انديشه در اسلام، ص: 268

و خانوادگی است و هيچ گونه دعوت منفی ای در آن ها وجود ندارد.

هر انسانی كه در حدّ ظرفيت خود به اين دستورها آراسته باشد، اهل نجات است. شخصی كه از اول تكليف تا لحظه بيرون رفتن از دنيا، عشق به پاكی و خير، گره گشايی و كمك به مردم، درمان كردن درد آنها، و عبادت داشته و همراه اين عشق، به اندازه ظرفيت خود عمل كرده است، چرا اهل نجات نباشد و اگر چنين شخصی اهل نجات نباشد، پس اهل نجات كيست؟

برخورد ابن سينا با نظام العلماء

ابن سينا با نظام العلماء كه شخص حسود و بی تربيتی بود برخوردی داشت. اين فرد با آن كه باسواد بود و موقعيت علمی خوبی هم در جامعه آن روز داشت، تحمّل ابن سينا را نداشت. در حالی كه انسان خوب انسانی است كه هر وجود شايسته ای را تحمّل كند و بدها را هم به جهت راهنمايی آنها به خوبی تحمّل نمايد. اما او از قدرت علمی خود استفاده كرد و به كُفر ابن سينا حكم داد.

تحمّل نداشتن مرض خطرناكی است، به ويژه اگر اين مرض به جان غير متخصصان بيفتد. ابن سينا در جواب نظام العلماء يك رباعی نوشت. ابن سينا، كه مانند خواجه نصير طوسی از حكمای شيعه و بزرگ ترين فيلسوف مشاء كره زمين بود، نوشت:

كفر چو منی گزاف و آسان نبود محكم تر از ايمان من ايمان نبود.

يعنی به اين راحتی حكم به كفر من دادی؟ حال آن كه هيچ دری از كفر به روی من باز نيست.

در دهر چو من يكی و آن هم كافر پس در همه دهر يك مسلمان نبود.

اگر من با اين مقام علمی كافر شده باشم، پس در همه عالم يك مسلمان هم وجود ندارد.