ارزش ها و لغزشهای نفس، ص: 216
گرفتار شدن لنين در دست هگل
«1»وقتی يك نفر به تنهايی در دست هگل قرار می گيرد و سرانگشتان هگل با نوشتن كتاب فلسفه هگل تارهای وجود را به صدا در می آورد. از اين يك نفر صداهای ناهماهنگی به وسيله هگل- فيلسوف دانای آلمانی ضد انسان- در می آيد. اين صدا پخش می شود و هگل صدای لنين را در آورده است، يعنی لنين در دست انگشتان افكار هگل افتاد و مكتب كمونيستی به وجود آمد.
در اين 80- 90 سال، بشر صدای هگل و لنين را گوش داد در حالی كه صدای بسيار ناهماهنگی بود، نه هماهنگی با فطرت و نه با وجدان و نه با انديشه پاك و نه
______________________________ (1)- فرهنگ فارسی (معين): 6/ 2290- 2291؛ «فيلسوف آلمانی (1770- 1831 م) فلسفه اصالت تصوری وی از روزگار او تا كنون تأثير عميقی در انديشه متفكران داشته است. هگل در دانشگاه های متعدد تدريس كرد و استاد دانشگاه ينا، هايدلبرگ و برلين بود. فلسفه خويش را در چند كتاب تشريح كرده است: نمودشناسی ذهن (1807 م)، علم منطق (1812- 1816 م)، دائرة المعارف علمی فلسفی (1817 م) و اصول فلسفه حق (1821 م).
به عقيده هگل هستی بر اصل تضاد قائم است. هر آنچه در عالم خلقت می بينيم دارای ضدی است. شما نمی توانيد به بی نهايت بدون نهايت و به زندگی بدون مرگ بينديشيد. مرد مرد است زيرا زن نيست. هر شيئی تنها بدان سبب خود او است كه چيز ديگری نيست.
اساس عقيده اش بر سه اصل است: وضع، وضع مقابل، وضع جامع. (اين سه اصل را فروغی در سير حكمت به ترتيب به نامهای، برنهاده، برابر نهاده، هم نهاده آورده است.) هر وضعی دارای وضع مقابل خود است. اما هر چيزی نه تنها ضدی خود را در بردارد بلكه ضد خود است. هستی نزاع قوای مخالف است برای تركيب آنها به صورتی واحد. وضع از يك سو و وضع مقابل از سوی ديگر با هم در كشمكش هستند و از تركيب آنها وضع جامع نتيجه می شود.»
