ارزش ها و لغزشهای نفس، ص: 147
می كشند و در حرم ابی عبداللَّه عليه السلام به خاك می سپارند. خود من سندی را از بايگانی وزارت انگليس ديدم كه در آن، به سفير خود نوشته بود: اگر ميرزا تقی خان اميركبير، اين عقل پخته را از ايران نمی گرفتيم، ايران اكنون از ژاپن صد سال جلوتر بود.
نگذاريد عقل شما ضايع شود. بگذاريد بيست سال ديگر، عالمان اين كشور، شما باشيد:
«كُلُّكُم راعٌ و كُلُّكُم مَسئولٌ عَن رَعيَّتِهِ» «1» همه مراعات كننده و پاسخگو بايد باشيد.
اگر همه كليدهای اين كشور، در دست انسان های متدين و پخته بود، هيچ مشكلی نداشتيم و فقيری هم وجود نداشت.
ادامه سفارش اميرالمؤمنين عليه السلام به امام حسن عليه السلام
حسن جان!
«وَ لا فَقرَ مِثْلُ الجَهلِ»
انسان احمق و بی شعور نمی فهمد. اين نفهمی را بايد در مجالس الهی از بين برد.
حسن جان! وای از جهل و نفهمی! شما مردم ما را در كَف و سينه اسير می كنيد.
«وَ لا وَحشَةَ أَشَدُّ مِنَ العُجبِ»
______________________________ (1)- عوالي اللآلي: 1/ 129، حديث 3؛ إرشادالقلوب، ديلمی: 1/ 184؛ «و قال صلی الله عليه و آله كلكم را عليه السلام و كلكم مسئول عن رعيته فالإمام را عليه السلام و هو المسئول عن رعيته و الرجل في أهله را عليه السلام و هو مسئول عن رعيته و المرأة في بيت زوجها راعية و هي مسئولة عن رعيتها و الخادم في مال سيده را عليه السلام و هو مسئول عن رعيته و الرجل في مال أبيه را عليه السلام و هو مسئول عن رعيته و كلكم را عليه السلام و كلكم مسئول عن رعيته.»
