ارزش ها و لغزشهای نفس، ص: 168
اما سرزمين آلوده و ناپاك و پر از آشغال:
«لا يَخْرُجُ إِلَّا نَكِداً»
گياه مختصر به درد نخور بيرون می دهد كه نه انسان سراغ آن می رود و نه حيوانات:
وَ الَّذِي خَبُثَ لا يَخْرُجُ إِلَّا نَكِداً»
و در سرزمينی كه ناپاك است گياه ناقص می رويد.
پاك سازی نفس از آلودگيها
لطيفه ای در سوره مباركه قصص هست كه با اين بحث، ارتباط دارد. از رودها و مخزن های درونی و پاكی و ناپاكی ها، نفس زكیّ و يا خبيث می شود كه نمادش در اين سوره، يوسف و زليخا هستند. يوسف يك مخزن دارد كه از راه خانواده و به ويژه پدر و مادر، از پاكی ها پر شده بود.
نفس زليخا نيز در دربار مصر، از آلودگی پر شده بود. عقلش خاموش نبود و می توانست تشخيص دهد، ولی تشخيص او تشخيص خوبی نبود. او بدی را انتخاب كرد. اگر مخزن از آلودگی پر شود، جايی ندارد كه روشن كند و پر از لجن است. اين لجن بايد پاك سازی شود تا عقل بتواند كار كند. عقل در دريای لجن نمی تواند كاری بكند.
موسی و فرعون مصداق پاكی ها و ناپاكی ها
دربار فرعون يكی از كثيف ترين دربارها بود. در سوره قصص، خداوند دربار او را ترسيم فرموده است:
