات) اموال خود را پاكيزه و طاهر گردانيم (و خلقى نيكو عطا فرما) تا آنكه با هر كس كه از ما قطع كند و دورى گزيند به او رجوع كنيم (با هر كه از ما برد به او بپيونديم و قطع صله از او نكرده و عهد مودت را نگسليم و شرط محبت را نگاه داريم) و با هر كه به ما ظلم و بيداد كند عدالت و احسان كنيم و با هر كس با ما دشمنى آغازد با او (تا بتوان) راه مسالمت (و طريق دوستى) پيش گيريم (يعنى با دشمن هم دشمنى نكنيم مگر آن دشمنى كه از جهت دوستى ما با تو با ما دشمن باشد و به جرم خدا دوستى با ما عداوت كند كه البته با او هرگز دوستى و مسالمت نخواهيم كرد بلكه او را دشمن حقيقى خود دانيم و حزب مخالف خود شناسيم و با او مادامى كه به دين حال است تا قيامت دشمنى و عداوت خواهيم كرد و كدورت ما با او تا ابد به صلح و صفا مبدل نخواهد شد (يعنى ما بايد با دشمن هم نكو خلق و باصفا باشيم و با شفقت و مسالمت رفتار كنيم تا دشمن را دوست گردانيم و از ما درس صلح و صفا و مهربانى آموزد. (درخت دوستى بنشان كه كام دل ببار آرد نهال دشمنى بر كن كه رنج بى‌شمار آرد) كه چون دشمن از دشمن خود مهربانى ديد و صلح و صفا يافت كينه‌اش به دل به مهر و عداوتش مبدل به محبت مى‌گردد و ليكن آن كس كه با خدا و دوستان خدا براى آنكه خداپرست و خدا دوستند دشمن است چنين دشمن را بايد دشمن حقيقى خود دانيم و هيچگاه تا تسليم نشود و از كفر و عناد و عداوت برنگردد با او به صلح و صفا رفتار نكنيم بلكه با او به جهاد و مخالفت قيام كنيم تا جائى كه بنياد آن دشمن خدا را براندازيم يا او را مطيع فرمان خدا سازيم)

(11) و باز (اى خداى من) به ما در اين ماه مبارك مقام تقرب به حضرتت به واسطه كارهاى نيك و اعمال خالص و پاك (از شرك و ريا و اغراض فاسد) عطا فرما تا به طفيل آن اعمال ما را از دنس و پليدى گناهان پاك و پاكيزه گردانى و از آنكه دگر بار بازگشت به عيوب (و معاصى) كنيم (و سركشى و عصيان از سر گيريم) ما را محفوظ دارى (و ما را موفق دارى) به حدى كه هيچ يك از فرشتگانت (كه به انواع ذكر و طاعات براى تقرب به حضرتت مى‌كوشند مقام قربت درنيابند مگر به ما دون طاعت و بندگى ما و دون تقرب ما به درگاهت (يعنى خدايا مقام ما را از كرم به واسطه طاعت و بندگيت برتر از فرشتگان مقربت مقرر فرما.)

(12) پروردگارا از درگاه حضرتت درخواست مى‌كنم كه به حق اين ماه عزيز و به حق آن كس كه به عبادت و پرستش تو در اين ماه قيام كرده از اول خلقت تا انتهاى عالم از فرشتگان مقرب و پيمبران مرسل و بندگان صالح كه از خاصان حضرتت گردانيدى به آنان قسم كه بر محمد و آل پاكش درود و رحمت فرستى و ما را هم اهل و شايسته گردانى بر نعمتها (و بر آن كرامت و مقاماتى) كه به اولياء و دوستانت وعده فرمودى و آنچه بر كوشش كنندگان در طاعت (و بالغ نظران در معرفت) خود واجب و لازم گردانيدى (از مراتب عاليه بهشتى و درجات بلند قرب) بر ما هم نظير آن را به كرمت لازم و واجب گردان و ما را در سلك آن بندگان خاص كه مستحق عالى‌ترين مقام رفعتند به لطف و كرم مقرر فرما.

(13) پروردگارا بر محمد و آل پاكش درود فرست و ما را از شرك و الحاد در طريق توحيدت دور بدار و از تقصير در ستايش (و تنزيه و تقديس ذات پاك يكتايت) و از كوتاه نظرى در معرفت عظمت و جلالت نگاه دار و از شك و ريب در امر دينت و كورى و گمراهى از راه شرع و آئينت و اغفال و بى‌توجهى به احترامات شعائرت ما را نگه‌دارى كن و از خدعه و فريب دشمنت شيطان رجيم محفوظ دار.

(14) پروردگارا بر محمد و آل پاكش درود فرست و چون تو در هر شب از شبهاى اين ماه مبارك بسيار بندگان را به عفو و رحمتت (يا به جود و احسانت) از آتش دوزخ قهرت آزاد مى‌گردانى ما را هم (به لطف و كرم) از آن آزادشدگان قرار ده و بهترين طاعت‌گزاران اين ماه و نيكوتر اهل آن مقرر گردان.

(15) پروردگارا بر محمد و آل پاكش درود فرست و با محاق ماه (و محو نورش) گناهان ما را هم محو و نابود ساز (يعنى چنانكه آخر ماه نور ماه را به محاق محو مى‌گردانى گناهان ما را هم در آخر اين ماه مبارك به كرمت محو گردان و به همراه رفتن اين ماه معاصى ما را از نامه اعمال ما به قلم عفوت نابود ساز) و با زوال و انقضاء ايام اين ماه شريف تبعات و عصيان ما را هم از صحيفه عمل ما زائل و محو فرمائى تا آنكه چون اين ماه از (دوران عمر ما) در گذشت تو (از لطف و كرم) قلب ما را از لوث گناهان پاك و پاكيزه داشته (و از پليدى و تيرگى عصيان مبرا و مصفا) ساخته باشى.

(16) پروردگارا بر محمد و آل پاكش درود فرست و اگر در اين ماه از حق به باطل ميل كرديم (و به افعال زشت پرداختيم) ما را به طريق حق و عدالت بازگردان (و به كارهاى خير و طاعات كه راه عدل مستقيم به سوى خداست رهبرى فرما) و چنانكه لغزشى (در امر دين) پيش آيد ما را استوار (و ثابت قدم بدار و اگر شيطان بر ما تسلط) (و تحكم) پيدا كرد ما را از شر او نجات بخش.

(17) اى خدا تمام (ساعات و ليالى و ايام) اين ماه ما را به طاعتت مشحون ساز (و جميع اوقات ما را به عبادتت زيب و زيور بخش) و ما را يارى كن كه تمام روزهاى اين ماه به روزه داشتن و شبها همه به نماز و تضرع و زارى به درگاه حضرتت كردن و خشوع و تذلل در پيشگاه عظمتت نمودن به پايان رسانيم تا آنكه اين ماه روزش بر ما به غفلت از خدا نگذرد و شبش به تفريط (و تضييع عمر به لهو و لعب) پايان نيابد.

(18) پروردگارا (نه تنها در اين ماه مبارك) بلكه در تمام ماهها و روزهاى دوران عمر ما چنين فرما (يعنى ما را در تمام ايام و ماه و سال دوران عمر به طاعت و بندگى خود موفق بدار و بر تضرع و تذلل و دعا و ناله‌ى اشتياق به درگاهت يارى فرما) و ما را از بندگان شايسته‌ى خود بگردان آن بندگانى كه وارث بهشت فردوس اعلا شدند و در آن بهشت عالى تا ابد به شادى زيستند آنانكه هر چه (از مال و منال دنيا) يافتند همه را در راه خدا به فقيران اعطا كردند دلهايشان خدا ترس (و پرهيزكار) بود و محققا مى‌دانستند كه بازگشتشان (پس از مرگ) به سوى خدا (و شهود و تجليات حسن و جمال الهى) خواهد بود و آنانكه بهر كار نيكو مى‌شتابند و بر اعمال نيك سبقت مى‌گيرند.

(19) پروردگارا بر محمد و آلش درود فرست در تمام اوقات و در هر لحظه به عدد هر كس كه بر او درود و رحمت فرستى و اضعاف آن چندان برابر كه عددش را جز تو كسى نتواند بشمار آرد. اى خدا توئى كه محققا بر هر چه بخواهى قادرى و هر كار اراده كنى البته توانى كرد (و قدرتت بى‌حد و رحمتت بى‌انتهاست.)