ارزش ها و لغزشهای نفس، ص: 198

كسی نمی تواند انكار كند كه انسان، در طول زندگی، دارای دوستانی واقعی و نيز دشمنانی جدی و حقيقی است. قرآن كريم در يك بخش، دوستان واقعی انسان را معرفی می كند، گرچه ميان انسان و آن ها، رابطه ظاهری و فيزيكی نباشد. عده ای در اين عالم، عاشق و محب و دوست انسانند و به علت اين دوستی ذاتی كه دارند، هر خيری را برای انسان می خواهند و نيز به دنبال حفظ انسان از هر شری هستند.

بخشی از آيات نيز دشمنان واقعی انسان را مطرح می كند، چه با اين دشمنان رابطه داشته باشد يا نداشته باشد. اين ها ذاتاً با انسان دشمنند. اين گونه نيست كه اگر بر انسان مسلط نباشند، بی توجه به انسان باشند، بلكه دشمنی خود را ثابت می كنند.

در يك بخش از آيات مباركه سوره يوسف، اين دو حقيقت مطرح شده است، دوستان واقعی و دشمنان واقعی.

عامل سعادت يوسف

علت اين كه يوسف يوسف شد، با آن همه شؤونی كه پروردگار عالم برای ايشان بيان كرده است، چيست؟ او هم مانند همه انسان ها، در يك خانواده كنعان نشين، از مادر بزرگواری به نام راحيل به دنيا آمد، در حالی كه مانند همه كودكان عالم، بی رنگ بود، نه رنگ مثبتی داشت و نه رنگ منفی. مولودی بود كه بر مبنای فطرت به دنيا آمده بود، ولی اين مولود بزرگوار، همين گونه كه جاده زندگی را می پيمود، با تعليماتی كه از پيامبر زمانش فرا گرفت، دوستان واقعی و دشمنان حقيقی خود را