ترجمه نهج البلاغه، ص: 398

آن به عدالت و ستم حكومت كردند، و مردم به وضع تو به همان صورت می نگرند كه تو به حاكمان پيش از خود می نگريسته ای، و همان را در حق تو می گويند كه تو درباره حاكمان گذشته مصر می گفته ای؛ شايستگان را به ذكر خيری كه خداوند بر زبان بندگانش جاری می كند می توان شناخت. پس بايد محبوبترين اندوخته ها در نزد تو عمل صالح باشد. بنابراين بر هواهايت مسلط باش، نسبت به خود از آنچه بر تو حلال نيست بخل بورز، زيرا بخل به خود، انصاف دادن از خود است در رابطه با آنچه محبوب يا منفور انسان است. مهربانی و محبت و لطف به رعيت را شعار قلب خود قرار ده، بر رعيت همچون حيوان درنده مباش كه خوردن آنان را غنيمت دانی، كه رعيت بر دو گروهند: يا برادر دينی تواند، يا انسانهايی مانند تو، كه خطاهايی از آنان سر می زند، علل گناهی بر آنان عارض می شود، و گناهانی از آنان به عمد يا اشتباه بروز می كند، پس همان گونه كه علاقه داری خداوند بخشش و چشم پوشی را به تو عنايت نمايد، رعيت را مورد عفو و چشم پوشی قرار بده، چرا كه تو از نظر قدرت برتر از آنانی، و آن كه بر تو ولايت دارد بالاتر از تو می باشد، و خداوند برتر از آن كسی كه تو را والی مصر نموده، خداوند كفايت امور رعيّت را از تو خواسته، و به خاطر آنان تو را در عرصه آزمايش قرار داده. خود را موقف جنگِ با خدا قرار مده، كه تو را تحمّل كيفر او نيست، و از عفو و رحمتش بی نياز نمی باشی. از گذشتی كه از مردم كرده ای پشيمان مشو، و بر كيفری كه داده ای شاد مباش، و به خشمی كه راه بيرون رفتن از آن وجود دارد شتاب مكن، و فرياد مزن كه من بر شما گمارده شده ام، فرمان می دهم بايد اطاعت شوم؛ كه اين وضع موجب فساد دل، و كاهش و ضعف دين، و باعث نزديك شدن زوال قدرت است. هر گاه حكومت برای تو خودبزرگ بينی و كبر به وجود آورد، به بزرگی سلطنت خداوند كه فوق توست و قدرتی بر تو دارد و تو را بر خودت آن قدرت و توانايی نيست نظر كن، كه اين نظر كبر و غرورت را می نشاند، و تندی و شدت را از تو باز می دارد،