وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ إِذَا دَخَلَ شَهْرٌ رَمَضَانَ
در نخستين روز ماه رمضان
﴿1﴾
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي هَدَانَا لِحَمْدِهِ ، وَ جَعَلَنَا مِنْ أَهْلِهِ لِنَكُونَ لِإِحْسَانِهِ مِنَ الشَّاكِرِينَ ، وَ لِيَجْزِيَنَا عَلَى ذَلِكَ جَزَاءَ الُْمحْسِنِينَ
(1) ستايش ويژهى ذات اقدس خداونديست كه ما را به اداى ستايش هدايت فرمود و اهليت ستايشگوئى به ما اعطا كرد، تا در برابر آلاء و نعماى وى در صف سپاسگزاران قرار گيريم و پاداشى كه به نيكوكاران همى دهد به ما نيز عنايت فرمايد و ما را از محسنين و حقشناسان شمارد.
﴿2﴾
وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي حَبَانَا بِدِينِهِ ، وَ اخْتَصَّنَا بِمِلَّتِهِ ، وَ سَبَّلَنَا فِي سُبُلِ إِحْسَانِهِ لِنَسْلُكَهَا بِمَنِّهِ إِلَى رِضْوَانِهِ ، حَمْداً يَتَقَبَّلُهُ مِنَّا ، وَ يَرْضَى بِهِ عَنَّا
(2) ستايش ويژهى ذات اقدس خداونديست كه دين مبين خويش را به ما واگذاشت و ما را به ملت غراى خود شرف بخشيد و به راه احسان هدايتمان فرمود تا به يارى و عنايت وى راه احسان پوئيم و نعمت رضوان وى دريابيم. آن ستايش به درگاه وى آوريم كه شايان قبول باشد و رضايت ذات الوهيت را براى ما تامين كند.
(3) ستايش ويژهى پروردگاريست كه ماه مبارك رمضان را نيز راهى از راههاى خير و رحمت شمرد و اين ماه را به نام مقدس خود افتخار و شرافت داد. ستايش ويژهى درگاه اوست كه ماه رمضان را ماه روزه و ماه سلم و صلاح و ماه طهارت و ماه تهذيب و ماه نماز و عبادت قرار داد. اين ماه را به نزول قرآن مجيد احترام و اعتبار داد و قرآنى را كه مشعل هدايت و راهنماى راستگوى بشريت است با آيات بينات در اين ماه به قلب نازنين پيامبر خويش فرو فرستاد
﴿4﴾
فَأَبَانَ فَضِيلَتَهُ عَلَى سَائِرِ الشُّهُورِ بِمَا جَعَلَ لَهُ مِنَ الْحُرُمَاتِ الْمَوْفُورَةِ ، وَ الْفَضَائِلِ الْمَشْهُورَةِ ، فَحَرَّمَ فِيهِ مَا أَحَلَّ فِي غَيْرِهِ إِعْظَاماً ، وَ حَجَرَ فِيهِ الْمَطَاعِمَ وَ الْمَشَارِبَ إِكْرَاماً ، وَ جَعَلَ لَهُ وَقْتاً بَيِّناً لَا يُجِيزُ جَلَّ وَ عَزَّ أَنْ يُقَدَّمَ قَبْلَهُ ، وَ لَا يَقْبَلُ أَنْ يُؤَخَّرَ عَنْهُ .
(4) و فضيلت ماه رمضان را بر ماههاى ديگر روشن و آشكار ساخت. به موجب مقررات مقدسه و فضائل عاليه اين ماه را بر يازده ماه ديگر برترى داد. آنچه در ماههاى ديگر حلال است در اين ماه تحريم شده تا عظمت و جلالش آشكار شود و خوردن و آشاميدن را در اين ماه به وقت ويژهاى اختصاص داد تا كرامت و حرمتش برملا گردد.
(5) و در اين ماه شبى به وجود آورد كه بر هزار شب رجحان و برترى دارد. و نام اين شب عزيز و عظيم را شب قدر گذاشت.
ليله القدر، تنزل الملائكه و الروح فيها باذن ربهم من كل امر.
شبى كه ملائكه و روح از ملكوت اعلى به اذن پروردگار فرود آيند و با خويشتن سلامى كه بركت جاويدان دارد تا سپيدهدم فرود آورند و اين موهبت را به بندگانى كه مستحق سلام و بركت باشند واگذارند.
﴿6﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ أَلْهِمْنَا مَعْرِفَةَ فَضْلِهِ وَ إِجْلَالَ حُرْمَتِهِ ، وَ التَّحَفُّظَ مِمَّا حَظَرْتَ فِيهِ ، وَ أَعِنَّا عَلَى صِيَامِهِ بِكَفِّ الْجَوَارِحِ عَنْ مَعَاصِيكَ ، وَ اسْتِعْمَالِهَا فِيهِ بِمَا يُرْضِيكَ حَتَّى لَا نُصْغِيَ بِأَسْمَاعِنَا إِلََى لََغْوٍ ، وَ لَا نُسْرِعَ بِأَبْصَارِنَا إِلَي لَهْوٍ
(6) پروردگارا! به روح مقدس محمد و آل محمد رحمت فرست و معرفت فضيلت و جلال حرمت و شرايط اعظام و احترام اين ماه را به قلب ما الهام فرماى و از آنچه در اين ماه نهى فرمودهاى ما را باز دار و به روزهاى كه پسنديدهى ذات اقدس تو باشد توفيقمان بخش و چنان كن كه در اين ماه چشم و گوش و دست و پاى ما دور از مناهى و منكرات در راه طاعت و عبادت تو به كار افتند و همواره رضاى تو جويند. در اين ماه گوش ما را از شنيدن ياوهها و چشم ما
﴿7﴾
وَ حَتَّى لَا نَبْسُطَ أَيْدِيَنَا إِلَى مَحْظُورٍ ، وَ لَا نَخْطُوَ بِأَقْدَامِنَا إِلَى مَحْجُورٍ ، وَ حَتَّى لَا تَعِيَ بُطُونُنَا إِلَّا مَا أَحْلَلْتَ ، وَ لَا تَنْطِقَ أَلْسِنَتُنَا إِلَّا بِمَا مَثَّلْتَ ، وَ لَا نَتَكَلَّفَ إِلَّا مَا يُدْنِي مِنْ ثَوَابِكَ ، وَ لَا نَتَعَاطَى إِلَّا الَّذِي يَقِي مِنْ عِقَابِكَ ، ثُمَّ خَلِّصْ ذَلِكَ كُلَّهُ مِنْ رِئَاءِ الْمُرَاءِينَ ، وَ سُمْعَةِ الْمُسْمِعِينَ ، لَا نَشْرَكُ فِيهِ أَحَداً دُونَكَ ، وَ لَا نَبْتَغِي فِيهِ مُرَاداً سِوَاكَ .
(7) را از ديدن منكرات فرو بند
﴿8﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ قِفْنَا فِيهِ عَلَى مَوَاقِيتِ الصَّلَوَاتِ الْخَمْسِ بِحُدُودِهَا الَّتِي حَدَّدْتَ ، وَ فُرُوضِهَا الَّتِي فَرَضْتَ ، وَ وَظَائِفِهَا الَّتِي وَظَّفْتَ ، وَ أَوْقَاتِهَا الَّتِي وَقَّتَّ
(8) و كمك كن تا دستهاى ما به سوى منهيات دراز نشود و پاى ما به راه خطا و معصيت نجنبد و شكم ما جز از حلال سير نگردد و زبان ما جز به ذكر تو نگشايد. چنان كن كه جز ثواب تو نجوئيم و جز از خشم و غضب نگريزيم... عبادت ما را اى پروردگار متعال از لكه ربا و تظاهر پاكيزه دار تا در عبادت تو ديگرى را شريك نگذاريم و جز ذات اقدس و اعلاى تو معبود ديگرى نشناسيم.
﴿9﴾
وَ أَنْزِلْنَا فِيهَا مَنْزِلَةَ الْمُصِيبِينَ لِمَنَازِلِهَا ، الْحَافِظِينَ لِأَرْكَانِهَا ، الْمُؤَدِّينَ لَهَا فِي أَوْقَاتِهَا عَلَى مَا سَنَّهُ عَبْدُكَ وَ رَسُولُكَ صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ آلِهِ فِي رُكُوعِهَا وَ سُجُودِهَا وَ جَمِيعِ فَوَاضِلِهَا عَلَى أَتَمِّ الطَّهُورِ وَ أَسْبَغِهِ ، وَ أَبْيَنِ الْخُشُوعِ وَ أَبْلَغِهِ .
(9) پروردگارا! به روان مقدس محمد و آل محمد رحمت فرست و ما را يارى كن تا نماز پنجگانهى خويش را در وقت فاضل و شريفى كه مقرر داشتهاى بگذاريم و وظايف خويش به حد كفاف و كمال ادا كنيم و در سايهى طاعت و عبادت از مردمى شمرده شويم كه راه حق شناختهاند و سعادت خويش دريافتهاند.
﴿10﴾
وَ وَفِّقْنَا فِيهِ لِأَنْ نَصِلَ أَرْحَامَنَا بِالْبِرِّ وَ الصِّلَةِ ، وَ أَنْ نَتَعَاهَدَ جِيرَانَنَا بِالْإِفْضَالِ وَ الْعَطِيَّةِ ، وَ أَنْ نُخَلِّصَ أَمْوَالَنَا مِنَ التَّبِعَاتِ ، وَ أَنْ نُطَهِّرَهَا بِإِخْرَاجِ الزَّكَوَاتِ ، وَ أَنْ نُرَاجِعَ مَنْ هَاجَرَنَا ، وَ أَنْ نُنْصِفَ مَنْ ظَلَمَنَا ، وَ أَنْ نُسَالِمَ مَنْ عَادَانَا حَاشَى مَنْ عُودِيَ فِيكَ وَ لَكَ ، فَإِنَّهُ الْعَدُوُّ الَّذِي لَا نُوَالِيهِ ، وَ الْحِزْبُ الَّذِي لَا نُصَافِيهِ .
(10) پروردگارا! نام ما را در جريدهى مردمى بنگار كه نماز خويش را با اخلاص و خضوع گذاردهاند. اركان نماز را رعايت داشتهاند و اوقات نماز را نيكو شناختهاند و بدان ترتيب كه بندهى عابد و صالح تو محمد صلواتك عليه و آله مقرر فرموده ركوع و سجود و قيام و قعود به عمل آوردهاند و با منتهاى خشوع ضمير و حضور قلب به درگاه تو بر پاى ايستادهاند و وضوى خود را سيراب ساختهاند.
﴿11﴾
وَ أَنْ نَتَقَرَّبَ إِلَيْكَ فِيهِ مِنَ الْأَعْمَالِ الزَّاكِيَةِ بِمَا تُطَهِّرُنَا بِهِ مِنَ الذُّنُوبِ ، وَ تَعْصِمُنَا فِيهِ مِمَّا نَسْتَأْنِفُ مِنَ الْعُيُوبِ ، حَتَّى لَا يُورِدَ عَلَيْكَ أَحَدٌ مِنْ مَلَائِكَتِكَ إِلَّا دُونَ مَا نُورِدُ مِنْ أَبْوَابِ الطَّاعَةِ لَكَ ، وَ أَنْوَاعِ الْقُرْبَةِ إِلَيْكَ .
(11) پروردگارا! در اين ماه سعادتى نصيب ما فرماى كه با ارحام خويش به نيكوكارى و مساعدت بپيونديم و همسايگان خويش را با عطايا و هدايا خشنود سازيم و دارائيمان را از آلودگيها تطهير كنيم و رنجديدگان را از رنجش به در آوريم و حق خويش را از ظالم باز گيريم و با دشمنان خود از در صلح و صفا درآئيم.
پروردگارا! دشمنان ما را با ما به صلح و صفا گمار ولى هرگز ما را با دشمنان تو سر صلح و آشتى نيست. با قومى كه به خاطر تو به جنگ برخاستهايم هرگز آشتى نكنيم و جز عداوت و قساوت در حقشان به كار نبريم.
﴿12﴾
اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِحَقِّ هَذَا الشَّهْرِ ، وَ بِحَقِّ مَنْ تَعَبَّدَ لَكَ فِيهِ مِنِ ابْتِدَائِهِ إِلَى وَقْتِ فَنَائِهِ مِنْ مَلَكٍ قَرَّبْتَهُ ، أَوْ نَبِيٍّ أَرْسَلْتَهُ ، أَوْ عَبْدٍ صَالِحٍ اخْتَصَصْتَهُ ، أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ أَهِّلْنَا فِيهِ لِمَا وَعَدْتَ أَوْلِيَاءَكَ مِنْ كَرَامَتِكَ ، وَ أَوْجِبْ لَنَا فِيهِ مَا أَوْجَبْتَ لِأَهْلِ الْمُبَالَغَةِ فِي طَاعَتِكَ ، وَ اجْعَلْنَا فِي نَظْمِ مَنِ اسْتَحَقَّ الرَّفِيعَ الْأَعْلَي بِرَحْمَتِكَ .
(12) پروردگارا! يار ما باش تا در سايهى عبادت و طاعت به تو نزديك شويم و يارى فرماى تا در اين ماه دامن ما از منجلاب معاصى آلايش نگيرد، تا ملائكهى تو از ما جز صلاح و صواب نبينند و جز طاعت و عبادت به سوى تو نياورند.
﴿13﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ جَنِّبْنَا الْإِلْحَادَ فِي تَوْحِيدِكَ ، وَ الْتَّقْصِيرَ فِي تَمْجِيدِكَ ، وَ الشَّكَّ فِي دِينِكَ ، وَ الْعَمَى عَنْ سَبِيلِكَ، وَ الْإِغْفَالَ لِحُرْمَتِكَ ، وَ الِانْخِدَاعَ لِعَدُوِّكَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ
(13) پروردگارا! تو را به حرمت اين ماه گرامى و به حرمت گرانمايگانى كه در اين ماه پيشانى بندگى به درگاه تو گذارند و از نخستين روز تا واپسين لحظهى اين ماه به عبادت تو همت گمارند، تو را، اى پروردگار من! به حرمت فرشتگان مقرب و انبياى مرسل و بندگان صالح تو سوگند مىدهم كه به روح مقدس محمد و آل محمد رحمت فرست و به ما صلاحيت و اهليت عطا فرماى تا از بركتها و مرحمتهائى كه به اولياى خويش نويد فرمودهاى بهرهمند شويم و پاداشى كه بندگان پارسا و نمازگزار و روزهدار تو در اين ماه از تو دريافت مىدارند دريافت بداريم، و ما را شايان آن شمار كه در درجات عاليه با اوليا و انبياى تو همنشين باشيم.
﴿14﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ إِذَا كَانَ لَكَ فِي كُلِّ لَيْلَةٍ مِنْ لَيَالِي شَهْرِنَا هَذَا رِقَابٌ يُعْتِقُهَا عَفْوُكَ ، أَوْ يَهَبُهَا صَفْحُكَ فَاجْعَلْ رِقَابَنَا مِنْ تِلْكَ الرِّقَابِ ، وَ اجْعَلْنَا لِشَهْرِنَا مِنْ خَيْرِ أَهْلٍ وَ أَصْحَابٍ .
(14) پروردگارا! به روح مقدس محمد و آل محمد رحمت فرست و ما را از پليدى شرك و الحاد و سستى در عبادت و ترديد در حقيقت و كورى در حقجوئى و غفلت از محرمات و فريب از ابليس ايمن دار.
﴿15﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ امْحَقْ ذُنُوبَنَا مَعَ امِّحَاقِ هِلَالِهِ ، وَ اسْلَخْ عَنَّا تَبِعَاتِنَا مَعَ انْسِلَاخِ أَيَّامِهِ حَتَّى يَنْقَضِيَ عَنَّا وَ قَدْ صَفَّيْتَنَا فِيهِ مِنَ الْخَطِيئَاتِ ، وَ أَخْلَصْتَنَا فِيهِ مِنَ السَّيِّئَاتِ .
(15) پروردگارا! به روان محمود محمد و آل محمد رحمت فرست و ما را در اين ماه از عذاب و عقوبت خويش آزاد فرماى بدانسان كه بندگان گنهكار خويش را با دست بخشنده و بخشايندهى خود از عذاب و عقاب آزاد همى فرمائى. اين ماه را براى ما همدمى مبارك و فرخنده شمار.
﴿16﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ إِنْ مِلْنَا فِيهِ فَعَدِّلْنَا ، وَ إِنْ زُغْنَا فِيهِ فَقَوِّمْنَا ، وَ إِنِ اشْتَمَلَ عَلَيْنَا عَدُوُّكَ الشَّيْطَانُ فَاسْتَنْقِذْنَا مِنْهُ .
(16) پروردگارا! به روح مقدس محمد و آل محمد رحمت فرست و در آن شبها كه ماه در سراشيبى محاق فرو دود معاصى ما را نيز در نامهى اعمال ما به محاق درآور و زنگ شقاوت از جان ما بزداى و با انقضاى اين ماه از تقصيرهاى ما بگذر تا در آن روز كه ماه مبارك رمضان و داعمان همى كند از آلايش معصيتها و منكرات يكباره پاك باشيم و به بركت طهارت و تقوى رسيم.
﴿17﴾
اللَّهُمَّ اشْحَنْهُ بِعِبَادَتِنَا إِيَّاكَ ، وَ زَيِّنْ أَوْقَاتَهُ بِطَاعَتِنَا لَكَ ، وَ أَعِنَّا فِي نَهَارِهِ عَلَى صِيَامِهِ ، وَ فِي لَيْلِهِ عَلَى الصَّلَاةِ وَ التَّضَرُّعِ إِلَيْكَ ، وَ الْخُشُوعِ لَكَ ، وَ الذِّلَّةِ بَيْنَ يَدَيْكَ حَتَّى لَا يَشْهَدَ نَهَارُهُ عَلَيْنَا بِغَفْلَةٍ ، وَ لَا لَيْلُهُ بِتَفْرِيطٍ .
(17) پروردگار من! به روان مقدس محمد و آل محمد رحمت فرست و مگذار از رنج روزه و زحمت عبادت خسته مانيم. در آن هنگام كه خسته شدهايم نيروى تازهاى به ما بخش و اگر از راه راست سر انحراف گرفتهايم دوباره ما را به راه راست باز گردان و چون شيطان دست اغوا و اغرا به سوى ما دراز كند دستش را كوتاه كن و به ما پناه ده.
(18) پروردگارا! ماه مبارك رمضان را با زينت طاعت ما بياراى و در شبها و روزهايش يارمان باش كه در نماز و روزهى خود منقصتى نگذاريم و ما را در پيشگاه خود به تضرع و خشوع و ذلت و مسكنت بگمار تا روزهايش بر ما به غفلت نگذرد و شبهايش در دست ملاهى و مناهى تباه نگردد.
﴿19﴾
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، فِي كُلِّ وَقْتٍ وَ كُلِّ أَوَانٍ وَ عَلَى كُلِّ حَالٍ عَدَدَ مَا صَلَّيْتَ عَلَى مَنْ صَلَّيْتَ عَلَيْهِ ، وَ أَضْعَافَ ذَلِكَ كُلِّهِ بِالْأَضْعَافِ الَّتِي لَا يُحْصِيهَا غَيْرُكَ ، إِنَّكَ فَعَّالٌ لِمَا تُرِيدُ .
(19) پروردگار من! چنان كن كه هم در اين ماه و هم در ماههاى ديگر تا روزگارمان به سر نرسيده چنين باشيم. ما را از بندگان صالح و مخلص خويش بشمار تا در فردوس جاويدان با صلحا و ابرار همنشين باشيم. ما را از آن طايفه شمار كه هر چه به دست آوردهاند در راه تو از دست دادهاند و تكليف خويش را صميمانه فرو گذاشتهاند و همچنان قلبشان ترسان و لرزان بود، زيرا مىدانستند كه به سوى تو باز خواهند گشت. ما را در صف آن طايفه بنشان كه به سوى خيرات سبقت همى جستند و از نيكوكارى لذت همى بردند.