ارزش ها و لغزشهای نفس، ص: 124

بياورم، نور اين بدن، در آن جا به درد نمی خورد. آن جا ادای تكليف و عابد بودن به درد می خورد كه آنها اين را ندارند. بدن بايد در تاريكی برود. اگر اين نفس، اماره شود، قرآن مجيد می فرمايد: به دنبال اين اماره شدن، دچار تسويل و دسّ و هوا و سَفَه و حال رهينه می شود وانسان را دچار خسارت وتحميلات شيطانی می سازد.

فردای قيامت، هر يك از اين آثار و حالات، به صورت غل و زنجير و زقوم برای او درمی آيد.

«قالَ بَلْ سَوَّلَتْ لَكُمْ أَنْفُسُكُمْ» «1»

يعقوب به برادران يوسف می گويد: شما فريب نفس تاريك خود را خورديد و بيچاره شديد. اين نفس، به شما وانمود كرده است كه با كشتن اين بچه، به من نزديك تر می شويد و بعد نزد خدا می رويد و توبه می كنيد. شما با سوزاندن دل من گناه كرديد. اين نفس، چهل سال است كه شما را به اين گناهان دل خوش كرده است. نفس شما اين را وارونه جلوه داده و به آن عمل بسيار زشت آلود كرده است.

حالت ديگر، دَسّ است؛ يعنی با هر گناه، تيشه ای به سلامت نفس زده ايد و آن را به صورت يك موجود بد قيافه و ناقص درآورده ايد. «2»

______________________________
(1)- يوسف (12): 18؛ «گفت: چنين نيست كه می گوييد، بلكه نفس شما كاری [زشت را] در نظرتان آراست.»

(2)- الحديت، روايات تربيتی: 3/ 359، از المنجد در لغت (دس) نقل می كند:

«العرق دسّاس ای انّ اخلاق الآباء تتّصل الی الابناء.

اين، حديث در كمال صراحت از قانون وراثت سخن گفته و از عامل آن بكلمه عرق تعبير نموده است. به پيروان خود توصيه می كند: ببينيد نطفه خودتان را در چه محلی مستقر ميكنيد، از قانون وراثت غافل مباشيد، توجه كنيد زمينه پاكی باشد تا فرزندان شما وارث صفات ناپسند نشوند.

همچنين در تفسير الأمثل في تفسير كتاب الله المنزل: 20/ 237 آمده؛ « «وَ قَدْ خابَ مَنْ دَسَّاها» «دسّاها» من مادة «دس» و هي في الأصل بمعنی إدخال الشي ء قسرا، و جاء في الآية؛ «59.» من سورة النحل قوله سبحانه: أَمْ يَدُسُّهُ فِي التُّرابِ، إشارة إلی عادة الجاهليين في و أد البنات، أي إدخالهن في التراب كرها و قسرا و منه «الدسيسة» التي تقال للأعمال الخفية و الضارة و ما هي المناسبة بين معنی الدسّ، و قوله سبحانه: «وَ قَدْ خابَ مَنْ دَسَّاها».»