ارزش ها و لغزشهای نفس، ص: 85
مجازی، مانند يك پسر و دختر، كه عشق ايشان حيوانی است، به شدت همديگر را جذب می كنند. يوسف و زليخا به شدت هم ديگر را دفع می كردند. زليخا اظهار علاقه می كرد؛ ولی يوسف می گفت: من به تو هيچ ميلی ندارم. اين درگيری تا ده سال ادامه داشت تا اين كه بدون هيچ جرمی، يوسف را به زندان انداخت. وقتی با بی احترامی او را در زندان انداختند، اولين بار كه با خود حديث نفس می كرد، با حالتی عاشقانه به خداوند عرض كرد:
«قالَ رَبِّ السِّجْنُ أَحَبُّ إِلَيَّ مِمَّا يَدْعُونَنِي إِلَيْهِ ...» «1»
زندگی در آن كاخ، برای من تلخ بود. الان راحت شدم؛ يعنی زيباترين زن مصری برای يوسفی كه عشق حيوانی نداشت، تلخ بود. يوسف، زليخا را تاريك و به صورت يك ديو ماده می ديد. چشم و زبان او چشم و زبان ديگری بود.
تواضع صاحب كتاب رياض المسائل «2»
______________________________ (1)- يوسف (12): 33؛ «پروردگارا! زندان نزد من محبوب تر است از عملی كه مرا به آن می خوانند.»
(2)- رياض المسائل كتابی استدلالی در فقه شيعه اماميه به زبان عربی. نوشته سيد علی طباطبائی (م 1231 ق) شرحی است مزجی بر مختصر النافع نوشته محقق حلی (م 676 ق) از آن رو كه نويسنده رياض، شرح موجزی نيز بر مختصر النافع نگاشته، اين اثر به الشرح الكبير نيز معروف است. تأليف آن در فاصله 1192- 1196 ق سامان گرفته است.
نخستين بار در 1268 ق يعنی سی سال پس از وفات مؤلف چاپ سنگی شد و پس از آن نيز بيش از ده بار به همان صورت به چاپ رسيده است. به جز چاپهای سنگی چند چاپ ديگر با تحقيق و تصحيح از اين كتاب به انجام رسيده است كه عبارتند از: تحقيق دارالهادی، بيروت، 1412 ق؛ تحقيق جامعه مدرسين، قم 1414 ق؛ تحقيق مؤسسه آل البيت، قم 1418 ق.
رياض نخستين اثر فقهی استدلالی مبسوطی است كه تمامی ابواب فقه به جز امر به معروف و مفلس را دارا است، و در دوره ای جزو متون درسی بوده است. اين كتاب بر مستند الشيعه ملا احمد نراقی و جواهر الكلام تأثير فراوان داشت و در مواردی نيز عين عبارات آن را به تفصيل آورده اند. شيخ انصاری شاگردانش را بر بحث و تحقيق در كتاب رياض تشويق می كرد و می گفت: در دستيابی به رتبه اجتهاد بسيار نقش دارد. سيد علی طباطبائی نويسنده منتهی المقال خواهر زاده وحيد بهبهانی (م 1206 ق) و داماد او است. كه در مكتب فقهی و اصولی وی پرورش يافته است جز نزد وحيد و فرزندش شاگردی نكرده است. (دايرة المعارف تشيّع: 8/ 427)
