انديشه در اسلام، ص: 281

معنای سعادت و شقاوت

در آيه «يَوْمَ يَأْتِ لا تَكَلَّمُ نَفْسٌ إِلَّا بِإِذْنِهِ فَمِنْهُمْ شَقِيٌّ وَ سَعِيدٌ»، معنای كلمه «منهم» اين است كه گروهی از انسان ها سعيد و گروهی ديگر شقی اند. اين تقسيم بندی پروردگار است كه در آن انسان ها به دودسته سعادت مند و بدبخت تقسيم می شوند؛ يعنی گروهی از انسان ها تمام درهای رحمت خدا به رويشان باز و گروهی ديگر همه درهای رحمت به رويشان بسته است. پس، يك مورد از مساوی نبودن در اين آيه سوره هود آمده است: «فَمِنْهُمْ شَقِيٌّ وَ سَعِيدٌ».

انسانی كه همه درهای رحمت خدا به رويش باز است با انسانی كه همه درها به رويش بسته است، چگونه مساوی باشند؟ عبارت «وَ ما يَسْتَوِي الْأَعْمی وَ الْبَصِيرُ»* نفی مساوات می كند.

قرآن كريم در ادامه آيه سوره هود می فرمايد:

«وَ أَمَّا الَّذِينَ سُعِدُوا فَفِي الْجَنَّةِ خالِدِينَ فِيها ما دامَتِ السَّماواتُ وَ الْأَرْضُ إِلَّا ما شاءَ رَبُّكَ عَطاءً غَيْرَ مَجْذُوذٍ». «1»

اما نيك بختان [كه به توفيق سعادت يافته اند] تا آسمان ها. و زمين پابرجاست، در بهشت جاودانه اند مگر آن چه را مشيّت پروردگارت اقتضا كرده، [بهشت ] عطايی قطع ناشدنی و بی پايان است.

آنان كه اهل سعادتند تا زمين و آسمان برپاست در بهشت هستند. آسمان ها و زمين تا كی عمر می كنند و برپا می مانند؟ پروردگار می فرمايد:

«إِذَا الشَّمْسُ كُوِّرَتْ* وَ إِذَا النُّجُومُ انْكَدَرَتْ* وَ إِذَا الْجِبالُ سُيِّرَتْ* وَ إِذَا الْعِشارُ عُطِّلَتْ* وَ إِذَا الْوُحُوشُ حُشِرَتْ* وَ إِذَا الْبِحارُ سُجِّرَتْ». «2»

هنگامی كه خورشيد را به هم درپيچند. و هنگامی كه ستارگان تيره و بی نور شوند. و هنگامی كه كوه ها را به حركت آرند و از جا بركنند. و هنگامی كه اموال نفيس و با ارزش رها و بی صاحب شود. و هنگامی كه

______________________________
(1). هود، 108.

(2). تكوير، 1- 6.