دوست شناس و دشمن شناس

يوسف هم اين سرّ را بازگو نكرد. هر چيزی را نبايد برای همه بگويی چون يكی از آموزه های دينی و اخلاقی اينست كه:

«استُر ذَهَبَك وَ ذِهابَكَ وَمَذْهَبَك» «1» سرمايه و رفت و آمد و دين خود را از ديگران بپوشان. همه چيز را نبايد برای همه بازگو كرد. پس از آن به اين كودك زير ده سال، دشمن شناسی آموخت كه:

«إِنَّ الشَّيْطانَ لِلْإِنْسانِ عَدُوٌّ مُبِينٌ» «2»

شيطان، آن منحرف كننده راه زندگی، چه جنی و چه انسی، دشمن آشكار است.

يوسف نيز هم دشمن شناس و هم دوست شناس خوبی شد. هر چه در زندگی می خواست برای او پيش آيد كه از زهر تلخ تر بود، تحمّل می كرد. رابطه خود را با همه دشمنان، تا آخر زندگی قطع كرد. نه در شهوت، نه در حاكم شدن، نه در مال و نه در دل، كم ترين اخلالی در كارش وارد نشد. يك تار زلف زندگی را به يك تار زلف دشمن گره نزد، اما زليخا زلف دل و جان و نفس و حيات و منش و رفتار خود را به

______________________________
(1)- التحفة السنية (مخطوط)، السيد عبد الله الجزائري: 330- 331؛ «وورد في وصايا الحكماء استر ذهبك وذهابك ومذهبك ومرادهم بالذهب الشی النفيس جوهرا أو عرضا حتی أسرار العلوم والمعارف والذهاب إما مصدر ذهب والمراد به الخروج إلی طلب المقاصد علی وجه»

صفحه 331؛ «عام يندرج فيه العبادات والرياضات الشرعية التي يخرج بها السالك المهاجر إلی الله عز و جل عن قرار طبعه أو جمعه ذهبه بالكسر وهو المطر اللين فالمراد رشحات المراحم الإلهية والألطاف الخفية الفائضة علی سر العبد أحيانا وعليه فالمذهب يحتمل المصدر الميمي واسم الزمان والمكان.»

(2)- يوسف (12): 5؛ «بدون شك شيطان برای انسان دشمنی آشكار است.»