ارزش ها و لغزشهای نفس، ص: 76

ملاك انسانيت

5

تهران، حسينيه هدايت رمضان 1382 الحمدلله رب العالمين و صلّی الله علی جميع الانبياء والمرسلين

و صلّ علی محمد و آله الطاهرين.

أحسن القصص بودن داستان يوسف، به علت زيبايی صورت يوسف نيست، بلكه به خاطر سيرت او است كه اين زيبايی، با دوام و هميشگی است. خداوند اين سيرت را در اين سوره، ملاك انسانيت معرفی كرده است و آن را نقطه پرواز انسان دانسته است.

در داستان يوسف، خداوند دو عشق را مطرح می كند. مايه و اصل يكی، شهوت حيوانی است كه دوامی ندارد و در باطن، گرگ بسيار خطرناكی است كه دهانش برای بلعيدن انسانيت انسان باز است. ريشه اين عشق، چون با حق پيوند ندارد، پيامبر آن را

«اعدی عَدُوك نَفسك الّتي بَينَ جَنْبَيك» «1»

______________________________
(1)- بحار الأنوار: 67/ 64، باب 45، حديث 1؛ عوالی اللآلی: 4/ 118، حديث 187؛ و نيز در اين زمينه آمده است: من لايحضره الفقيه: 4/ 381، حديث 5833؛ الأمالي للصدوق: 393، حديث 4، المجلس الثاني و الستون؛ «عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ أَبِيهِ عليه السلام قَالَ بَيْنَا أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عليه السلام ذَاتَ يَوْمٍ جَالِسٌ مَعَ أَصْحَابِه ... مَنِ اعْتَدَلَ يَوْمَاهُ فَهُوَ مَغْبُونٌ وَ مَنْ كَانَتِ الدُّنْيَا هِمَّتَهُ اشْتَدَّتْ حَسْرَتُهُ عِنْدَ فِرَاقِهَا وَ مَنْ كَانَ غَدُهُ شَرَّ يَوْمَيْهِ فَهُوَ مَحْرُومٌ وَ مَنْ لَمْ يُبَالِ بِمَا رُزِئَ مِنْ آخِرَتِهِ إِذَا سَلِمَتْ لَهُ دُنْيَاهُ فَهُوَ هَالِكٌ وَ مَنْ لَمْ يَتَعَاهَدِ النَّقْصَ مِنْ نَفْسِهِ غَلَبَ عَلَيْهِ الْهَوَی وَ مَنْ كَانَ فِي نَقْصٍ فَالْمَوْتُ خَيْرٌ لَهُ يَا شَيْخُ ارْضَ لِلنَّاسِ مَا تَرْضَی لِنَفْسِكَ وَ ائْتِ إِلَی النَّاسِ مَا تُحِبُّ أَنْ يُؤْتَی إِلَيْك ....»